به نقل از «ایرنا»

عذرخواهی گمشده ای در پازل رفتار اجتماعی

تاریخ انتشار: ۲۰ آذر ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۶۰۰۸۱۵۲

تهران – ایرنا- فرهنگ عذرخواهی حلقه ای گمشده از پازل برخوردهای اجتماعی است که در صورت نهادینه کردن آن می توان بر بسیاری از آسیب های اجتماعی غلبه کرد.

به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا، در یک دهه گذشته میزان آسیب های اجتماعی مانند طلاق و خشونت در جامعه در حال افزایش است. بسیاری از کارشناسان بر این باورند که شکل گیری چنین آسیب هایی نتیجه کمرنگ شدن فرهنگ عذرخواهی و نپذیرفتن خطای خود است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

عذرخواهی در حالی در جامعه ما روندی فرسایشی به خود گرفته که پذیرش خطا و عذرخواهی کردن یکی از مهمترین توصیه های دین اسلام و بزرگان دینی است. عذر خواهی در آیات قرآن و روایات، نقش پررنگی دارد و بارها به مسلمانان تاکید شده است که در صورت بروز رفتار نادرست، معذرت خواهی شود.
در همین راستا در قرآن کریم 87 بار از توبه و معذرت خواهی سخن به میان آمده است. حال با این شرایط و در حالی که سطح آگاهی و تحصیلات در جامعه روندی افزایشی دارد، این پرسش به وجود می آید، چرا فرهنگ عذرخواهی به عنوان کنشی پیشگیرانه روندی فرسایشی در پیش گرفته است؟
گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا، برای پاسخ به این سوال با «عالیه شکربیکی» جامعه شناس و « حامد محبی» مشاور خانواده گفت وگویی انجام داده است.

**شکربیگی:معیشت در نهادینه شدن عذرخواهی تاثیر دارد
نخستین علت کمرنگ شده فرهنگ عذرخواهی شکاف طبقاتی و مساله اقتصاد است که 70 درصد از مردم با آن دست به گریبانند و مجبورند حداقل دو شغل را انتخاب کنند.
تلاش برای کسب درآمد بالا و تامین نیازهای زیستی و اجتماعی در ادامه به خستگی روحی و جسمی شهروندان منتهی شده و در نهایت این خستگی در نوع کنش آنان با دیگر شهروندان تاثیر گذار است.
براساس جدول نیازهای مازلو تامین نیازهای زیستی این افراد اولویت پیدا می کند و تمام تلاش وی برای تامین این نیازها است.در این شرایط فرد عذرخواهی و نهادینه کردن آن را در اولویت های چندم زندگی قرار می دهد.
حال زمانی فرد برای فراهم کردن یک وعده غذا با مشکل مواجه است چگونه می تواند شیوه برخورد و رفتارش با شهروندان مثبت باشد؟
مساله دیگر در این زمینه اعتماد عمومی بین مردم و مسئولان است. این اعتماد در گذر زمان دچار فرسایش شده است. وقتی مردم اعتماد تعمیم یافته نداشته باشند به درون خود پناه برده به یقین فرسایش فرهنگ عذرخواهی ایجاد خواهد شد.
یکی از لازمه های جامعه تغییر زبان رفتاری شهروندان است؛ در شرایط کنونی زبان خشونت در جامعه ایرانی بیش از هر دوره دیگری رواج پیدا کرده و این زبان هم در سطح کلان و هم در سطح خرد و میانه به کار گرفته می شود.
تا زمانی که زبان خشونت وجود داشته باشد زبان شهروندی و عذرخواهی رواج پیدا نخواهد کرد. نهادینه کردن فرهنگ عذرخواهی نیازمند یک روان سالم و آرام است که پذیرای برنامه های نهادینه کردن فرهنگ عذرخواهی باشد.
برای نهادینه کردن فرهنگ عذرخواهی در جامعه نباید برنامه تنها برای مردم عادی باشد بلکه در این زمینه تمامی شهروندان و مسوولان باید فرهنگ عذرخواهی را پذیرا باشند.
در کنار این کار تامین رفاه حداقلی برای 70 درصد مردم نیز در دستور کار قرار گیرد. اگر رفاه حداقلی تامین شود به یقین مردم به بیرون از خود هم نگاه خواهند کرد. رفاه موجب می شود شادی و نشاط اجتماعی در جامعه گسترده شود. اگر این مهم تحقق یابد شیوه تعامل مردم با هم نیز تغییر پیدا خواهد کرد.

