ماموريت اردوغان در تهران/ موضوعاتي که رئيس جمهور ترکيه را به ايران کشاند؟

خبرگزاري آريا- يک خبرگزاري روسي در گزارشي به ابعاد و اهداف مورد انتظار از سفر اردوغان رئيس جمهور ترکيه به ايران پرداخت.
به گزارش سرويس سياسي خبرگزاري آريا، سميه پسنديده در گزارشي در خبرگزاري اسپوتنيک روسيه نوشت:
تقويت و تعميق مناسبات در سطوح بالا و همه جانبه با همسايگان يکي از پايه هاي سياست خارجي دولت ايران است و بر همين اساس برقراري رابطه نزديک با ترکيه بويژه در شرايط کنوني خاورميانه يکي از اقدامات ضروري دستگاه سياست خارجي ايران است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

خبرگزاري اسپوتنيک- با توجه به جايگاه و نقش داراي اهميت دو کشور در منطقه و همچنين در مناسبات دوجانبه، اراده مقامات عالي ايران و ترکيه بر توسعه مناسبات در همه عرصه ها با جديت دنبال مي شود و انتظار تبعات مثبت آن براي دو کشور و منطقه خواهيم بود.
هرمز جعفري کارشناس ارشد مسائل خاورميانه در خصوص ابعاد و اهداف مورد انتظار از سفر اردوغان رئيس جمهور ترکيه به ايران گفت: اين سفر به نوعي تکميل کننده رفت و آمدهاي ديپلماتيک چند وقت اخير منجمله سفر محمدحسين باقري، رئيس ستاد کل نيروهاي مسلح ايران به ترکيه و سفر همتاي ترک ايشان آقاي خلوصي آکار، رئيس ستاد مشترک ارتش ترکيه به ايران است.
هرمز جعفري، سفر رجب طيب اردوغان در شرايط فعلي منطقه خاورميانه را بسيار با اهميت دانست. به طور حتم، آقاي اردوغان با دستور کارهاي دو جانبه منطقه اي و در راس آن موضوعات مربوط به تحولات کردستان عراق، تحولات سوريه و تحولات خليج فارس و به خصوص مباحث تحريم روابط با قطر توسط کشورهاي عربي حاشيه خليج فارس عازم ايران خواهد شد.
دو کشور ايران و ترکيه به حکم همسايگي و نيازهاي متقابل، روابط به نسبت خوبي با همديگر دارند و اگر تحولات سال 2011 به بعد را در نظر بگيريم متوجه خواهيم شد که به رغم وجود برخي چالشها و اختلاف نظرها در موضوع عراق و سوريه، سطح معقولي از روابط بين دو کشور همواره حفظ شده است. در اين سفر هم احتمالا توافقات و تفاهم نامه هاي مختلفي در حوزه هاي سياسي، امنيتي و اقتصادي ميان دو کشور وجود خواهد داشت.
جعفري در ادامه افزود، يکي از مباحث مهمي که انتظار مي رود در اين سفر به آن پرداخته شود، مربوط به تحولات کردستان عراق و تهديداتي که هر دو کشور به دليل برجسته تر شدن ملي گرايي کردي و مسئله همه پرسي دارند، خواهد بود. طبيعتا، ايران و ترکيه درک متفاوتي از ميزان تهديدات ناشي از اين موضوع دارند و مواضع و منافع آنها نيز لزوما با يکديگر موازي نيست. کما اينکه، به عقيده من با توجه به تجربه تاريخي متفاوت و همچنين شرايط فرهنگي متفاوت کردها در دو کشور ايران و ترکيه، تهديدي که موضوع ملي گرايي کردي براي ترکيه دارد به مراتب جدي تر از تهديدي است که براي جمهوري اسلامي ايران دارد. با وجود اين، با مراجعه به تاريخ در مي يابيم که ايران و ترکيه به همراه دو کشور عربي عراق و سوريه همواره نگرانيهاي نسبتا مشترک و يکساني نسبت به بحث ملي گرايي کردي داشتند و از اين رو مخالفت جدي خود را اين مسئله را ابراز داشته¬اند، پيرو همين بايد در انتظار مواضع مشترک دو طرف به عنوان يکي از خروجيهاي سفر آقاي اردوغان درباره موضوع کردها بود.
