به نقل از «امتداد نیوز»

«فقه مُرده» چیست؟

تاریخ انتشار: ۶ آبان ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۵۲۹۷۴۴۶

پخش کلیپ سخنرانی آیت الله سیفی مازندرانی  با موضوع فقه فعال ایشان با بیان اینکه ما در این عرصه دچار کمبود هستیم افزود: چون این مسایل به درستی تبیین نشده باب تاخت و تاز برای همه باز است و افرادی آمده‌اند که به بیراهه رفته‌اند.

این استاد حوزه تصریح کرد: امروز که نظام اسلامی تشکیل شده است فقه نباید در طهارت و دیات و ….

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

متوقف شود و عمر را صرف آن کنیم درحالی که این همه مسایل جدید رخ داده است؛ فقه فعال فقه کارآمد در همه موارد و حتی در میدان نبرد و حمله و مبارزه با استکبار و نظام سلطه است تا برای آن پاسخ داشته و حکم قاطع بدهد.

معظم له در ادامه عنوان کرد: بعد از غیبت صغری فقه به تدریج رو به خمودی رفته است و در طول تاریخ نیز فقها، فقه را می‌خواندند، اما کمتر شاهدیم که فقه وارد عرصه اجتماعی شده باشد در حالی که براساس آیات قرآن، فقه باید منجر به صدور حکم و اداره اجتماع شود زیرا رسالت انبیاء این بوده است.

ایشان تاکید کرد: این همه آیاتی که در قرآن در مورد سیاست خارجی و تعامل با بیگانه و اجرائیات شئون حکومت بیان شده کم کم از دوره ائمه رو به فراموشی رفت در حالی که فقه فعال فقه کارآمد در همه عرصه‌ها و مخصوصا مهمترین عرصه‌ها یعنی عرصه امنیت و سیاست و اقتصاد است)

بیانات آیت الله اعرافی در همایش فقه فعال 

آیت الله علیرضا اعرافی امروز در همایش علمی پژوهشی فقه فعال در تالار شیخ طوسی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با تقدیر از تلاش های آیت الله سیفی مازندرانی در زمینه فقه فعال، اظهار داشت: ما به عنوان خادمان حوزه تعهد خود را برای گشایش ابواب و افق های جدید در برابر فقه و علوم دیگر اعلام می کنیم.

مدیر حوزه های علمیه کشور ابراز داشت: حوزه بیدار و فعال حوزه ای است که مرزهای خود را در مسائل مختلف فقه گسترش دهد و همواره درصدد گسترش مرزها و توسعه هوشمند علوم اسلامی و الهی باشیم و این تعهد ماست.

وی ادامه داد: فقه به طور طبیعی و دائم با زمانه در تعامل است و از زنده ترین دانش های بشری و اسلامی است؛ اگر فقه بی تفاوت به مستحدثات بنشیند و نظاره گر باشد، فقه مرده است؛ نخستین مطلبی که در این زمینه حائز اهمیت است، این است که در فقه موجود فقط حدود ۵۰ تا ۶۰ کتاب وجود دارد.

مدیر حوزه های علمیه یادآور شد: اگر با چشم باز بخواهیم به سراغ واقعیات بشر برویم باید تحولی در زمینه فقه رخ دهد؛ تحولات بشر هر سال بیشتر می شود و به حدی رسیده که در یک سال به اندازه یک قرن تحول ایجاد می شود؛ گاهی به فاصله یک سال فهرست مجموعه مقالات در زمینه یک موضوع جزئی، به اندازه یک کتاب می شود.

وی تاکید کرد: فقهای بیدار و هوشمند ما باید پا به پای این تحولات جلو بروند؛ این مسائل نو وقتی به فقه موجود عرضه می شود، قلمروهای نوین باید چند تحول داشته باشند؛ نخستین آن ها این است که مسائل جدید در همین ابواب و فصول جا پیدا کند که ساده ترین کار است و البته نیاز به موضوع شناسی دارد.

رییس جامعة المصطفی العالمیه خاطرنشان کرد: انواع مسائل در هر یک از کتب و فصول فقهی وجود دارد که باید به آن ها نیز پاسخ داده شود؛ برخی از مسائل گنجایش و ظرفیت تبدیل شدن به یک کتاب را دارد و نباید به عنوان یک تک مساله در کنار مسائل دیگر باشد.

وی با تاکید بر این که موارد ذکر شده باید در تمام دروس خارج فقه ما محقق شود و اساتید معزز نیز آن ها را مدنظر داشته باشند، تصریح کرد: سومین کار این است که کتاب های جدید چاپ شود و هر روز که دیر اقدام شود، در زمینه گسترش فقه کم کاری کرده ایم.

