به نقل از «ایکنا»

ویژگی‌های ترجمه مطلوب و صحیح قرآن/ لزوم تشخیص ساختارهای نحوی و انتخاب آن‌ها

تاریخ انتشار: ۱۷ مهر ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۵۴۰۵۵۲۵

به گزارش ایکنا از خراسان رضوی، کمال‌الدین غراب، پژوهشگر دینی و متون اسلامی، امروز، 17 مهرماه در سلسله نشست‌های گفت‌وگوی فرهیختگان با محوریت «روش‌شناسی ترجمه ادبی زیباشناسی قرآن کریم»، که در دفتر تبلیغات خراسان رضوی برگزار شد، اظهار کرد: ترجمه مطلوب و صحیح، ترجمه‌ای است که بتواند معادل ساختارهای نحوی که در زبان مبدأ وجود دارد ‌را در زبان مقصد تشخیص داده و آن‌ را انتخاب کند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

وی ادامه داد: همواره اقداماتی از قبیل ترجمه، هیچ‌گاه عقل در آن‌ها دخیل نیست، چرا که اگر دخالت داشت قطعاً هیچکس وارد این حوزه نمی‌شد، بلکه لازمه ورود به این مسیر دل است که باعث پا به عرصه گذاشتن در این مسیر می‌شود.

غراب افزود: باید گفت ترجمه قرآن پایان‌ناپذیر است، زیرا وحی الهی هیچگاه پایان ندارد، زبان نیز پدیده شگفت‌انگیزی است که اگر نبود خدا هم از این مقوله در قرآن به عنوان نشانه یاد نمی‌کرد.

این کارشناس علوم قرآنی افزود: در واقع زبان‌شناسی جریانی است که بخشی از مباحث فلسفی را تشکیل می‌دهد و از این رو است که در زبان بخشی از مردم نیز منعکس می‌شود.

این پژوهشگر دینی و متون اسلامی بیان کرد: اکنون نیز این سؤال ایجاد می‌شود که اگر وحی به زبان پارسی نازل می‌شد، آنگاه ما با چه عباراتی مواجه می‌شدیم؟ از این رو می‌توان گفت که یکی از مشکلاتی که در راستای ترجمه وجود دارد این است که عین ساختار عربی را به فارسی برمی‌گردانند و به نوعی برخی از افراد در ترجمه‌های خود گرته‌برداری می‌کنند.

وی بیان کرد: به نظر من اینگونه ترجمه‌ها صحیح نیست و باید فکر کنیم که این عبارات اگر به زبان فارسی بیان می‌شد، چگونه بود. این امر بدین دلیل است که برخی ساختارها در عربی وجود دارد که در فارسی وجود ندارد و از طرفی نیز در فارسی ما با افعال مرکب فراوانی از جمله آگاهی دادن، قضاوت کردن، چشم کشیدن و از این قبیل افعال مواجه هستیم که در زبان عربی اینگونه افعال به چشم نمی‌خورد و در این میان ما گاها با ترجمه‌هایی مواجه هستیم که متاسفانه با مفهوم عربی آن آیه کاملا متفاوت هستند،

غراب با اشاره به چگونگی ترجمه زیبا و صحیح تأکید کرد: در واقع ترجمه زیبا و صحیح ترجمه‌ای است که بدانیم یک مفهوم و عبارت واحد در یک زبان از چه ساختاری برخوردار و در زبان دیگر چگونه است.

این پژوهشگر دینی و متون اسلامی یادآور شد: در واقع ترجمه زیباشناسانه با ترجمه صحیح کاملاً متفاوت و ممکن است ترجمه‌ای به درستی انجام شده باشد، اما زیباشناسانه نباشد و از طرفی هم ممکن است ترجمه‌ای زیباشناسانه باشد، اما اصول آن به درستی به کار گرفته نشده باشد و من در این کتاب سعی کردم به این نکات توجه کنم.

وی افزود: برخی از افراد این امر را به درستی انجام نمی‌دهند، اما رعایت این نکات، مهمترین اصولی است که هر مترجم باید در کار خود به کار گیرد و به درستی از آن‌ها استفاده کند

این پژوهشگر دینی و متون اسلامی بیان کرد: البته نکته‌ای که در اینجا باید به آن اشاره کرد این است که مفاهیم زیبایی‌شناسی با زیبایی‌شناسانه کاملاً متفاوت است به این معنا که زیبایی‌شناسی به بررسی علل و عواملی که یک قوم و یا فردی را زیبا تلقی کند، می‌پردازد و زیباشناسانه مصداق زیبایی است.

غراب بیان کرد: از این رو باید گفت که کار ترجمه کار بسیار دشواری است، زیرا باید تمام این مقوله‌ها و نکات در آن‌ها به درستی رعایت شود و کار ترجمه به صورت صحیح و هم به صورت زیباشناسانه دنبال شود.

