اربعین، ستون عصاره عترت
تاریخ انتشار: ۱۲ آبان ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۵۴۰۹۳۶۵
اهمیت زیارت اربعین، تنها به این نیست که از نشانه‌هاى ایمان است، بلکه طبق روایت امام عسکری(ع) در ردیف نمازهاى واجب و مستحب قرار گرفته است. بر پایه این روایت، همان‌گونه که نماز ستون دین و شریعت است، زیارت اربعین و حادثه کربلا نیز ستون ولایت است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم، درسى که اربعین به ما مى‌دهد این است که باید حقیقت و خاطره شهادت را در مقابل توفان تبلیغات دشمن زنده نگه داشت.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
... دستگاه ظالم جبار یزیدى، با تبلیغات خود حسین‌بن على(ع) را محکوم مى‌ساخت و وانمود مى‌کرد حضرت حسین‌بن على(ع) کسى بود که بر ضد دستگاه عدل و حکومت اسلامى و براى دنیا قیام کرده است. بعضى هم این تبلیغات دروغ را باور مى‌کردند. بعد هم که حسین(ع) با آن وضع عجیب و با آن شکل فجیع، به‌وسیله دژخیمان در صحراى کربلا به شهادت رسید، آن‌را یک غلبه و فتح وانمود مى‌کردند، اما تبلیغات صحیح دستگاه امامت، تمام این بافته‌ها را عوض کرد. حق این‌گونه است.
اربعین، فقط روزى از روزهاى سال نیست، بلکه آیینه‌اى است در برابر چشمان میلیونها انسان متعهد که در آن تصویرى از نهضت و قیام خونین محرم نقش مى‌بندد. اربعین، روز باشکوهى است که از خون حسین(ع)، حیات گرفت و نقطه آغاز تبلیغ آرمان کربلا از طریق اشک شد؛ چراکه در این روز، نخستین مجلس عزادارى براى اباعبدالله(ع) و تبلیغ آرمان آن‌حضرت در کنار تربتش برپا شد.
* فلسفه اربعین
اهمیت اربعین از کجاست؟ صرف اینکه چهل روز از شهادت شهید مى‌گذرد چه خصوصیتى دارد؟ اربعین خصوصیتش به‌خاطر این است که در اربعین حسینى یاد شهادت امام حسین(ع) زنده شد و این چیز بسیار مهمى است. اگر این شهادت عظیم در تاریخ اتفاق مى‌افتاد یعنى حسین‌بن على(ع) و بقیة شهیدان در کربلا شهید مى‌شدند، اما بنى امیه موفق مى‌شدند، همان‌طور که خود حسین(ع) و یاران عزیزش را از صفحه روزگار برافکندند و جسم پاکشان را زیر خاک پنهان کردند، یاد آنها را هم از خاطره نسل بشر در آن روز و روزهاى بعد محو کنند، در این صورت آیا این شهادت براى عالم اسلام فایده‌اى مى‌داشت؟ یا اگر هم براى آن روز یک اثرى مى‌گذاشت، آیا این خاطره در تاریخ، براى نسل‌هاى بعد، براى گرفتارى‌ها و سیاهى‌ها و تاریکى‌ها و یزیدى‌هاى دوران آیندة تاریخ هم اثرى روشنگر و افشاکننده مى‌داشت؟ اگر حسین(ع) شهید مى‌شد، اما مردم آن روز و مردم نسل‌هاى بعد نمى‌فهمیدند که حسین(ع) شهید شده، آیا این خاطره چه اثر و چه نقشى مى‌توانست در رشد و سازندگى و هدایت و برانگیزانندگى ملت‌ها و اجتماعات و تاریخ بگذارد؟ بله هیچ اثرى نداشت.
اربعین روزى است که برافراشته شدن پرچم پیام شهادت کربلا در آن روز آغاز شد و روز بازماندگان شهداست. حالا چه در اربعین اول، خانواده امام حسین(ع) به کربلا آمده باشند و چه نیامده باشند.
* ویژگى عدد چهل درباره امام حسین(ع)
اربعین و عدد چهل خصوصیتى دارد که دیگر ارقام آن‌را ندارند. غالب انبیاى الهى در سنّ چهل سالگى به رسالت مبعوث شدند و ملاقات خصوصى حضرت موسى(ع) و ذات اقدس الهى چهل شب بود و در نماز شب سفارش شده است که چهل مؤمن را دعا کنید و همسایگان را تا چهل خانه گرامى بدارید. این‌ها نشان مى‌دهد که عدد چهل از برجستگى خاص برخوردار است.
