به نقل از «خبرگزاری آریا»

چيستي و چشم اندازهاي راهبردي صلح

تاریخ انتشار: ۹ آذر ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۵۸۷۴۹۶۸

خبرگزاري آريا - تهران - ايرنا - چيستي صلح؛ مباني مفهومي- نظري و چشم اندازهاي راهبردي عنوان يکي از مباحث مورد توجه کارشناسان در نخستين همايش سالانه انجمن علمي مطالعات صلح ايران بود که امروز هشتم آذرماه با همکاري انجمن علمي مطالعات صلح ايران و خانه انديشمندان علوم انساني برگزار شد .

به گزارش گروه تحليل، تفسيرو پژوهش هاي خبري ايرنا، «مجتبي مقصودي» رئيس انجمن علمي مطالعات صلح ايران، «محمد امين قانعي راد» جامعه شناس و دبير علمي همايش، «سيدمحمد کاظم سجادپور» رييس مرکز آموزش و پژوهش‌هاي بين‌المللي وزارت خارجه، «صادق زيباکلام» مدرس دانشگاه و تحليلگر سياسي، «محمدعلي مرادي» پژوهشگر حوزه فلسفه، «مقصود فراستخواه» جامعه شناس و عضو هيات علمي، «محمدمهدي مجاهدي» تحليلگر علوم سياسي و «حبيب الله فاضلي» تحليلگر مسائل سياسي از سخنرانان اين همايش بودند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

