حس‌های شگفت انگیزی که که در حیوانات وجود دارد
تاریخ انتشار: ۱۶ مرداد ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۴۶۸۷۱۳۱
حواس پنجگانه از جمله نقاط مشترک بین انسان و حیوانات است که برخی از این حواس در برخی از حیوانات قوی تر از سایرین است و از این جهت آن ها را بعضا به حیواناتی خارق العاده تبدیل می کند.
دستگاه حسی چیست؟
دستگاه حسی بخشی از دستگاه عصبی پیرامونی محسوب می شود که اطلاعات مربوط به محرک‌های محیطی را جمع‌آوری کرده و برای پردازش به مغز و نخاع منتقل می کند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
جالب است بدانید؛ این وظیفه توسط گیرنده‌های حسی انجام می‌گیرد ، هر چند گیرنده‌های حسی در اکثر نقاط بدن یافت میشوند، اما بیشتر در اندام‌های حسی (چشم، گوش، زبان، بینی و پوست) متمرکز شده‌اند و این اندام ها، مسئول حواس پنجگانه ما هستند.
بینایی ؛ درک نور توسط موجود زنده. نور قسمتی از امواج الکترومغناطیس است.
شنوایی ؛ درک صدا. صدا همان جنبش هوا با فرکانس‌های مختلف است.
بویایی ؛ درک وجود ذرات معلق در هوا. بعضی اجسام بوی شدیدتری دارند. یعنی ذرات بیشتری از خود متصاعد میکنند.
چشایی ؛ درک مولکول‌های خاصی در مواد است. در موجودات زنده به مولکول‌های خاصی حساسیت وجود دارد مثلاً ترش بودن یک ماده یعنی وجود حالت اسیدی در آن؛ و شوری یعنی وجود نمک (کلرید سدیم) در مواد.
لامسه حسی مکانیکی - حرارتی است؛ که شامل حس گرما و سرما و زبری و سختی و فشار است. خارش نیز جزو همین حس است.
حس‌های قوی در حیوانات
حس بینایی
عقاب و شاهین برای شکار کردن از قدرت بینایی شان استفاده می‌کند.
چشم‌های آنها درست مانند یک دوربین شکاری عمل می‌کند. عقاب و شاهین علاوه بر دید عمومی شان یک لنز خاص نیز در میان چشمشان دارند که روی شکار مورد نظرشان تنظیم میشود و آنرا بسیار نزدیک و با کیفیتی خوب و دقیق مشخص می‌کند.
حس شنوایی
برخی دیگر از جانداران برای شناسایی طعمه خود و شکار آن از حس شنوایی شان بهره می‌گیرند. ساختار شنوایی و گوش این قبیل جانوران به مراتب پیشرفته‌تر، کاملترو دقیق‌تر از انسان است. برای مثال، پرنده‌ای مانند جغد نه تنها قدرت شنوایی اش فوق العاده بالاست، بلکه می‌تواند گوش خود را صرفا” روی صدا‌های مختلفی که توسط طعمه اش ایجاد میشود متمرکز کند و کاری به کار دیگر صدا‌های محیط نداشته باشد. با یک چنین حس شنوایی قوی یی، جغد می‌تواند تکان خوردن هر موجودی روی زمین، لایه‌های زیر زمین و حتی زیر آب را بخوبی بشنود و موقعیت آن را تشخیص بدهد.
حس لامسه
جانورانی مانند بند پایان از طریق لمس زمین، آب، گیاهان و ...، می‌توانند حضور یا عبور و مرور شکار خود را حس کند. برای مثال رطیلی می‌تواند راه رفتن و تکان خوردن حشرات مختلف را شناسایی کند و محل دقیق حضور طعمه اش را نیز مشخص کند و در واقع پا‌های این قبیل جانوران مجهز به نوعی لرزه نگار بسیار پیشرفته است.
حس گرما بینی
حس شگفت انگیزی که در برخی از جانوران هست و در انسان نیست، حس گرما بینی است. به این ترتیب که این جانوران قادرند در تاریکی مطلق نیز طعمه‌های خون گرم خود را به شکل واضحی ببینند، مار‌ها از این جمله اند. سیستمی که امروزه به عنوان سیستم مادم قرمز و دید در شب از آن استفاده میشود در واقع نسخه برداری از همین توانایی مارهاست.