در روایات اسلامى چنین آمده است: زمینى که روى آن انبیا و اولیاى الهى و بندگان مؤمن، خدا را عبادت کرده‌اند، چهل روز در مرگ آنان مى‌گرید، ولى در شهادت امام حسین(ع) آسمان و زمین، چهل روز خون گریه کردند. البته اشک یا خون را در این‌گونه از روایات نباید بر اشک یا خون ظاهرى حمل کرد؛ چنان‌که نباید آن‌را انکار کرد.
* چرا زیارت اربعین
اهمیت زیارت اربعین، تنها به این نیست که از نشانه‌هاى ایمان است، بلکه طبق روایت امام عسکری(ع) در ردیف نمازهاى واجب و مستحب قرار گرفته است. بر پایه این روایت، همان‌گونه که نماز ستون دین و شریعت است، زیارت اربعین و حادثه کربلا نیز ستون ولایت است.
به دیگر سخن، براساس فرموده رسول خدا(ص) عصاره رسالت نبوى(ص) قرآن و عترت است؛ «إنى تارک فیکم الثقلین... کتاب الله و... عترتى أهل بیتى.» عصاره کتاب الهى که دین خداست، ستونى دارد که نماز است و عصاره عترت نیز ستونش زیارت اربعین است که این دو ستون در روایت امام عسکرى(ع) در کنار هم ذکر شده است؛ امّا مهمّ آن است که دریابیم نماز و زیارت اربعین انسان را چگونه متدین مى‌کنند.
درباره نماز، ذات اقدس الهى، معارف فراوانى را ذکر کرده است. مثلا ً فرموده: انسان، فطرتاً موحّد است، ولى طبیعت او به هنگام حوادث تلخ، جزع دارد و در حوادث شیرین از خیر جلوگیرى مى‌کند مگر انسان‌هاى نمازگزار که آنان می‌توانند این خوى سرکش را تعدیل کنند و از هلوع (حریص)، جزوع (بى‌تاب) و منوع (بخیل) بودن به درآیند و مشمول رحمت‌هاى خاص الهى باشند؛ «إنّ الإنسان خلق هلوعاً * إذا مسّه الشرّ جزوعاً * و إذا مسّه الخیر منوعاً * إلّا المصلّین» زیارت اربعین نیز انسان را از جزوع، هلوع و منوع بودن بازمى‌دارد.
هدف اساسى سالار شهیدان تعلیم و تزکیه مردم بوده است و در این‌راه، هم از طریق بیان و بنان اقدام کرد و هم از راه بذل خون جگر که جمع میان این‌راه‌ها از ویژگى‌هاى ممتاز آن‌حضرت(ع) است.
رسالت رسول اکرم(ص) نیز تعلیم کتاب و حکمت از یک‌سو و تزکیه نفوس مردم از سوى دیگر بود تا هم جاهلان را عالم نماید و هم گمراهان را هدایت کند و در نتیجه، جهل علمى و جهالت عملى را از جامعه جدا سازد. همین دو هدف در متن زیارت اربعین سالار شهیدان(ع) تعبیه شد؛ چنان‌که منشأ ددمنشى منکران رسالت و دشمنان نبوّت، حبّ دنیا و شیدایى زرق و برق آن بود و عامل مهمّ توحّش منکران ولایت و دشمنان امامت نیز همان غَطْرَسه دنیا و دلباختگى به آن بود، که در بخشى از زیارت اربعین به آن اشارت رفته است: «و تَغطْرَس و تَرَدّى فى هواه.»
* دلیل بزرگداشت اربعین حسینى چیست؟
اعتبار اربعین امام حسین(ع) از قدیم الایام میان شیعیان و در تقویم تاریخى وفاداران به امام حسین(ع) شناخته‌شده بوده است. کتاب مصباح المتهجد شیخ طوسى که حاصل گزینش دقیق و انتخاب معقول شیخ طوسى از روایات فراوان در باره تقویم مورد نظر شیعه در باره ایام سوگ و شادى و دعا و روزه وعبادت است، ذیل ماه «صفر» می‌نویسد: روز 20 صفر یعنى اربعین زمانى است که حرم امام حسین(ع) یعنى کاروان اسرا، از شام به مدینه مراجعت کردند و روزى است که جابر‌بن عبدالله‌بن‌حرام انصارى، صحابى رسول خدا(ص)، از مدینه به کربلا رسید تا به زیارت قبر امام حسین(ع) بشتابد و او نخستین کسى است از مردمان که قبر آن‌حضرت را زیارت کرد.