اين کارشناس خاورميانه بر ضرورت تفاوت در نوع تعاملات اين کشورها بر اساس منافع خود با مسئله گروهاي کردي و ملي گرايي کردي در منطقه اذعان داشته و به سرکوبي پ ک ک توسط ترکيه و عدم تمايل جدي ايران براي همکاري با ترکيه در اين موضوع و يا استفاده سوريه از کردها براي فشار به ترکيه و عدم همکاري ترکها با ايران در مورد مبارزه با گروهک «پژاک» اشاره نمود. علاوه بر اين، وي اشاره داشت که بر خلاف ترکيه کردها در ايران يک قوميت غير محسوب نمي شوند و هيچ سابقه تاريخي از درگيريهاي قومي کردي و غير کردي وجود ندارد. ايران با وجود حساسيتها و نگرانيهايي که در اين زمينه داشته است، همواره در قبل و بعد از انقلاب حامي کردها بوده است و بسياري از موفقيتهاي کنوني کردها در عراق نيز مديون همکاريها و حمايتهاي جمهوري اسلامي ايران است.
هرمز جعفري در ادامه بحث در خصوص اهداف سفر اردوغان به ايران گفت: طبيعتا مسئله سوريه نيز يکي از موضوعات مورد بحث در اين سفر خواهد بود. پس از سرنگوني هواپيماي روسي توسط ترکيه در شمال سوريه، و متعاقب آن فشارها و تحريمهاي روسيه عليه اين کشور از يک سو و تحولات شمال سوريه از سوي ديگر، ترکها به ناچار سياست خود را نسبت به روسيه تغيير داده و از اين رو آنچه که ما پس از احياي روابط روسيه و ترکيه شاهد آن بوديم، تغيير سياست ترکيه در سوريه بود. اولويت ترکها از براندازي دولت بشار اسد به سوي مسئله امنيت ملي و تهديد که از سوي کردستان سوريه و آنچه « ي پ گ » خوانده مي شود به عنوان يکي از شاخه هاي پ ک ک تغيير يافت. پس از اين تحولات گرايش ترکيه به سوي محور روسي —ايراني بيشتر شد و چه در سطح عملياتي مثل بحث آزادسازي حلب و شمال سوريه، مذاکرات آستانه و نهايتا توافقات سه کشور در خصوص مناطق کاهش تنشها در سوريه را شاهد بوديم.
علاوه بر اين، با توجه به توافقات و تحولات سوريه شاهد رفت و آمدهاي مقامات نظامي ميان ايران و ترکيه بوديم که پيش ار اين در تاريخ روابط دو کشور وجود نداشت. دراين راستا با سفر سران نظامي دو کشور و سفر فعلي آقاي اردوغان به ايران احتمالا موضوع چگونگي پيشبرد برنامه هاي دو کشور در سوريه بخصوص در «ادلب» و چگونگي پيشبرد مذاکرات آستانه و ژنو است.
مسئله قطر نيز از ديگر موضوعات احتمالي مورد بحث ميان طرفين در سفر رئيس جمهوري ترکيه به ايران خواهد بود. کشور قطر با توجه به مواضعي که از زمان شيخ حمد در حمايت از گروههاي اخواني و مخالفان حکام سعودي داشته به نوعي خود را رقيب بي چون و چرا عربستان در بحث پيشبرد تحولات منطقه اي معرفي نمود. از طرفي عربستان به عنوان برادر بزرگتر خود را در قامت کشوري مي بيند که ديگر کشورهاي کوچک حوزه خليج فارس بايد پيرو آن باشند. در نتيجه روابط دو کشور همواره همراه با تنش و بحران و در آخرين فازهاي آن، تحريم قطر از سوي عربستان، بحرين، امارات و مصر رفته است. از سوي جمهوري اسلامي ايران به عنوان وزنه موازنه دهنده قطر در مقابل عربستان، با اين کشور روابط به نسبت خوبي طي تاريخ گذشته داشته، اگرچه چندان عميق نبوده است. در شرايط فشار و تحريم فعلي قطر، شرايط ژئوپلتيک ايران به گونه اي است که تنها فضاي تنفس قطر در منطقه خليج فارس را ترتيب داده است.
از سوي ديگر ترکيه باتوجه به رويکرد اخواني حزب حاکم عدالت و توسعه، روابط مستحکمي با قطر دارد و ترکها در اين کشور داراي پايگاه نظامي چند منظوره هستند و حمايتهاي گسترده اي در ابعاد مختلف نظامي، سياسي و اقتصادي از دولت قطر در مقابل محور عربستاني داشتند.
جعفري افزود، به نظر مي رسد که در اين زمينه نيز منافع مشترکي وجود دارد و گفتگوهايي صورت خواهد گرفت. اين سه محور در کنار موضوعات مربوط به نيازهاي دو کشور در تعاملات دوجانبه موضوعات بسيار مهمي را تشکيل مي دهند که شرايط را براي چنين سفري فراهم نموده است.

