به نقل از «باشگاه خبرنگاران»

سلول‌های کوچکی که به جنگ بیماری خودایمن می‌روند/ موفقیت دانشمندان ایرانی در مسیر درمان سرطان خون

تاریخ انتشار: ۲۱ مرداد ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۰۰۹۹۱۷۸

به گزارش خبرنگار حوزه بهداشت و درمان گروه علمی پزشكی باشگاه خبرنگاران جوان؛ سلول درمانی نوعی درمان است که در آن یاخته‌های درمانگر به بیمار پیوند زده می‌شود؛ سلول‌های درمانگر پس از پیوند، از طریق مکانیسم‌های گوناگونی اثر درمانی خود را انجام می‌دهند که روش‌های مختلفی برای این موضوع وجود دارد، در حال حاضر محققان در تلاش هستند بتوانند بهترین راه برای درمانی موفق‌تر را پیدا کنند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

پژوهشگاه رویان یکی از بزرگ‌ترین مراکز تحقیقاتی ایران به شمار می‌رود که به عنوان مرکز جراحی محدود با هدف خدمات رسانی درمانی به عموم مردم در تمام بیماری‌ها از جمله باروری و ناباروری، بیماری‌های خودایمن نظیر MS، پسوریازیس، لوپوس کلیوی و درگیری مفاصل در آرتریت روماتوئید و سایر بیماری‌ به کمک پژوهشگران در جهاد دانشگاهی علوم پزشکی ایران تاسیس شد.

بیشتر بخوانید: کورسوی امید برای بیماران مبتلا به ALS/ بلا‌هایی که این بیماری بر سر افراد می‌آورد

امیر باجوری مدیر درمان مرکز سلول درمانی پژوهشگاه رویان در گفت‌وگو با خبرنگار حوزه بهداشت و درمان گروه علمی پزشكی باشگاه خبرنگاران جوان؛ در خصوص سلول درمانی در بیماری‌های خودایمن اظهار كرد: زمانی که سیستم ایمنی بدن فردی علیه سلول‌های سالم خودش حمله کند، بیماری خودایمن ایجاد می‌شود؛ بیماری‌های خودایمنی نتیجه چند عامل از جمله ژنتیک، تنظیم‌ ایمنی و عوامل محیطی هستند که اغلب درمان‌های فعلی بیماری‌های خودایمن بر استفاده از داروهای سرکوب یا تنظیم کننده ایمنی متمرکز شده است، با اینحال بسیاری از این داروها در کنترل بیماری ناتوانند و گاهی عوارض شدیدی به همراه دارند.

مدیر درمان مرکز سلول درمانی پژوهشگاه رویان بیان کرد: پس از موفقیت پیوند مغز استخوان در درمان سرطان خون، برخی محققان تاثیر این روش در درمان موارد شدید بیماری خودایمن را نیز مطرح کرده‌اند؛ با معرفی سلول‌های بنیادی مزانشیمی و خواص تنظیم ایمنی این سلول‌ها، تحقیقات اخیر نشان دهنده کنترل بیماری پس از تزریق موضعی یا وریدی سلول‌های بنیادی مزانشیمی است.

استفاده از سلول درمانی در بیماری خود ایمن

باجوری ادامه داد: معمولا از سلول‌های بنیادی مزانشیمی مشتق از مغز استخوان، چربی یا خون بند ناف برای درمان بیماری‌های خودایمن استفاده می‌شود؛ در حال حاضر محققان پژوهشگاه رویان چندین طرح تحقیقاتی بالینی برای درمان بیماری‌های خودایمن نظیر MS، پسوریازیس، لوپوس کلیوی و درگیری مفاصل در آرتریت روماتوئید انجام داده‌اند.

تاریخچه سلول درمانی در جهان

وی افزود: در جهان اولین سلول درمانی حدود ۸۰ سال قبل انجام شد؛ در سال ۱۹۳۱ یک پزشک سوئیسی به نام دکتر نایهانس از پیوند بافت جنین گاو برای درمان بیماری که طی جراحی تیروئید اشتباها غده پاراتیروئید خود را از دست داده بود استفاده کرد.

مدیر درمان مرکز سلول درمانی پژوهشگاه رویان ادامه داد: در سال ۱۹۵۹ اولین پیوند مغز استخوان انجام شد که البته موفقیت آمیز نبود اما اولین پیوند موفق مغز استخوان در سال ۱۹۶۹‌ انجام شد؛ در سال ۱۹۷۰ از سلول‌های بنیادی حاشیه قرنیه در پیوند قرنیه استفاده شد و در سال ۱۹۷۹ از سلول‌های بنیادی برای درمان آرتروز مفصلی به‌کار گرفته شد.