در روز اربعین زیارت امام حسین(ع) مستحب است واین زیارت، همانا خواندن زیارت اربعین است که از امام عسکرى(ع) روایت شده که فرمود: علامات مؤمن پنج تاست: خواندن 51 رکعت نماز در شبانه‌روز - نمازهاى واجب و نافله و نماز شب - به دست کردن انگشترى دردست راست، برآمدن پیشانى از سجده و بلند خواندن بسم الله الرحمن‌الرحیم در نماز.
این مطلبى است که شیخ طوسى، عالم فرهیخته و معتبر و معقول شیعه در قرن پنجم در باره اربعین آورده است. طبعا بر اساس اعتبارى که روز اربعین در میان شیعیان داشته است، شیعیان به حرمت آن، زیارت اربعین مى‌خوانده‌اند و اگر مى‌توانسته‌اند مانند جابر بر مزار امام حسین(ع) گرد آمده و آن امام را زیارت مى‌کردند. این سنت تا به امروز درعراق با قوت برپاست و شاهدیم که میلیونها عراقى و غیرعراقى در این روز بر مزار امام حسین(ع) جمع مى‌شوند.
* عزادارى فقط براى امام حسین(ع)
حرکت سیاسى علیه مستکبران
حال ممکن است این سؤال مطرح شود که چرا فقط براى امام حسین(ع) عزادارى مى‌کنیم؟ دلیل اول این است که این‌کار به دستور رسول خدا(ص) و امامان معصوم(ع) بوده است، امام زمان(عج) خطاب به امام حسین(ع) فرموده است: «اگر در کربلا نبودم تا یاری‌ات کنم حال برایت گریه مى‌کنم و اگر اشکم تمام شود برایت خون مى‌گریم.»
پیامبر اکرم(ص) نیز فرموده است: «کسى‌که در مصیبت حسین(ع) دیگران را بگریاند، یا خود گریه کند و یا خود را به گریه بزند، بهشتى خواهد بود.»
امام سجاد(ع) نیز فرموده است: «هر مؤمنى که براى حسین(ع) طورى گریه کند که اشکش بر گونه‌اش جارى شود، خداوند سبحان غرفه‌اى در بهشت به او اختصاص مى‌دهد.»
امام صادق(ع) نیز در این مورد فرموده است: «یک قطره اشک در مصیبت حسین(ع)، باعث آمرزش گناهان مى‌شود اگرچه گناهان همانند کف دریا زیاد باشد.» و نیز فرموده است: «هر چیزى براى او اجرى است غیر از گریه بر سیدالشهداء که اجر او محدود نیست.» و نیز فرموده است: «هرکه در مصیبت حسین(ع)، شعرى بگوید و بگرید و بگریاند، خداوند سبحان او را مى‌آمرزد و بهشت را براى او واجب مى‌کند.»
دلیل دوم این است که شهادت امام حسین(ع) باعث نجات و احیاى اسلام شد و دلیل سوم این است که مصیبت امام حسین(ع) بزرگترین مصیبت در تاریخ بشریت بوده است، ما در موارد مختلفى از زیارات و کلمات ائمه معصومین(ع) برمى‌خوریم به اینکه از حادثه کربلا، به‌عنوان بزرگترین مصیبت در عالم هستى از بدو خلقت تا روز قیامت، نام برده‌اند.
دلیل دیگر این است که بزرگداشت یاد امام حسین(ع) باعث زنده نگه داشتن روحیه شهادت و ایثار در میان مسلمین مى شود و دلیل پنجم این است که عزادارى و گریه براى امام حسین(ع)، علامت شکست و تزلزل نیست بلکه یک حرکت سیاسى علیه مستکبرین و ظالمین و دشمنان اسلام و اهل‌بیت(ع) است. این حماسه در دنیا اثر بزرگى داشته که هنوز اثر ان ادامه دارد.
