اب در پشت سدها و شالیزارهای تشنه در شرق مازندران
تاریخ انتشار: ۱۰ تیر ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۴۲۳۹۰۶۴
به گزارش خبرنگار ایرنا،; کشاورزان شرق مازندران شبانه در مسیر آب آزاد شده از سد به انتظار می نشینند تا شاید بتوانند کام شالیزارشان را اندکی تر کنند. این کشاورزان که سال پیش به خاطر خشکسالی و در همکاری با امور آب و جهاد کشاورزی برنج کشت نکرده بودند، اکنون هم با وجود فراوانی آب پشت سدها در رنج و تنگنا قرار گرفته اند و مجبورند بخشی از آبگیری مزارعشان را شب هنگام و زمانی انجام دهند که شالیکاران مناطق بالادست به خواب بروند تا شاید آب آزاد شده سد به آنها برسد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
کشاورزان شرق مازندران که به پیشنهاد کارشناسان دستگاههای مرتبط پارسال زمین شالیزاریشان را زیر کشت کلزا یا گندم برده بودند، اکنون که دچار دردسر آبگیری شدهاند، احساس اجحاف میکنند و میگویند که کشت جایگزین سبب شده تا آبگیری شالیزاری به تأخیر بیفتد و حالا که آب فراوان هم وجود دارد، کشت محصول اصلی کشاورزیشان با مشقت و شاید و باید همراه شود.
آب شالیزاری این کشاورزان که در پایین دست شهرستان میاندرود در شرق مازندران واقع هستند، از سد شهید رجایی ساری و با نوبت بندی تامین میشود و برابر اعلام شرکت آب منطقهای مازندران پشت این سد هم آب به اندازه کافی وجود دارد.
اندکی توجه مسئولان و احساس مسئولیت کشاورزان بالادست
شالیکاران پایین دست شرق مازندران بویژه در شهرستان میاندرود میگویند اگر مسئولان امور آب و جهاد کشاورزی اندکی نسبت به مشکل تأمین آب مورد نیازشان توجه جدی کنند و کشاورزان بالادست هم این احساس مسئولیت را داشته باشند که در پایین دست هم کشاورزان دیگر نیازمند آب برای کشت برنج هستند، مشکلشان در یک دوره دو هفتهای حل خواهد شد.
این کشاورزان هرگونه تأخیر در حل مشکل و امروز و فردا کردن مسئولان امور آب برای حل مشکلشان را به منزله از دست رفتن فرصت مناسب برنجکاری و کاهش شدید درآمدشان میدانند و تاکید دارند: طی یک دهه اخیر به دلیل مشکلات کم آبی و حتی خشکسالی، کشت برنج به عنوان کشت اصلی و درآمدی کشاورزان پایین دست مناطق شرقی مازندران به حداقل رسیده است و حتی پارسال بر اساس تاکید مسئولان جهاد کشاورزی اصلاً برنج کشت نکردهایم.
محمد علی احسانی راد یکی از شالیکاران روستای برگه از بخش گوهر باران شهرستان میاندرود که خود را نماینده آب کشاورزی ۱۰۰ هکتاری مردم این روستا معرفی کرده است، گفت: در سال زراعی گذشته کشاورزان این منطقه با تاکید مسئولان جهاد کشاورزی و آب منطقهای مبنی بر اینکه کمتر از نیمی از سد شهید رجایی ذخیره اب وجود دارد، و آب به پایین دست نمیرسد زمین خود را زیر کشت گندم وکلزا بردند.
وی ادامه داد: به رغم اینکه درآمد کشاورزان با کشت گندم و کلزا به نسبت شالی نصف میشود، اما کشاورزان بر اساس سیاست های دولت اقدام به کشت محصول جایگزین برنج کردند و در سال زراعی جاری نیز به گمان اینکه امسال نیز با کمبود آب مواجه خواهیم شد، کشت گندم کردند.
او توضیح داد: با توجه به بارندگیهای سیل آسا و اینکه ذخیره سد شهید رجایی به عنوان مهمترین منبع تأمین آب منطقه حتی سر ریز شده است، توقع بر این است که آب مورد نیاز این اراضی که زیر کشت گندم رفته بود، تأمین شود تا برنجکاری نیز انجام شود.
