به نقل از «ایسکانیوز»

وجه تسمیه مسجد ترک ها/ مسجدی که با ثلث مال امیرکبیر ساخته شد

تاریخ انتشار: ۱۵ آذر ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۵۹۱۹۶۴۷

به گزارش ایسکانیوز به نقل از مهر، با عبور از بازار کفاشها، کمی پایین تر از کوچه زورخانه، بازار "پاچنار" آغاز می شود، در سمت چپ بازار، مسجد و مدرسه علوم شیخ عبدالحسین یکی از زیباترین مساجد بازار تهران جلوه گری می کند. مسجد شیخ عبدالحسین که در میان بازاری های تهران بیشتر به مسجد ترک ها و مسجد آذربایجانی ها شهره است، ۱۱ بهمن ۱۳۳۴ با شماره ۴۱۳ در فهرست آثار تاریخی ایران به ثبت رسید.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

این مسجد و مدرسه دینی، با قدمتی افزون بر ۱۲۰ سال، داستان های شنیدنی در خود دارد که محور بازارگردی قرار گرفته است.

بهزاد یعقوبی درباره مسجد شیخ عبدالحسین می گوید: بنای این مسجد و مدرسه در اوایل سلطنت ناصر الدین شاه ساخته شد و نکته جالب اینکه این مسجد بر اساس وصیت امیر کبیر، بعد از فوت او و از ثلث مالش ساخته شده است.

سیدمحمد بهبهانی از ملازمان شیخ عبدالحسین از قول وی حکایت می‌کرد که میرزا آقاخان نوری صدراعظم که بعد از امیر بدین منصب رسیده بود، اصرار زیادی داشت که شیخ عبدالحسین تهرانی این مسجد و مدرسه را به نام او کند یا لااقل نام امیر را بر آنها نگذارد. بردن نام امیرکبیر در آن دوران مجاز نبود و شیخ عبدالحسین به همین دلیل نام خود را بر مسجد نهاد.

یعقوبی ادامه می دهد: شیخ عبدالحسین وقتی در نجف به درجه اجتهاد می رسد به دعوت محمدشاه قاجار به ایران می آید و به عنوان یک مرجع دینی شروع به کار می کند. او به شدت مورد توجه مردم قرار می گیرد و از دوستان نزدیک امیرکبیر می شود. به خاطر رابطه گرم و نزدیک، امیرکبیر او را وصی قرار می دهد که ثلث مال را برای ساخت مسجد هزینه کند. امیرکبیر همچنین در برخی امور قضایی که دشوار بوده به وی رجوع می کرده است.

وجه تسمیه مسجد ترک ها

این روزها مسجد شیخ عبدالحسین را بیش از هر چیز به دلیل برگزاری مراسم ویژه روزهای محرم و روضه خوانی های پر سوز و بویژه مداحی های آذری می شناسند.

مدیرعامل موسسه میراث در این باره می گوید: شیخ عبدالحسین در ساخت این مسجد پول کم می آورد و نیاز بود که بخشی از پول ساخت این مسجد و مدرسه بزرگ از سوی خیرین تامین شود.

وی ادامه می دهد: هنگامی که امیرکبیر هم زمان با به قدرت رسیدن ناصرالدین شاه، از تبریز وارد تهران شد، تجار تبریزی و چهره های فرهنگی بسیاری با آن ها از آن استان به تهران آمدند. قسمت عمده ای از این هزینه را آذربایجانی ها تامین کردند و از این رو این مسجد به مسجد آذربایجانی ها یا ترک ها معروف شده است.

نماز جماعت ماندگار بیرون از مسجد

این معتمد بازار با بیان اینکه مسجد شیخ عبدالحسین میزبان سخنرانان و واعظان بزرگ و حوادث ماندگاری در تاریخ معاصر بوده است می گوید: با توجه به جمیع این حوادث، یک روز ساواک، به خاطر اعلامیه های امام(ره) و منبرهای پرشور، پیش از نماز ظهر در مسجد را می بندد تا کسی در مسجد نماز نخواند.

وی ادامه می دهد: آیت الله هادی خسروشاهی امام جماعت مسجد هنگام نماز می آید و می بیند در مسجد بسته است. او از مغازه رو به روی مسجد که فرش فروشی بود یک سجاده و فرش کوچک امانت می گیرد و آن را جلوی در بسته مسجد پهن می کند و قامت می بندد.

یعقوبی می افزاید: تا آیت الله، الله اکبر بگوید، کل بازار صف می شوند پشت او. یک صف طولانی که بیرون مسجد و در طول بازار شکل می گیرد و جمعیت بسیاری «یا الله» کنان به نماز اضافه می شوند. ساواک وقتی این موضوع را می بیند، نگران تر می شود، جمعیت همین طور توسعه می یابد و می گویند تا پاچنار صف نمازگزاران کشیده شده بود. نماز ظهر که تمام می شود بلافاصله در مسجد را باز می کنند.

