نظر به چهارچوب‌های نوین عرصه تفسیر از ویژگی‌های دانشنامه قرآن است
تاریخ انتشار: ۳۰ آبان ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۵۷۲۶۸۵۸
محمد سلطانی رنانی، عضو هیئت علمی گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه اصفهان نظر به چهارچوب‌های نوین عرصه تفسیر و معناشناسی از ویژگی‌های دانشنامه معاصر قرآن کریم دانست.
به گزارش خبرنگار مهر، رونمایی از دانشنامه معاصر قرآن کریم با حضور قرآن پژوهان و اهل ادب در حوزه هنری برگزار شد. در این مراسم مومنی، رئیس حوزه هنری، سید سلمان صفوی رئیس آکادمی مطالعات ایرانی لندن، آیت الله محقق داماد، آیت الله کوشا و موسوی گرمارودی سخنرانی و سلطانی، محمود سرمدی و احمد عزتی پرور از نویسندگان دانشنامه قرآن مقاله ارائه کردند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
متن سخنرانی محمد سلطانی رنانی، عضو هیئت علمی گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه اصفهان از نظر شما می گذرد؛
سخنِ پیشوایان
از امام باقر(ع) درباره درون و برون قرآن کریم پرسش شد، امام فرمود: برون قرآن آنچه که فروآمده و درون آن سرانجام آن است؛ سرانجام برخی از آیات گذشته و برخی نیامده است، قرآن همانند خورشید و ماه در جریان است، هر گاه سرانجام آیه‌ای از قرآن آید، بر درگذشتگان قرار گیرد، همان گونه که بر زندگان برنشیند. خداوند می‌فرماید: سرانجامِ آیات قرآن را جز خداوند و استواران در دانش، هیچ کس نداند. (بصائر الدرجات، ج۱، ص۲۲۲)
سخنِ دل
قرآن کریم را چنان یافتم که بیش از هر ویژگی، خداوند را به رَبّ، رَحمان و رَحیم می‌خواند؛ پرورش، مهرگستری، و همواره مهربانی. و اینکه آدمی سخنان را بشنود، بهترین‌ها و برترین‌ها را پیروی کند، بیندیشد، خردورزد، بردباری کند، نیکی نماید، بر آزمندی، خشم و خواسته خویش چیره باشد. قرآن کریم برایِ من در خوی زیبای پیامبر، محمد مصطفی، آشکار می‌شود و در پیراستگی و راستی علی مرتضی جلوه‌گر است.
و همینک چه آوازه در جهان بلند است و چه سخنی بر پاست؟ سیه‌رویان قرآن می‌خوانند و سر می‌برند! آیات الرحمن بر زبان و تیغ دژم در دست! آن سو، سپیدمویانی بر کرسی نشسته‌اند و به جای اندیشه‌ورزی و خردمندی و رواداری، به نادانی تمام شیوه بدگمانی و دگردشمن‌پنداری می‌پراکنند! همه عیب‌ها در دیگران نمی‌بینم و نمی‌دانم، ما نیز بر نامه پروردگار ستم کردیم و می‌کنیم. قرآن را فروتر از کفایه آخوند و رسائل و مکاسب شیخ نهادن، فقه و اصول را اصلی و علم قرآن را فرعی دانستن، سخن از شأن فقیه که برتر از تفسیر گفتن آید، استدلال‌ها و استنادهای بی‌ریشه و سخت سست به آیات استوار حقّ، گاه‌وبی‌گاه قرآن را دستمایه و دستاویز رقابت‌های کودکانه، و گاه ددمنشانه سیاسی قرار دادن، و البته ترجمه و تفسیر قرآن کریم که هیچ قانون و قاعده و چهارچوب ندارد و هر کس، به هر سلیقه و خواسته و بدون دانسته‌ها و بایسته‌های لازم، قرآن خدا را به پارسی بازمی‌گرداند و تفسیر می‌گوید و خودِ ناقص و معیوب خویشتن را بر سخنِ خداوند برترین برمی‌نشاند! و این گونه می‌شود که از قرآن جز نامش باقی نمی‌ماند. و آن نیز نامی پرابهام و آکنده از پرسش و دگرگونی و چندگانگی!