همچنین، دلیل ششم این است که نکوداشت یاد امام حسین(ع) اعلام انزجار و بیزارى از اعمال یزیدیان و امویان زمان است یعنى در هر زمانى، یزیدیان و امویان وجود دارد همان‌طور که همیشه حق‌جویان و حق‌گویانى چون حسین(ع) وجود داشته است.
* اربعین در نشر فرهنگ دینى
امروزه شاهد احیاى پیاده‌روى‌ها در قالب کاروان‌هاى عزادارى در اربعین به کربلا و زیارت قبر امام حسین(ع) و همچنین زیارت مخصوصه‌اى که در اربعین براى امام حسین(ع) صورت مى‌گیرد، هستیم که این اعمال براى این است که خاطره حماسه و قیام عاشورا تجدید خاطر شود و از دل و ذهن مردم بیرون نرود.
پیام اربعین به شیعیان و آزادى‌خواهان جهان این است که همیشه باید یاد و خاطره امام حسین(ع) را در ذهن داشته باشند، آنچه از زیارت اربعین متبلور است، این است که امام حسین(ع) قیام کرد تا مردم را از جهالت و گمراهى نجات دهد.
ظرفیت اربعین یک ظرفیت خاص است و مى‌طلبد در قالب برگزارى این قبیل مراسم عزادارى از ظرفیت اربعین در جهت نشر فرهنگ شیعه و فرهنگ حسینى استفاده و بهره لازم را برد.
اینکه مردم در اربعین حسینى با پاى پیاده به زیارت قبر امام حسین(ع) در کربلا مى‌روند بیان‌گر این است که باید فرهنگ حسینى در جامعه نهادینه شود و از ظرفیت اربعین در جهت معرفى قیام عاشورا به دنیا بهره برد.
پس مى‌توان گفت زنده نگه‌داشتن یاد و خاطره تاریخ باعظمت قیام امام حسین(ع)، تقویت روحیه انقلابى و مبارزه با ظلم و ستم، پیوند عاطفى و دوستى و محبت بین امت و اهل بیت(ع) و آشنا شدن مردم با معارف دین اسلام، وفادارى نسبت به مظلومیت و مظلومان و مخالفت با ظالمان ازجمله پیام‌هاییى است که مى‌توان براى اربعین ذکر کرد.
امام صادق(ع) در خصوص زیارت امام حسین(ع) مى‌فرماید: «هرکس با پاى پیاده به زیارت قبر امام حسین(ع) در کربلا برود، در هر قدمى که برمى‌دارد، گناهان وى بخشیده مى‌شود، هر قدمى یک حسنه و یک درجه به حسنات و مقام او اضافه می‌شود و خداوند در این مسیر دو فرشته را موکل وى قرار مى‌دهد که هرچه از زبان وى خارج مى‌شود را به‌عنوان حسنه ثبت کند.»
انتهای پیام/
R41382/P1010110/S4,37/CT4منبع: تسنیم
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tasnimnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تسنیم» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۵۴۰۹۳۶۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
دلایل توصیه ائمه(ع) به زیارت حضرت عبدالعظیم(ع)
شاید بسیاری از زائران آستان حضرت عبدالعظیم (ع) ندانند که در روایات از ائمه(ع) آمده که ثواب زیارت آن حضرت برابر با زیارت امام حسین(ع) است اما چرا حضرت عبدالعظیم (ع) راهی شهر ری شدند و چه نقشی در ترویج معارف دین در این منطقه داشته و چگونه به جایگاهی رسیدند که چنین مورد عنایت و لطف ائمه(ع) قرار گرفتند؟
حجت‌الاسلام ابوالفضل حافظیان، نویسنده «مأخذشناسی حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) و شهر ری» که فهرست‌نویسی نسخه‌های خطی کتابخانه حضرت عبدالعظیم را برعهده داشته است به معرفی تعدادی از کتاب‌هایی پرداخت که در خصوص حضرت عبدالعظیم (ع) نوشته شده است و گفت: شیخ عزیزالله عطاردی کتابی با عنوان «عبدالعظیم حسنی حیاته و مسنده» (زندگانی حضرت عبدالعظیم حسنی (ع) و روایات او) نوشته است که کتاب ارزشمندی است. همچنین کتاب احوال حضرت عبدالعظیم حسنی نوشته شده توسط علی قلی‌میرزا اعتماد السلطنه قاجار که اخیراً به چاپ رسیده و کتاب «جنات النعیم فی احوال سیدالشریف عبدالعظیم»، نوشته مولامحمد اسماعیل کزازی اراکی نیز از دیگر کتاب‌های خوب در خصوص حضرت عبدالعظیم(ع) است. این کتاب قبلاً به صورت چاپ سنگی چاپ شده بود اما بعدها در کنگره حضرت عبدالعظیم حسنی با تصحیح و شکل جدید به چاپ رسید که در این کتاب به صورت مفصل به شخصیت آن حضرت پرداخته شده است.