نظارت بر رعایت منصفانه نوبت بندی
این شالیکار در عین حال گفت که به دلیل کمبود بارش در خرداد و تشنگی بیش از حد زمین، برای نشاکاری این زمینها تا ۲ برابر بیشتر از زمان معمولی نیاز به آب داریم.
احسانی راد گفت: به هر حال کشاورز نیاز به درآمد دارد و با توجه به هزینه بالای زندگی، انتظار داریم شرکت اب منطقهای آب مورد نیاز شالیکاران پایین دست را با نظارت بیشتر تأمین کند.
وی تصریح کرد: اگر نوبت بندی آب طی ۷۲ ساعت برای زمینهای شالیزاری پایین دست به درستی رعایت شود و دبی آب نیز کم نشود، زمینهای منطقه سیرآب شده و در واقع مشکل برطرف میشد.
این کشاورز شرق مازندران گفت: از کشاورزان بالا دست نیز انتظار داریم تا در نوبت رها شدن آب برای زمینهای پایین دست، اخلاق کشاورزی را رعایت کنند، و خودسرانه اقدام به برداشت آب نکنند.
وی گفت: گندم و کلزا از محصولات استراتژیک و مهم کشور است که همواره مورد تأیید مسئولان است و کشاورزان پایین دست شرق مازندران به رغم اینکه درآمد کمتری از کشت این ۲محصول نسبت به شالی دارند، همراه هستند، پس انتظار داریم امسال که اب فراوان است، به داد کشاورزان پایین دست برسند.
یکی دیگر از شالیکاران روستای طبقده نیز گفت که مسئولان مازندران طبق دستور رئیس جمهوری که کشت برنج مختص مازندران وگیلان است، موظف به تأمین آب شالیکاری در منطقه هستند.
وی افزود: اینکه کشاورزان منطبق با سیاستهای مسئولان به رغم کاهش درآمد کشت جایگزین را انجام میدهند در زمانی که بر اساس آمار با فراوانی آب مواجه هستیم، آب مورد نیاز شالیکاری به عنوان کشت اول را تأمین کنند.
وی با ابراز نگرانی از خشک شدن حدود ۲ هکتار از زمینهایی که ۱۰ روز گذشته نشاکاری شده است، بیان داشت: شرکت آب منطقهای نظارت و مدیریت بهتری در اجرای نوبت بندی توزیع آب داشته باشد.
جدی بودن خطر از بین رفتن نشاء
مدیریت جهاد کشاورزی شهرستان میاندرود نیز با تأیید مشکلات کم آبی کشاورزان پایین دست گفت که اگرچه بارندگی مناسب، افزایش دبی آب رودخانهها و آببندان ها امسال سطح کشت برنج در شرق مازندران را نسبت به سال گذشته افزایش قابل توجهی داده است اما شالیکاران پایین دست که زمینهای آنان نشا کاری شده است و یا شمار اندکی از آنان به دلیل تأخیر در برداشت گندم درمرحله آب تخت کردن و نشا کاری قرار دارند، به شدت با خطر از بین رفتن نشا مواجه هستند.
بخشی از مناطق مرکزی و به ویژه شرق مازندران که به لحاظ شرایط آب و هوایی کم رطوب تر و گرمتر از مناطق مرکزی و غربی است، از بارندگی سالانه کمتری برخوردار است و همچنین بر خلاف غرب و حوزه آبریز هراز، رودخانههای دائمی و فصلی زیادی ندارد، به همین دلیل با ایجاد فاصله و تاخیر بیشتر کشت برنج، نیاز مصرفی آب دراین مناطق امسال دو چندان شده است.
کشت برنج در شرق مازندران که حدود یک ماه تا ۴۵ روز دیرتر از مناطق مرکزی و غربی آغاز میشود، امسال به دلیل کشت گندم و تاخیری که در کشت برنج بوجود آمده است سبب شد تا شالیکاران این منطقه خواهان همکاری و همراهی بیشتر مسئولان در توزیع مناسب آب و نظارت بهتر بر زمان نوبت بندی باشند.
نیاز فعلی آب برای نشا کاری برنج در زمینهای پائین دست میاندرود، نکا و گلوگاه در شرق مازندران در حالی است که شالی های زمینهای ۱۱۰ هزار هکتاری حوزه آبریز هراز در شهرستانهای محمودآباد، فریدونکنار، بابل، قائمشهر و بابلسر در مرحله خوشه دهی و سفت شدن دانههای برنج قرار دارند.
