دانشآموزان زلزلهزده به چه حمایتهای روانی نیاز دارند؟
تاریخ انتشار: ۲۸ آبان ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۵۶۹۴۲۱۳
صراط: هشت روز از زلزله کرمانشاه میگذرد، در جریان زلزله 7.3 ریشتری غرب کشور تعداد زیادی از هموطنان جان باختند و در این میان برخی دانشآموزان اعضای خانواده خود را از دست دادند، 78 مدرسه تخریب شد و حالا قرار است پس از تمام این حوادث تلخ از روز دوشنبه 29 آبان، جریان آموزش در مناطق زلزله زده به صورت چند شیفت آغاز شود.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
به گزارش تسنیم در بحبوحه خرابیها و ضرورت امدادرسانی به مردم آسیب دیده، سلامت روان کودکان و نوجوانان مقولهای است که کمتر مورد توجه قرار میگیرد اما بازگشت به مدرسه و نشستن پشت میز و نیمکتهای کلاس درس در شرایطی که برخی همکلاسیها جان باختهاند، مادر، پدر، خواهر یا برادر دیگر در کنار بعضی دانشآموزان نیستند، آسان نیست و باید باور کنیم آغاز دوباره تعلیم و تربیت به حمایت روانی از دانشآموزان نیاز دارد.
برای اطلاع از نیازهای دانشآموزان در مناطق زلزله زده به منظور آمادگی روحی و روانی برای حضور در مدارس و از سرگرفتن جریان تعلیم و تربیت با عباس فرجی کارشناس مشاوره در آموزشوپرورش به گفتوگو نشستیم.
ساکنان مناطق زلزله زده در استان کرمانشاه پس از این حادثه به لحاظ روحی و روانی با چه پیامدهایی مواجه خواهند شد؟
این جملات میتواند توصیفی از وضعیت این روزهای ساکنان مناطق زلزلهزده باشد « همیشه حالت آماده باش دارد، حس میکند مدام زمین زیر پایش میلرزد،چشمهایش را نمیتواند ببندد چون میترسد که نکند باز همه چیز روی سرش هوار شود، نسبت به آینده بی تفاوت شده وبغض گلویش را فشار میدهد، به عوامل محیطی واکنشهای شدیدی نشان میدهد.»
بعد از هر حادثه دلخراشی همچون زلزله این سخنان از آسیبدیدگان حادثه بارها شنیده میشود. آنها هنوز در شوک سنگین حادثه، خود را پیدا نکردهاند. این موضوع مثل زخم ناسوری است که شاید سالها و شاید هم تا آخر عمر همراه آسیب دیدگان حوادثی مثل زلزله کرمانشاه باقی بماند.
شاید کسی نفهمد در دل فردی که از زیر خروارها خاک بیرون کشیده شده است چه میگذرد اما این قصه رنجی به مراتب بدتر از خود زلزله برای آنها خواهد داشت بنابراین دانستن اینکه در دل آسیبدیدگان چه میگذرد میتواند کمکی باشد برای افرادی که با آسیبدیدگان زلزله زندگی میکنند یا با آنها برخورد خواهند داشت.
ابعاد روانی مهمترین محور کمکرسانی به آسیبدیدگان زلزله
بعد از چنین حوادثی و زمانیکه شوک اولیه حادثه، آوار برداری و نجات افراد به پایان میرسد ابعاد روانی مهمترین محور کمکرسانی به آسیب دیدگان خواهد بود چرا که آنها خیلی زود باید بتوانند از این بحران روحی بیرون آمده و به زندگی معمولی خود بازگردند.گرچه ابعاد روانی حادثه از همان لحظات اولیه خودش را نشان میدهد اما عموما رشد تصاعدی واکنش روحی روانی به حادثه را چند هفته یا چند ماه بعد از وقوع حادثه شاهد خواهیم بود.
مثلا در گزارش از آسیبهای شدید روانی مثل تصادف، مرگ عزیزان، زلزله، جنگ و... بسیار موارد دیگر گزارش شده که فرد آسیب دیده مدتها بدون هدف و بیآنکه بداند به کدام سمت در حال حرکت است ساعتها و حتی روزها راه رفته است. در زلزله هائیتی در آمریکا که بیش از 150 هزار نفر کشته شدند گزارشات زیادی از سرگردانی افرادی داده شد که نمیدانستند چه اتفاقی افتاده است، کجا هستند و چرا سر از آن مکان در آوردهاند و افرادی که آنها را یافته بودند گزارش میدادند، این افراد کیلومترها دورتر از خانه و کاشانه خود سرگردان در حال راه رفتن بودند.