سخنِ مسلمانی
نشستن و لب به شکایت گشودن و از کار این‌وآن فغان نمودن را چه سود! آسودگی و خور و خسب تا به کی! و مگر خود نفرمود: آن کسان که برای ما کوشند، بی‌گمان به آنان راه‌هایمان را می‌نماییم. پس کوششی، اندک جهادی، پاره سختی بر خود هموار کنیم. هر یک به جایگاه خویش و توانایی‌اش تلاش کند که کتاب حقّ به حقّ فهمیده شود، تا به حقیقت پیروی شود، و به راستی و استواری بدان عمل شود. بر گوش نهیم که قرآن کریم به روز رستاخیز در شمار شاکیان خواهد خاست که آن را مهجور ساخته‌ایم و برکنارش نهاده‌ایم، یا زشت‌تر و نارواتر، مایه خواسته‌ها و انگیزه‌ها و سودجویی‌هایمان قرار داده‌ایم!
سخنِ دانشنامه
استاد محمدعلی کوشا، البته به واسطه جناب آقای حسن فتحی، مرا با استاد سید سلمان صفوی آشنا ساخت و اینکه ایشان درصدد است دانشنامه‌ای نوین بر قرآن کریم پدید آورد. اسماء حسنایِ پروردگار را برگزیدم و ۲۹ مدخل نوشتم. همه بدین قصد که خداوند را و سخن او را بهتر بشناسم و بشناسانم.
و من می‌دانم چه دشوار است که کتابی به زیبایی وکمال به چاپ برسد و به دست مشتاقان برسد و از دیده‌ها بگذرد و بر جان‌ها بنشیند. لطف خداوند بی‌گمان آغاز و پایان این راه است، و کوشش‌های دکتر سید سلمان صفوی، جناب آقای فتحی و همراهان ایشان در قم که از بامداد تا شامگاه در تدوین و تصحیح و نسخه‌خوانی و ترتیب و صفحه‌آرایی و حروف‌چینی این اثر ماندگار کوشیدند تا دانشنامه‌ای پدید آید در ۱۲۲۰ صفحه و ۷۱۹ مدخل. خداوند همه آنان را پاداش برترین دهد و همواره با قرآن کریم همراهشان کند و آورنده قرآن را شفیعشان گرداند. و این همه تلاش به بار نشست و دانشنامه معاصر قرآن کریم بر دیدگان نشست و خواندنی شد.
نسخه‌ای از آن به دستم رسید، بی‌گمان زیبایی ظاهر اثر همراه با ژرفایی محتوای آن و البته نثر امروزین و استوار آن چشم‌نواز و دلبرانه است. بی‌مبالغه اثری است که می‌تواند هر مسلمانی را در شناخت سوره‌ها، دُرَر و غررِ آیات، کلیدواژه‌ها و موضوعات محوری قرآن کریم یاری کند. و البته دانشنامه برای پژوهشگران علوم اسلامی و انسانی؛ در حوزه و دانشگاه، چراغ راه است که چه را بیابند و چگونه بنگرند و بر کدام راه روند.
فراگیری اثر در حوزه‌های علوم عربیت، کلام و فلسفه، حوزه‌های سیاسی و اجتماعی، محیط‌های میان‌رشته‌ای، فنون و هنرهای آمیخته به قرآن، و نظر به چهارچوب‌های نوین عرصه تفسیر و معناشناسی از ویژگی‌های این اثر پرارج است. گذشته از این همه، پیراستگی این اثر از هر گونه حشو و زیادتی، و برترین کیفیت در کمترین کمیّت به گونه ای است که خواننده در هر مدخل با متنی به کمال گزیده و اندک‌شمار، بیشترین و مفیدترین مطالب و سرفصل‌ها را مستند به مراجع و مآخذ معتبر خواهد دانست.