نخستین نشاء شالی برنج از نوع ارقام طارم بیست و یکم فروردین امسال در روستای " باقر تنگه " بخش بهنمیر شهرستان بابلسر انجام شد.
کشت عمومی برنج در مناطق شرقی مازندران که شهرستانهای گلوگاه، بهشهر، نکا و میاندرود و بخشی از شهرستان ساری را شامل میشود، سابقهای کمتر از ۵۰ سال دارد و عمدتاً از دهه ۵۰ با غیر اقتصادی شدن کشت پنبه و رواج حفر چاههای نیمه عمیق و عمیق عمومی شد.
میزان آب مصرفی اراضی شالیزاری در مازندران به ازای هر هکتار به طور میانگین در ارقام محلی هشت تا ۹ هزار مترمکعب است و در ارقام پر محصول تا ۱۲ هزار متر مکعب افزایش مییابد و از آنجایی که امسال کشت برنج در زمینهای پائین دست شرق مازندران به روزهای گرمتر سال نزدیکتر شده است، میزان مصرف آب برای این محصول آب بر دوچندان شد.
طبق آمار شرکت آب منطقهای مازندران آب سد شهید رجایی به عنوان بزرگترین سد خطه شمال کشور پس از ۶ سال امسال با ظرفیت ۱۶۲ میلیون متر مکعب سرریز شده است. این
سد حدود ۵۲ هزار هکتار از اراضی کشاورزی را د ر ۲۲۰ روستای منطقه تحت پوشش دارد.
سرپرست جهاد کشاورزی شهرستان میاندرود در گفت و گو با خبرنگار ایرنا مشکلات کم آبی ناشی از نظارت ضعیف بر توزیع و نوبت بندی مناسب آب برای کشاورزان پائین دست را تایید کرد و گفت که در شرایطی که آب کافی در رودخانهها و کانالهای منطقه وجود دارد، اما کشاورزان پائین دست با خطر خشکی و از بین رفتن نشا شالیزارها مواجه هستند.
سید اسماعیل علوی افزود: نباید نسبت به کشاورزان پائین دست که همواره با سیاستهای مسئولان جهاد کشاورزی و آب منطقهای که باید متناسب با وضعیت آب و هوایی، میزان ذخایر آب کشت اول و یا جایگزین را انجام بدهند هستند؛ بی انصافی کرد.
وی با توضیح این نکته که سال گذشته کشاورزان شرق مازندران ۱۰ هزار هکتار و به صورت ویژه شالیکاران میاندرود حدود ۳ هزار هکتار از زمینهای خود را زیر کشت برنج که درآمد اصلی آنان محسوب میشود، نبردند، ادامه داد: امسال به دلیل اینکه گندمکاری را در این زمینها انجام دادند، با تاخیر و فاصله بیشتری به کشت برنج رسیدند که صد البته نیاز آبی آنان در این زمان دوچندان شده است.
این مسئول جهاد کشاورزی شهرستان میاندرود تاکید کرد اگرچه طبق آمار مسولان شرکت آب منطقهای وضعیت ذخیره و روان آبها در رودخانهها مناسب است، اما در توزیع مناسب و رعایت نوبندی آب در این شرایط، نیازمند همکاری بیشتری هستند تا کشت اول آنان تحت شعاع قرار نگیرد.
مشکل از کشت دیرهنگام
مدیر روابط عمومی شرکت آب منطقهای مازندران نیز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت که به رغم نیاز آبی ۲ برابری زمینهای پائین دست شرق استان، اما شرکت با انجام نوبت بندی و نظارت درصدد آب رسانی به کشاورزان است.
امرالله براری افزود: اگرچه آب به اندازه کافی در پشت سدها و آببندان ها وجود دارد، اما اینکه کشاورزان با تاخیر زیاد اقدام به کشت برنج کنند، نیاز آبی نشا ء برنج برای آب تحت کردن و نشاء در شرایط گرمای بیش از حد خرداد و تیرماه، توجیه منطقی ندارد.
وی در عین حال بیان داشت: شرکت آب منطقهای مازندران در صدد است تا آب مورد نیاز کشاورزان منطقه را تامین کند تا مشکلی در کشت و کار اصلی آنان بوجود نیاید.
