به نقل از «خبرگزاری برنا»

ایجاد شبکه‌های مردمی برای ترویج فرهنگ کتابخوانی

تاریخ انتشار: ۲۰ آبان ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۵۵۵۵۵۸۶

به گزارش خبرگزاری برنا از مشهد، حسین سعیدی، مدیرعامل به‌نشر در مراسم امضای این تفاهم‌نامه همکاری که امروز، 20 آبان ماه، در فروشگاه مرکزی کتاب و محصولات فرهنگی به‎نشر برگزار شد، با بیان این که بحث وقف و نذر کتاب به عنوان یک رویکرد جدی این انتشارات در سال جاری دنبال می‎شود، خاطرنشان کرد: بحث وقف تاکنون در حوزه کتاب معمول نبوده و این در حالی است که برخی نویسندگان علاقه‌مند هستند آثار تألیفی خود را به مجموعه حرم مطهر رضوی وقف کنند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

وی توسعه زیرساخت‌های حوزه وقف و نذر کتاب در خراسان رضوی را یکی از جدی‌ترین رویکردها در امضای این تفاهم‌نامه دانست و خاطرنشان کرد: این الگو می‎تواند از خراسان رضوی به سایر استان‌های کشور معرفی شود و تسری یابد.

مدیرعامل به‌نشر ایجاد شبکه‌های مردمی مؤثر در زمینه ترویج کتاب و کتابخوانی را به عنوان دیگر رویکرد این تفاه‌منامه برشمرد و تصریح کرد: آستان قدس رضوی اقدامات بسیاری در حوزه ایجاد کتابخانه‎ انجام داده اما در زمینه فعالیت‌های ترویجی و تبلیغی اقدام چندانی صورت نگرفته و این حوزه متولی نداشته است.

سعیدی با اشاره به این که ورود جدی‎تر به حوزه فعالیت‌های ترویجی و تبلیغی یکی از تأکیدات تولیت آستان قدس رضوی در دوره جدید است، افزود: در همین راستا، به‌نشر از ابتدای سال جاری تاکنون بیش از 20 برنامه فرهنگی- ترویجی کتاب‎محور در قالب‌های متعددی از قبیل جلسات نقد و بررسی کتاب، مسابقه کتابخوانی، خوانش و اجرای کتاب و ... برگزار کرده است.

استفاده از تولیدات به‌نشر برای تأمین منابع کتابخانه‎‌های عمومی استان

حسین اکبری، مدیرکل کتابخانه‌های عمومی خراسان رضوی نیز در بخشی از این مراسم به همکاری‌های مشترک این اداره کل با سایر سازمان‌ها و نهادها در زمینه توسعه فرهنگ کتابخوانی اشاره کرد و برگزاری نشست‌های «کتاب‎خوان»، استفاده از تولیدات به‌نشر برای تأمین منابع کتابخانه‎‌های عمومی، برگزاری جشنواره‎های کتابخوانی و بحث نذر کتاب را از زمینه‌های همکاری مشترک اداره کل کتابخانه‌های عمومی با شرکت به‌نشر برشمرد.

وی با بیان این که استفاده از تولیدات به‌نشر برای تأمین منابع نهاد کتابخانه‌های عمومی استان یکی از اقدامات حائز اهمیت است، افزود: اگرچه ظرفیت استانی ما محدود است اما می‌توانیم آثار به‌نشر را به پایتخت نیز معرفی کنیم؛ همچنین در برخی برنامه‌های فرهنگی از قبیل جشنواره کتابخوانی رضوی از تولیدات آستان قدس رضوی استفاده خواهیم کرد.

مدیرکل کتابخانه‌های عمومی خراسان رضوی استفاده از ظرفیت‌های موجود در زمینه نذر کتاب را یکی از روش‌های تأمین منابع در کتابخانه‌های استان دانست و بیان کرد: طرح نذر کتاب به تأمین کتاب برای کتابخانه‌های عمومی استان کمک می‌کند و برای تحقق این امر می‌توان از ظرفیت خیران و واقفان کتاب استفاده کرد.

اکبری در حاشیه مراسم امضای این تفاهم‎نامه همکاری از بخش‌های مختلف فروشگاه مرکزی کتاب و محصولات فرهنگی به‌نشر شامل نمایشگاه سوغات فرهنگی زائر رضوی، کتابکده کودک و ... بازدید کرد.

مشارکت در برگزاری مسابقات کتابخوانی به‌نشر، معرفی آثار این انتشارات در نشست‌های کتاب‌خوان، معرفی منابع منتخب و تازه‌های کتاب تولیدشده توسط به‌نشر و توزیع کتاب‌های اهدایی به‌نشر در کتابخانه‌های عمومی روستایی، سیار و مناطق محروم استان به منظور محرومیت‌زدایی از کتابخانه‌های مذکور بخشی از تعهدات اداره کل کتابخانه‌های عمومی استان در این تفاهم‌نامه همکاری مشترک است؛ همچنین بر اساس این تفاهم‌‎نامه، چاپ لوگوی اداره کل کتابخانه‌های عمومی در اقلام تبلیغاتی مربوط به مسابقات کتابخوانی به‌نشر و معرفی و ارسال یک نسخه از آثار منتخب و تازه‌های به‌نشر به این اداره کل جهت بررسی در کارگروه‌های تخصصی و نیز بهره‌برداری در فعالیت‌های ترویج کتابخوانی آن را می‌توان به عنوان تعهدات به‌نشر برشمرد.

