عدالت در فرهنگ علوی امری مطلق است نه قراردادی

به گزارش ایکنا؛ نشست «نظریه عدالت در نهج‌البلاغه»، شب گذشته، 20 مهر، با سخنرانی آیت‌الله سیدجمال‌الدین دین‌پرور در بنیاد نهج‌البلاغه برگزار شد.

دین‌پرور بیان کرد: مسئله عدالت امام علی(ع)، در آن دورانی که اتفاق افتاد گرچه زمانش کوتاه بود و مشکلات زیادی بر امام(ع) تحمیل شد، اما به عنوان یک الگو مطرح است و نه تنها آن زمان بلکه حتی در زمان ما نیز این فرم عدالت و حکومت عادلانه امام(ع) به اندازه‌ای از یک پایگاه علمی و قوی برخوردار بود که تا زمان حاضر و حتی در سازمان ملل نیز مطرح شده است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

در گزارش سال 2002 سازمان ملل پیرامون جامعه عدل‌محور، از میان این گفت‌وگوها، افکار و آراء مختلف به عهدنامه مالک اشتر در جامعه عدل‌محور اشاره و مورد توجه قرار گرفته است.

وی در ادامه افزود: بنابراین معلوم می‌شود که بحث عمیقی است که رخ داده و بعد از هزار و اندی سال مورد توجه و استناد قرار گرفته است. از نظر سیره امام(ع) اگر بخواهیم مطالعه کنیم طبیعتا بحث شیرین و مفصلی است که می‌توانیم گزاره‌های عدالت ایشان در آن دوران را بررسی کنیم و ببینیم چه بوده است، اما موضوع این جلسه سیره امام(ع) و بررسی آن نیست که به عنوان مباحث تاریخی بگوییم امام(ع) چه کردند، بلکه موضوع این جلسه نظریه عدالت امام(ع) است.

این مفسر نهج‌البلاغه تصریح کرد: معنای تئوری، یا فرضیه و یا اصول علمی است و منظور ما نیز همین معنای دوم است و می‌خواهیم این اصول علمی را از سیره و کلام امام(ع) استخراج کنیم که برای همیشه مورد استفاده و الگو قرار گیرد. در مورد نظریه عدالت صحبت‌هایی تهیه شده است. برخی عدالت را یک امر نسبی و قراردادی می‌دانند که یک جمعی با یکدیگر قرار می‌گذارند که چه چیزی عدلت و چه چیزی ظلم باشد. چون بحث عدل و ظلم یک بحث فطری است. اگر از ظالم‌ترین آدم‌ها بپرسید که ظلم بد است یا خیر، می‌گوید خیلی هم بد است اما آنچه مهم است اینکه ببینیم این عدالت چطور می‌خواهد پیاده‌سازی شود و در مورد مردم و جامعه چطور باید به عدالت توجه کنیم.

وی در ادامه بیان کرد: بنابراین برخی معتقدند که عدل و عدالت قراردادی است، اما اینها می‌گویند که آنچه ما از عدالت و ظلم معنا می‌کنیم همان مراد است، مثلا اگر از رئیس جمهور آمریکا بپرسیم که می‌خواهیم به مردم فلسطین کمک کنیم می‌گوید خیر، مردم اسرائیل هم حق حیات دارند و عدل این است که فلسطینیان را بیرون کنیم. لذا در بسیاری از موارد با یکدیگر قرارداد می‌گذارند تا تعیین کنند عدل و ظلم به چه معنا است و طبیعتا چنین نظری خطرناک است و اگر قرار باشد کسی عدل و ظلم را بر مبنای خاص خود معنا کند به قول معروف سنگ روی سنگ بند نمی‌شود. 