منبع: خبرگزاری آریا

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.aryanews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری آریا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۴۹۴۸۳۳۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

شطرنج ماهرانه تهران در فرایند دیپلماتیک جنگ غزه

نشست سران سازمان همکاری اسلامی فرصتی برای مقام‌های ایران و کشور‌های عضو فراهم کرد تا راهکار‌های فرونشاندن تحولات بحرانی غزه را بار دیگر در زمین دیپلماسی جست‌وجو کنند.

به گزارش روزنامه ایران، پانزدهمین نشست سران سازمان همکاری اسلامی در «بانجول»، پایتخت گامبیا فرصتی برای مقام‌های ایران و کشور‌های عضو فراهم کرد تا راهکار‌های فرونشاندن تحولات بحرانی غزه را بار دیگر در زمین دیپلماسی جست‌وجو کنند؛ نشستی که وزیر خارجه ایران و همتایانش از مصر و عربستان به عنوان کشور‌های اثرگذار در فرایند میدان و دیپلماسی این امکان را یافتند تا نقطه‌نظرات و دغدغه‌های خود پیرامون شرایط جاری و روابط دوجانبه را با یکدیگر در میان بگذارند. نشست کشور‌های مسلمان همزمان با تحولاتی برگزار می‌شود که در پی اوج‌گیری تنش نظامی میان ایران و اسرائیل به سمت و سوی دستیابی به توافق آتش بس در جنگ غزه در حال حرکت است.

این در حالی است که نمی‌توان بر اثرات بلندمدت نقش آفرینی ایران برای تغییر معادله جنگ و شکست تلاش تل آویو برای کشاندن ابعاد بحران جاری به فراتر از جغرافیای نزاع چشم فرو بست. در همین راستا می‌توان حضور حسین امیرعبداللهیان در نشست سازمان همکاری اسلامی و گفت‌وگوی او با «سامح شکری»، وزیر امور خارجه مصر را متأثر از تلاش برای رسیدن به توافق صلحی دانست که حمله بازدارنده تهران علیه فلسطین اشغالی، ضرورت شکل‌گیری و دستیابی آن در کوتاه مدت را به وجود آورده است؛ چه آنکه تل‌آویو با بر افروختن آتش جنگ غزه، وارد نزاعی شد که تمام اندوخته‌های دیپلماتیک و سیاسی‌اش را به باد داد و در این میان ناگهان خود را با ایرانی مواجه دید که با چند حمله محدود و معدود، شاهرگ امنیتی آن را نشانه گرفت؛ بدون اینکه با واکنشی متقابل روبه‌رو شود. ذیل این تحولات دیپلمات‌های کشور‌های مسلمان منطقه فرصت را مناسب دیده‌اند تا ابعاد و پیامد‌های برآمده از حمله نظامی ایران و عقب‌نشینی آشکار اسرائیل از صبغه تقابل جویانه‌اش را در زمین دیپلماسی به بحث و بررسی بگذارند و بحران‌های خونین منطقه را به ایستگاه پایانی برسانند. در چنین فضایی اجلاس سران سازمان همکاری اسلامی با عنوان «ارتقای وحدت و همبستگی از طریق گفتگو پیرامون توسعه پایدار» که از روز گذشته (شنبه) آغاز شده و امروز نیز ادامه دارد، موضوع فلسطین و وضعیت جاری در باریکه غزه را در دستور کار قرار داده و وزیر امور خارجه ایران نیز به تبیین نقطه نظرات کشور درباره این مهم می‌پردازد.

نگاه تهران به طرح آتش بس

همزمان با برگزاری نشست سازمان همکاری اسلامی، شواهد و قرائن از بروز تغییراتی در الگوی رفتاری واشنگتن در قبال جنگ غزه و تلاش این کشور برای ترغیب تل آویو برای پذیرش طرح آتش بس جریان دارد. این طرح به پیشنهاد مصر به جنبش حماس و مقام‌های اسرائیلی ارائه شده و حماس پذیرش آن را مشروط به تضمین‌های شفاف و محکم امریکا در رابطه با پایان قطعی جنگ کرده است. واشنگتن متأثر از حمله نظامی ایران علیه فلسطین اشغالی و به رغم مواضعی که رهبران صهیونیستی در سال‌های اخیر در ضدیت با ایران و تهدیدات نظامی علیه آن اتخاذ کرده، به این واقعیت وقوف یافته‌اند که تل آویو در صحنه عمل، امکان دفع بحران‌هایی را ندارد که خود عامل آن بوده است؛ بنابراین در دست گرفتن نبض تحولات میدانی از سوی ایران، می‌توانست عامل مؤثری برای تشدید تلاش‌های امریکا جهت توقف هزینه ساز جنگ غزه برای این کشور باشد.