** محبی: فرهنگ عذرخواهی ریشه در مدرسه دارد
شهروندان ما در چند سال گذشته با پدیده خوددانایی یا علامه فرض کردن خود روبرو بوده که این وضعیت ناشی از مطالعه سطحی و مطالبی است که در کانال های تلگرامی منتشر می شود. علامه فرض کردن خود زمانی به وجود می آید که کمتر خواندن و احساس بیشتر دانستن ملکه ذهن افراد می شود و در نتیجه این حس، فرد به سمتی می رود که کاستی های خود را ندیده و در مشاجره و دعواها حق به جانب قضاوت می کند.
یکی دیگر از دلایل کم رنگ شدن فرهنگ عذرخواهی در جامعه پایین آمدن سطح اعتماد به نفس است. سطح پایین اعتماد به نفس موجب می شود که فرد درگیر فکر می کند با عذرخواهی کردن رقابت را باخته است. اما نباید فراموش کرد که در یک مشاجره یا دعوا همانگونه که طرف مقابل مقصر است ما نیز بی تقصیر نیستیم.
حق به جانب بودن در حال حاضر در بین شهروندان به صورت یک فرهنگ غلط در آمده است و نهادهای آموزشی ما نیز هیچ تلاشی برای برطرف کردن آن انجام نمی دهند.
سطح پایین فرهنگ سازی در جامعه برای کنش های اجتماعی یکی از دلایل کمرنگ شدن فرهنگ عذرخواهی در کشور است. در مدارس کشور آموزش خشک و یادگیری محفوظات در دستور کار قرار می گیرد و کمتر به جنبه پرورش توجه می شود؛ دانش آموز در چنین فضایی با روحیه خشک و خشن بار خواهد آمد.
برای نهادینه کردن فرهنگ عذرخواهی نهاد آموزش و پرورش می تواند نقش تعیین کننده ای داشته باشد. البته در این مسیر مدارس به تنهایی نمی تواند در زمینه فرهنگ سازی عذرخواهی کردن فعال بوده بلکه خانواده ها باید در این زمینه کمک کار مدارس باشد تا بتوان زمینه فراگیر شدن این شیوه از برخورد در جامعه فراهم شود.
در سطح کلان جامعه نیز فرهنگ عذرخواهی باید در زمره مهارت های زندگی قرار می گیرد که برای آموختن آن افزون بر بستر جامعه ما باید راهکارهای متفاوتی ارائه کنیم. یکی از این راهکارها، دوره های آموزشی است که در پایان آن باید به افراد شرکت کننده گواهینامه داده شود.
براساس آنچه گفته شد فرهنگ عذرخواهی در شرایطی کنونی جامعه حلقه ای گمشده از پازل برخوردهای اجتماعی است که در صورت نهادینه کردن آن می توان بر بسیاری از آسیب های اجتماعی غلبه کرد.
در این زمینه نهادهایی مانند آموزش و پرورش و رسانه به خصوص رسانه ملی، باید در این زمینه فرهنگ سازی کنند تا معذرت‌خواهی به عنوان یک ارزش در جامعه مطرح شود و مردم و مسوولان به دنبال فرار از آن نباشند.

**پژوهشم**2052**1601** خبرنگار: غفار میرزایی**انتشار: شهناز حسنی
ایرنا پژوهش، کانالی برای انعکاس تازه ترین تحلیل ها، گزارش ها و مطالب پژوهشی ایران وجهان، با ما https://t.me/Irnaresearch همراه شوید

منبع: ایرنا

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۶۰۰۸۱۵۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

نگاه ویژه شورای ششم به فعالیت‌های فرهنگی در مشهدالرضا

انجام فعالیت‌های فرهنگی در شهری که سالانه میزبان میلیون‌ها زائر امام هشتم (ع) است، از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است و باید نگاه ویژه‌ای نسبت به اختصاص اعتبار و پیگیری برای به ثمر نشستن این برنامه‌ها داشت؛ عضو شورای اسلامی شهر مشهد در گفت‌وگو با ایمنا از رویکرد شورای ششم در این خصوص می‌گوید.

به گزارش خبرگزاری ایمنا از خراسان رضوی، حجت‌الاسلام حسن منصوریان از ابتدای شورای ششم سکان‌دار کمیسیون فرهنگی، اجتماعی، زیارت و گردشگری شورای اسلامی شهر مشهد بوده است، کمک به توسعه کیفی و کمی زیارت و فرهنگ میزبانی در مدیریت یکپارچه شهری پیشگیری، کنترل و کاهش آسیب‌های اجتماعی و افزایش چشم‌گیر اعتبارات فرهنگی به خصوص در حاشیه شهر مشهد از جمله اقداماتی است که در این دوره از شورا با هدف توجه ویژه به مقوله فرهنگ و زیارت پیگیری شده است.