افسردگی و استرس مهمترین اختلالات روانی پس از زلزله
برای حمایت روانی از افراد آسیب دیده در جریان زلزله مهمترین مسائل و پیشنیازها چه مواردی میتواند باشد؟
در هر حال وقتی شدت ضربه روحی و روانی بالا باشد مغز ارتباط خود را با واقعیت به صورت موقت یا همیشگی قطع میکند بنابراین در کنار رسیدگی به ابعاد جسمی که این روزها در حال انجام است توجه داشتن به ابعاد روانی نکته بسیار کلیدی و مهمی است که حتما باید در دستور کار امداد گران و مسئولان قرار گیرد.
شاید برخی تصور کنند، افرادی که بستگان خود را از دست دادهاند یا آسیب جسمی دیدهاند، دچار استرس پس سانحه یا PTSD شده باشند اما به واقع هر فردی که در بطن این حادثه بوده است میتواند دچار چنین اختلالی شود، مثلا خبرنگار یا عکاس خبری که مدتها در میان اجساد و زخمیها در حال تهیه گزارش است تا امدادگری که برای کمکرسانی به میان آسیبدیدگان رفته همگی میتوانند در معرض این اختلال قرار گیرند.
طیف وسیعی از آسیبهای روانی میتواند دامنگیر افراد آسیب دیده باشد اما شایع ترین اختلال روان شناختی در این میان افسردگی و استرس پس از سانحه است لذا توجه ویژه به این دو بخصوص استرس پس از سانحه یا PTSD باید مرکز توجه مسئولان آموزش و پرورش و وزارت بهداشت باشد.
زمانیکه زخمهای روانی سرباز میکند
دانشآموزان برای شروع مجدد زندگی و بازگشت به مدارس با توجه به اینکه اعلام شده است تلاش میشود از روز دوشنبه مدارس فعالیت خود را آغاز کنند به چه حمایتهایی به لحاظ روانی نیاز دارند؟
اگر چه هر فردی میتواند در معرض خطر ابتلا به این اختلالات باشد اما توجه ویژه به کودکان و نوجوانان باید در اولویت مسئولان مربوطه قرار گیرد چرا که علائم روان شناختی در کودکان با پیچیدگیهای زیادی همراه است آنها در بیان آنچه از ذهنشان میگذرد توانایی کافی را کسب نکردهاند و عموما همین موضوع کار را به مراتب مشکلتر میکند. آنچه میدانیم بسیاری از مدارس در زلزله اخیر تا 100 درصد تخریب شدهاند و بسیاری از دانش آموزان، والدین و بستگان نزدیک خود را از دست دادهاند برخی از دانشآموزان دوستان صمیمی خود را مرده یافتهاند، دوستانی که تا همین روز قبل با هم صحبت میکردند اما الان آنها را کنار خود نمیبینند.
دانستن اطلاعات حداقلی در خصوص استرس پس از سانحه میتواند به والدین و خانوادهها کمک کند که بعد از رفع بحران اولیه از پس بحرانهای ثانویه این فاجعه برآیند. بنابراین در راستای کمکرسانی و امداد به کودکان و خانوادهها باید تیمهای روانشناختی نیز برای کمک رسانی به کودکان بسیج شوند تا از بحرانهای روانی آینده بکاهند.
به واقع استرس پس از سانحه شاید پس از اندکی از وقوع یک حادثه خودش را نشان دهد ولی عموما علائم اولیه را پس از چند هفته حتی گاهی 6 ماه بعد مشاهده میکنیم بنابراین بسیاری از خانوادهها از تغییر رفتار فرزندشان سردرگم میشوند و دقیقا زمانی که فکر میکنند همه چیز آرام شده متوجه میشوند زخمهای روانی سر باز کرده است.
گرچه علم روانشناسی به طور فزایندهای در درک واکنشهای پس از سانحه یا PTSD درکودکان مبتلا به این اختلال پیشرفت داشته است اما مدلهای پاسخ به فاجعه می تواند متفاوت باشد به ویژه در مناطق دورافتاده جغرافیایی که موضوع روان شناسی چندان مورد توجه نبوده و برقراری ارتباط به لحاظ کلامی با این کودکان با مشکلات زیادی همراه است.