باجوری تشریح کرد: بر اساس آمار موجود، طی ۱۵ سال گذشته ۳۰ میلیون سلول درمانی در دنیا انجام شده است و تاکنون 19 فرآورده سلول درمانی و ژن درمانی تاییدیه FDA آمریکا را دریافت کرده اند؛ در حوزه پوست ۳ مورد، ارتوپدی، چشم و سرطان‌ پروستات هرکدام یک مورد تایید شده و سایر فرآورده‌ها مربوط به سرطان‌خون است.

بیشتر بخوانید: 6 هزار زوج نابارور سالیانه در پژوهشگاه رویان درمان می‌شوند

تاریخچه سلول درمانی در ایران

وی در خصوص سلول درمانی در ایران اظهار کرد: اولین پیوند مغز استخوان در سال ۱۳۶۹ توسط دکتر قوام زاده برای درمان سرطان خون انجام شد و تاکنون بیش از هشت هزار پیوند در ایران انجام شده است‌، اما اولین تزریق سلول‌های بنیادی برای درمان بیماری‌های غیر خونی در سال ۱۳۸۳ توسط محققان پژوهشگاه رویان و برای ترمیم ضایعات قلبی ناشی ازسکته انجام شد.

مدیر درمان مرکز سلول درمانی پژوهشگاه رویان افزود: در سال ۱۳۸۴ محققان پژوهشگاه رویان از سلول‌های بنیادی برای ترمیم ضایعات قرنیه چشم استفاده کردند و در سال ۱۳۸۷ تحقیقات در زمینه سلول درمانی برای بیماران ویتیلیگو (لک و پیس) آغاز شد؛ اکنون تحقیقات برای درمان بیش از ۴۰ بیماری مختلف در حوزه های پوست، ارتوپدی، قلب، مغز و اعصاب، کلیه، چشم و تولید مثل و زنان در پژوهشگاه رویان مراحل کارآزمایی بالینی را می‌گذراند.

باجوری بیان کرد:  بیش از بیست و هفت هزار طرح تحقیقاتی بالینی در حوزه سلول درمانی در دنیا انجام می‌شود که بیشترین آن در امریکا و سپس اروپا و چین انجام می‌شود و در خاورمیانه ۹۳۱ مطالعه ثبت شده که حدود 100 مورد آن مربوط به ایران است.

تفاوت پلاسمای غنی از پلاکت (PRP) و سلول درمانی چیست؟

وی در خصوص پلاسمای غنی از پلاکت‌ها و سلول درمانی، گفت: پلاکت‌ها اجسام کوچکی هستند که از قطعه قطعه شدن سیتوپلاسم سلول‌های بزرگی به نام مگاکاریوسیت در مغز استخوان حاصل می‌شوند و به هیچ رده سلولی دیگری تمایز نمی‌کنند، پلاکت‌ها از این لحاظ که فاقد هسته هستند، جزء تشکیلات غیرسلولی به حساب می‌آیند و سلول نامیده نمی‌شوند بنابراین سلول بنیادی نیز محسوب نمی شوند.

بیشتر بخوانید: تاثیر سلول‌های بنیادی عضلانی و عوامل محیطی در ایجاد ناباروری

باجوری گفت: پلاسمای غنی از پلاکت (PRP) فرآورده‌ای بیولوژیک حاوی پلاکت خونی است که در ترمیم زخم‌های مزمن، جوانسازی  یا آرتروز مفصلی استفاده می‌شود؛ تفاوت زیادی بین سلول درمانی و PRP وجود دارد چرا که پلاکت نیمه عمری حدود ۷ تا ۱۰ روز در خون دارد که پس از تزریق نیمه عمر آن بسیار کاهش می‌یابد، پلاکت‌ها تنها می‌توانند بطور موقت با ترشح فاکتورهای رشد سلول‌های موجود در ناحیه آسیب دیده را تحریک کنند و اثر طولانی مدت ندارند.

انتهای پیام/

منبع: باشگاه خبرنگاران

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.yjc.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «باشگاه خبرنگاران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۰۰۹۹۱۷۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

دستیابی محققان به یک هدف درمانی جدید برای کنترل آسیب‌ های مغزی

 محققان با بررسی خصوصیات یک پروتئین خاص موجود در خون به یک هدف درمانی جدید برای کنترل آسیب‌های ناشی از ضربات مغزی از طریق مسدود کردن این پروتئین دست یافتند.