آیت الله اعرافی بیان داشت: حدود ۲۰ کتاب جدید باید در زمینه فقه چاپ شود که یکی از آن ها کتاب تعلیم و تربیت است که بنده چند سالی است در حال تدوین آن هستم؛ کتاب روابط اجتماعی از دیگر کتبی است که باید به آن پرداخته شود؛ اسلام صد توصیه مهم و صد منع در حد کراهت و تحریم دارد که واقعا کتابی فقهی می طلبد.

وی با بیان این که فقه ما باید پاسخگوی روابط اجتماعی باشد، ادامه داد: اگر چه در علم اخلاق مواردی مطرح شده اما کافی نیست؛ مدیریت و سازمان جای کار زیادی دارد و ظرفیت یک کتاب فاخر دارد؛ هنر و رسانه، محیط زیست، پزشکی، معماری و شهرسازی، بازی و ورزش از دیگر ابواب فقهی است که باید برای آن ها یک کتاب در عرض کتاب های موجود باشد.

مدیر حوزه های علمیه سراسر کشور افزود: برای تدوین کتب فقهی همان دقت های پیشین با همان حساسیت هایی که فقهای پیشین داشتند باید رعایت شود و دقت شود که این کتاب ها بر پایه های اصیل حاکم باشد؛ مباحث اصولی موضوع دوم است و راجع به اصول برخی می گویند، کاستی هایی دارد و برخی هم می گویند زوائد دارد؛ پس ابتدا باید یک طبقه بندی در اصول انجام شود.

وی با بیان این که در طبقه بندی پیشنهاد می شود یک اصول مشترک برای گذاره های مختلف داشته باشیم که بخشی از آن ها در اصول ما است، گفت: بخشی از اصول مخصوص حوزه های توصیفی و بخشی هم مخصوص فقه است. 
امام جمعه قم تاکید کرد: این اصول مشتمل بر مسائلی است که بیشتر از فقه کارآمدی دارد و برخی موارد نیز ضرورت ندارد و ممکن است به عنوان زوائد باشد و در فقه اثر نداشته باشد؛ مبانی و قواعد موضوع شناسی که مؤسسه ای هم برای آن احداث شده، جای کار خیلی زیادی دارد.

وی تصریح کرد: شهید صدر یک باب نظام اقتصادی را باز کرد اما شاگردان او این نظام سازی را ادامه ندادند و سؤالات مهمی وجود دارد که در اصول ما پاسخی به آن ها داده نشده است؛ ما چه ضوابطی برای بهره بردن از سیره ائمه(ع) داریم؟

آیت الله اعرافی در پایان سخنان خود اظهار داشت: ۲۰ قاعده مهم وجود دارد که اجتهاد بر پایه آن استوار است و باید به آن ها پرداخته شود؛ ما باید در همه این قلمروهای نو وارد شویم و هر کدام از آن ها دنیای وسیعی دارد که باید آرام و سنجیده و جدی آن ها را پیگیری کنیم و نظام اسلامی به آن ها نیاز دارد؛ این مطالباتی است که رهبر معظم انقلاب و مراجع تقلید دارند و با نگاهی هوشمندانه این راهبردها را به ما نشان داده اند

سخنرانی حجت الاسلام هاشمی همدانی در همایش فقه فعال

حجت الاسلام غلامعباس هاشمی همدانی در ابتدای این همایش اظهار داشت: نخستین هدف فقه، تبیین احکام الهی و اقامه دین در جامعه است که هدف همه انبیای الهی بوده و این موضوع در آیات زیادی از قرآن کریم به صراحت بیان شده است.

وی ادامه داد: دومین خصوصیت فقه فعال این است که فقه به معنای فقه مصطلح میان علما ملاک نیست بلکه این فقه اعم از فقه مصطلح، اخلاق، تفسیر و عقاید است.

استاد سطح عالی حوزه علمیه قم گفت: نمی شود که ما فقه زنده داشته باشیم بدون این که در اخلاق و عقاید پویا باشیم؛ بدون پویایی در مجموعه دین، پویایی فقه امکان پذیر نخواهد بود.

وی بیان داشت: فقه، دین نیست بلکه مجموعه اسلام، دین است؛ ما نمیتوانیم اخلاق و عقاید را نبینیم و مدعی باشیم که در فقه پویا هستیم؛ هدف مجموعه این ها با آفرینش هم یکی است و هیچ تناقضی میان رشته های دینی وجود ندارد.

حجت الاسلام هاشمی همدانی سومین مشخصه فقه فعال را فعال بودن این فقه دانست و گفت: فقه فعال در مقابل فقه منفعل قرار دارد که فقه منفعل فقه تمدن پذیر و نظام پذیر است؛ یعنی منتظر است تا نظام های متعدد حکومتی، اقتصادی، خانواده، محیط زیست، کودک و امنیتی وارد شود به حسب این که این ها نظام های پیشرفته هستند و بر اساس آن حکم جواز صادر می شود.