مقصودي رييس انجمن علمي مطالعات صلح ايران به عنوان نخستين سخنران همايش گفت: در کشوري زندگي مي کنيم که در منطقه اي پرتلاطم واقع شده . جنگ و خونريزي از هر سو در جريان است. در داخل کشور منازعات خواسته يا ناخواسته اي وجود داشته که هنوز التيام نيافته است. در سطح بين المللي نيز اوضاع و احوال بهتري وجود ندارد. تجربه چهاردهه پس از پيروزي انقلاب اسلامي، ما را به جايي رسانده که احساس کرديم به نهادي علمي، خودجوش، داوطلبانه و آگاهانه نياز داريم که بتواند بخشي از نيازهاي علمي جامعه را برآورده کند. با همين نيت پيگير راه اندازي اين نهاد شديم که از 16 عضو تشکل شده است.
مقصودي در پاسخ به اين پرسش که چرا انجمن هاي علمي صلح طلب هستند؟ گفت: انجمن هاي علمي به مثابه يکي از نهادهاي انجمني با ساختار و فرآيندهاي دموکراتيک از مرحله تاسيس، شکل گيري تا مرحله تثبيت و استمرارِ فعاليت ها با پذيرش قواعد دموکراتيک و با تمرين دموکراسي به صور مختلف از جمله انتخابات ادواري، وجود گردش نخبگان، تنوع و تکثر دانشگاهي، ماهيت غيرعامرانه، خودجوش، مستقل، غيردولتي، تعاملي و فراگير، بهره گيري از تجربيات جهاني و فارغ از جذب گرايي هاي سياسي و حکومتي، با اعتمادسازي، توانمندسازي، مسئوليت پذيري، مرجعيت بخشي، هويت بخشي، افزايش خودباوري و ارتقاي دانش و بينش، ظرفيت سازي هاي تعاملي بين عصري را رقم مي زنند و راه را براي تعاملات دورن رشته اي و برون رشته اي هموار مي سازند.
در ادامه نيز ساير کارشناسان سخنراني کردند که مشروح آن از اين قرار است:
** قانعي راد: صلح؛ کانون وحدت علوم
قانعي راد به عنوان دبير علمي همايش در آغاز سخن چنين گفت: اهميت اجتماعي و سياسي برگزاري چنين همايشي در حالي آشکار مي شود که به شرايط تاريخي و معاصر ايران توجه کنيم.
اهميت ژئوپلتيک ايران و قرارگرفتن بر سر گذرگاه ها و چهارراه حوادث باعث شده تا اين کشور در طول تاريخ محل رفت و آمد اقوام و گروه هاي مختلف باشد. به همين دليل تعارض ها و تضادهاي فرهنگي، قومي، زباني و ديني در اين کشور رسوب کرده اند. اين رسوب کرده گي اگرچه به تنوع فرهنگي کشور کمک کرده اما به عاملي براي ايجاد تنش ها، تضادها و احتمالا جنگ تبديل شده است.
وي تصريح کرد: در منطقه حساسي به سر مي بريم که تمدن هاي مختلف بشري در آن شکل گرفته اند. منطقه اي که خاستگاه اصلي بسياري از تمدن هاي جهاني موسوم به خاورميانه است. اين امر موجب ايجاد حساسيت زيادي در منطقه شده و اگرچه آن را از يک طرف تبديل به کانوني از غناي زباني، تمدني و فرهنگي کرده است اما از طرف ديگر به بشکه اي از باروت تبديل ساخته است. بنابراين، نياز زيادي به ايجاد صلح داريم. در اين جا است که فعاليت فعالان صلح، سازمان هاي غيردولتي و ديگر افراد و سازمان ها اهميت مي يابد.
اين جامعه شناس در پايان افزود: مي ‌توان به صلح به عنوان حوزه مطالعات ميان رشته‌ اي نگريست. صلح در کانون مجموعه‌ اي از مفاهيم است و مي‌ تواند به کانون وحدت علوم بدل شود. از هر جا که سخن بگوييم به صلح مي رسيم. فرهنگ، سياست، دولت، قدرت، دموکراسي، آزادي، امنيت، حقوق شهروندي، ارتش، جنگ، حکمراني، دين، عرفان، الهيات، افراط گرايي ديني، بنيادگرايي مذهبي، خانواده، ورزش، هنر، محيط زيست، همگي با مفهوم صلح در ارتباط هستند. بنابراين با شبکه مفهومي گسترده اي مواجه ايم که مفهوم صلح را در مرکز و کانون خود دارد. بدون صلح توسعه غيرممکن است. بدون صلح امکان دستيابي به جايگاه نخست رشد علمي و فناوري در منطقه وجود ندارد. بدون صلح امکان داشتن جامعه اي اخلاقي غيرممکن است. بدون صلح نهادي به نام دانشگاه يا شهر شکل نمي گيرد.
** سجادپور: صلح سازي و سازمان هاي بين المللي با نگاهي به تجربه سازمان ملل متحد
سجادپور در ادامه همايش سخنراني کرد و گفت: صلح يکي از نيازهاي غيرقابل انکار بشر است که داراي سطوح دروني و فردي است. به اين معنا انسان هايي که با خود در صلح اند مي توانند براي ديگران نيز صلح توليد کنند و انسان هايي که با خود در جنگ اند براي ديگران جنگ توليد خواهند. صلح در چند سطح قابل بررسي است؛ خانوادگي، ملي، منطقه اي و بين المللي. در سطح بين المللي در قرن بيستم شاهد جنگ خانمان برانداز بوديم که نه فقط کشورهاي دنيا با يکديگر درگير بودند و آسيب ديدند بلکه هنوز آسيب هاي ناشي از جنگ جهاني اول و دوم بر پيکر ايران باقي است. لذا براي ايران صلح و موقعيت امنيت بين المللي حائز اهميت است.