براری ادامه داد: با توجه به گرمای تقریباً بدون بارش خرداد و تشنگی بیش از حد زمین، تامین آب برای شروع کشت برنج در پائین دست شرق مازندران بسیار است که البته درحال انجام نیز است و نیاز به همکاری کشاورزان بالا دست داریم.
مقایسه وضیعت نیاز آبی زمینهای شالیزاری به نسبت زمان انجام کشت طبق اعلام مرکز تحقیقات هواشناسی مازندران نشان میدهد که اگرچه میانگین بارش بهاری امسال در استان مازندران نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۳۳ درصد بیشتر شد اما از دو سوم باران بهاری سال جاری با حدود ۹۱ میلیمتر مربوط به فروردین ماه بود، ۳۸ میلیمتر هم بارندگی در ماه اردیبهشت داشتیم ولی بارندگی خرداد به ۸ میلیمتر رسید.
بنابر این گزارش در مجموع در بهار سال جاری ۱۳۷ میلیمتر باران در این استان به ثبت رسید که نسبت به دوره آماری هم حدود ۲۵ درصد بیشتر است.
بررسی آماری هواشناسی مازندران نشان میدهد که خرداد ماه مازندران تا حدود زیادی خشک بوده به گونهای که در مقایسه با خرداد ماه سال گذشته ۷۲ درصد و نسبت به دوره آماری ۷۵ درصد کاهش بارندگی داشتیم، پس در چنین شرایطی تامین آب برای زمینهای تشنه جهت کشت برنج بسیار سخت است.
مدیر روابط عمومی آب منطقهای مازندران به برنامه نوبت بندی توزیع ۷۲ ساعت آب برای کشاورزان پائین دست و ۴۸ ساعت برای کشاورزان بالا دست در شرق استان اشاره کرد و گفت:
کشاورزان بالا دست که آب مورد نیاز کشاورزان پائین دست از طریق کانال و رودخانههای زمینهای آنان به سمت پائین میرود، نباید آب را در ساعات غیر نوبت خودشان استحصال کنند.
وی گفت: یکی از مشکلات و نگرانی به حق کشاورزان پائین دست بی توجهی کشاورزان بالا دست در رعایت نکردن دسترسی به آب در زمان نوبت بندی ها است.
استان مازندران با داشتن ۴۶۰ هزار هکتار زمینهای زراعی و باغی سالانه ۷۲ نوع محصول کشاورزی را تولید میکند که با تولید بیش از ۹۵۰ هزار تن برنج سفید، ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تن مرکبات و ۸۰ هزار تن آبزیان رتبه نخست کشور را دارد.
/ ۱۸۹۹/۶۹۹۰
منبع: ایرنا
کلیدواژه: کشاورزی اقتصادی آبرسانی
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۴۲۳۹۰۶۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
وضعیت دریاچه ارومیه برخلاف خوشبینیها بحرانی است!
به گزارش تابناک، اعتماد نوشت: هفته اول فروردین، علی سلاجقه، رییس سازمان حفاظت محیط زیست اعلام کرد: «به دنبال رهاسازی آب از سدها در زمان مناسب و زمانی که کشاورزان به آب نیاز نداشتند و همچنین با افزایش حدود ۸۰ تا ۸۵ درصدی میانگین بارشها نسبت به سال قبل، میانگین حجم آب دریاچه حدود ۵۵ تا 60 درصد نسبت به پارسال افزایش یافت و حجم آب دریاچه ارومیه تقریبا به حدود ۱۶ میلیارد لیتر افزایش پیدا کرد که نسبت به سال قبل دو برابر شد.»
جدیدترین خبر را هم سخنگوی صنعت آب در نشست خبری هفته قبل خود گفت و اعلام کرد: «تراز آب دریاچه ارومیه نسبت به سال قبل ۱۲ سانت و نسبت به ابتدای سال آبی (مهر 1402) ۶۰ سانت افزایش داشته و حجم آب موجود در دریاچه ۲.۲ میلیارد مترمکعب تخمین زده میشود.»