حس بازخوردگیری
حس بازخوردگیری نیز برای انسان قابل درک نیست، اما بسیاری از جانوران از آن برای شناسایی و شکار طعمه شان از آن استفاده میکنند. بازخوردگیری به این شکل است که حیوانی مانند خفاش، دلفین و یا نهنگ ابتدا صدایی را با فرکانسی بسیار بالا در محیط خود (چه در دریا، چه خشکی و چه در هوا) پخش میکنند. این صدا‌ها پس از برخورد با اجسام مختلف، منعکس شده و به گوش جانور باز می‌گردند. اینجاست که خفاش یا دلفین متوجه میشوند که شکارشان دقیقا” در کجا و در چه موقعیتی قرار دارد. سیستم رادار‌هایی که امروزه از آن بهره می‌بریم نیز بطور کامل با الهام گیری از همین حس اختراع و ساخته شده اند.
حس بویایی
بسیاری از حیوانات برای ارسال پیام به همنوعان خود یا برای نشانه گذاری‌های مختلف، موادی یا بوی خاصی را از بدن خود ترشح میکنند. بو‌های مختلف در واقع علائم یا رد پا‌هایی هستند که در هوا بجا می‌مانند. از طرفی دیگر، بسیاری از حیوانات هم از طریق بوکشیدن می‌توانند نقطهء حضور یا محل تردد طعمه شان را شناسایی کنند و یا آنرا تعقیب کنند و در نتیجه حس بویایی ابزاری بسیار کارساز برای شناسایی شکار است. برای مثال، حس بویایی روباه در مقایسه با انسان فوق العاده قوی‌تر و پیشرفته‌تر است و با همین توانایی است که غذا و شکار خود را می‌یابد.
سایر حیوانات چه میکنند؟
برخی دیگر از حیوانات شکارچی از یک چنین توانایی‌هایی که در بالا ذکرشان رفت محرومند و در نتیجه مجبورند برای شکار کردن طعمه‌های خود و ادامهء بقایشان به راه‌های دیگر متوسل شوند. بطور مثال؛ حیوانی همانند یوزپلنگ از قدرتی که در سریع دویدن دارد استفاده می‌کند. او ناگهان به سمت شکاری که در نظر گرفته است با نهایت قدرت و سرعت می‌دود. اگر توانست آنرا به چنگ آورد، برده است اما اگر شکار از دستش گریخت، دیگر از نفس می‌افتد و نمی‌تواند به سراغ شکاری دیگر برود.
برخی دیگر از جانوران قادر به دویدنی با سرعت یوزپلنگ نیستند، در نتیجه ترجیح می‌دهند که خود را استتار کنند و برای شکارشان در کمین بنشینند. آنها همین که طعمهء خود را نزدیک دیدند، بسوی آن می‌جهند. ماهر‌ترین جانوری که در کمین شکارش می‌نشیند، پلنگ است اما شیر هر دو خصوصیت را با هم دارد. یعنی آنکه هم بعد از یوزپلنگ سریع‌ترین شکارچی دنیاست و هم اینکه بعد از پلنگ کمین کار‌ترین جانور عالم محسوب میشود.
گروه دیگری از جانوران به تنهایی قادر به شکار طعمه شان نیستند در نتیجه بطور جمعی به شکار می‌روند. گرگ‌ها از آن جمله اند. برخی از جانداران نیز مسلح هستند و با نیش خود طعمه شان را می‌کشند، یا بی حس میکنند و سپس آنرا می‌خورند. برخی از مار‌ها و نیز همهء عقرب‌ها نمونه‌هایی از این دست جانوران هستند.
آیا حیوانات حواس خاصی دارند؟
بسیاری از حیوانات همانند انسان از حواس بینایی، شنوایی، بویایی، چشایی و لامسه برخوردارند. اما چون محیط و شیوهی زندگیشان با انسان فرق دارد، برخی از آنها برای درک اطرافشان در برخی حواس قویترند و بسیاری از آنها حواس دیگری نیز دارند که انسان از آنها محروم است.
بطور مثال؛ بویایی سگ فوقالعاده است. بسیاری از ماهیها امواج الکتریکی ساطع شده از آبزیان را حس میکنند و همه آنها ارتعاشات داخل آب را با قسمتی از سطح خارجی بدنشان تشخیص می‌دهند. کوسه بوی خون را از چند صدمتری تشخیص می‌دهد.
نوعی افعی پرتو‌های فروسرخ یا همان گرمای ساطع شده از بدن شکار را حس می‌کند. بعضی از پروانه‌ها میدان مغناطیسی را درک میکنند. نوعی روباه صحرایی صدای حرکت سوسکها روی شن را از چند متری تشخیص می‌دهند.