روانشناسان در بحث حمایت روانی از کودکان در چه حوزههایی میتوانند مداخله کنند؟
با توجه به تجربه جهانی روانشاسان میتوانند در چهار حوزه مداخله کنند.
الف :غربال کودکان و دانشآموزان از حیث نوع آسیب روانی که بر آنها وارد آمده است.
ب :کمک به هماهنگی و همکاری اجتماعی میان کودکان برای هم پوشانی روانی.
ج: برنامههای پیشگیری و آمادگی برای مواجه شدن کودکان با PTSD و آموزش والدین و خانوادهها در خصوص برخوردشان با این کودکان.
د: دایر کردن مراکز مشاوره و امداد رسانی روانی جهت مطالعه و درمان کودکانی که به این اختلال مبتلا شدهاند.
آسیبهای روانی کودکان پیچیدهتر خواهد بود
همانطور که اشاره شد در خصوص کودکان، آسیبها میتواند پیچیدگیهای زیادی داشته باشد مثلا کودکان در زمان وقوع این حادثه شاید در کنار والدین خود نبوده باشند یا بدون اعضای خانواده به بیمارستان منتقل شده باشند یا وقتی همراه والدین خود به خانه خود باز میگردند همه چیز برایشان نا آشنا باشد و چیزهای مورد علاقه خود را از بین رفته ببینند بنابراین واکنش آنها گاهی میتواند طیف وسیعی به خود بگیرد.
کودکان در تجربه اضطراب گاهی خیلی بیشتر از والدین خود با این موضوع مواجه میشوند آنها نه تنها استرس حادثه را تجربه میکنند بلکه اضطراب والدینشان نیز به آنها منتقل میشود بنابراین گاهی دو برابر اضطراب تجربه خواهند کرد. صرف نظر از این که علائم روان شناختی کودکان با کمی دقت احتمالا قابل تشخیص باشد اما گاهی علائم در وجوه مختلف دیگری خودنمایی میکند مثل افت درسی، اختلال در تمرکز و یادگیری، افزایش میزان خودکشی یا افکار خود آسیبرسان بنابراین توجه به کودکان باید جنبههای زیاد به خود بگیرد.
به عنوان مثال در زلزله سال 1999 در ترکیه گزارش افت درسی شدید دانشآموزان آسیب دیده بیشترین علامت روانی در آنها گزارش شد.
نکتهای که در ابتدای امر والدین باید به آن توجه داشته باشند پاسخ به چرایی وقوع زلزله است این سوال دائمی است که کودکان ذهن خود را به آن مشغول میکنند آنها در جستجوی این هستند که بدانند چرا زلزله به وجود آمده است آنها با اتصال میان دادههایی که از بزرگترها در اختیارشان قرار میدهند میخواهند واکنشهای خود را به زلزله تنظیم کنند بنابراین والدین و معلمان در خصوص علت زلزله باید دقیق و سنجیده عمل کنند و از گفتن هر جملهای که میتواند در آینده به این کودکان آسیب روانی بزند خودداری کنند.
به عنوان مثال برخی از کودکان بازمانده از زلزله ارمنستان سال 1988 علت این حادثه را به رئیس جمهور گورباچف نسبت دادند که به دلیل انفجار موشکهای زیر زمینی که توسط ارتش شوروی در امتداد مرز ترکیه ذخیره شده بود به وقوع پیوست.
این مفاهیم انتزاعی مثل گناه یا موضوعات سیاسی که گاهی در برخی محافل عنوان میشود چنانچه در میان کودکان مطرح شود میتواند در آینده آنها را با مشکلات جدی در برخوردهای اجتماعی و بین فردی مواجه سازد چرا که آنها احساس خواهند کرد توسط جامعه و مسئولین کشورشان و حتی توسط سایر همنوعان خود نیز طرد شدهاند، این میتواند برای آنها تولید خشم کند یا در خصوص گناه آنها مدام خودشان را تنبیه میکنند که مثلا علت مرگ مادر یا پدرشان بودهاند چرا که مثلا در فلان زمان گناهی را انجام دادهاند و این از نظر روانی میتواند آسیب شدیدی به آنها وارد سازد.