این اخبار در حالی منتشر شده که آبان پارسال، مرکز تحقیقات سنجش از دور دانشگاه صنعتی شریف در آخرین گزارش خود اعلام کرد که طبق آخرین تصاویر ماهوارهای، در فاصله آبان 1401 تا آبان 1402، از سطح 878 کیلومتر مربعی آب دریاچه ارومیه، حدود 80 درصد خشک شده و فقط 170 کیلومتر مربع و معادل 4 درصد از سطح آب دریاچه باقی مانده که مساوی با مرگ قطعی دریاچه ارومیه است.
این گزارش واکنشی به ادعای سخنگوی صنعت آب بود که شهریور پارسال خشک شدن دریاچه ارومیه را تکذیب و اعلام کرد: « هم اکنون حجم این دریاچه به یک میلیارد و ۳۶۰ میلیون مترمکعب رسیده در حالی که سال ۱۳۹۴ این عدد یک میلیارد مترمکعب بوده و ارتفاع آب حدود ۹ سانت بیشتر از سال ۱۳۹۴ است .در مهرماه سال ۱۳۹۴ تراز دریاچه ارومیه ۱۲۷۰.۰۴ بود، اما اکنون این عدد به ۱۲۷۰.۱۸ رسیده که نشاندهنده افزایش تراز دریاچه ارومیه است. مساحت دریاچه ارومیه هزار کیلومتر است در حالی که این عدد در سال ۱۳۹۴ حدود ۷۰۰ کیلومتر بوده است.»
در مقابل این ادعا در گزارش مرکز تحقیقات سنجش از دور دانشگاه صنعتی شریف و با استفاده از تصاویر ماهوارهای اعلام شد: «... در آبان 1400 حدود 900 کیلومتر مربع از سطح آب دریاچه کاسته شده که این کاهش در سالهای بعد هم ادامه داشته تا که در آبان 1401، سطح آب دریاچه به کمتر از 880 کیلومتر مربع رسیده است. سطح آب موجود در دریاچه ارومیه در ۷ آبان ۱۴۰۲ به عدد ۱۷۰ کیلومتر مربع رسیده که نسبت به سطح متناظر با تراز اکولوژیک این دریاچه ۴۳۳۳ کیلومتر مربعی، تنها ۴ درصد وسعت آن باقی مانده است. این سطح کمتر از یک چهارم آن مقداری است که پیش از این در سال ۱۳۹۴ به عنوان کمترین سطح دریاچه ثبت شده بوده است. برآورد میشود که حجم آب موجود در دریاچه ارومیه به حدود عدد ۴۵ میلیون متر مکعب رسیده است.»
محمد درویش، عضو هیات علمی موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور در واکنش به اظهارات مسوولان حوزه محیط زیست و صنعت آب و استان آذربایجان غربی درباره بهبود وضع دریاچه ارومیه در فروردین امسال و سرنوشت دریاچه در ماههای آتی سال میگوید: «وضعیت فعلی دریاچه ارومیه، حاصل یک اتفاق طبیعی است.
میزان بارندگی در حوضه آبریز دریاچه ارومیه تا 31 فروردین ماه امسال در طول 55 سال اخیر بیسابقه بوده و حتی در دوران طلایی و سال 1375 که دریاچه ارومیه 33 میلیارد متر مکعب آب داشت هم، چنین بارشی را حوضه آبریز دریاچه شاهد نبودیم و با یک سال کاملا استثنایی روبهرو هستیم که میزان بارندگیها، حداقل 20 درصد بیش از میانگین 55 ساله بوده و بنابراین، دوستان در این زمینه هیچ هنری به خرج ندادهاند چون دلیل ورود حدود یک و نیم تا دو میلیارد متر مکعب آب به دریاچه، بارشهای مستقیم در سطح دریاچه و سرریز آب سدها به سمت دریاچه است.
مسوولان زمانی میتوانند بگویند که در احیای دریاچه ارومیه موفق بودهاند که در یک سال آبی نرمال و در خشکسالی، اعلام کنند که با پلمب چه تعداد چاه و با تغییر کاربری چند هکتار اراضی و با چه میزان کاهش مصرف آب در بخش کشاورزی و صنعت و با تصفیه چه میزان پساب، چه میزان آب به دریاچه وارد شده است. اگر این اقدامات انجام شود، در واقع همان 27 بند مصوب ستاد احیای دریاچه ارومیه اجرا شده است؛ مصوباتی که به دریافت اعتبار 1.1 میلیارد دلاری برای احیای دریاچه منجر شد.