پیدا شدن نسخه کهن روایات حضرت عبدالعظیم
وی با اشاره به اینکه در خصوص حدیث عرض دین نیز مرحوم آیت‌الله صافی گلپایگانی در کتابی به شرح این حدیث پرداخته گفت: اخیراً در کتابخانه‌ای در خارج از ایران نسخه خطی کهنی پیدا شده که روایاتی که حضرت عبدالعظیم(ع) روایت کرده‌اند در آن آمده بود. این جزوه نیز تصحیح و به چاپ رسیده است.
این متخصص کتاب‌شناسی و نسخه‌شناسی در پاسخ به این سؤال که آیا احتمال دارد منابع کهنی در خصوص حضرت عبدالعظیم(ع) وجود داشته باشد که هنوز شناسایی نشده است؟ گفت: بله؛ حتماً منابعی در تاریخ اهل بیت(ع) وجود دارد که هنوز شناسایی نشده‌اند یا نسخه‌ای از آن به دست نیامده است. کتاب‌هایی وجود دارد که به صورت مستقل به شخصیت ایشان پرداخته و کتاب‌هایی نیز داریم که در خصوص اصحاب و روایات ائمه(ع) نوشته شده است که در این کتاب‌ها نیز از حضرت عبدالعظیم(ع) یاد شده و روایاتی که ایشان نقل کرده‌اند را بیان کرده‌اند. در کتاب‌هایی که برای شرح حال رُوات نوشته شده است نیز نام عبدالعظیم(ع) آمده و از مراتب علمی و معنوی ایشان نیز سخن گفته شده است.
حجت‌الاسلام حافظیان در پاسخ به این سؤال که چرا حضرت عبدالعظیم(ع) ری را به عنوان مقصد هجرت خود انتخاب کرده بود؟ گفت: آن حضرت از سوی ائمه(ع) به شهرها و سرزمین‌های مختلف رفته و به تبلیغ دین می‌پرداخت. به همین جهت خلیفه عباسی قصد کشتن ایشان را داشت و حضرت عبدالعظیم در حال خوف و ترس از سامرا خارج شدند و تصمیم گرفت به سمت ایران بیاید.
وی ادامه داد: یکی از دلایلی که بزرگانی از اهل بیت(ع) و اصحاب ائمه(ع) ایران را برای هجرت انتخاب می‌کردند این بود که دوست داشتند به دیدار و زیارت امام رضا(ع) بروند و لذا امامزادگان فراوانی در شهرهای مختلف ایران وجود دارد که به قصد زیارت امام رضا(ع) وارد ایران شدند اما در بین راه در اثر بیماری وفات یافته‌اند و یا به شهادت رسیدند.
چرا حضرت عبدالعظیم به ری مهاجرت کرد
این پژوهشگر و مؤلف یکی از دلایل انتخاب ری توسط حضرت عبدالعظیم(ع) را ارتباطات خوب مردم ری با ائمه(ع) عنوان کرد و گفت: مردم ری با امام جواد(ع) در ارتباط بودند و سؤالات خود را برای ائمه اطهار(ع) ارسال می‌کردند. رسول جعفریان کتابی به نام مکتب و میراث شیعیان ری نوشته است که در این کتاب به علت مهاجرت حضرت عبدالعظیم(ع) به ری و ارتباط اهالی آن با ائمه اطهار اشاره کرده است. بنابراین شهر ری می‌توانست محل مناسبی برای ورود حضرت عبدالعظیم(ع) باشد و ایشان از دست حکومت عباسی در امنیت باشد.