به گفته وي، سازمان هاي بين المللي جزو مهجورترين حوزه هاي علوم سياسي به شمار مي روند؛ حوزه هايي که مستقيم به مطالعات صلح مربوط مي شوند. سازمان هاي بين المللي منحصر به سازمان ملل متحد نيست بلکه حدود 5000 سازمان بين المللي در اين زمينه داريم اما با وجود اين، پرسش اساسي اين است که نسبت سازمان ملل متحد و ديگر سازمان‌ هاي بين‌ المللي با صلح‌ سازي چيست؟
سجاد پور افزود: در پاسخ به اين پرسش سه کارکرد براي سازمان‌ هاي بين‌ المللي مي توان متصور شد؛ نخست کارکرد جلوگيري از جنگ است. پس از تاسيس سازمان ملل متحد ديگر ما شاهد جنگ جهاني نبوديم. به اين دليل که جنگ ‌‌ها حاصل درگيري قدرت ‌هاي بزرگ است. پژوهشگران نقش سازمان ملل را در جلوگيري از جنگ جهاني سوم، پررنگ ارزيابي مي کنند. دومين کارکرد سازمان‌ هاي بين ‌المللي نقش تعليق ‌گرا، فراهم کننده و مديريت گرا است. همه منازعات بين المللي در سازمان ملل متحد در چارچوبي محدود مديريت مي شوند که نمونه آن را در صدور قطعنامه 598 در جنگ ايران و عراق شاهد بوديم.
وي بر اين باور است، سومين کارکرد توليدکنندگي و وسعت‌ گرايي است. اين سازمان ادبيات گسترده‌ اي در زمينه صلح ايجاد مي‌ کنند. ادبياتي که در 70 سال گذشته تدوين شده است بسيار قابل توجه است. همچنين تکنولوژي صلح ‌سازي ايجاد شده است. بحث صلح ‌باني مطرح شده و تکنيک‌ هاي زيادي براي جلوگيري از جنگ ايجاد شده است.
** زيبا کلام: چرا افراد زيادي در جنگ بايد کشته شوند؟
زيباکلام سخنران ديگر اين همايش بود که سخن خود را طرح اين پرسش که چرا مطالعات صلح در ايران امر جديدي است؟ آغاز کرد و گفت: صلح و صلح گرايي و دوست داشتن صلح و به صلح فکر کردن پديده جديدي است. در طول تاريخ بشر همواره جنگ مقدس بوده است. در ايران و جوامع ديگر جنگ امري ارزشمندي بوده است. صلح و علاقه‌ مندي به صلح مقوله جديدي در جهان است. در غرب نيز همين گونه است. اوايل قرن بيستم و پس از جنگ جهاني اول بود به نام کوئکرها، جنبشي در اروپا در مقابل اين باور که جنگ امري است مقدس ايستاد. جنبش CND نيز توسط برتراند راسل و برخي ديگر انديشمندان غربي راه اندازي شد که به مخالفت با جنگ مي پرداخت. در اوايل دهه 50 هجري شمسي بود که رشته ‌اي به نام مطالعات صلح در انگلستان ايجاد شد.
اين استاد دانشگاه تهران با بيان اينکه واضعين سه مذهب ابراهيمي، پيامبر صلح بوده‌اند، گفت: هيچ يک از ائمه(ع) نگفتند که بايد قيام کنيم و با خليفه بجنگيم. از حضرت عيسي نقل شده است که آنچه سهم سزار است بايد به او پرداخت و سهم خدا را هم بايد به او پرداخت.
وي ادامه داد: پيروان سه دين ابراهيمي از خونريزي ابا نکرده‌اند و بايد پرسيد چرا؟ مارکس اقتصاد را عامل جنگ مي‌داند. اين نظر مورد وفاق نيست و خيلي‌ ها هستند که معتقدند چيزي بجز انگيزه‌ هاي اقتصادي هست که ما را وادار مي‌کند که خشونت به کار ببريم.
زيباکلام تصريح کرد: به صورت خلاصه بايد بگويم، بعد از جنگ جهاني اول، بشر که با اميد به پيشرفت وارد قرن بيستم شده بود، ميليون ‌ها نفر در اين جنگ از بين رفتند. پس از چهار سال جنگ پيمان ‌هاي صلح منعقد شد. براي برخي از اروپايي ‌ها مسئله ‌ساز شد که آن دلايلي که باعث مي‌ شد جنگ ايجاد شود چيست، چرا بايد جنگ ارزشمند باشد؟ و اساسا اين حق که دولت‌ ها مي‌ توانند شهروندان خود را مجبور به کشتن ديگري بکنند از کجا آمده است؟ پيش از آنکه پاسخ اين سوالات داده شود و در کمتر از 20 سال، جنگ جهاني دوم شروع شد و هيچ کس در اين جنگ سربلند بيرون نيامد.
وي افزود: گل سرسبد جنايات جنگ جهاني دوم هلوکاست و کشتار شش ميليون يهودي بود. البته هم متحدين و هم متفقين به کشتار آگاهانه غيرنظاميان پرداختند. پس از جنگ جهاني دوم نهضت ضدجنگ و صلح‌ طلب قوت گرفت و يکي از اولين محصولات آن جنبش ضدتسليحات هسته ‌اي به وجود آمد.
اين تحليلگر سياسي در پايان افزود: خوشحالم که در ايران جنبشي براي صلح صورت گرفته است چرا که در کشور ما هنوز جنگيدن از ارزش ‌هاي مقدس به شمار مي رود. برگزاري اين همايش شجاعت زيادي مي ‌طلبد. پرسش اساسي اين همايش همان سوال جنبش ضدجنگ اروپايي است؛ يعني اينکه چرا افراد زيادي در جنگ بايد کشته شوند؟