دین‌پرور تصریح کرد: اما در منطق اسلام و فرهنگ علوی، عدل یک امر مطلق است و نه قراردادی. یعنی از فرهنگ امام علی (ع) استفاده می‌شود که عدالت امری ثابت است و زمان و مکان نمی‌شناسد و تابع شرایط و افکار و حالات نیست. عدالت نسبی نیست بلکه مطلق است، یعنی مسئله عدالت و اجرای آن بحث فامیلی و فرزندی و هم‌خط سیاسی بودن و ... را نمی‌شناسد. خواص و عوام را نیز نمی‌شناسد، بلکه عدالت تعریفی مطلق دارد و حقیقتی فطری است که افراد باید خود را براساس آن تنظیم کنند، نه اینکه عدالت براساس خواسته‌ها و قرارداد‌ها تنظیم شود.

وی در ادامه بیان کرد: نکته فطری بودن عدالت نیز اینطور است که خود ظالم نیز می‌داند که عدالت و ظلم چیست. در نامه چهل‌و‌یکم نهج‌البلاغه، امام (ع) خطاب به یکی از عمال خود می‌فرمایند «فَإِنِّی کُنْتُ أَشْرَکْتُکَ فِی أَمَانَتِی وَ جَعَلْتُکَ شِعَارِی وَ بِطَانَتِی ... کَیْفَ تُسِیغُ شَرَاباً وَ طَعَاماً وَ أَنْتَ تَعْلَمُ أَنَّکَ تَأْکُلُ حَرَاماً وَ تَشْرَبُ حَرَاماً ...؛ تو را در امانت خود شریک کردم و یار و همراز خود شمردم و هیچ یک از افراد خاندان من در غمخوارى و یارى و امانتدارى در نزد من همانند تو نبود. چون دیدى که روزگار بر پسر عمت چهره دژم کرده و دشمن، آهنگ جنگ نموده و امانت مردم تباهى گرفته و این امت به تبهکارى دلیر شده و پراکنده و بی سامان گردیده، تو نیز با پسر عمت دگرگون شدى و با آنان که از او رخ برتافته بودند، رخ بر تافتى و، چون دیگران او را فرو گذاشتى و با خیانتکاران همرأى و همراز شدى ... سبحان الله، آیا به قیامت ایمانت نیست، آیا از روز حساب بیمى به دل راه نمى دهى. اى کسى که در نزد من از خردمندان مى‌بودى، چگونه آشامیدن و خوردن بر تو گواراست و حال آنکه، آنچه مى‌خورى و مى‌آشامى از حرام است».

دین‌پرور تصریح کرد: بنابراین در بخش پایانی معلوم می‌شود که این فرد خود می‌داند دارد حرام‌خواری انجام می‌دهد، اما با این وجود دست از این کار برنمی‌دارد؛ بنابراین این مسئله یک امر فطری است و همچنین باید توجه داشت که در مورد اصل عدالت و خوب بودن آن تردیدی نیست بلکه مسئله اصلی در مورد نحوه اجرای عدالت در جامعه است.

 

انتهای پیام

منبع: ایکنا

کلیدواژه: خبرگزاری قرآن اندیشه نهج البلاغه عدالت

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iqna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایکنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۵۴۴۱۸۷۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

امام جعفر صادق(ع) ترویج‌دهنده فرهنگ اصیل شیعه بودند

ایسنا/خراسان رضوی یک کارشناس مذهبی گفت: امام جعفر صادق(ع) در تبیین مفاهیم قرآنی و دینی شیعه نقش بسزایی داشته و از زمان امامت امام جعفر صادق(ع) شاهد فرهنگ اصیل شیعه هستیم.

حجت‌الاسلام والمسلمین مهدی واعظ موسوی در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به شهادت امام جعفر صادق (ع)‌ اظهار کرد: یکی از تفاوت‌های امام صادق(ع) با اهل بیت(ع) و ائمه به دوران زندگی ایشان باز می گردد، دوران زندگی این حضرت مصادف با اوج نهضت عباسی و از طرفی دیگر دوران اضمحلال حکومت بنی‌امیه بود.