بنابراین، آنچه امروز از بالا آمدن سطح آب دریاچه ارومیه شاهدیم، کار مسوولان نبوده بلکه کار خدا و کار آسمان بوده و مسوولان مطلقا در این زمینه هیچ هنری به خرج ندادهاند. مسوولان اگر میتوانستند، باز هم جلوی رهاسازی سدها را میگرفتند چنان که همین حالا، نمایندگان استان آذربایجان غربی اصرار دارند که دو سد جدید در حوضه آبریز دریاچه ارومیه افتتاح شود در حالی که هم اکنون 101 سد در این حوضه در حال بهرهبرداری است و فقط بهرهبرداری از 4 سد را متوقف کردند.
در کدام کشور سراغ دارید که در یک حوضه آبریز، تعداد سدها را از 11 سد به 105 سد افزایش بدهند و تمام شریانهای ورودی دریاچه را قطع کنند؟ حجم ذخیرهسازی این سدها، 4.5 میلیارد متر مکعب اما حقابه دریاچه ارومیه 3.4 میلیارد متر مکعب است و وزارت نیرو و وزارت جهاد کشاورزی و استانداری آذربایجان غربی و سازمان حفاظت محیط زیست، زمانی میتوانند بگویند که دریاچه را احیا کردهاند که اعلام کنند این حقابه، هر سال تحت هر شرایطی و به هر قیمتی در اختیار دریاچه قرار میگیرد.»
محمد درویش بابت تبعات خشک شدن دریاچه ارومیه و آسیبهای اقتصادی، اجتماعی و امنیتی این فاجعه برای استانهای همجوار و کشورهای همسایه هشدار میدهد و میگوید: «سه استان کردستان، آذربایجان غربی و آذربایجان شرقی در حوضه آبریز دریاچه ارومیه قرار گرفتهاند. وسعت حوضه آبریز دریاچه ارومیه 5 برابر کشور لبنان است و اثرات راهبردی فروپاشی حوضه آبریز دریاچه بر 10 استان ایران و همچنین، کشورهای همجوار شامل جمهوری آذربایجان، ارمنستان، ترکیه و عراق غیر قابل انکار است.
به دنبال خشک شدن دریاچه، برخاستن ذرات غبار و نمک با قطر کمتر از 10 میکرون، نه تنها باعث شیوع سرطان خون و افزایش فشار آسمُزی در انسان میشود، بلکه کیفیت فتوسنتز را مختل میکند و توان ریسک پذیری را در منطقه کاهش میدهد و افزایش مهاجرت را دامن میزند که همین پدیده به تنهایی یک پدیده امنیتی بسیار خطرناک است. با توجه به اینکه یکی از بالاترین تراکمهای جمعیتی کشور در حوضه آبریز دریاچه ارومیه است، اگر قابلیت سکونتگاهی این حوضه به هر دلیل از بین برود، فشار این تخریب به استانهایی همچون قزوین و زنجان و اردبیل منتقل میشود که همین امروز هم با بحران مواجهند و این بحرانها علاوه بر رشد حاشیه نشینی، تبعات امنیتی جبرانناپذیری به دنبال خواهد داشت.»
پیشبینی این کارشناس محیط زیست، نقطه مقابل خوشبینیهای دولت است. درویش 6 ماه آینده را میبیند؛ روزهای گرم شهریور ماه که تصاویری از بستر خشکیده دریاچه ارومیه منتشر خواهد شد و در تکمیل پیشبینی خود میگوید: «با افزایش گرما و افزایش مصرف آب در بخش کشاورزی، حتما دریاچه تا 6 ماه آینده خشک خواهد شد چون مسوولان هیچ تمهیدی برای پلمب چاهها یا رهاسازی آب از سدها یا کاهش مصرف آب در بخش کشاورزی در نظر نگرفتهاند. با وجود اخباری که اخیرا درباره افزایش 12 سانتیمتری سطح آب دریاچه ارومیه منتشر شده، مسوولان در برنامه احیای دریاچه با شکست روبهرو شدهاند و متاسفم که در اثنای انتشار این اخبار، به این فکر نیستند که وقتی 6 ماه بعد و با گرم شدن هوا، همین میزان آب از کف دریاچه ناپدید بشود، چه جوابی به مردم و رسانهها خواهند داد؟»
در این سالها به کرات گفته شد که یکی از دلایل خشک شدن دریاچه ارومیه، کشاورزی غیراصولی و پرآببر و برداشت بیرویه آب در بخش کشاورزی بوده و حتی محمد درویش هم در گفتوگوی خود مصداقهایی از افزایش وسعت زمینهای کشاورزی و رشد تعداد چاههای مجاز و غیرمجاز ارائه داد اما اهالی استان آذربایجان غربی و همسایگان دریاچه، جور دیگری به مساله خشک شدن دریاچه ارومیه نگاه میکنند و معتقدند که باید سیستم «مقصریاب» متوقف شود چون اگر قرار به پیدا کردن مقصران واقعی باشد، آن وقت معلوم خواهد شد که برخلاف تصور عمومی، کشاورزان استان آذربایجان غربی هیچ نقشی در خشک شدن دریاچه نداشتهاند.