وی ادامه داد: طبق روایاتی نیز امام رضا(ع) دستور دادند که حضرت عبدالعظیم(ع) به ری بروند و معارف دینی را در آنجا تبلیغ کنند. البته ممکن است این دستور از سوی امام هادی(ع) صادر شده باشد. شهر ری بعد از این تاریخ نیز مرکز شیعه بوده و مدارس شیعی در آنجا وجود داشته و بزرگان زیادی از آنج برخاسته‌اند مثل مرحوم کلینی و شیخ صدوق که این نشان می‌دهد شهر ری مرکزی برای تشیع در جهان اسلام بوده است.
حجت‌الاسلام حافظیان در پاسخ به این سؤال که چند سال حضرت عبدالعظیم در ری حضور داشتند؟ گفت: بر اساس آنچه در کتاب‌های تاریخی آمده حدس زده می‌شود که ایشان در حدود سال 250 قمری به ایران آمده است. وفات ایشان را برخی از بزرگان در سال 252 قمری ذکر کرده‌اند. بنابراین حدود یک سال یا کمی بیشتر در ری بودند؛ البته مدتی نیز به صورت مخفیانه در منزل یکی از شیعیان زندگی می‌کردند و گاهی به صورت پنهانی از منزل خارج می‌شدند و به زیارت حضرت حمزه می‌رفتند و می‌فرمودند ایشان از اولاد امام کاظم(ع) است.
وی افزود: یکی از دلایلی که ایشان به ری آمد این است که مرقد امامزادگان در آنجا بوده و این مسئله نشان‌دهنده ارادت مردم ری به اهل بیت(ع) است. بعد از مدتی زندگی مخفیانه، مردم با حضرت عبدالعظیم(ع) آشنا می‌شوند و برای دریافت معارف دینی نزد ایشان می‌روند.
نویسنده کتاب «رسائل فی درایة الحدیث» ادامه داد: روایاتی که ایشان از اهل بیت(ع) نقل کرده‌اند به خصوص حدیث عرض دین که در آن معارف اسلامی درج شده است جنبه آموزشی مهمی برای شیعیان در طول تاریخ و به خصوص برای شیعیان آن عصر داشته است.
نسبی که به امام حسن مجتبی می‌رسد
وی به نسب حضرت عبدالعظیم (ع) نیز اشاره کرد و گفت: نسب ایشان با چهار واسطه به امام حسن مجتبی(ع) می‌رسد و ایشان ارتباط بسیار زیادی با امام جواد(ع) و امام هادی(ع) داشتند و بیشتر وقتشان را در همراهی با ائمه اطهار(ع) می‌گذرانده و معارف دینی را از حضرات کسب و به مردم منتقل می‌کرده است؛ بنابراین وقتی چنین شخصیتی وارد شهری شود که مردم آن شهر نیز علاقه‌مند به معارف شیعه هستند، خیلی می‌تواند مؤثر واقع شوند.
این مؤلف و پژوهشگر دینی عنوان کرد: شخصی نزد امام هادی(ع) رفت و سؤالاتی در خصوص معارف دینی پرسید؛ امام هادی(ع) وی را به حضرت عبدالعظیم(ع) ارجاع داد و فرمود شما که در شهر ری شخصیتی مثل عبدالعظیم دارید، سؤالاتتان را می‌توانید از وی بپرسید. این مسئله نشان می‌دهد که حضرت عبدالعظیم(ع) این موقعیت را داشته که به ترویج احکام دینی بپردازد.
حجت‌الاسلام حافظیان خاطرنشان کرد: اطلاعات تاریخی گسترده‌ای در خصوص فعالیت‌های آن حضرت در آن دوران در شهر ری نداریم اما وجود چنین شخصیتی در شهر ری می‌تواند واسطه مستقیمی با اهل بیت(ع) برای مردم باشد.
وی در پاسخ به این سؤال که چرا ائمه(ع) بعد از وفات حضرت عبدالعظیم(ع) تلاش می‌کردند که ایشان را به مردم بشناسانند؟ گفت: در روایات است که زیارت حضرت عبدالعظیم(ع) در ثواب با زیارت امام حسین(ع) برابری می‌کند. همچنین نقل شده است که کسی که به زیارت ایشان برود بهشت بر او واجب می‌شود؛ این روایات نشان می‌دهد حتی پس از وفات حضرت عبدالعظیم(ع) ائمه(ع) تلاش می‌کردند ایشان را به مردم بشناسانند.