وی افزود: درگیری میان حکومت بنی‌امیه و بنی‌عباس باعث شد تا فرصتی برای امام به وجود بیاید و بتواند از این فرصت برای تبلیغ دین استفاده کنند؛ در واقع امام صادق(ع) در این دوران به نهضتی فرهنگی پرداختند و شاگردان زیادی را تربیت کردند و به تبلیغ و تبیین مفاهیم دینی و علمی پرداختند.

این کارشناس مذهبی در خصوص اینکه  پیروان امام جعفر صادق(ع) را شیعه جعفری می‌نامند بیان کرد: امام صادق(ع) موفق شد تا اسلام ناب بی پالایش را معرفی کند و این نوع اسلام را به شاگردان بزرگ خود همچون هشام بن الملک و امثال دیگر آموزش دهد، از آنجایی که اسلام واقعی توسط امام جعفر صادق(ع)‌ تبیین شد به پیروان شیعه اثنی عشری شیعه جعفری می‌گویند.

موسوی ادامه داد: امام جعفر صادق(ع) در تبیین مفاهیم قرآنی و دینی شیعه نفش بسزایی داشتند و امام مفاهیم دینی و علمی را به بهترین وجه برای بشریت تبیین و ترویج می‌کردند و شاهد فرهنگ اصیل شیعه از زمان امامت امام جعفر صادق(ع) به بعد هستیم.

وی گفت: اسلامی که امام جعفرصادق(ع) از نگاه تشیع به بشریت معرفی کرد هیچ نوع افراط و تفریطی نداشت، تمام خوبی‌ها در این اسلام جمع شده است و امام توانستند بسته‌ای آموزشی از نگاه خودشان را ارائه کنند.

این کارشناس مذهبی در خصوص شاگردان تربیت یافته مکتب امام جعفر صادق(ع) اظهار کرد: شاگردان امام جعفر صادق(ع) در طبقات مختلف دسته‌بندی می‌شوند. یکی از رشته‌های مختلف که ایشان شاگردان زیادی را در این حوزه تربیت کردند کلام است که به معنای دفاع از حقایق شیعه است و در چهارچوب اصول و قواعد از مبانی شیعه دفاع می‌شود.

موسوی اضافه کرد: امام صادق(ع) شاگردان مطرح و زیادی داشتند از جمله آن‌ها هشام بن الملک است که فردی خلاق و نوآور و مبتکر بود و نقل شده که در یکی‌ از مناظراتی که با یکی از مراجعین داشتند به خوبی توانستند از اعتقادات و مفاهیم شیعی دفاع کنند و زمانی که امام از این کار مطلع شدند به هشام بن الملک گفتند چطور این کار را انجام دادی و بر مخالفین ما غالب شدید در حالیکه من هنوز چیزی به شما آموزش ندادم و ایشان به امام عرض کردند که من الهامی از سخنان شما گرفتم و همان را با ابتکار وخلاقیت خود انجام دادم.

وی خاطرنشان کرد: شاگردان تربیت یافته مکتب امام صادق(ع) افرادی خلاق و نوآور هستند و با توجه به قصه و روایاتی که نقل شده، می‌توان فهمید که شاگردان ایشان از علم و خلاقیت بالایی برخوردار بودند در حالیکه امروزه نظام درسی ما از بین برنده خلاقیت و نوآوری است.

این کارشناس مذهبی با توجه به اینکه امام شاگردان زیادی داشتند و تعداد آن‌ها مشخص نیست، بیان کرد: تعداد شاگردان امام جعفر صادق(ع) بالا بوده و کسی نمی‌تواند بگوید که این تعداد را سرشماری کرده است، هدف از این صحبت این است که امام از فرصتی که در اختیار داشته به درستی استفاده کرده و شاگردان زیاد و سرشناسی تربیت کرده است.

انتهای پیام