به نقل از «مهر»

«تولید رانتی» بزرگ‌ترین بحران سینمای ایران/ بازاری که کوچک ماند!

تاریخ انتشار: ۲۶ مهر ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۵۴۹۸۴۲۸

به گزارش خبرنگار مهر، مرکز پژوهش‌های مجلس با انجام پژوهشی درباره صنعت سینمای ایران به این جمع‌بندی رسیده است که تولید رانتی، بزرگ‌ترین بحران امروز سینمای ایران است. 

این گزارش اساسی‌ترین بحران را در سینمای ایران، وابستگی سینما به بودجه‌های بیرونی و فقدان بازار سینما عنوان کرده و مدعی است:  «غالب تولیدات سینمایی در ایران با بودجۀ دولتی و یا با بودجه‌های خصوصی (بدون در نظر داشتن نیاز مخاطب و به دلایل عارضی) صورت می‌گیرد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

بنابراین در سینمای ایران، عرضه و مصرف محصول سینمایی از قواعدی خارج از قواعد داخلی سینما پیروی می‌کند، در نتیجه بازار سینما کوچک مانده و شکل قدرتمندی پیدا نمی‌کند. همچنین فقدان بازار سینما باعث بروز نوعی نظامی رانتی و فرصت طلبانه (با سود کوتاه مدت و مقطعی) در تولید فیلم ایران شده است.»

با این طرح مسئله گزارش در فصل‌های متعدد به بررسی ابعاد وضعیت نظام تولید فیلم در ایران و شکل کنونی نظام عرضه و مصرف محصول سینمایی پرداخته است.

وضعیت بازار سینما در دهه ۹۰

در توصیف وضعیت اکران فیلم و مخاطب سینما در ایران در بخشی از گزارش آمده: «در فاصلۀ سال‌های ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۷ تعداد سینماروها در ایران از ۱۴ میلیون نفر در سال به ۲۸ میلیون نفر رسید. با وجود افزایش قابل توجه تعداد سالن‌های سینما در ایران طی این سال‌ها، رقم تولید فیلم در ایران افزایش چشم‌گیری نداشته است. در ایران هنوز سالانه کمتر از ۸۰ فیلم فرصت اکران می‌یابند و تعداد تولیدات نیز در همین حدود است. نکته قابل توجه دیگر در اکران سینمایی ایران تعداد پایین فیلم‌های سودده به نسبت کل تعداد فیلم اکران شده است. طبق آمار رسمی در سال ۱۳۹۷، ۷۹ فیلم در سینماها اکران شدند و رقم کل فروش آنها رقمی بیش از ۲۵۰ میلیارد تومان معادل ۵ میلیون ۹۰۰ هزار دلار (با احتساب قیمت کنونی دلار) بوده است. اما از ۷۹ فیلم اکران شده در سال ۱۳۹۷ تنها ۸ فیلم توانستند بیش از یک میلیون تماشاگر و رقم نزدیک به ۵ میلیارد تومان فروش کنند. با توجه به هزینه‌های تولید در سینمای ایران می‌توان گفت؛ تنها همین تعداد فیلم شاید توانسته‌ باشند به سود در فروش برسند.» این استدلال‌ها برخی از نکاتی هستند که  عدم توازن در نظام تولید و مصرف فیلم در ایران را نشان می‌دهند.

در فصل‌هایی از این گزارش با مقایسۀ وضعیت تولید و عرضۀ فیلم بین اروپا و آمریکا اشاره شده که هالیوود با اتکا به سیستم متشکل و متمرکز سرمایه‌گذاری، تولید و بازاریابی فیلم موفق شده بازار سینمایی جهان را به دست آورد و از منافع سیاسی آن بهره‌مند شود

در متن این گزارش، عدم توازن در نظام تولید، توزیع و نمایش فیلم در ایران در نتیجۀ شکل تولید رانتی و وابستگی سینما به بودجۀ بیرونی به وجود آمده است، این شکل تولید باعث شده سینمای ایران نحیف و کوچک باقی بماند و در حد فرصتی کوچک برای عده‌ای خاص باقی بماند. 

بر اساس این مسئله، گزارش «چالش‌ها و راهکارهای رونق تولید در سال ۱۳۹۸» (بخش سینما)  معتقد است؛  «تأسیس بازار سینما» باید مهمترین اصل در سیاست‌های سینمایی کشور باشد.