امید است که پروردگار این اثر ارجمند را بپذیرد و پیشوایان به دیده قبول بنگرند، خردورزان در آن اندیشه کنند و دانش‌اندوزان از آن بهره برند.
منبع: مهر
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۵۷۲۶۸۵۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
تبیین نگاه قرآنی رهبر معظم انقلاب را نباید در تدوین چند کتاب خلاصه کرد
آیت الله سیدهاشم حسینی بوشهری در کنگره بین المللی اندیشه‌های قرآنی حضرت آیت الله خامنه‌ای و اجلاسیه اساتید معارف اسلامی سراسر کشور که در دانشگاه معارف اسلامی قم برگزار شد، ضمن تبریک روز معلم و تجلیل از یاد و خاطره استاد شهید مطهری، با اشاره به روایتی از امام هادی علیه السلام در رابطه با جایگاه قرآن در تجلی زندگی مومنانه اظهار داشت: با این که همواره معارف قرآنی در مسیر تحقیق، پژوهش و ترویج و نشر و بسط قرار دارد، همچنان شادابی و طراوتش حفظ و روز به روز بر آن افزوده می‌شود.
وی با تاکید بر این که خداوند متعال قرآن را به گستره فراگیر تمام زمان‌ها تا روز قیامت نازل نموده است، خاطرنشان کرد: امام هادی علیه السلام در پاسخ به این سوال که چه سرّى است که قرآن هر چه بیشتر خوانده و بحث شود، بر تازگى و طراوت آن افزوده مى شود؟ فرمودند:، چون خداوند تبارک و تعالى، آن را تنها براى زمانى خاص و مردمى خاصّ قرار نداده است. از این رو، در هر زمانى و براى هر مردمى، تا روز قیامت، تازه و با طراوت است.
آیت الله حسینی بوشهری ضمن اشاره به اهمیت تبیین، توضیح و نشر اندیشه‌های قرآنی رهبر معظم انقلاب از دست اندرکاران برگزاری این کنگره تشکر کرد و اظهار داشت: امامین انقلاب بر این موضوع تصریح داشتند که با انس با قرآن و تامل در آیات الهی، از زاویه نگاه قرآن می‌شود به دل‌ها راه یافت و در دل‌ها نفوذ کرد.
وی ضمن تأکید بر ادامه و احیای رویکرد تفسیری امام خامنه‌ای در میان فرهیختگان قرآن پژوه به نوع نگاه قرآنی رهبر معظم انقلاب به موضوعات متعدد اجتماعی اشاره نمود و ابراز داشت: رویکرد قرآنی رهبر معظم انقلاب پیش از انقلاب و بعد از انقلاب متفاوت بوده، و تفسیر آیات الهی را مبتنی بر اقتضائات و شرایط روز مورد توجه قرار دادند.
آیت الله حسینی بوشهری تفسیر حضرت آیت الله خامنه‌ای از قرآن را تفسیر اجتهادی دانست و گفت: ایشان از رهگذر عقل و خرد ضمن تفسیر قرآن به قرآن، آیات الهی را مبتنی بر روایات اسلامی تفسیر نمودند.
رئیس جامعه مدرسین حوزه علمیه قم تصریح کرد: رویکرد قرآنی رهبر معظم انقلاب از یک جهت اجتهادی و از جهتی متناظر با موضوعات زمان است.
وی بر اهمیت پایش همه جانبه اندیشه‌های قرآنی رهبر معظم انقلاب تاکید کرد و اظهار داشت: برخی از اساتید در بررسی کلمه به کلمه و جمله به جمله تفاسیر امام خامنه ای، نکات بدیلی را در رابطه با روش و گرایش تفسیری و قواعد آن ارائه نمودند.