وی تصریح کرد: در فقه منفعل، خودمان را در دنیایی از تناقضات می بینیم اما در فقه فعال، خود فقیه نظام اسلامی را تدوین می کند که ما در تدوین نظام حکومتی موفق بوده ایم و نظام مبتنی بر ولایت فقیه را تشکیل دادیم؛ اما در زمینه فقه مالی و اقتصادی و بانکداری خوب عمل نکرده و حوزه علمیه حاصلی نداشته است.

استاد سطح عالی حوزه علمیه قم تأکید کرد: قوانین الهی باید در این زمینه کشف شود و در اختیار صاحبان فقه قرار گیرد تا تمدن سازی در سایر نظام ها انجام شود؛ تمدن سازی اسلامی از اصولی است که رهبر معظم انقلاب بر آن تأکید زیادی دارند.

وی با بیان این که فعال بودن فقه با تحولات بیرونی مواجه است، گفت: بشر و زندگی بشر روز به روز جدیدتر می شود و مجموعه دین سه خصوصیت دارد؛ نخستین خصوصیت این است که این مجموعه آخرین مجموعه ای است که در اختیار بشر قرار گرفته است.

حجت الاسلام هاشمی همدانی ادامه داد: دوم این است که این دین، دینی کامل و سومین خصوصیت آن عالمی بودن دین مبین اسلام است؛ دینی که چنین ادعا دارد که خاتم، کامل جهانی است باید بتواند تمامی حوادث روز و مستحدث را به جامعه پاسخگو باشد.

وی افزود: از این جا یکی از ضروریت های مهم درباره پرداختن به مسائل مستحدثه مشخص می شود؛ با آنچه که در دست داریم آیا می توانیم پاسخگوی مسائل مستحدثه جامعه باشیم؛ با آنچه که در دست داریم هیچ کس نمی تواند بگوید که می توانیم جواب تمام این مستحدثات را بدهیم.

استاد سطح عالی حوزه علمیه قم ابراز داشت: این متون، اصول و قواعد استنباط، در این حد قادر نیست که مسائل و شبهات امروز را پاسخگو باشد و به همان اندازه که در جهان تحول رخ می دهد، در فقه اسلامی هم باید تحولات باشد که بتواند پاسخگو باشد.

وی در ادامه سخنان خود تأکید کرد: موضوعاتی وجود دارد که با تمام مسائل به شکل مستقیم در ارتباط است و باید این موضوعات را در نظام آموزشی حوزه علمیه داشته باشیم و به آن ها بپردازیم.

حجت الاسلام هاشمی همدانی با بیان این که از عناصر اصلی استنباط در مسائل مستحدثه پنج مورد مهم را ذکر می کنم، اظهار داشت: مسأله پرداختن به تشخیص موضوع یکی از آن ها است که باید در بستر آموزشی قرار گیرد؛ زمانی که موضوع باشد حکم صادر می شود اما اگر موضوع نباشد حکمی هم نیست.

وی به ذکر مثالی در این زمینه پرداخت و گفت: درباره قصاص و مسأله حدود یک شخص، پرسش می شود که آیا می شود مثلا دست دزد را بی حس کرد و حکم اجرا شود؟ برخی معتقدند که این قصاص با بی حسی امکان پذیر است اما بحث صرف قطع است یا درد حاصل از این قطع هم در قصاص مدنظر است؟

استاد سطح عالی حوزه علمیه قم بیان داشت: اگر این موضوع به درستی تبیین نشود، بین علما اختلافاتی رخ خواهد داد؛ باروری خارج از رحم از دیگر مسائلی است که مطرح شده و برخی شبهه زنا را مطرح می کنند؛ در چه موضوعی زنا محقق می شود؛ حتی صرف تشکیل نطفه در خارج، زنا انجام می شود یا خیر؟ تشخیص موضوع وظیفه فقیه است تا بداند باید چه حکمی دهد.

وی با بیان این که اگر در نظام آموزشی این موضوعات مطرح شود و به نصوص بپردازیم، یک قدم فقه و استنباط و وحدت رویه را در اجتهاد بالا خواهیم برد، ادامه داد: مسأله دیگر «عرف» است که در خیلی موارد بررسی نمی شود؛ بسیاری از عناوین احکام صرفا روی موضوعاتی رفته اند که ملاک تشخیص آن عرف است؛ برخی عناوین هستند که صرفا عرفی است و شارع هم در آن دخالتی نکرده است.