یوسفیراد هم مثل کارشناسان واقع بین محیط زیست، خوشبینی پایداری نسبت به استمرار اوضاع این روزهای دریاچه ندارد و میگوید: « افزایش تراز دریاچه به دلیل بارشهای خوب و رها سازی سدها بوده اما مطمئن باشید که شهریور ماه، این تراز حتی بحرانیتر از سالهای گذشته هم میشود. به نظر من رهاسازی این حجم آب شیرین به شورهزار دریاچه ارومیه، یک کار پوپولیستی است.
حقابه دریاچه ارومیه باید تامین شود ولی با رهاسازی آب پشت سدها، گاهی حتی فراتر از حقابه هم عمل کردهایم چون میخواستیم شعارهایمان را اجرا کنیم و مثلا مردم بدانند که این دولت بیشتر از دولت قبل برای احیای دریاچه کار کرده یا آن دولت تراز اب را افزایش داد و... شرایط امروز دریاچه، هنر دست خداست به جای آنکه اقدام قاطعانه و مستمری محسوب شود. فرض کنیم که حال خوب دریاچه مرهون اقدامات این دولت است.
آیا این دولت در اردیبهشت ماه دولت نیست؟ آن زمان وقتی دریاچه به طور کامل خشک شد، مربوط به اقدامات چه کسی خواهد بود؟ به نظر من صادقانهترین تراز آب دریاچه را در شهریورماه خواهیم دید؛ زمانی که بارندگیها قطع شده و حجم آب پشت سدها به نقطه بحرانی رسیده چون بیشتر سدهای استان و از جمله سد شهر چای در ارومیه یا سد مهاباد یا سد بوکان، برای تامین آب شرب شهرها ایجاد شده و به همین سبب، سدهای استراتژیک محسوب میشوند اما مسوولان به بهانه آبیاری تراز دریاچه ارومیه، حتی مصرف آب شهروندان را به خطر میاندازند در حالی که در ایران و جهان، تعداد زیادی دریاچه خشک شده و دریاچه ارومیه، اولین دریاچهای نیست که با بحران خشک شدن روبهرو شده بلکه نمونههای زیادی از دریاچههای نمکی خشک شده در سراسر جهان و حتی در کشورهای همسایه مثل ترکمستان و ازبکستان و حتی در شمال شرق ایران داریم.
ستاد احیای دریاچه ارومیه در همه این سالها میتوانست به این فکر بیفتد که بخشی از دریاچه قابل احیا نیست و مثلا شمال دریاچه و از سلماس تا ارومیه به دلیل محدودیت منابع آبی، ممکن بود با اقداماتی قابل کشت شود و در عوض، باقی مناطق دریاچه احیا شود. جالب است که این بار، آب سدها در نقاط قابل عکسبرداری رهاسازی شده در حالی که وضعیت شمال دریاچه ارومیه، فرقی نکرده و حتما با گرمتر شدن هوا، شاهد تبخیر و عقبنشینی و عقبرفت همین میزان آب موجود در دریاچه خواهیم بود و حتما آب در نقاطی مثل بخشهای شمالی که کمتر از دو یا سه متر عمق دارد، حتی خیلی زودتر از مرداد و شهریور تبخیر میشود و این نقطه به شورهزار تبدیل خواهد شد.»