آیت الله حسینی بوشهری تدبر در قرآن را از مهمترین نکات پیش از تلاوت قرآن دانست و ابراز داشت: شأن پیامبر شأن تبیینی نسبت به آیات قرآن بود؛ لذا در تدبر به قرآن باید در عین توجه به محکمات، معنای متشابهات را در مسیر ارجاعات علمی قابل قبول استخراج نمود.
وی با بیان این که تفسیر قرآن باید به گونه‌ای باشد که خواص بپسنند و عوام بفهمند، خاطرنشان کرد: تفسیر قرآن به قرآن رهبر معظم انقلاب همچون سیاق علامه طباطبایی متاخذ از «القرآن یفسر بعضه بعضا» است؛ لذا کسی که می‌خواهد یک آیه تفسیر کند، باید به سایر آیات قرآن اشراف داشته باشد تا گمراه و به بیراهه نرود.
رئیس جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در بخش دیگری از سخنان خود ضمن ارائه تشریحی از تفسیر قرآن به قرآن، به مصادیقی از آیات الهی که مکمل و مفسر دیگر آیات هستند، اشاره و به تبیین برخی از ملاک‌های زندگی مومنانه از نگاه قرآنی پرداخت.
آیت الله حسینی بوشهری با بیان این که باید به دغدغه‌های اجتماعی جامعه پرداخت و خود را محصور در احکام فردی ننماییم، اظهار داشت: باید با رویکرد هدایتی و تربیتی وارد میدان تجلی احکام اجتماعی شده، راه حل‌ها را از بند بند آیات قرآنی اتخاذ نماییم.
وی قرآن را نسخه شفابخش، موعظه گر، هدایت آفرین و رحمت بخش برای مومنان دانست و اظهار داشت: کسی که تحت تاثیر موعظه قرآن قرار گیرد، زنگار‌ها از دل زدوده شده، زمینه هدایت فراهم خواهد شد و کسی که مشمول هدایت گردد، مشمول رحمت الهی خواهد بود.
آیت الله حسینی بوشهری با تأکید بر این که نگاه قرآنی رهبر معظم انقلاب را نباید در چند جلد مکتوب خلاصه نمود، خاطرنشان کرد: بحث‌های تفسیری رهبر معظم انقلاب با راه و سخن ایشان عجین شده است؛ به گونه‌ای که هرجا سخنی می‌گویند، مبتنی بر نکته سنجی‌های دقیق و عمیق معارف قرآنی است.
رئیس جامعه مدرسین حوزه علمیه قم ضمن اشاره به جایگاه سنت‌های اجتماعی جوامع در نگاه قرآنی، شبهه زدایی از معارف قرآنی در اذهان مخاطبان را یکی از سیره‌های تفسیری رهبر معظم انقلاب دانست.
وی به تبیین مصادیقی از نحوه پاسخگویی رهبر معظم انقلاب به شبهات مبتنی بر نگاه قرآنی پرداخت و با تاکید بر این که زندگی حقی همگانی است اظهار داشت: اینگونه نیست که یک عده‌ای هرکاری دلشان خواست انجام دهند و از دیگران بخواهند که ساکت بمانند، نمیشود که رژیم صهیونیستی به بزرگترین جنایات رقم بزند و در مقابل پاسخ حق دفاع فلسطینیان، رویه محکومیت را در پیش گیرند.
آیت الله حسینی بوشهری مقابله و مقاومت را تنها مسیر عقلی و دینی پاسخ به جنایات رژیم غاصب صهیونیستی دانست و ابراز داشت: اسلامی که در رأس ابراز عواطف احساسی است؛ وقتی با جنایات ظالمان مواجه می‌شود، دستور به تنبیه و مقابله می‌دهد.
منبع: خبرگزاری صدا و سیما
باشگاه خبرنگاران جوان قم قم
گزارشگر قديمى راديو دار فانى را وداع گفت