خروج آمريکا از برجام و پايان نظام تک قطبي
تاریخ انتشار: ۲۵ اردیبهشت ۱۳۹۷ | کد خبر: ۱۸۵۲۶۸۹۷
خبرگزاري آريا - تاج‌الدين صالحيان متخصص روابط بين‌الملل با ارسال يادداشت تحليلي به ايرنا با عنوان خروج آمريکا از برجام و پايان نظام تک قطبي به بحث و تبادل نظر در خصوص اين مهم پرداخته است.
در اين ياداشت آمده است: فاتحان جنگ جهاني دوم بويژه ايالات متحده آمريکا ، نظام برخاسته از خاکسترهاي جنگ جهاني را به گونه اي طراحي کردند که به برتري همه جانبه آنها مشروعيت ببخشد، با اينکه آمريکا و هم پيمانانش در نظم برآمده از ويراني‌هاي جنگ جهاني و نهادهاي سياسي ، اقتصادي و نظامي آن نقش اصلي را به عهده داشتند ، اما با فروپاشي شوروي سابق و پايان جنگ سرد، آمريکا و غرب بازيگران بلامنازع ساختار مستقر و در واقع پشتيباني کننده اصلي آن محسوب شدند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
اما اين ساختار به 2 ويژگي نياز داشت تا بتواند تداوم پيدا کند، اول برنامه ريزي جهت استمرار و سيطره بر نهادها و سازمان‌هاي سياسي، اقتصادي و نظامي آن و احيانا ترميم آنها و دوم پرداخت هزينه‌هاي اين ساختار توسط هژمون يا تک قطب برتر يعني ايالات‌متحده.
در مورد اخير اهميت آن است که اين کار خود عامل ايجاد امتيازات متعددي است که سبب دوام و قوام نظام بين‌الملل مستقر مي گردد که از آن جمله مي توان به توليد کالاي عمومي براي همه بازيگران اشاره کرد که هم سبب بالا رفتن اعتماد و درنتيجه ايجاد مشروعيت نظام مي شود ، هم تامين امنيت عمومي به ويژه همپيمانان را بدنبال داشته و هم ايجاد زمينه جهت بهره‌مندي رقابت‌آميز از نظم مستقر بخصوص از سيستم اقتصادي حاکم تحت عنوان سواري مجاني را شامل شده ، به طوري‌که حتي روسيه و چين به عنوان 2 قدرت بزرگ جهاني که خارج از دايره ليبرال دموکراسي غرب هستند نيز از آن بهره مي برند.
در حقيقت مي توان گفت در نظامي که تک قطب خوانده مي شود هژمون بايستي هزينه‌هاي برتري خود و استقرار اين نوع نظام را پرداخت نمايد، خاصه آنکه اگر قدرت برتر در حد امپراتور نباشد ، بلکه صرفا قدرت بيشتري از ديگر قدرت‌ها داشته باشد.
طرفداران آمريکا و نظم مورد حمايت آن در پاسخ به اين سوال که چرا پس از فروپاشي شوروي مطابق نظريه واقع‌گرايانه «موازنه‌ي قدرت در برابر ايالات متحده موازنه اي شکل نگرفت، به خوش خيم بودن قدرت آمريکا ، بلامنازع بودن قدرت اين کشور، هزينه‌هاي بالاي ايجاد موازنه ، نهادين و ليبرال بودن ساختار مستقر، عرضه کالاي عمومي حتي براي رقبا توسط ايالات متحده و ساختار مورد حمايت آن و... برمي گردد.
اغلب انديشمندان حوزه سياست و روابط بين‌الملل متفق القول هستند که اگر هژمون يعني آمريکا از بار مسووليت خود در پرداخت هزينه‌هاي نظام و ساختار مستقر شانه خالي کند به سرعت نظم حاکم فرو خواهد پاشيد.
اگر عقب نشيني هژمون مسالمت‌آميز باشد، نظم جديد بدون جنگ به سمت 2 يا چند قطبي خواهد رفت اما اگر اين عقب‌نشيني هژمون توام با بدعهدي و پرخاش باشد ممکن است شيفت ساختار توام با خشونت و احيانا يک جنگ صورت پذيرد.