آسیبهای روانی ناشی از این حادثه در میان نوجوانان با چه علائمی همراه خواهد بود؟
در خصوص نوجوانان علائم بیشتر شبیه بزرگسالان خود نمایی میکند مثل بیحوصلگی، تکرار خاطرات منفی از حادثه، سوء مصرف مواد یا گرایش به استعمال مواد، رفتارهای ضداجتماعی و رفتارهای پرخطر و افکار آسیب رسان یا خودکشی. بنابراین نقش مراکز آموزشی و درمانی در خصوص پیشگیری از بروز اختلالات ناشی از زلزله میتواند بسیار حیاتی باشد. در اینگونه مواقع توصیه میشود که وزارت آموزش و پرورش به کمک وزارت بهداشت مراکزی را جهت پیشگیری و درمان دایر کند که در آن هدف، بهبود عملکرد روانی کودکان و دانش آموزان باشد. در این مراکز با توجه به تجربه سایر کشورها میتوان از درمانهای شناختی رفتاری (CBT) یا روان درمانی متمرکز بر تروما یا ترکیبی از این مورد استفاده کرد.
بررسیها نشان داده است که مداخلات CBT پس از حادثه، تمرکز بر قطع افکار منفی مرتبط با آسیب با روشهای انطباق پذیری بیشتر، آموزش در مورد واکنشهای استرس پس از سانحه، آرامسازی برای کاهش اضطراب و ارتقای استراتژیهای مقابله فعال و حل مسئله، بهبود روحیه و ایجاد انگیزه در فعالیتهای روزمره نتایج قابل توجهی داشته است به عنوان مثال مداخله متمرکز بر غم و اندوه در مدرسه با ترکیب گروه درمانی و جلسات فردی به مدت یک ونیم سال پس از زلزله ارمنستان،35 درصد بهبود در عملکرد و درمان را گزارش داده است و 29 درصد نوجوان بدون جلسات فردی و فقط با جلسات گروهی علائم PTSD را کاهش دادهاند و از بدتر شدن افسردگی جلوگیری کردهاند.
بنابراین اولین اقدامی که مسئولان برای آگاهی بخشی درباره آسیبهای روانی که ممکن است کمی بعدتر خو را نشان دهد، باید انجام دهند دعوت از والدین کودکان و نوجوانان است و پس از دادن آگاهیهای اولیه باید اقدامات مداخلهای خود را با آنها در میان بگذارند، پس از آن مراکز مشاوره و روانشناسی در شهرهای آسیب دیده جهت کمک به کودکان و دانشآموزان دایر شود تا به کمک مشاوران و روانشناسان مداخلات درمانی مناسب انجام گیرد.
منبع: صراط نیوز
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.seratnews.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «صراط نیوز» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۵۶۹۴۲۱۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
مبلغ مسئولان کرمانشاه برای تکمیل مناطق زلزلهزده دقیق نیست
رئیس سازمان مدیریت بحران کشور گفت: مبلغ درخواستی از سوی مسئولان استان کرمانشاه برای تکمیل مناطق زلزلهزده دقیق نیست و باید برآورد دقیق و کارشناسی شده وجود داشته باشد. - اخبار استانها -
به گزارش خبرگزاری تسنیم از کرمانشاه، محمدحسن نامی امروز در جمع خبرنگاران در استانداری کرمانشاه، با اشاره به اینکه استان کرمانشاه از نظر پیشگیری، آمادگی و مقابله با بحران نسبت به سایر استانها وضعیت بهتری دارد، اظهار داشت: این وضعیت باز هم کافی نیست و باید پیشگیری در حوزههای مختلف که میتواند احتمال خطر در آن وجود داشته باشد، با استفاده از ظرفیت استان مورد توجه قرار گیرد و ما نیز وظیفه داریم بودجه مورد نیاز را به ویژه برای شهر کرمانشاه تهیه کنیم.
وی درباره تکمیل بازسازی مناطق زلزلهزده کرمانشاه گفت: در شهرستان سرپلذهاب برخی از اماکن عمومی از جمله ساختمانهای اداری، مساجد، کتابخانهها و مراکز بهداشت هنوز ساخته نشده و نیاز به بودجه دارد و باید به نتیجه برسد.
رئیس سازمان مدیریت بحران کشور گفت: برآورد دقیقی از میزان اعتبار مورد نیاز برای بازسازی این اماکن وجود ندارد و تعیین اعتبار و زمان تأمین آن نیاز به برآورد دارد و البته از این به بعد همچون سال گذشته بودجه براساس براورد تخصیص نمییابد بلکه به صورت مرحله به مرحله با پیشرفت کار و دقت در محاسبه و استفاده از ظرفیت دستگاههای موجود پرداخت میشود. این ساختمانها باید ساخته میشد، اما با کمدقتی رها شده و اکنون ما بنا داریم تا انتها همراهی کنیم و نیازی به اعلام اعتبار نیست. ساختمانهای دولتی باید بیمه باشند و در صورت تخریب به هر دلیل، ما نباید یک ریال برای بازسازی آن کمک کنیم و کاری که اکنون قرار است انجام شود کاری اضافه بر وظیفه است.