یادآور می‌شود 25 آبان تا دوم آذر ماه در تقویم رسمی کشور به عنوان هفته کتاب و کتابخوانی نامگذاری شده است.

علاقه‌مندان برای آگاهی از اخبار و نیز مشاهده و تهیه سایر محصولات انتشارات آستان قدس رضوی می‌توانند به نشانی اینترنتی www.Behnashr.com یا فروشگاه‌های سطح شهر مشهد و نمایندگی‌های سراسر کشور مراجعه کنند؛ همچنین سامانه پیامکی به شماره 30003209 یا کانال اطلاع‌رسانی به‌نشر از طریق تلگرام به آدرس @behnashr نیز از دیگر راه‌های برقراری ارتباط با این انتشارات است.

 

منبع: خبرگزاری برنا

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.borna.news دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری برنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۵۵۵۵۵۸۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

شرحی بر قدیمی‌ترین فهرست‌نامه‌های کتابخانه آستان قدس رضوی/خدمتی به گذشته، امروز و آینده

وقتی درباره فهرست منابع یک کتابخانه صحبت می‌کنیم، بیشتر ما درک اندکی از موضوع صحبتمان در این باره داریم و تقریباً می‌دانیم فهرست یک کتابخانه، لیست منظمی از کتاب‌ها و سایر مدارک موجود در آن است و همان‌طور که فهرست یک کتاب نشان‌دهنده محتویات داخل آن است، فهرست کتابخانه نیز منابع موجود در آن را معرفی می‌کند. این فهرست منظم در گذشته شبیه سیاهه‌ای بوده که ممکن است ما از وسایل داخل یک مکان بنویسیم، اما در حال حاضر این فهرست شامل اطلاعات متعدد و متنوعی از قبیل نام نویسنده، عنوان، ویرایش، ناشر، تاریخ انتشار، مشخصات ظاهری، موضوع و محل بایگانی مدرک مورد نظر است. اطلاعاتی که سهولت دسترسی مراجعان به یک اثر را نه تنها با نام کتاب که به کمک سایر اطلاعات آن مانند نام نویسنده یا موضوع، ممکن می‌کند. همان‌طور که گفته شد، از گذشته‌های دور، گردانندگان کتابخانه‌ها یا صاحبان آن‌ها فهرست‌هایی از منابع موجود در آن‌ها تهیه می‌کرده‌اند. عملی که در کتابخانه‌های کشورهای اسلامی نیز انجام شده است. از فهرست‌های گذشته مانند فهرست کتابخانه مأمون عباسی فقط نامی در متون آمده، اما اینکه این فهرست‌ها به چه شکل تهیه شده و یا شامل چه کتاب‌هایی بوده، مطلبی در اختیار پژوهشگران نیست.

کتابخانه مبارکه حضرت امام ابوالحسن علی بن موسی‌الرضا(ع)

ازجمله سیاهه‌هایی که باقی مانده، فهرست کتاب‌های کتابخانه آستان قدس رضوی است. کتابخانه آستان قدس رضوی یکی از قدیمی‌ترین کتابخانه‌های جهان اسلام است که آثار آن از گذشته مورد توجه دانشمندان و پژوهشگران بوده است.  بر کسی پوشیده نیست که این کتابخانه به دلیل همجواری با حرم مطهر امام رضا(ع) و موقوفات بسیار آن شکل گرفته و رشد کرده و به عظمت امروزش رسیده است. حضور همین کتب وقفی موجب شکل‌گیری فهرست‌های متعدد از منابع این کتابخانه شده است. اهمیت این فهرست‌ها از این نظر است که می‌توان گفت آن‌هاتنها فهرست‌های به‌جامانده از کتابخانه‌ها در ایران قدیم هستند. از کتابخانه‌های دوره صفویه فهرست‌هایی با این مشخصات فعلاً موجود نیست و از دوره قاجار نیز فقط چند فهرست داریم که قابل مقایسه با فهرست‌های کتابخانه آستان قدس هستند. الهه محبوب در مقاله «فهرست‌های کتابخانه آستان قدس رضوی از صفویه تا قاجار» فهرست‌های موجود از کتابخانه آستان قدس را به چند دسته تقسیم کرده و به ذکر موارد مهم این فهرست‌ها در سه دوره زمانی صفویه، افشاریه و قاجار پرداخته است.