به گزارش ایرنا از تارنمای «مدیکال اکسپرس»، برای بسیاری از بیماران که هر ساله از جراحت مغزی تروماتیک (ضربه‌ای) جان به در می‌برند، نتایج درمانی تفاوت زیادی با هم دارند. این جراحت‌ها نه تنها می‌تواند منجر به از دست دادن هماهنگی، افسردگی، تحریک‌پذیری (impulsivity) و دشواری در تمرکز شود بلکه همچنین ریسک بروز زوال عقل در آینده را نیز افزایش می‌دهد.

فقدان درمان‌های مناسب برای چنین مشکلات گسترده‌ای موجب شد که یک تیم از دانشمندان در «موسسه گلادستون» در آمریکا ضمن تحقیقاتی کشف کنند که جراحت‌های ضربه‌ای مغز چگونه در سطح مولکولی موجب تخریب عصبی (neurodegeneration)‌ می‌شوند. آنها همچنین این مساله را بررسی کردند که برای جلوگیری از آسیب‌های بلندمدت چگونه باید آن فرایند را هدف قرار داد.

دکتر «جائه کیو ریو» از مدیران برنامه علمی در آزمایشگاه دکتر «کاترینا عکاس‌اوغلو» در موسسه گلادستون در این زمینه گفت: ما بر آن شدیم که به این سوال بنیادین بپردازیم که در مغز پس از ضربه دقیقا چه اتفاقی روی‌ می‌دهد که موجب فرایند آسیب و تخریب نورون‌ها میشود.

بسیاری از جراحت‌های ناشی از ضربه مغزی بر اثر سقوط، تصادف رانندگی یا حملات خشونت‌آمیز روی می‌دهد اما بسیاری از آنها نیز در جریان سوانح ورزشی یا عملیات نظامی مانند انفجارها روی می‌دهد. در هر مورد، نیروی خارجی به اندازه کافی قدرت دارد که موجب تکان خوردن مغز در داخل جمجمه می شود و در نتیجه مانع بین مغز و خون شکسته شده و خون وارد می شود.

ریو گفت: ما می‌دانستیم که یک پروتئین خاص خون به نام «فیبرین» پس از جراحت ضربه مغزی در داخل مغز وجود دارد اما تاکنون نمی‌دانستیم که این پروتئین در آسیب مغزی پس از ضربه نقش سببی (causative ) دارد.

در بیماری‌هایی مانند آلزایمر و «ام اس» نشت غیرطبیعی خون در داخل مانع خون-مغز موجب می شود که فیبرین وارد بخش های مسئول عملکردهای شناختی و حرکتی در مغز شود که این منجر به زوال و تخریب عصبی میشود. اما در این مورد، خود جراحت ضربه مغزی موجب نشت خون به درون مغز می شود.

این مطالعه جدید برای اولین بار نشان داد که فیبرین موجب می شود سلول های ایمنی خوب به سلول های بد تبدیل شوند و این مساله موجب التهابات خطرناک و آزاد شدن مواد سمی کشنده عصب‌ها (نورون ها) می شود.

تیم تحقیقاتی گلادستون از فناوری تصویربرداری پیشرفته برای مطالعه مغز موش ها و همچنین مغز افراد دچار شده به آسیب‌های ضربه مغزی استفاده کرد. در هر دو مورد موش و انسان، فیبرین به همراه سلول های ایمنی فعال شده حضور داشت.

به گفته ریو، در این تحقیق مشخص شد که فیبرین این سلول های ایمنی را فعال می کند. ما درک کردیم که اگر بتوانیم فیبرین را مسدود کنیم، می‌توانیم از ایجاد این تاثیرات سمی جلوگیری کنیم، اما این کار باید به شکلی دقیق انجام شود. این محققان از ابزارهای ژنتیکی با یک جهش خاص در فیبرین استفاده کردند که می تواند مانع از فعال سازی سلول های ایمنی توسط فیبرین شود بدون اینکه بر توانایی مفید این پروتئین برای لخته کردن خون تاثیر بگذارد.

«لنارت موکی» مدیر موسسه بیماری‌های عصبی گلادستون در این خصوص توضیح داد: این مطالعه یک راهبرد بالقوه جدید برای از بین بردن تاثیرات مخرب آسیب‌های مغزی را شناسایی کرده است.

وی افزود: آسیب‌های مغزی می توانند تاثیرات بزرگی بر توانایی‌های شناختی و سلامتی عاطفی و مهارت‌های حرکتی افراد بگذارند. بررسی این مساله این سوال را ایجاد می کند که آیا مسدود کردن تاثیرات بیماری‌زای فیبرین می‌تواند نتیجه جراحی مغز را بهبود بخشد و ناتوانی و معلولیت افراد را پس از ضربات مغزی کاهش دهد.

کانال عصر ایران در تلگرام