** مرادي: فلسفه سياسي صلح و نياز به توليد ايدئولوژي
مرادي به عنوان سخنران بعدي همايش، عنوان کرد که بزرگ ترين عوارض جنگ اين است که جنگ، موضوع فلسفه قرار داده نشد. چرا که فلسفه به طور اساسي در حاشيه است. هر مقوله اي براي عملياتي شدن نيازمند ايدئولوژي است. صلح نيز نياز به ايدئولوژي دارد. چيزي که در ايران وجود ندارد.
وي افزود: بايد تلاش کنيم تا ايدئولوژي صلح توليد شود مساله اي که در ايران شکل نگرفته است. فلسفه سياسي صلح نيز در کنار ايدئولوژي صلح بايد بارور شود. جايي که مفهوم وجود نداشته باشد، فلسفه نيز وجود ندارد. ما نيازمند تعريف فلسفه در رابطه با جنگ به طور عام و خاص هستيم.
** فراستخواه: تامل در شرايط امکان صلح
فراستخواه نيز در ادامه همايش با اشاره به آثار ويرانگر و فاجعه بار جنگ و انواع خشونت، گفت: جنگ از واقعي ترين واقعيت هاي زندگي ما است اما از آن واقعي تر چيزهايي است که آتش جنگ را برافروخته مي سازد. ما به جاي صلح و نه به جنگ بايد بگوييم صلح و نه آپارتايد، صلح و نه آپارتايد مذهبي، جنسي، قومي، طبقاتي، صلح و نه تبعيض، صلح و نه نابرابري و نه انحصار. به جاي صلح و نه جنگ بگوييم صلح و نه دولتي سازي حقيقت.
وي افزود: براي دستيابي به صلح بايد از وقوع جنگ هاي بعدي پيشگيري کرد. اين مساله نيازمند اين است که حقيقت از قلمرو دولت و از مصادره دولتي و از تصاحب حکومت ها خارج و به خود جامعه محول شود. مخرب ترين و خانمان براندازترين جنگ هاي تاريخ بشر، جنگ ميان رژيم هاي حقيقت بود مانند جنگ هاي صليبي، عثماني، فاشيسم، نازيسم.
فراستخواه بر اين باور است: جنگ ها بيش از آنچه علت داشته باشند دلايل داشته اند که مهمتر از علت است. اين دلايل بودند که جنگ ها را برپا ساختند؛ دلايل متقاطعي که هريک از طرفين استدلال هاي گوناگون درباره آن داشتند. زماني که دلايل از هم وامي گرايد و درک ها متقارن مي شوند، امکان مذاکره درباره آن ها وجود ندارد چرا که بر سر معاني و عقايد فرهنگي به راحتي نمي توان مذاکره کرد. بنابراين، چگونه مي توان در چنين دنياي صلح داشت؟ چنين جهاني آبستن انواع نفرت ها، ستيزه ها و جنگ ها است.
وي تاکيد کرد: جهان براي صلح نيازمند تغيير شرايط عيني و ذهني است. ساختارهاي ديپلماتيک قادر به ايجاد شرايط مناسب براي دستيابي به صلح پايدار نيستند. از اين رو، براي دستيابي به صلح به جهاني ميانه نياز داريم. جهان ميانه داراي امکانات تازه و نهفته اي است که توافق صلح آميز براي زيستن را مهيا مي سازد.
** مجاهدي: صلح مداراگرانه در برابر صلح روادارانه
مجاهدي در ادامه همايش با ارايه چکيده اي از مقاله خود با موضوع صلح مداراگرانه گفت: در انديشه سياسي متاخر، ميان دو اصطلاح مداراگرانه و روادارانه تمايزي نقادانه و بسيار مهم قائل شده اند و هر کس آن را حاکي از وضعيتي به کلي متفاوت دانسته است.
به گفته اين مدرس علوم سياسي، تولراسيون به معناي «مداراگري با ديگري» از موضع هژموني است اما «تولرانس» به معناي روادانستن، مستلزم هم زيستي عادلانه و شرافتمندانه با ديگري است.
مجاهدي افزود: صلح بر مدار مدارا در تضاد با صلح بر مدار رواداري قرار مي گيرد و استقرار صلح عادلانه و پايدار و فراگير نقطه عطفِ نظر به «صلح رواداري – مدار» است.
** فاضلي: جنبش روشنگري و آرمان صلح
فاضلي به عنوان آخرين سخنران اين مراسم، گفت: صلح بزرگ ترين غايب عصر ما يعني عصر پساروشنگري است. اکنون پرسش اين است که نسبتي ميان بصيرت ها و آرمان هاي روشنگري و تجربه قرن بييستم و اکنونيت ما وجود دارد و اين رابطه را چگونه مي توان تحليل کرد؟
اين مدرس علوم سياسي ادامه داد: تجربه زيسته قرن بيستم مهر بطلاني بر ايده پيشرفت گرايي اخلاقي بشر بود. اين تجربه نشان داد که آرمان هاي گفتمان روشنگري نه تنها در عمل محقق نشده اند بکله اين قرن جنايت بارترين قرني است که به ثبت رسيده و بر اساس آمارهاي در اين قرن 187 ميليون انسان کشته شده اند.
پژوهشم** 9283**1601** خبرنگار: فرشته ذبيحيان** انتشار: شهناز حسني
ايرنا پژوهش، کانالي براي انعکاس تازه ترين تحليل ها، گزارش ها و مطالب پژوهشي ايران وجهان، با ما https://t.me/Irnaresearchهمراه شويد
انتهاي پيام /*