حضور گسترده و وسيع آمريکا در اقصي نقاط جهان آن گونه که پل کندي و رابرت گيلپين هم بررسي کرده‌اند، دير يا زود به علت هزينه بالا سبب تحليل رفتن قدرت اين کشور و عقب‌نشيني ايالات متحده از تعهداتش خواهد شد ضمن اينکه محرک هاي داخلي ممکن است همانند دوره ي مونروئه در سال 1823 ميلادي سبب درونگرايي آمريکايي ها و پس کشيدن از تعهداتشان نسبت به نظام بين الملل گردد.
جي جان ايکنبري نيز، از جمله سرچشمه هاي افول نظام تک قطب را در ايجاد موازنه بين قدرت‌هاي بزرگ ، عقب‌نشيني از اتحادها و مسئوليت‌ها توسط خود آمريکا و نيز فروپاشي تجارت جهاني و ساختار مالي حاکم بر آن مي داند، اما در اين بين شانه خالي کردن آمريکا از تعهداتش به‌عنوان هژمون و پشتيبان کننده نظم مستقر که با خروج از برخي پيمان‌هاي بين‌المللي از جمله تهاجم بدون مجوز شوراي امنيت به عراق از دوره جرج واکر بوش آغازشده بود، در دوره دونالد ترامپ در حال تکميل شدن است.
آمريکاي ترامپ نشان داده است آنگونه ريچارد هاس رئيس شوراي روابط خارجي اين کشور هم تاکيد داشته، به دکترين عقب‌نشيني از تعهدات بين‌المللي خود همچنان ادامه مي دهد.
وي تاکنون تصميم به ترک يا تهديد به ترک از معاهده آب وهوايي پاريس، پيمان تجاري اقيانوس آرام، معاهده تي. تي . پي ، پيمان نفتا ، و حتي پيمان ناتو را در کارنامه خود دارد که اخيرا بي‌شرمانه ترين خروج را در مورد برنامه جامع اقدام مشترک موسوم به برجام را نيز انجام داد.
اما برجام به‌انحاء مختلف به نوعي گراني گاه و نقطه عطف معاهدات در عصر حاضر به‌حساب مي آيد، به‌طوري که خروج ترامپ از آن، بسياري از مسائل را تحت تاثير قرار داده است، چراکه حفظ يا فروپاشي آن مي تواند مسير نظام بين‌الملل را در آينده تعيين نمايد. برجام به‌عنوان مهمترين معاهده و رژيم امنيتي که نقش مهمي در عدم اشاعه‌ي سلاح‌هاي هسته‌اي دارد ، علاوه براينکه مکمل بسيار مهمي براي پيمان منع توليد و گسترش سلاح‌هاي هسته‌اي ( N.P.T ) محسوب مي‌شود به عنوان يک الگو، نمونه بسيار روشني از همکاري‌هاي امنيتي بين المللي به شمار مي رود که مي تواند نقش تعيين کننده‌اي در تامين صلح و امنيت بين‌الملل داشته باشد.
از سوي ديگر، برجام با پايان دادن به يک پرونده با اهميت امنيت بين‌الملل ، به نقش و اهميت ديپلماسي در دنياي پرآشوب امروز مهر تاييد زد، اما خروج بي مسئوليت آمريکا از برجام هم به لحاظ ماهيت، هم به لحاظ روش و هم به لحاظ نتايج ، به معناي واقعي يک فاجعه بين المللي محسوب مي‌شود چراکه ماهيت خروج آمريکا از برجام پشت پا زدن به تمامي مبناها و اصول در حقوق بين‌الملل، روابط بين‌الملل و سياست بين‌الملل است.
آمريکا با خروج از برجام به عرف بين‌المللي ، معاهدات بين‌المللي و مهمترين قواعده آمره بين المللي يعني اصل وفاي به عهد ، اصل احترام متقابل و اصل حسن نيت که سنگ زيرين کليه معاهدات و مراودات بين المللي محسوب مي‌شوند پشت کرده است.
به لحاظ شيوه خروج نيز ايالات متحده نشان داد که رئيس جمهور اين کشور بدون هيچ مورد قابل استنادي و صرفا با اين استدلال که منافع اين کشور تامين نشده مي تواند بدون کمترين اهميت و ارزش براي رئيس جمهور قبلي آمريکا و نيز بدون اينکه به ساير طرفين پيمان حتي اگر همپيمانان اين کشوريعني کشورهاي اروپايي باشند ، هرگاه که اراده کند و بدون هيچ تشريفاتي هر پيماني را زير پا مي گذارد.