وی اظهار کرد: هنگامیکه این ترجمه را به لحاظ واژگان فارسی با شاهنامه فردوسی مقایسه کردم، متوجه شدم که فردوسی در این کتاب خود از حدود ۸۰۰ کلمه عربی استفاده کرده، اما مجموع کلمات عربی که من در کتاب خود استفاده کرده‌ام، شاید بتوان گفت که تعدادشان به ۲۰ مورد هم نرسیده باشد، چرا که من کلماتی مانند عذاب و غنائم را بارها تکرار کرده‌ام.

این نویسنده و پژوهشگر برجسته ادامه داد: این کار بسیار دشواری بود، زیرا این مراقبت باید صورت می‌گرفت که استفاده از کلمات فارسی تعقیدی در مخاطب ایجاد نکند و او بتواند این موضوع را به خوبی درک کند، در این میان، هنگامیکه آیه‌ای را ترجمه می‌کردم آن را به فردی می‌دادم تا ببینم او می‌تواند آن ترجمه را درک کند و یا خیر.

غراب بیان کرد: من در این ترجمه گاهاً به جای کلمه‌هایی مانند شکنجه از عذاب استفاده کرده‌ام، زیرا شکنجه در جاهایی بار معنایی متفاوتی به خود می‌گرفت، البته در برخی موارد از واژه‌های کلیدی و اعتقادی استفاده کرده‌ام، چرا که سال‌های گذشته بر این باور بودم که قرآن یک ایدئولوژی است، اما اکنون معتقد هستم که اسلام یک دین و نه یک ایدئولوژی است.

وی بیان کرد: با توجه به مطالعات و تدریسی که در سال‌های اخیر در دانشگاه انجام می‌دادم، به نظر می‌رسد که پیامبر(ص) نیز این نوع عبارات را با واژگانی استفاده می‌کردند که کلمه‌ای تازه بود و برداشت‌هایی نیز داشتند که برای مردم تازه و جدید باشد، باید گفت این کلمات پس از گذشت بیش از ۱۴۰۰سال صحبت کردن در خصوص آن‌ها دارای بار معنایی شده است و بنابراین در نهایت به این نتیجه رسیدیم که اگر برخی از این واژگان ترجمه نشود، بیش از ۱۴۰۰ داوری را به همراه این آیه‌ها آوردیم‌.

ترجمه دارایی بار روانشناسانه

این پژوهشگر دینی و متون اسلامی اظهار کرد: سخت‌ترین بخش ترجمه این است که همواره ترجمه دارای بار روانشناسانه ویژه‌ای باشد که رسیدن به این بار روانشناسانه دشوار بود و تنها باید به وحی الهی دل سپرد تا با جان و دل آدمی عجین شود که آن آیه چگونه می‌تواند با داشتن بار روانشناسانه‌ای در بین مردم منتقل شود.

غراب بیان کرد: البته که مترجم نیز در ابتدا باید زمینه و فضای آیه‌ای را که بنا است آن را ترجمه کند، درک کرده تا سپس بتواند به ترجمه آن بپردازد و بداند که چه چیزی را بنا است انتقال دهد، به اعتقاد من هیچ مترجمی نمی‌تواند ادعا کند که در کار او هیچگونه اشتباهی وجود ندارد.

وی اضافه کرد: آقای مجتبوی یکی از دقیق‌ترین مترجمانی است که می‌توان از آن یاد برد، اما مردم و حتی من نمی‌توانم با این ترجمه به راحتی ارتباط برقرار کنم.

غراب افزود: در بسیاری از آیات سعی کردم ترجمه را به درستی بیاورم، یکی از ویژگی‌های این ترجمه تلاش برای روشن کردن پیوستگی میان آیات است، از این رو یکی از تلاش‌هایی که صورت گرفت این بود که بتوانیم آیات را به صورت پیوسته ترجمه کنیم.

انتهای پیام

منبع: ایکنا

کلیدواژه: خبرگزاری قرآن ایکنا خراسان رضوی فعالیت های قرآنی ترجمه ادبی زیباشناسی قران کریم مترجم غراب متون اسلامی قرآن

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iqna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایکنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۵۴۰۵۵۲۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

کشف تکنیکی جدید برای تغییر گروه خونی اهدایی

پژوهشگران ترکیبی از آنزیم‌های تولیدشده توسط گونه‌ای باکتری‌های موجود در روده انسان را شناسایی کردند که در مطالعات آزمایشگاهی می‌توانند سلول‌های قرمز خون را با بازده بالا به نوع O تبدیل کنند.

به گزارش زومیت، سلول‌های قرمز خون مانند تقریبا تمام سلول‌های بدن انسان با ساختارهای قندی منحصربه‌فردی پوشیده شده‌اند. این ساختارها از فردی به فرد دیگر متفاوت هستند و برخی دارای ساختارهای نوع A هستند و برخی ساختارهای نوع B را دارند. برخی هر دو ساختار نوع A و B را دارند و برخی هیچ‌یک از این ساختارها را ندارند و در گروه O قرار می‌گیرند.

سیستم ایمنی که هرگز با انواع A یا B برخورد نکرده باشد، در صورت مواجهه با آن‌ها به این سلول‌ها حمله می‌کند و آن‌ها را از بین می‌برد، درحالی‌که گروه خونی O را بیشتر دریافت‌کنندگان بدون مشکل می‌پذیرند.