منبع: خبرگزاری آریا

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.aryanews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری آریا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۵۸۷۴۹۶۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

نماینده ویژه رئیس جمهور چین: ایران در خاورمیانه شریک راهبردی است

علی باقری معاون سیاسی ورارت امور خارجه که برای شرکت در نشست معاونان و نمایندگان ویژه کشور‌های بریکس به مسکو سفر کرد، در حاشیه این نشست، با چانگ نماینده ویژه رئیس جمهور چین دیدار و گفتگو کرد.

باقری در این دیدار گفت: بریکس نشان داد دارای ابتکار عمل برای نقش آفرینی‌ها در صحنه و تحرک کشور‌های عضو در چارچوب چند‌جانبه‌گرایی است.

طرف چینی در این دیدار ضمن محکومیت مجدد حمله رژیم صهیونیستی به بخش کنسولی سفارت ایران در دمشق، گفت: از اقدامات ایران در دفاع از حقوق مردم فلسطین تشکر می‌کنیم و اقدامات ایران در منطقه را شایسته می‌دانیم. 

این مقام ارشد چین افزود: چین بر این باور است که ایران همواره در خاورمیانه شریک راهبردی است. در ادامه طرفین به بحث و بررسی درباره موضوعات مورد علاقه پرداختند.

منبع: فارس

باشگاه خبرنگاران جوان سیاسی سیاست خارجی