نتيجه اين نقض عهد هم بسيار فاجعه بار محسوب مي‌شود ، چون برجام يک معاهده بين المللي چند جانبه و حاصل توافق قدرت‌هاي بزرگ است که همه بلوک‌ها و قدرت‌هاي امروز جهان ازجمله اتحاديه اروپا، روسيه و چين و خود آمريکا حضور داشتند و در واقع برجام حاصل اعتقاد و تمرکز بر ديپلماسي به عنوان بهترين و کم‌هزينه ترين راه در جهت حل و فصل مناقشات بين‌المللي بوده است.
همان گونه که در قطعنامه شوراي امنيت به عنوان مهمترين قطعنامه که از سوي مهمترين نهاد سازمان ملل صادر گرديده و جنبه الزام آور دارد - هم آمده، برجام نه يک توافق ساده بلکه يک توافق مهم در جهت حفظ صلح و امنيت بين‌الملل است.
همچنين با در نظر گرفتن اينکه نهادهاي مهم دخيل در آن يعني شوراي امنيت و آژانس بين‌المللي انرژي اتمي ، رژيمي محکم و قابل اتکا در جهت عدم اشاعه‌ي سلاح‌هاي هسته‌اي به حساب مي‌آيد، اما با خروج آمريکا از آن ، اين کشور نشان داد که نه تنها قابل اعتماد نيست، بلکه ديپلماسي را تضعيف و صلح و امنيت بين‌الملل را با خطر جدي مواجه کرده و بالاتر از آن با بدعهدي مبناي همه معاهدات را زير پا گذاشت و درواقع حقوق بين‌الملل را با يک بحران جدي مواجه ساخته است.
بنابراين در مجموع مي‌توان گفت آمريکاي ترامپ با شانه خالي کردن از مسئوليت‌هاي بين‌المللي خود ، به‌عنوان پشتيبان اصلي نظم مستقر، و اولويت صرف دادن به منافع ملي خود و نهايتاً خروج از معاهداتي که به زعم خود منفعت دولت آمريکا – و نه نفع نظام و ساختار بين‌المللي حاکم – را در نظر نگرفته در حقيقت عملا پايان نظام تک‌قطبي را اعلام کرده است، از طرفي آمريکا با خروج غير مستند و غير مستدل از برجام نشان داد که طرف قابل‌اعتمادي در مذاکرات آينده نخواهد بود.
3032
انتهاي پيام /*
منبع: خبرگزاری آریا
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.aryanews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری آریا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۸۵۲۶۸۹۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
سرنگونی دومین پهپاد ۳۲ میلیون دلاری آمریکا در سواحل یمن
آمریکا رسما به سرنگونی دومین پهپاد گران قیمت خود از نوع ام کیو ۹ در سواحل یمن اعتراف کرد. - اخبار بین الملل -
به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، یک مقام آمریکایی از متلاشی شدن یک پهپاد ام کیو9 متعلق به ارتش آمریکا در سواحل یمن خبر داد.
در ادامه یک مسئول دیگر دولت آمریکا اعتراف کرد که احتمالا یمنی‌ها پهپاد ام کیو 9 ارتش آمریکا را سرنگون کرده‌اند و مسئله در دست بررسی است.
پهپاد ام کیو 9 ساخت شرکت جنرال اتمیکس است که ارزش آن، 32 میلیون دلار برآورد شده است.
خاطر نشان می شود نیروهای مسلح یمن در ماه نوامبر هم یک پهپاد دیگر از همین نوع را سرنگون کرده بودند.
انگلیس از حمله موشکی به یک کشتی در سواحل یمن خبر داد
سازمان تجارت دریایی انگلیس اعلام کرد: یک کشتی در 14 مایل دریایی واقع در جنوب غربی المخا یمن هدف دو موشک قرار گرفت و خسارتهایی به آن وارد شد.
انتهای پیام/
خودکشی از رزیدنتها به پزشکان رسیده؛ چرا دکتر سمیرا آلسعیدی خودکشی کرد؟/ «خودکشی پزشکان بهمثابه یک انتحار اجتماعی است»