به نقل از «ایکنا»

شک، ایمان را متزلزل می‌کند

تاریخ انتشار: ۱۹ آذر ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۵۹۸۲۸۱۲

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) از اصفهان، در حکمت شماره 31 نهج‌البلاغه آمده است: « وَ الشَّكُّ عَلَى أَرْبَعِ شُعَبٍ عَلَى التَّمَارِى وَ الْهَوْلِ وَ التَّرَدُّدِ وَ الِاسْتِسْلَامِ، فَمَنْ جَعَلَ الْمِرَاءَ دَيْدَناً لَمْ يُصْبِحْ لَيْلُهُ وَ مَنْ هَالَهُ مَا بَيْنَ يَدَيْهِ نَكَصَ عَلَى عَقِبَيْهِ وَ مَنْ تَرَدَّدَ فِى الرَّيْبِ وَطِئَتْهُ سَنَابِكُ الشَّيَاطِينِ وَ مَنِ اسْتَسْلَمَ لِهَلَكَةِ الدُّنْيَا وَ الْآخِرَةِ هَلَكَ فِيهِمَا» و شك چهار بخش دارد : جدال در گفتار، ترسيدن، دو دل بودن، و تسليم حوادث روزگار شدن.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

پس آن كس كه جدال و نزاع را عادت خود قرار داد، از تاريكى شُبهات بيرون نخواهد آمد و آن كس كه از هر چيزى ترسيد، همواره در حال عقب‌نشينى است، و آن كس كه در ترديد و دودلى باشد، زير پاى شيطان كوبيده خواهد شد، و آن كس كه تسليم حوادث گردد و به تباهى دنيا و آخرت گردن نهد، هر دو جهان را از كف خواهد داد.

شرح:

حرکت ذهن با سؤال آغاز می‌شود و شک در صحت دانسته‌ها و اعتقاداتِ موروثی و سنجش نشده نقطه آغازِ این مسئله‌دار شدنِ مقدسِ ذهنِ انسان است. این شک از مواجهه اعتقادات قبلی با واقعیات جدید سبز می‌شود و انسان را و ساحت فکر و اندیشه و احساس او را به چالش می‌کشد و از او طلب پاسخ می‌کند، پاسخ‌هایی نو به سؤالاتی نو، پاسخ‌هایی که بتواند تجربیات زندگیش را جواب دهد. این معنای از شک همان چیزی است که ما از آن به مسئله‌دار شدن انسان تعبیر می‌کنیم. یعنی موضوع، مواجهه عالم ذهن(سوبژه) است با عالم عین(ابژه)، مواجهه اعتقادات با واقعیات؛ که طی آن، عدم تطابق و پاسخگویی ذهن به عین ایجاد مسئله می‌کند و اصطلاحا ذهن مسئله‌دار می‌شود، یعنی تردید بعد از ناهماهنگی ذهن و عین و ایجاد مسئله ذهنی، این همان چیزی است که با تسامح از آن به شک تعبیر می‌شود؛ حال این مسئله‌دار شدن و تردید و شک یا به عرصه دانسته‌ها و اعتقادات قبلی فرد وارد می‌شود و یا با حفظ اعتقادات به عالم بیرون تعلق می‌یابد و صحت آن را دستخوش سؤال و تردید می‌کند و در هر دو حالت، به ظهور انسانِ پروبلماتیک و منتقد می‌انجامد و در ساحات اعتقادات و جامعه، با طیفی از انکار تا تجدیدنظرطلبی(رویزیونیسم) تا بازخوانی و اصلاح(رفرمیسم) و نواندیشی و احیاگری و ... عقاید مواجه می‌شویم. اما گاه می‌شود که از شک، مفهومی دیگر مراد می‌شود که با این تعریف تنها مشترک لفظی است. این مفهوم از شک که از آن به شکاکیت یا به تعبیر من شک‌زدگی!(نوعی دسته‌بندی فکری مبتنی بر نوعی شخصیت روانی متزلزل) تعبیر می‌کنیم، ازنوعی مواجهه شخصیت در مقابل حقیقت شکل می‌گیرد. شخصیت و واقعیتِ انسان در مقابل حقیقت قرار می‌گیرد و بسته به شخصیت‌های گوناگون، تیپ‌های اعتقادی و اجتماعی گوناگون شکل می‌گیرند(مؤمنِ شکل گرفته و جهت‌یافته،کافر و چشم‌پوش، شک‌زده! و سرگردان، و منافق و بی‌شکل. (یعنی شخصیت فردی به تیپ فکری و سپس اجتماعی بدل می‌شود. انسان گشوده در مقابل حقیقت و زیبایی و خیر، به ایمان راه می‌برد و انسان بسته و چشم‌پوش در مقابل حقایق و زیبایی‌ها و خیر، به کفر، و انسان متزلزل و ترسو در همین شک و دودلی باقی می‌ماند و یا عقب‌گرد می‌کند و انسان منفعت‌طلبی که می‌خواهد در همه احوال و در همه شرایط و با همه تغییرات در جامعه و اطرافش سود و منفعت مادیش تضمین شده بماند، بی‌شکل و تابع شرایط و مذبذب؛ او هر جایی و هرگاهی (ابن‌الوقت) می‌ماند و این همان است که از آن به منافق تعبیر شده است(منافق شکلی در مقابل سایر شکل‌ها نیست، نفاق بی‌شکلی یا همه شکلی است). شکی که در این کلام امام علی(ع) به آن اشاره شده در زمره همین تعریف اخیر و از جنس دوم است و نه آن مسئله‌داریِ وشک مقدسِ راهگشا و حرکت‌آفرینی که انسان و سپس جامعه را آبستن حرکت و کمال می‌کند؛ این است که لبه نگاه انتقادی امام هیچ‌گاه از آن برداشته نمی‌شود.