اگرچه ایران آتش بس فوری در جنگ غزه و پس از آن گشایش کامل معابر کمک‌رسانی برای رسیدن کمک‌های بشردوستانه و تبادل اسرا را فوری‌ترین نیاز در شرایط جاری می‌داند، اما معتقد است تمایل ایالات متحده به راهکار سازش با آنچه تحت لوای حمایت همه جانبه مالی، سیاسی و تسلیحاتی به اسرائیل به اجرا در می‌آورد، سر سازگاری ندارد.

به اعتقاد جمهوری اسلامی توفیق حداکثری طرح آتش بس در گرو توقف مناسبات جنگی میان ایالات متحده و تل آویو و بازنمایی این مهم در حوزه دیپلماتیک است. هشدار‌های طبقه‌بندی شده و پیگیری‌های دوجانبه و چندجانبه ایران نسبت به طرح کنونی توقف جنگ بعد از عملیات «وعده صادق»، از شطرنج هوشمندانه‌ای حکایت دارد که جنبه عملیاتی و جنبه تبلیغاتی را به موازات هم پیش می‌برد و دست ایران را هم در میدان و هم پای میز مذاکرات به دست بالاتر تبدیل می‌کند.

رایزنی بازیگران اثرگذار

گفت‌وگوی روز گذشته امیرعبداللهیان و همتای مصری‌اش در نخستین روز نشست سازمان همکاری اسلامی متناظر با این تحولات قابل ارزیابی است. مصر به عنوان پشتیبان شماره یک طرح آتش بس در غزه معتقد است پیشنهاداتش بیش و پیش از هر گزاره دیگر، ناظر به مدیریت تنش با کمترین هزینه ممکن و بهره‌گیری از شناخت عمیق خود از جامعه غزه است تا آرامش را به شبه جزیره سینا بازگرداند. پیشتر مخالفت صریح این کشور با پیوستن به ائتلاف دریایی به رهبری امریکا علیه یمن، تأثیری مهم در مناسبات و معادلات جنگی داشت که دامنه آن از غزه به آب‌های سرخ کشیده شده بود.

تنش در دریای سرخ، وارث سیاست معلول ایالات متحده و شرکای اروپایی‌اش در حمایت بدون محدودیت از تل آویو به شمار می‌رفت که انصارالله یمن را ناگزیر به گشودن جبهه جدید نبرد در دریای سرخ کرده بود؛ بنابراین رایزنی دیپلمات‌های بلندپایه تهران و قاهره در کشاکش فرایند دیپلماتیک برای دستیابی به صلح در غزه، فارغ از نقش مهم هر یک از دو کشور در روند‌های میدانی و دیپلماسی خاورمیانه نیست. بویژه آنکه رابطه دوجانبه ایران و مصر از ماه‌ها پیش متأثر از نقشه راهی که رؤسای جمهور دو کشور برای ترمیم و تقویت رابطه دو کشور به تصویر کشیده‌اند، در مسیر تنش زدایی و همکاری پیش می‌رود. چه به نظر می‌رسد دولتمردان مصر رویکرد مبتنی بر همکاری دولت سیزدهم در ترتیبات سیاسی منطقه را امکان مناسبی برای ترمیم رابطه با تهران و بازگشت به معادلات منطقه یافته‌اند و در بطن موضعگیری‌های اخیر خود در قبال جمهوری اسلامی چهارچوبی برای تغییر رفتار و همکاری‌های منطقه‌ای را با اعتنا به نقش اثرگذار کشور در منطقه جست‌وجو می‌کنند.

همسویی تهران و ریاض

گفت‌وگوی امیرعبداللهیان و «فیصل بن فرحان»، وزیر امور خارجه عربستان نیز با هدف همسو کردن مواضع تهران و ریاض پیرامون تحولات غزه، باوجود تلاش‌هایی صورت گرفته است که از سوی محور امریکایی – اسرائیلی برای تحت تأثیر قرار دادن رابطه رو به ارتقای دو کشور جریان دارد. روند همگرایانه تهران و ریاض در فراز خود در ماه‌های اخیر و پس از آغاز جنگ غزه به پیشنهادات متعدد عربستان برای همکاری اقتصادی با ایران رسیده و در حال تسری به عرصه‌های سیاسی و امنیتی است.