حجت الاسلام هاشمی همدانی خاطرنشان کرد: عرف، حق التألیف را حق می شمارد و تعدی به آن هم را تجاوز می داند؛ نمونه دیگر عرف در زمینه

مس خطوط قرآن کریم، در حالی که کنده کاری شده باشد، آیا حرام خواهد بود یا خیر؟ عرف در این زمینه چه می گوید؟

وی سومین و چهارمین عنصری که در استنباط مسائل مستحدثه نقش اساسی دارد را زمان و مکان عنوان کرد و گفت: تأثیر زمان و اقتضائات آن بسیار مهم است؛ انعکاس تأثیر زمان و مکان در قرآن و روایات در خروجی حکم بسیار مهم است.

استاد سطح عالی حوزه علمیه قم یادآور شد: پیامبر اکرم(ص) در صدر اسلام می فرمایند که مسلمانان محاسن خود را باید خزاب کنند تا شبیه یهودی ها نشوند، چرا که مسلمانان در اقلیت بودند؛ اما در زمان حاکمیت حضرت علی(ع) ایشان می فرمایند که دیگر لزومی به خزاب کردن ریش ها نیست؛ در این جا اهمیت زمان و مکان در فقه مشخص می شود.

وی با بیان این که مقاصد الشریعه از دیگر عناصری است که در استنباط مسائل مستحدثه نقش اساسی دارد، اظهار داشت: مقاصد الشریعه یعنی این که اگر بتوانیم در احکام، غایت و مقصود آن ها را بیابیم، چند کارایی برای ما دارد؛ مثلا در باب تزاحم می شود از این موارد استفاده شود.

حجت الاسلام هاشمی همدانی گفت: اگر امر بین مصلحت شیعه و اسلام وارد بشود و تزاحم ایجاد شود، باید منافع کدام یک را در اولویت قرار دهیم؟ با مقاصد الشریعه می توان این تزاحم را برطرف کرد.

وی در پایان سخنان خود با اشاره به این مطلب که از سوی آیت الله سیفی مازندرانی یک نظام آموزشی تشکیل شده تا این موارد در آن مورد بررسی قرار گیرد، گفت: آثار بی بدیل آیت الله سیفی مازندرانی با قلمی بسیار فاخر نگارش شده و شخصیت وی برای ما سبب مباهات است که شخصیتی انقلابی و فقیه به معنای واقعی است و شدیدا مورد علاقه و مورد توجه رهبر معظم انقلاب و مراجع تقلید است؛ از آثار این استاد برجسته باید بهره گیری شود و در متون درسی و آموزشی قرار گیرند.

انتهای پیام/

true برچسب ها :

این مطلب بدون برچسب می باشد.

true

منبع: امتداد نیوز

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.emtedadnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «امتداد نیوز» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۵۲۹۷۴۴۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

کارگران رزمندگان حقیقی نظام جمهوری‌ اسلامی هستند

فرمانده سپاه استان قزوین گفت: در دوره‌ای که در نبرد پنجه با پنجه دشمن و در فشار اقتصادی، تحریم و تنگناهای اقتصادی قرار داریم، کارگران رزمندگان حقیقی نظام مقدس جمهوری اسلامی به شمار می‌روند.

به گزارش خبرگزاری ایمنا از قزوین، سردار سرتیپ‌دوم پاسدار رستمعلی رفیعی آتانی بعدازظهر امروز _یکشنبه نهم اردیبهشت_ در جشنواره امتنان که با محوریت تجلیل و تقدیر از جامعه کارگری و شهدای کارگر برگزار شده بود، اظهار کرد: کارگران اگرچه در مقاطع متفاوت با تلاش و همت در راستای اهداف کشور فعالیت کردند، اما حضور جامعه کارگری در دوران پرافتخار دفاع مقدس فراموش‌شدنی نیست.

وی افزود: در دوره‌ای که در نبرد پنجه با پنجه دشمن و در فشار اقتصادی، تحریم و تنگناهای اقتصادی قرار داریم، کارگران رزمندگان حقیقی نظام مقدس جمهوری اسلامی به شمار می‌روند.

فرمانده سپاه حضرت صاحب‌الأمر (عج) با اشاره به عملیات وعده صادق بیان کرد: برای نخستین مرتبه کشور ما میدان دیپلماسی و عمل را در یک جا قرار داد و آرزوی دیرینه ۷۶ ساله دنیای اسلام و آرزوی مظلومان را محقق کردیم.

سردار رفیعی آتانی ادامه داد: رزمندگان میدان را خالی نکردند و با دستان پرقدرت خود به دشمن نشان دادند که ما پیروز می‌شویم، چرا که با همه ظرفیت‌های موجود پای کار هستیم و این فقط یک عملیات محدود است.

وی خاطرنشان کرد: روزی تمامی دنیا می‌گفتند به ایران سلاح نفروشید، امروز همه دنیا را بسیج کرده‌اند که از ایران سلاح نخرید، این نشان می‌دهد که همگی با تمام قوا و همت خود برای ایستادگی نظام جمهوری اسلامی تلاش کردیم و از این همت همچنان ادامه دارد.

کد خبر 748868