منبع: پارسینه
کلیدواژه: حیوانات حواس علم و دانش دانستنی های علمی حواس پنجگانه
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.parsine.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «پارسینه» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۴۶۸۷۱۳۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
(تصاویر) شگفت‌انگیزترین اکتشافات در دل دریاها؛ از خوک باربی تا مارماهی کور ژلاتینی
دانش ما از اعماق اقیانوس‌ها اگر از دانش ما درباره دیگر سیارات منظومه شمسی کمتر نباشد، بیشتر هم نیست. ما بیش از ۸۰ درصد از مناطق آبی زمین را هنوز ندیده‌ایم و نقشه‌ای از آنها نداریم. دریاها و اقیانوس‌ها همچنان یکی از جبهه‌های ناشناخته علم هستند. به همین علت، تقریباً هر کاوش دریایی منجر به اکتشافات جدید و شگفت‌انگیزی میشود.
به گزارش دیجیاتو، در این مقاله، به معرفی برخی از حیرت‌انگیزترین اکتشافات دریایی در سال‌های اخیر می‌پردازیم. بسیاری از این اکتشافات درباره جانوران و گیاهان ساکن اعماق تاریک آب‌ها هستند. اما اکتشافات دریایی به گونه‌های حیات محدود نمی‌شوند. بسیاری از خصوصیات زیستگاه‌های آنها، از ساختار‌های زمین‌شناسی بستر اقیانوس گرفته تا جریان‌های آب، همچنان راز‌هایی پنهان برای ما هستند.
گونه‌های جدید جانوران اعماق دریادر فوریه سال ۲۰۲۴، گروهی از دانشمندان مؤسسه «اقیانوس‌شناسی اشمیت» به کمک ربات‌ها به کاوش کوه‌های دریایی جنوب شرقی اقیانوس آرام، در نزدیکی سواحل شیلی پرداختند. آنها از یک ربات زیردریایی استفاده کردند که می‌تواند تا عمق ۴۵۰۰ متری آب برود. این ربات قابلیت نقشه‌برداری از بستر دریا را نیز دارد.
این ربات توانست از بیش از ۱۰۰ گونه پیش‌تر دیده‌نشده عکس‌برداری کند. این گونه‌ها متعلق به دسته‌هایی مانند مرجان‌های اعماق دریا، اسفنج‌های شیشه‌ای، توتیای دریایی، دوجورپایان و خرچنگ‌های اسکات بودند.
یک گونه خرچنگ اسکات
یک گونه ماهی ناشناخته از سرده Chaunax
یک گونه ماهی مرکب شلاقی بسیار نادر
در یکی از این تصاویر، یک ماهی قرمز درخشان از سرده Chaunax در عمق ۱۳۸۸ متری دیده میشود. تصویری از یک خرچنگ اسکات چشم‌تیله‌ای روی یک مرجان در عمق ۶۶۹ متری و نیز تصویری از یک ماهی مرکب شلاقی بسیار نادر در عمق ۱۱۰۵ متری نیز از دیگر تصاویر جالب این کاوش بودند.
کشف یک گونه جدید عروس دریایی در عمق ۷۰۰ متری
با پیشرفت ربات‌ها و وسایل کنترل از راه دور، کاوش‌های رباتیک روزبه‌روز رایج‌تر میشوند و اکتشافات دریایی هیجان‌انگیزتری انجام می‌دهند.
در سال ۲۰۲۱، دانشمندان اداره ملی اقیانوسی و جوی آمریکا (NOAA) یک گونه ناشناس عروس دریایی را در عمق ۷۰۰ متری کشف کردند. این جانور دایره‌ای و قرمز متعلق به رسته Poralia است.
خوک باربی در اقیانوس آرام
اخیراً پژوهشگران موزه تاریخ طبیعی بریتانیا به بررسی گونه‌های ساکن عمق ۴۰۰۰ متری مناطق شرقی و گرمسیری اقیانوس آرام پرداختند.
در این کاوش، گونه‌های عجیب و ناشناخته‌ای کشف شدند. یکی از جالب‌ترین این گونه‌ها، یک خوک دریایی ناشناس بود که رنگ صورتی گرم و پا‌هایی کوچک داشت. آنها این جانور ناشناس را «خوک باربی» نامیده‌اند.