نامی با اشاره به اینکه برای ساخت و بازسازی مساجد میتوان از ظرفیت خیران استفاده کرد، گفت: ما تمام تلاش خود را به کار میگیریم که این وضعیت ساماندهی شود اما باید همراه با دقت باشد و با برآورد کارشناسی برآورد صحیحی انجام شود.
وی با اشاره به اینکه با توجه به شعار سال باید بیشتر از ظرفیت مردم استفاده شود، افزود: در رابطه با ساماندهی آبشوران نیاز به اقدامات اولیه دارد و در ابتدا باید نقشه دیجیتال شهر تهیه شود که بتوانیم تصمیم درستی بگیریم و اعتبار آن از منابع استانی و بخشی نیز از بودجه مدیریت بحران تأمین میشود.
رئیس سازمان مدیریت بحران کشور گفت: برای ساماندهی آبشوران نیز اطلاعات دقیقی از نحوه انجام عملیات، شیب رودخانه و نوع مصالح مورد استفاده وجود ندارد و نمیتوان بدون داشتن این اطلاعات اعتباری برای آن برآورد کرد.
نامی با اشاره به استفاده از پساب شهر کرمانشاه برای صنایع افزود: در قانون بودجه 1402 قید شده که تمایم شرکتهای صنعتی باید از پساب استفاده کنند و تمام دستگاهها باید در حد توان برای تصفیه پساب و انتقال آن به شهرکهای صنعتی کمک کنند.
وی با اشاره به اینکه توسعه فضای سبز در کرمانشاه به خوبی انجام شده است، گفت: براساس برنامهریزی انجام شده باید در کشور 250 میلیون اصله درخت کاشته شود و بنابر تأکید مقام معظم رهبری باید این درختان مثمر باشند و تولید چوب نیز میتواند در این دسته قرار بگیرد، زیرا در کشور سالانه به حداقل پنج میلیون مترمربع چوب نیاز است که بخشی از آن وارد میشود و به هر میزان این تولید چوب افزایش یابد واردات کاهش مییابد.
رئیس سازمان مدیریت بحران کشور بیان کرد: با این وجود تلاش میشود درختان کاشته شده مثمر باشد و نحوه عملکرد در این زمینه براساس تقسیمات وزارت جهاد کشاورزی و سازمان منابع طبیعی به دقت پیگیری میشود، زیرا توسعه فضای سبز یکی از اصول مهم دنیا برای ادامه حیات بشر است.
نامی با اشاره به اینکه در تمام ابعاد مدیریت بحران مردم حضور فعال دارند، گفت: این حضور نیاز به سازماندهی و آموزش دارد و به همین دلیل قرارگاه مردم یاری بحران در کشور به منظور آموزش مردم و استفاده از ظرفیت مردم در بحرانها راهاندازی شده است.
برآورد دقیق از خسارت در مناطق زلزلهزده انجام شده است
محمدطیب صحرایی نیز در این نشست با تأکید بر همراهی مدیریت بحران کشور تا پایان ساماندهی مناطق زلزلهزده کرمانشاه اظهار داشت: ممکن است اعتبار مورد نیاز بیشتر یا کمتر از برآورد و اعتبار درخواست شده باشد و مهم این است که از این وضعیت عبور کنیم. در صورت همراهی مدیریت بحران میتوانیم در مدت زمان قابل قبولی تمام مناطق زلزلهزده استان را از نابسامانی فعلی خارج کنیم.
صحرایی با بیان اینکه براساس برآورد انجام شده تا پایان سال گذشته 2700 میلیارد تومان برای تکمیل بازسازی مناطق زلزلهزده نیاز است گفت: برآورد دقیق از خسارتها وجود دارد و تقدیم خواهد شد و در صورت نیاز برآورد تکمیلی و کارشناسیهای جدید انجام میشود.
استاندار کرمانشاه افزود: متأسفانه ردیف بودجه بازسازی مناطق زلزلهزده از قانون بودجه حذف شده و برای بازگشت این ردیف حمایت مدیریت بحران نیاز است.
انتهای پیام/