حرم حضرت عبدالعظیم (ع) محل استجابت دعا
این پژوهشگر ادامه داد: بیشتر علمای شیعه و رجالیون در کتاب‌هایشان به مقامات حضرت عبدالعظیم(ع) اشاره کرده‌اند و بزرگانی مثل مرحوم میرداماد فرموده‌اند که حرم حضرت عبدالعظیم (ع) محل استجابت دعا است. اینکه ائمه(ع) به زیارت حضرت عبدالعظیم(ع) را توصیه می‌کردند نشان‌دهنده عظمت شخصیت ایشان است و این ظرفیت وجود داشت که مرقد ایشان محوریتی برای اجتماعات شیعیان پیدا کند.
وی در خصوص اینکه چرا در حدیث آمده است که زیارت حضرت عبدالعظیم(ع) در ثواب، شباهت به زیارت امام حسین(ع) دارد، گفت: علمای بزرگ در این خصوص دلایل مختلفی را بیان کرده‌اند. جناب شیخ صدوق این روایت را در ثواب‌الاعمال آورده است. در کامل‌الزیارات نیز این حدیث آمده است. در لئالی الاخبار از امام رضا(ع) نقل شده است که «هر کسی بعد از وفاتم مرا زیارت کند من برای او بهشت را ضمانت می‌کنم و کسی که قادر بر زیارت من نیست پس به زیارت برادرم عبدالعظیم حسنی در ری برود» که نشان‌دهنده عظمت شأن و مقام ایشان است. همچنین در همین کتاب آمده است که امام رضا(ع) فرموده است اگر عاجز شدید از زیارت جدم حسین(ع) سید زاهد عابد جناب عبدالعظیم را در ری زیارت کنید که این کفایت می‌کند تو را از زیارت سیدالهشداء (ع).
حجت‌الاسلام حافظیان ادامه داد: یکی از ادله‌ای که برای مشابهت زیارت حضرت عبدالعظیم با زیارت سیدالشهداء(ع) نقل شده این است که در زمان امام هادی(ع) حکومت عباسی برای زیارت امام حسین(ع) شرایط بسیار سختی در نظر گرفته بودند و چه بسا شیعیانی که در راه زیارت سیدالشهداء به شهادت می‌رسیدند. به دلیل اینکه زیارت حضرت سیدالشهداء از بلاد مختلف بسیار سخت و تهدید آمیز و برای شیعیان خطرناک بود، ائمه(ع) شیعیان علاقه‌مند به زیارت سیدالشهداء را ترغیب می‌کردند که به زیارت حضرت عبدالعظیم بروند که وی هم از بزرگان منسوب به اهل بیت(ع) است.
وی افزود: البته احادیث مشابه این حدیث نیز در منابع شیعی آمده است. مثلاً از امام رضا(ع) نقل شده است که هر کس خواهرم حضرت معصومه(س) را در قم زیارت کند مانند این است که مرا زیارت کرده است. پس زیارت منسوبان به اهل بیت(ع) همانند زیارت خود اهل بیت(ع) ثواب دارد و چون به خاطر محبت به اهل بیت(ع) به زیارت بستگان اهل بیت(ع) می‌روند این ثواب زیارت اهل بیت(ع) را درک می‌کنند.
حجت‌الاسلام حافظیان تصریح کرد: البته این حدیث دلالت بر این نمی‌کند که شأن حضرت عبدالعظیم دقیقا برابر با امام حسین(ع) باشد. بلکه این معنا را می‌رساند که چون زیارت امام حسین(ع) در آن زمان مشکل بوده به جهت اینکه شیعیان علاقه‌مند به اهل بیت(ع) محل اجتماعی با هم داشته و به یاد اهل بیت(ع) باشند به آنها توصیه می‌شد که به زیارت حضرت عبدالعظیم(ع) بروند.
وی در پایان تصریح کرد: در هر محلی وقتی امامزاده‌ای به خاک سپرده شده در طی قرون آنجا محل اجتماع شیعیان بوده و تأثیر ژرفی بر بقای شیعه داشته است.
دانشجویان سال سوم دانشگاهها، بورسیه دانشگاه فرهنگیان می‌شوند