به دلیل این تطبیق‌پذیری، ذخایر خون نوع O اغلب مصرف می‌شود، خصوصا در شرایط اضطراری که پزشکان باید بدون دانستن گروه خونی بیمار سریع عمل کرده و جان او را نجات دهند.

تبدیل سلول‌های قرمز خون به نوع عمومی O ایده جدیدی نیست. در سال ۱۹۸۲ دانشمندان آنزیمی را در دانه‌های قهوه شناسایی کردند که می‌توانست قندهای سطحی سلول‌های نوع B را حذف کند. اما آن واکنش آنزیمی بسیار ناکارآمد بود و استفاده از آن در مقیاس بزرگ ممکن نبود.

 همچنین برخلاف وعده‌های اولیه نگرانی‌هایی درمورد ایمنی آن مطرح شد. به دلایل ناشناخته، با اینکه تقریبا کل آنتی‌ژن‌های سلول‌های خون اهداکننده حذف می‌شد، گاهی اوقات خون اهدایی با گیرندگان همچنان ناسازگار بود. بنابراین، دانشمندان به نقطه شروع برگشتند و آنزیم‌های دیگری را در مجموعه باکتری‌های روده شناسایی کردند.

مشکلی که وجود دارد این است که تا سال ۲۰۲۲ بیش از ۴۰ سیستم گروه خونی به غیر از سیستم ABO و فاکتور RH شناسایی شده است. حتی در گروه‌های خونی A و B، ساختارهای قندی با طول‌ها و چگالی‌های متفاوت روی غشای سلول‌های قرمز خون وجود دارد.

پژوهشگران برپایه پژوهش‌های گذشته چندین آنزیم کاندیدای ساخته‌شده توسط باکتری آکرمانسیا موسینیفیلا (Akkermansia muciniphila) را انتخاب کردند و سلول‌های قرمز خون از چندین اهداکننده و زیرگروه‌های مختلف A و B را درمعرض آن‌ها قرار دادند.

آنزیم‌ها با غلظت‌های بالای سلول‌های قرمز خون و در دمای محیط و فقط به مدت ۳۰ دقیقه انکوبه شدند و این امر موجب بهبود فرآوری طولانی‌تر و شرایط کمتر کارآمد کاندیداهای قبلی شد. این شرایط ملایم بدون استفاده از افزودنی‌ها (برای مثال دکستران) به همراه کارآیی بالای آنزیم، از پارامترهای مهم امکان‌سنجی در کاربردهای بالینی هستند.

حذف ساختارهای قندی بلند علاوه بر آنتی‌ژن‌های کوتاه‌تر و متعارف گروه‌های خونی A و B، ناسازگاری سلول‌های نوع B تیمارشده با نمونه‌های پلاسما را به کمتر از ۹ درصد رساند و از شدت واکنش‌ها کاست.

آنزیم‌های انتخابی علاوه بر آنتی‌ژن‌های کوتاه‌تر و متعارف A و B، تمام چهار ساختار قندی شناخته‌شده A و B را حذف کردند. حذف ساختارهای قندی طولانی ناسازگاری سلول‌های نوع B تیمارشده با نمونه‌های پلاسما را به کمتر از ۹ درصد رساند و از شدت واکنش‌ها کاست.

برای درک این موضوع که چرا بخش کوچکی از سلول‌های قرمز خون ظاهرا بدون قند همچنان با پلاسمای گروه خونی O واکنش متقابل دارند و برای بهبود روند تبدیل سلول‌های گروه خونی A به پژوهش‌های بیشتری نیاز است.

با‌این‌حال، پژوهشگران می‌گویند مطالعه جدید آن‌ها با شناسایی آنزیم‌هایی که انواع بیشتری از آنتی‌ژن‌های A و B را حذف می‌کنند، به تولید خونی که با همه گروه‌های خونی سازگار باشد، کمک می‌کند.

گروهی از پژوهشگران در سال ۲۰۲۲ در شرایط آزمایشگاهی از استراتژی مشابهی (با آنزیم‌های متفاوت) برای تبدیل ریه‌های اهدایی از گروه خونی A به گروه خونی O استفاده کردند. پژوهش جدید ممکن است این تلاش‌ها را به‌قدر کافی بهبود دهد که استانداردهای ایمنی موردنیاز برای کارآزمایی‌های پیوند عضو در انسان را برآورده سازد.

سلول‌های قرمز خون رشدیافته در آزمایشگاه نیز در کارآزمایی‌های بالینی تحت آزمایش قرار دارند تا مشخص شود که آیا ماندگاری آن‌ها بیشتر از خون اهدایی است یا خیر. اگر این‌طور باشد، این دستاورد می‌تواند تقاضا برای ذخایر خون را کاهش دهد و همچنین به بیمارانی که به تزریق مکرر خون نیاز دارند، کمک کند دچار عوارض نشوند.

یافته‌های مطالعه در مجله‌ی Nature Microbiology منتشر شده است.

کانال عصر ایران در تلگرام