داستان تملک خانه اعتضاد الدوله

یعقوبی در ادامه می گوید: ساخت این مسجد داستان های بسیار دارد؛ وقتی مسجد را می سازند، با توجه به وسعت آن و مدرسه متصل به آن، برای ساخت محراب مسجد، فضا کم می آید و ناچار می شوند خانه میرزا اعتضاد الدوله را تملک کنند.

وی می افزاید: شیخ، هر کسی را برای وساطت می فرستد نتیجه نمی گیرد و این شاهزاده حاضر نمی شود این ملک را در اختیار مسجد قرار دهد. تا اینکه برخلاف میلی که شیخ عبدالحسین داشته خودش رجوع می کند.

علی قلی میرزا اعتضاد الدوله که زمانی وزیر علوم نیز بوده، ملاقات با شیخ را با کمال میل می پذیرد و به او می گوید، ملک را نمی فروشم، بلکه رایگان در اختیار شما قرار می دهم، به این شرط که در محراب آن این بیت را بنویسید

ببین شرافت میخانه مرا ای شیخ/ که چون خراب شود خانه خدا گردد

شیخ اول نمی پذیرد اما سرانجام می پذیرد و این بیت نوشته می شود. بیتی که تا دهه شصت که مسجد بازسازی می شود، در محراب، باقی بود.

ختم باشکوه ستارخان در مسجد ترک ها

جعفر شهری در خاطراتش وقتی از مسجد ترک ها می نویسد، از مزه حلواهایی می گوید که هنوز طعم آن زیر زبانش مانده است؛ پنجشنبه ها در این مسجد نان سنگک و حلوا خیرات می کردند.

مدیرعامل موسسه میراث با اشاره به منبری های صاحب نام این مسجد می گوید: مرحوم فلسفی از منبری های معروف این مسجد بود و معروف است که وقتی سخن می گفت مردم روی پشت بام ها می نشستند و گوش می کردند؛ سخنرانی معروف او درباره رفراندوم هم در این مسجد انجام شده بود.

وی ادامه می دهد: علامه محمد تقی جعفری، آیت الله دستغیب شیرازی، مرحوم کافی، شهید مطهری و شهید بهشتی از جمله افراد شاخصی بودند که در این مسجد منبر می رفتند.

یعقوبی اضافه می کند: مقام معظم رهبری نیز به مدت یک ماه، در شب های رمضان در این مسجد منبر می رفتند، همچنین بر اساس اسناد موجود، علی اکبر هاشمی رفسنجانی نخستین منبر مهم خود را در این مسجد رفته و سخنرانی های او در این مسجد معروف می شود.

این معتمد بازار در ادامه به دو حادثه مهم در این مسجد اشاره می کند و می گوید: یکی از این حوادث تاریخی مربوط است به تحصن گسترده در این مسجد؛ بعد از تعطیلی دور دوم مجلس و بابت قرارداد ۱۹۱۹.

وی ادامه می دهد: یکی دیگر از ویژگی های این مسجد، برگزاری مراسم ختم بزرگان سیاسی و مذهبی بوده است. برای نمونه می توان به دو ختم بزرگ در این مسجد اشاره کرد؛ ملامحمد کاظم خراسانی معروف به آخوند خراسانی و مرحوم ستارخان از جمله این بزرگان بوده اند.

موقوفات مسجد شیخ

صحن این مدرسه به شیوه چهار ایوانی است. اتاق‌ها و غرفه‌های محل سکونت طلبه‌ها را در اطراف صحن ترتیب داده‌اند. کاشی‌کاری‌های خشتی هفت رنگ خوش‌طرح و زیبای سردر مدرسه از آثار هنری شایان توجه این مدرسه است. این مسجد و حوالی آن بر اساس آماری که در دوره ناصری از تهران گرفته شده به شخصی به نام نایب رجبعلی سپرده شده بود.

یعقوبی می گوید: مدرسه شیخ عبدالحسین موقوفات زیادی دارد و تولیت آن برعهده سیدباقر خسروشاهی است.

وی ادامه می دهد: زیر زمین مدرسه در سال های اخیر بزرگترین کتابخانه تخصصی بازار شده است. این کتابخانه سال ۷۵ تاسیس شده و ۲۵ هزار جلد کتاب دارد.

این مسجد دارای دو شبستان است، یکی شبستان گرم‌خانه و دیگری شبستان پشت قبله. این شبستان‌ها به ویژه شبستان گرم‌خانه که در ضلع شرقی قرار دارد، مزین به مصقلی‌های کاشی، آجر و از طرح‌های ممتاز هنرمندان دوران قاجار است.

706

بازار کفاشها مسجد شیخ عبدالحسین مدرسه علوم شیخ عبدالحسین آیت الله هادی خسرو شاهی مقام معظم رهبری مدیرعامل موسسه میراث بهزاد یعقوبی

منبع: ایسکانیوز

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.iscanews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسکانیوز» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۵۹۱۹۶۴۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

جایزه بهترین مستند جشنواره فیلم مسکو برای سام کلانتری

جایزه بهترین مستند چهل و ششمین جشنواره بین‌المللی فیلم مسکو به «رخ» ساخته سام کلانتری از ایران اهدا شد.