بررسی سیاست‌ها و شاخص‌های حوزه فرهنگی اجتماعی و زیارت بررسی و اعلام نظر درباره شناسایی فرصت‌ها، بررسی تهدیدها و نقاط قوت و ضعف شهر مشهد در حوزه‌های فرهنگی اجتماعی و زیارت به منظور ارائه پیشنهادهای اصلاحی با توجه به فرهنگ ناب ایرانی اسلامی و ارزش‌های انقلاب اسلامی، برنامه‌ریزی درباره تقویت مشارکت مردم در امور فرهنگی اجتماعی و زیارت از جمله وظایف کمیسیون فرهنگی، اجتماعی، زیارت، گردشگری و رسانه شورای اسلامی شهر مشهد است، با حجت‌الاسلام منصوریان در خصوص کارنامه شورای ششم در حوزه فرهنگی و اجتماعی به گفت‌وگو نشستیم که ماحصل آن در ادامه می‌آید:

ایمنا: تقریباً بیش از نیمی از عمر شورای ششم سپری شده، مصوبات مهم شورای ششم در حوزه فرهنگی در این مدت چه بوده است؟

منصوریان: تدوین رویکردها و سیاست‌های فرهنگی اجتماعی شورای اسلامی شهر و پیگیری ساختار فرهنگی اجتماعی شهرداری با هدف تقویت حوزه فرهنگی در شهرداری و پیگیری وضعیت منابع انسانی سازمان فرهنگی اجتماعی و نوع قراردادهای کارکنان آن با هدف ایجاد عدالت بین کارکنان و بهره‌مندی هر چه بیشتر از خدمات تشکیل کارگروه‌های تخصصی و پژوهشی با حضور فرهیختگان، بازنگری و اصلاح آئین‌نامه شوراهای اجتماعی محلات با هدف افزایش مشارکت شهروندان در تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری‌ها، تصویب زیست بوم هنر و رسانه، تصویب و اجرای طرح مسجدمحوری، بازنگری و اصلاح آئین‌نامه نام‌گذاری و تغییر نام خیابان‌ها معابر و اماکن عمومی از جمله اقدامات مؤثر در این دوره بوده است، به طور کلی نگاه شورا بازنمایی هویت دینی تاریخی و فرهنگی مشهدالرضا بوده است، همچنین بررسی سند فرهنگی دوره چهارم شورای اسلامی شهر و بهره‌گیری از محتوای آن در سیاست‌ها و رویکردها، پیگیری و تعیین تکلیف روز ملی مشهد در شورای اسلامی شهر و ارسال آن به شورای فرهنگ عمومی، استان توجه و اهتمام ویژه به پیوست فرهنگی به عنوان یکی از رویکردهای مهم و مورد مطالبه در پروژه‌ها تغییر رویکرد در مدیریت بوستان‌های شهر با هدف اجتماعی شدن بوستان‌ها و بازنگری در رویکرد فرهنگ سراها و مناطق شهرداری مشهد از دیگر اقدامات مهم کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای ششم بوده است.

ایمنا: بودجه فرهنگی شهرداری مشهد در این دوره از شورا برای پروژه‌های عمرانی فرهنگی چه تغییری داشته است؟

منصوریان: بودجه فرهنگی شهرداری مشهد در سال ۱۴۰۲ مبلغ ۲,۰۲۰ میلیارد تومان بود که از این مبلغ ۱,۵۰۰ میلیارد سهم پروژه‌های عمرانی فرهنگی و ۵۷۰ میلیارد هزینه‌های جاری بود، بودجه فرهنگی شهرداری مشهد در سال ۱۴۰۳ با افزایش ۱۸۵ درصدی معادل ۵۷۰۰ میلیارد که از این مبلغ ۴,۵۰۰ میلیارد سهم پروژه‌های عمرانی فرهنگی و ۱۲۰۰ میلیارد هزینه‌های جاری است.

ایمنا: رویکرد اصلی شورا در مناسبت‌های مختلف چیست و چه سیاست‌هایی را به مدیریت شهری تکلیف می‌کند؟

منصوریان: شفاف‌سازی فرایندهای تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری و اجرای فعالیت‌ها و برنامه‌های فرهنگی و اجتماعی ارتقای اخلاق حرفه‌ای کارکنان شهرداری مشهد با آموزش و ارائه خدمات فرهنگی مطلوب به خانواده آنها بوده است، همچنین ارتقای روحیه هم‌گرایی تعاون، اخوت، صداقت نظم و قانون‌گرایی مسئولان و آحاد مردم، نهادینه‌سازی و عملیاتی کردن پیوست فرهنگی و اجتماعی در فرآیندها و در کلان پروژه‌های شهری عدالت‌محوری، یکپارچگی و هدفمندی مشارکت‌های اثر بخش با نهادها و دستگاه‌های دولتی و غیردولتی خانواده محوری و محله مبنایی با محوریت مساجد و تشکل‌های مردمی در مهندسی فرهنگی و توسعه شهری از دیگر مواردی است که در شورای ششم پیگیر آن بوده‌ایم.