همچنین اینکه بحث ریب و شک در کلام امام پس از بحث ایمان و کفر آمده، معلوم می‌شود موضوع آن شکی است که مانع ایمان به خداست؛ شک و تردید و عدم یافتن یقین و نرسیدن به آن. امام علی(ع) در این بخش از گفتار خویش عوامل رفتاری و خصوصیات شخصیتی این دسته از افراد را واکاوی می‌نماید. اینکه فرد به جای تلاش‌های فکری حقیقت‌جویانه و از طریق روش‌های عقلی منجر به درک حقیقت که در مورد موضوعات اساسی وجود اوست و به جای گشودگی اخلاقی نسبت به پذیرش حق و اولویت آن بر هر چیز دیگر من جمله منیت‌ها و خودخواهی‌ها به دنبال برتری‌جویی خود بوده و راه درک حقیقت را که از مسیر گفت‌وگو فراهم می‌آید، با مراء و ادامه دادن بحث‌های بی‌حاصل بر خود می‌بندد. اگر کفر از تنازع و برتری‌جویی ناشی از جدال جاهلانه ریشه می‌گرفت، اما این شک، از مراءِ بی‌حاصل تغذیه می‌کند و بر کش دادن گفت‌وگوهای بی‌دانش و بحث در موضوعاتی که در فهم آنها عدم قطعیت و کوتاهی ذاتی فهم انسان وجود دارد(تماری)، تکیه می‌کند. اشاره قرآن به موضوع روح و نوع مواجهه با آن در این باره بسیار راهگشاست، آنجا که می‌گوید: وَيَسْأَلُونَكَ عَنِ الرُّوحِ ۖ قُلِ الرُّوحُ مِنْ أَمْرِ رَبِّي وَمَا أُوتِيتُم مِّنَ الْعِلْمِ إِلَّا قَلِيلًا، به روشنی قرآن راه ادامه این بحث را بسته و دلیل آن را هم ذکر کرده است .تماری، انتخاب و ادامه دادن این نوع موضوعات است که قطعا سر از ایمان و یقین در نخواهد آورد و جز وحشت ناشی ازسرگردانی وحیرتش نخواهد افزود:

از هر طرف که رفتم جز وحشتم نیفزود،

زنهار از این بیابان وین راه بی‌نهایت

و به تعبیر زیبای امام(ع) شبی که هیچگاه صبحی در پی نخواهد آورد! امام(ع) در ادامه ترس را ویژگی این‌گونه افراد معرفی می‌کند، اینکه شک نتیجه ترس است و ترس ویژگی شخصیتی انسان‌های شک‌زده؛ او که ترسوست، از مواجهه با حقیقت واهمه دارد و گاه از پذیرش آن می‌ترسد، نکند تا موقعیت‌هایی و یا سکون و آرامشی و یا ... را از دست بدهد؛ این است که همواره در پشت دروازه دانایی باقی می‌ماند. آری گاه مواجهه با حقیقت و دیدن چهره آن بسیار هول‌انگیز می‌شود! و فرد ترجیح می‌دهد تا در شک بماند تا با آن رودررو شود و این ترس به عقب‌گرد و روی چرخاندنش منتهی می‌شود(چشم‌هایی که به تاریکی خو کرده‌اند، دیدن نور برایشان عذاب‌آور است و از آن می‌گریزند). عامل دیگر، تردید در تصمیم‌گیری و روحیه متزلزل فرد است که او را از ایستادن بر سکوی استوار یقین باز می‌دارد و همچنین است خودباختگی و تسلیم‌طلبی.

عزت یقین در سرزمین سست تسلیم‌طلبی و خودباختگی جایی برای استقرار پیدا نمی‌کند؛ تسلیم‌طلبی و شک هر کدام در چرخه‌ای معیوب همدیگر را تقویت می‌کنند و ایمان و یقین را تخریب. روح باید زمینه پذیرش یقین و ایمان را داشته باشد و ترس و تذبذب و خودباختگی با آن بیگانه است.