قدیمی‌ترین سیاهه کتاب‌های کتابخانه رضوی

براساس این گزارش، قدیمی‌ترین فهرست این مجموعه متعلق به سال‌های 1007 تا 1010 هجری قمری است. در این فهرست که با عنوان «تفسیر تحویل صاحب جمعان بیوتات روضه منوره...» آغاز شده، موجودی کتابخانه به تفکیک آمده است. نویسنده فهرست گویی بیشتر به خصوصیات ظاهری کتاب‌ها توجه کرده و آن‌ها را به صورت قرآن‌های جلددار، بدون جلد، کتب جلددار، کتب بدون جلد، تفاسیر، سی‌پاره‌ها و مصاحف و سایر کتب دسته‌بندی کرده است. این فهرست همچنین صورتی از اموال کتابخانه شامل رحل‌های موجود در حرم مطهر و کتابخانه و سی‌پاره‌دان‌ها را در خود دارد. در هر مورد، قطع، تعداد سطور، خصوصیات خطی، نوع ،و نوع تذهیب و همچنین نام واقف آمده است. گاهی شروط وقف کتاب نیز در فهرست ذکر شده است. کتابدار غیر از این اطلاعات به شرح امانت نیز پرداخته است. این نشان می‌دهد کتابدار با توجه به این فهرست، کتاب را به امانت و یا از مکان مربوط تحویل می‌گرفته: «قرآن وقفی مسماه زهراباجی مشروط بر آنکه در شرفیه مخصوص سلطان حیدرمیرزا در حرم تلاوت نمایند».

فهرستی از علوم کثیره موجود و مخزون

فهرست متعلق به دوره افشاریه سندی است در 28صفحه که کاتب آن به ذکر تعداد کتب و خصوصیات آن‌ها پرداخته است. در این فهرست نام کتب قرآن، فهرست خطوط ائمه(ع) و کتب وقفی و امانی و همچنین فهرست کتب وقفی شاه‌عباس با عنوان «بندگان سکندر نشان» آمده است. دیگر فهرست مشهور کتابخانه آستان قدس رضوی فهرست‌های موجود در دوره قاجار است. برخی از این‌ها به دستور متولیان و به صورت کتابچه مستقل و یا همراه با سایر موجودی کل حرم (مثل فهرست دفتر عضدالملکی) تهیه شده و یا در کتب افرادی که از کتابخانه بازدید کرده‌اند به‌طور خلاصه (سفرنامه خانیکوف) و یا مفصل (مطلع‌الشمس) آمده‌اند. «مطلع‌الشمس» یکی از کتاب‌های نوشته شده توسط «محمدحسن اعتمادالسلطنه» ملقب به «صنیع‌الدوله» است. این کتاب در سه جلد نگاشته شده و موضوع آن، گزارش یکی از سفرهای ناصرالدین‌شاه قاجار به شهر مشهد است. اما جلد دوم این کتاب در این گزارش مورد توجه ماست که به مشهد و آستان مقدس علی بن موسی‌الرضا(ع) اختصاص دارد و در آن به مشهد، آثار و ابنیه حرم مطهر و کتیبه‌های آن و شرح حال بزرگان شهر می‌پردازد و در پایان، فهرست جامعی از کتاب‌های موجود در کتابخانه‌های آستان قدس رضوی در آن گردآوری شده است. این فهرست در زمان تولیت میرزا سعیدخان مؤتمن الملک به سال 1296ه.ق تنظیم شده است. اعتماد السلطنه در مقدمه فهرست، چگونگی یافتن فهرست را شرح داده: «درحین تألیف جلد ثانی کتاب مطلع‌الشمس، فهرست جمیع نسخه‌ای که فعلاً در کتابخانه مبارکه حضرت امام ابوالحسن علی بن موسی‌الرضا علیه الصلوةوالسلام از علوم کثیره موجود و مخزون است بدست آمده، اگر چه صورت آن فهرست چندان مصحح نبود ولی به قدر می‌شود منقح ساخته ثبت و الحاق آن پرداخته شد». البته نویسنده در این فهرست تنها نام و موضوع کتاب‌ها را آورده و ظاهراً آن را از روی فهرس‌تهای کتابخانه یادداشت‌برداری کرده است.

خدمتی به گذشته، امروز و آینده

 فهرست‌های فوق نشان می‌دهد کتابخانه آستان قدس رضوی از همان آغاز شکل‌گیری دارای نظمی خاص در ساماندهی بوده و افرادی آشنا به امور نسخه‌شناسی بوده‌اند که این فهرست‌ها را تهیه می‌کرده‌اند. جز این، فهرست کتب می‌توانند ما را به جهان اندیشه‌ای مردمان در گذشته برسانند. درواقع فهرست‌نویسان تنها به مردمان دوره خود خدمت نمی‌کنند و به نوعی به آیندگان نیز سود می‌رسانند. اینکه در آن روزگاران چه کتبی نوشته می‌شده و مورد توجه علما و اندیشمندان بوده و مردمان نیز بیشتر چه کتبی را اهدا و وقف می‌کرده‌اند. دیگر نکته مهم در این فهرست‌ها شرح ویژگی جلدها و تذهیب و خط کتب است که می‌تواند در خصوص هنر مجلدسازی و تذهیب اطلاعاتی را در اختیارمان بگذارد. نام و جایگاه واقفان نیز چهره اجتماعی مردمان آن روزگار را ترسیم می‌کند.

آزاده خلیلی