همچنین زمینه سازی و تسهیلگری نظارت و مشارکت حداکثری مردم، نخبگان و فعالان فرهنگی و اجتماعی، واسپاری اجرای رویدادها و فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی هدفمند به تشکل‌های مردمی مؤمن و انقلابی، ارتقای هنر متعهد و مترقی با حمایت از هنرمندان بومی مبتنی بر ارزش‌های انقلاب اسلامی، ارتقای سلامت فردی و اجتماعی در ابعاد جسمی، روانی، روحی و معنوی زائران و مجاوران کمک به تأسیس و توسعه تشکل‌ها و مؤسسات تخصصی برای پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی، کمک به حل مسائل فرهنگی و اجتماعی نوجوانان جوانان زنان و توان‌یابان با اولویت حاشیه شهر از جمله سیاست‌های اصلی شورای ششم بوده است.

ایمنا: فرهنگ شهروندی یکی از مباحثی است که به ویژه برای شهر زیارتی مشهد و حضور میلیون‌ها زائر در سال انتظار می‌رود کارهای ویژه‌ای در خصوص آن انجام شود، در این‌باره شورای ششم چه گام‌هایی برداشته است؟

منصوریان: در این حوزه آموزش‌هایی ویژه آتش‌نشان‌های داوطلب، اعضای گروه دوام ثامن، تاکسی‌ران‌ها و اتوبوس ران‌ها صورت گرفت و ۱۴۱ هزار نفر در این حوزه آموزش دیدند، در این زمینه سرفصل‌های اولویت‌دار سازمان اتوبوسرانی از جمله حفظ کرامت مسافران سالمند و کودک، حفظ وسایل نقلیه عمومی، حفظ آرامش عمومی در اتوبوس نیز فرهنگ‌سازی شد، همچنین در قطار شهری پاتوق‌های شهروندی، اکران‌های فرهنگی، برپایی غرفه‌های مناسبتی به ویژه در محرم و صفر و دهه فاطمیه برپا شد.

ایمنا: دیدگاه شورای ششم در خصوص نام‌گذاری معابر چه بوده است و با چه هدف و رویکردی این نام‌گذاری‌ها انجام می‌شود؟

منصوریان: این نام‌گذاری‌ها با هدف زنده نگه داشتن نام یاد ایثار و از خودگذشتگی شهدای عزیز صورت می‌پذیرد و در این دوره تاکنون ۶۰ لایحه شهدا در کمیسیون فرهنگی بررسی شده و ۷۰۰ معبر به نام شهدای گران‌قدر نام‌گذاری شده است، در عین حال باید اعلام کنیم که تغییر نام‌ها هم طبق آئین‌نامه نام‌گذاری با اولویت تغییر نام‌های تکراری انجام می‌شود.

ایمنا: با توجه به اینکه حاشیه شهر مشهد زیر ساخت‌های فرهنگی کم دارد، در این‌باره چه اقداماتی انجام شده و چه رویکردی داشته‌اید؟

منصوریان: توسعه زیرساخت‌های فرهنگی در حاشیه شهر از جمله اهداف مهم شورای اسلامی شهر مشهد در دوره ششم است و اقداماتی مانند ساخت چهار مجموعه قرائت‌خانه و فرهنگ‌سرا، ساخت سه مورد سوله‌های خانه سبز و مرکز فرهنگی چهار برج و ایجاد ۳۵ ایستگاه بدن‌سازی پارکی از جمله اقدامات در زمینه فراهم کردن زیر ساخت‌های فرهنگی بوده است، علاوه بر این در سال ۱۴۰۰ تعداد ۱۶۸ مسجد، در سال ۱۴۰۱ تعداد ۲۸۸ مسجد و در سال ۱۴۰۲ تعداد ۴۸۵ مسجد، مورد بهسازی و مرمت و تجهیز قرار گرفتند.

همچنین در سال‌جاری، ۴۴۰ پروژه عمرانی فرهنگی با موضوعات، احداث زمین‌های ورزشی و روباز، تأمین مراکز اجتماعی و سلامت، تأمین و تجهیز مراکز فرهنگی و پارک موضوعی، تأمین و احداث آرایه‌ها و منظر شهری، احداث زیرساخت‌های زیارتی و خدمات و به زائران در بودجه عمرانی فرهنگی ۱۴۰۳، توسط کمیسیون فرهنگی مصوب شده است.

کد خبر 748583