 

یادداشت از داریوش اسماعیلی/ معاون فرهنگی جهاددانشگاهی واحد اصفهان

منبع: ایکنا

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iqna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایکنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۵۹۸۲۸۱۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

چند حقیقت شگفت انگیز درباره کشور هند و فرهنگ مردم آن

معروف است که هند کشوری است که به راحتی می توان به آن دل باخت و سخت می توان آن را فراموش کرد: رقص، غذاها و هر چیز کوچکی در هند فریبنده است. آن هایی که حتی یک بار این کشور را دیده اند، دل شان می خواهد که دوباره به آنجا بازگردند.

همه ی این ها به این خاطر است که رسوم و سنت ها و زندگی روزمره ی مردم هند برای گردشگران به قدری شگفت انگیز است که سخت می توان در برابر میل به بیشتر دانستن درباره ی این کشور مقاومت کرد.

به گزارش روزیاتو، با چند حقیقت خواندنی درباره ی کشور هند همراه باشید.

۱- چرا نوزادان خط چشم دارند؟

اگر در هند با یک نوزاد مواجه شوید، به احتمال زیاد نوعی خط چشم به نام سرمه دور چشمانش خواهد داشت. سرمه یک آرایش چشم باستانی است که از دوده درست می شود.

این خط چشم معمولاً روی پلک پایینی نوزاد کشیده می شود. به عقیده ی هندی ها این خط چشم از کودک در برابر شیطان محافظت می کند. برخی هم معتقدند سرمه برای بینایی نوزاد مفید است. با این حال، تاکنون هیچ پژوهش علمی آن را اثبات نکرده است.

۲- رقص یک سبک زندگی است

هندی ها شیفته ی رقص اند. جدا از رقص های معروف بالیوودی، ۸ نوع رقص کلاسیک هم در هند وجود دارد. حسی که رقص های هندی انتقال می دهند با هیچ رقص دیگری در دنیا قابل قیاس نیست و تنها با نگاه کردن به آن ها میل شدیدی به همراهی فوری با آن رقص در شما شکل می گیرد.

۳- حرکات دست ابزاری برای برقراری ارتباط هستند

هندی ها حرکات دست و حالت های چهره ی پرشوری هم دارند. این حرکات به هندی ها کمک می کنند احساسات خود را به شکل عمیق تر و برجسته تری بروز دهند. شاید علت تنوع این حرکات، رقص های کلاسیک و یوگای هندی باشند که در آن ها از حرکات دست استفاده می شود.

۴- یکی از بزرگ ترین صنعت های فیلمسازی دنیا را دارد

بالیوود یکی از بزرگ ترین مراکز فیلمسازی دنیا است. فیلم های تولیدی آن اغلب ترکیبی از ژانرهای تریلر، اکشن، عاشقانه و غیره هستند. شاید به همین دلیل باشد که هنگام تماشای آن ها احساسات مختلفی را تجربه می کنیم.

۵- تندترین چای دنیا را دارد

چای ماسالا که در زبان هندی به معنای «ادویه» است، در هند از محبوبیت زیادی برخوردار است. این چای تقریباً در هر گوشه و کناری از این کشور به فروش می رسد. این چای در دنیا نیز طرفداران زیادی پیدا کرده است.

چای ماسالا همان چای سیاه است که به آن مقدار شیر و ادویه اضافه می شود. این چای را برای تقویت دستگاه ایمنی، کاهش التهاب و افزایش انرژی مفید می دانند.

۶- برزگ ترین بشقاب غذای دنیا را دارد

تالی (Thali) که در زبان هندی به معنای «بشقاب» است، یک بشقاب فلزی است که در آن ۶ طعم مختلف سرو می شود: شر، شیرین، تند، تلخ، ترش و گس. به عقیده ی هندی ها، غذای کامل، ترکیب متعادلی از این ۶ طعم است.

رستوران های هندی بسیاری از اوقات بیشتر از ۲۰ غذای مختلف در این بشقاب سرو می کنند. به علاوه، همه ی بخش های بشقاب تالی را می توان مجدداً پُر کرد و اگر کماکان احساس گرسنگی می کردید می توانید غذای بیشتری درخواست کنید.

۷- از ظروف چینی استفاده نمی کنند

به جای ظروف چینی و شیشه ای که در بیشتر کشورهای دنیا مورد استفاده قرار می گیرند، اغلب خانواده های هندی از ظروف استیل استفاده می کنند. نظریات مختلفی در توضیح این پدیده مطرح شده است. برخی می گویند ظروف استیل کاربردی ترند چون مانند ظروف شیشه ای و چینی نمی شکنند، لب پر نمی شوند یا ترک بر نمی دارند و ظاهر آن ها برای مدت طولانی ای خوب باقی می ماند.

برخی هم می گویند که ظروف لعاب دار غیرپاکیزه دانسته می شوند چون در حقیقت از گل درست می شوند. دلیل آن هر چه که باشد، به ندرت می توان ظرفی از جنسی جز استیل در خانه های هندی پیدا کرد.

کانال عصر ایران در تلگرام