جانوران ترسناک اعماق اقیانوس
هرقدر از سواحل و سطح دریا فاصله بگیریم، جانوران عجیب‌تر و ترسناک‌تری را می‌بینیم. در سال ۲۰۲۲، دانشمندان مؤسسه پژوهشی موزه ویکتوریای استرالیا توانستند در نقاط دوردست اقیانوس هند تعداد فراوانی از این جانوران را کشف کنند. بسیاری از این ماهیها احتمالاً گونه‌هایی جدید و ناشناس هستند که در عمق پنج کیلومتری و در نزدیکی آتشفشان‌های بستر دریا زندگی میکنند.
در میان این گونه‌های ناشناس، یک مارماهی کور با پوست ژلاتینی وجود داشت که برخلاف اکثر ماهی‌های تخم‌گذار، ماهی‌هایی جوان می‌زاید. یکی از نکات جالب این مارماهی چشمان تکامل‌نیافته آن است.
گوی طلایی مرموز
در سپتامبر ۲۰۲۳، پژوهشگران NOAA یک گوی طلایی مرموز را در عمق ۳۳۰۰ متری خلیج آلاسکا یافتند. تحلیل‌های اولیه نشان می‌داد که این گوی طلایی منشأ زیستی دارد. آنها با استفاده از یک دستگاه کنترل از راه دور این گوی طلایی را از محل خود برداشتند.
عرض این شیء ۱۰ سانتی‌متر بود و ظاهراً به یک سنگ چسبیده بود. وقتی دانشمندان آن را از سنگ جدا کردند، گوی ذوب شد و یک حالت خمیری پیدا کرد.
دانشمندان درباره ماهیت این گوی اختلاف‌نظر دارند؛ برخی آن را پوسته یک تخم می‌دانند و برخی می‌گویند که یک نوع اسفنج است. رنگ این گوی نیز یک راز است. از آنجایی‌که نور طبیعی به این عمق نمی‌رسد، تعیین این که چرا جانداران رنگ‌های مختلف دارند، دشوار است.
بزرگ‌ترین گیاه دنیا
در سال ۲۰۲۲، دانشمندان دریافتند که علف‌های دریایی در بستر خلیج کوسه در استرالیا درواقع یک گیاه است. این گیاه که «پوزیدونیا استرالیایی» یا علف هرز نواری نام دارد، مساحتی به وسعت ۲۰۰ کیلومتر مربع را پوشانده است.
کلان‌شهر ماهیها
در سال ۲۰۲۲، دانشمندان در اعماق دریا در نزدیکی ساحل قطب جنوب، ناحیه‌ای شامل ۶۰ میلیون لانه یخ‌ماهی کشف کردند. این لانه‌ها ناحیه‌ای به بزرگی یک شهر کوچک را می‌پوشانند و در نقطه‌ای قرار گرفته‌اند که ماهیها بتوانند از یک جریان آب گرم بهره‌مند شوند.
کشف ده‌ها هزار آتشفشان در اعماق دریادر سال ۲۰۲۳، پژوهشگران یک نقشه جامع از بیش از ۱۹۰۰۰ آتشفشان اعماق دریاها منتشر کردند که بسیاری از آنها اخیراً کشف شده‌اند. داده‌های ماهواره‌ای و همچنین داده‌های کشتی‌ها و زیردریایی‌های پژوهشی به کشف این آتشفشان‌ها کمک کرده است. پژوهشگران می‌گویند که احتمالاً هزاران ساختار مشابه ناشناخته در بستر اقیانوس‌ها وجود دارد.
بسیاری از این آتشفشان‌ها همچنان فعال هستند و گرما و مواد مغذی وارد محیط دریا میکنند. به همین علت، معمولاً کاوش‌های اعماق دریاها در نقاط آتشفشانی منجر به کشف زیستگاه‌هایی بسیار غنی و متنوع میشود.
کشف فسیل بزرگ‌ترین حیوانی که تابه‌حال روی زمین زیسته استدر سال ۲۰۲۳، باستان‌شناسان فسیل یک جانور غول‌پیکر به نام «پروکتوس کولوسوس» (Perucetus colossus) را در صحرای پرو کشف کردند که زمانی در دریاها می‌زیست.
این فسیل ۴۰ میلیون سال قدمت دارد و متعلق به یک جانور دریایی است که احتمالاً تا ۲۰۰ تن وزن داشت. پروکتوس متعلق به یک گروه منقرض‌شده از نهنگ‌ها به نام باسیلوسورید‌ها (Basilosuarids) است. این حیوان سنگین‌ترین حیوان کشف‌شده تا به امروز است.
گزارشگر قديمى راديو دار فانى را وداع گفت