به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو، چهل و ششمین جشنواره بین‌المللی فیلم در مسکو با اهدای جایزه سنت جرج طلایی به فیلم «شرم» محصول مکزیک و قطر به کار خود پایان داد. جایزه سنت جرج نقره‌ای بهترین کارگردانی به همراه دو جایزه جنبی جایزه نت پک [شبکه ارتقای سینمای آسیا]و جایزه بهترین فیلم از نگاه تماشاگران به فیلم «آه سرد» ساخته ناهید عزیزی صدیق از ایران اهدا شد.


چهل و ششمین جشنواره بین‌المللی فیلم مسکو (MIFF) کار خود را به پایان رساند.

نیکیتا میخالکف رئیس جشنواره با اشاره به این که «هشت روز جشنواره، با نمایش ۲۴۰ فیلم از ۵۶ کشور، ۳۸۰ نمایش در ۹ سینما، ۳۹ هزار تماشاگر و بیش از ۷٫۵ هزار مهمان و حضور بیش از ۱۶۰۰ نماینده رسانه برگزار شده است، برپایی این دوره جشنواره را حاصل یک عملکرد خوب ارزیابی کرد.

برنده جایزه بزرگ سنت جرج طلایی این دوره جشنواره، میگل سالگادو کارگردان مکزیکی با فیلم «شرم» محصول مکزیک و قطر بود. این درام داستان دو نوجوان است که توسط یک باند خلافکار اسیر می‌شوند. یکی از آن‌ها می‌میرد، دومی موفق به فرار می‌شود، اما او با خود مبارزه می‌کند و نمی‌تواند به بستگان دوستش در مورد مرگ خود بگوید. کارگردان فیلم پس از دریافت جایزه گفت: «ما این فیلم را درباره معضل بسیار جدی حضور و مشارکت جوانان در باند‌های خلافکار و جنایتکار ساختیم که در مکزیک با آن مبارزه کرده‌ایم و هنوز هم می‌جنگیم.

جایزه سنت جرج نقره‌ای بهترین کارگردانی به همراه دو جایزه جنبی جایزه نت پک [شبکه ارتقای سینمای آسیا]و جایزه بهترین فیلم از نگاه تماشاگران به فیلم «آه سرد» ساخته ناهید عزیزی صدیق از ایران اهدا شد.
او هنگام دریافت جایزه گفت: حضور در این سالن برای من افتخار بزرگی است. از هیئت داوران جشنواره بسیار سپاسگزارم.

جایزه بهترین بازیگر مرد به خوان رامون لوپز برای «شرم» اهدا شد؛ و ماریکه بیکیرش بازیگر فیلم آلمانی «شلیمازل» جایزه بهترین زن را دریافت کرد.
همچنین جایزه نقره‌ای سنت جرج به فیلم «دروغگو» ساخته یولیا تروفیمووا در مسابقه «پرومیز روسیه» رسید.
سرگئی اورسولیاک کارگردان روسی به دلیل کمک به پیشرفت سینما جایزه ویژه سنت جرج دریافت کرد.

هیئت داوران فیلم «شریک‌ها» ساخته خوزه ماریا فلورس کارگردان اسپانیایی را به عنوان بهترین فیلم کوتاه معرفی کردند. جایزه بهترین فیلم مستند «رخ» ساخته سام کلانتری از ایران اهدا شد.

همچنین جایزه ویژه هیئت داوران به فیلم «نیروانا» به کارگردانی آصف اسلام از بنگلادش رسید. این فیلم صامت سیاه و سفید شبیه یک آلبوم عکس، داستان سفر درونی سه شخصیت را روایت می‌کند.

در مراسم اختتامیه شخصیت‌های مشهور سینما و فرهنگ روسیه از جمله بازیگران سرگئی گرماش و ماکسیم استویانوف، بازیگران زن اکاترینا ولکووا و اولسیا سودزیلوسکایا، کارگردانان الکسی اوچیتل و سرگئی اورسولیاک، نویسنده الکساندر تسیپکین حضور داشتند. سازندگان و بازیگران فیلم سینمایی «تندر اصلی: بازی» که فیلم اختتامیه جشنواره شد نیز معرفی شدند.

این جشنواره در سال ۱۹۳۵ تأسیس شد که آن را به دومین جشنواره قدیمی فیلم جهان پس از رویداد ونیز تبدیل کرد. در سال ۱۹۹۵ اعلام شد که جشنواره فیلم سالانه می‌شود، اگرچه در سال‌های ۱۹۹۶ و ۱۹۹۸ برگزار نشد، اما از سال ۱۹۹۹، MIFF هر سال برگزار می‌شود.

چهل و ششمین جشنواره بین المللی فیلم مسکو (MIFF) از ۱۹ تا ۲۶ آوریل ۲۰۲۴ (۳۱ فروردین تا ۷ اردیبهشت ۱۴۰۳) در پایتخت روسیه برگزار شد.