بازار سینما نیازمند ساختار پایدار تولید فیلم

در جایی از گزارش در توضیح اهمیت ایجاد ساختار پایدار تولید فیلم در رسیدن به بازار سینما در و قدرت یافتن نظام عرضه و تقاضا آمده است: «آنچه درباره بازار سینما قابل توجه می‌نماید، امکانی است که برای برنامه‌ریزی بلند مدت در کسب و کار فیلمسازی فراهم می‌آورد. کمپانی سینمایی ساز و کار مداوم و طولانی مدت متشکل از سرمایه‌های تجمیع‌شده است که بر کیفیتِ تولید، توزیع و اکران آثار خود نظارت می‌کند. ساختار تولید کمپانی سینمایی به جای توجه به سود کوتاه‌مدت و تولید آثار نازل که در همان لحظه ممکن است مخاطب داشته باشند، به سود و اعتبار بلندمدت خود می‌اندیشد و برای آن برنامه‌ریزی می‌کند. آنچه یک کمپانی با ایجاد برند خود به دست می‌آورد، فروش «ارزش مازاد کیفیت» محصول است. اگر یک برند تجاری نتواند به کیفیت ارائه محصول خود پایبند باشد در طول زمان اعتبار، یعنی سرمایه‌اش را از دست خواهد داد و ضرر خواهد کرد.»

در فصل‌هایی از این گزارش با مقایسۀ وضعیت تولید و عرضۀ فیلم بین اروپا و آمریکا اشاره شده که هالیوود با اتکا به سیستم متشکل و متمرکز سرمایه‌گذاری، تولید و بازاریابی فیلم موفق شده بازار سینمایی جهان را به دست آورد و از منافع سیاسی آن بهره‌مند شود. 

فصل پایانی این گزارش به جمع‌بندی و ارائه پیشنهاداتی در زمینه بهبود وضعیت اقتصاد سینما در ایران اختصاص دارد. پس از بحث درباره سیاست اصلی که «تأسیس بازار سینما» است، سه راهبرد مهم در ذیل این سیاست پیشنهاد شده‌اند که عبارتند از؛ «تأسیس ساختار پایدار تولید فیلم»، «ساماندهی پول‌های ورودی به سینما» و «گسترش و کشف مخاطب». 

این راهبردهای سه‌گانه همچنین با برخی تصمیمات به صورت کوتاه‌مدت و بلند مدت قابل پی‌گیری هستند که در جدولی در این گزارش طراحی و ارائه شده‌اند. 

گفتنی است گزارش «چالش‌ها و راهکارهای رونق تولید در سال ۱۳۹۸» (بخش سینما) توسط سید باقر نبوی ثالث تهیه و تدوین شده و متن مشروح آن روی وب‌سایت مرکز پژوهش‌های مجلس در دسترس عموم قرار دارد.

کد خبر 4749781

منبع: مهر

کلیدواژه: مرکز پژوهشهای مجلس سازمان سینمایی رانتخواری تئاتر ایران فیلم سینمایی اربعین 98 موسیقی ایرانی کارگردان تئاتر فیلم کوتاه سینمای مستند کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان اربعین حسینی بازیگر تئاتر سازمان سینمایی تئاتر شهر مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۵۴۹۸۴۲۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

نگاه به سینما جدی نیست/ بررسی پیدایش هالیوود در مستند «پشت صحنه»

دریافت 16 MB دریافت 36 MB

حسین الهام کارگردان مجموعه مستند «پشت صحنه» در گفت‌وگو با خبرنگار مهر با اشاره به این‌که این مستند یک مجموعه ۱۳ قسمتی است و به موضوعات مختلف در حوزه سینما می‌پردازد، در رابطه با انتخاب سوژه و موضوع این مستند گفت: نگاه به سینما در کشور ما نگاه منحصر به هنر و حواشی آن است و نگاه جدی از منظر علوم انسانی و بررسی مسایل و پدیده های سینما نسبت به سینمای ایران و جهان وجود ندارد؛ نگاه به سینما و حتی فیلم های غربی در کشور ما از جنس سرگرمی است و در محافل آکادمیک ما نیز همین نگاه جریان دارد.، این در حالی است که در هالیوود تخصص های مختلف نظیر روانشناسی، سیاستگذاری، علوم سیاسی و امنیت ملی سراغ سینما می‌روند و به سینما به صورت جدی توجه دارند.

این کارگردان با اشاره به این‌که در مجموعه «پشت صحنه» تلاش شده یک قدم به سمت این نگاه برداشته شود، گفت: گفتمان تحلیل فرامتنی سینما در ایران یک گفتمان سیاست زده است و ما سعی کردیم سیاست زدگی آن را کم کرده و نگاه اجتماعی، سیاسی، تاریخی و فرهنگی به آن داشته باشیم که در فصل اول این مستند، هالیوود را از نقطه اول پیدایش تا حوادث اخیر مورد بررسی و جریانشناسی قرار دادیم.

وی افزود: سراغ مسایل مختلف هالیوود نظیر نژادپرستی و سیاه پوستان، بومیان آمریکا و سرخپوستان، سانسور و حقوق مخاطب، پیدایش هالیوود و مسایل حقوقی آن، مسابقه فضایی در دوران جنگ سرد، ابرقهرمان‌ها و هویت اجتماعی، استعمار و شهرت رفتیم و نسبت هالیوود با این مسایل را بررسی کردیم. همچنین مساله فلسطین به عنوان بزرگترین تراژدی قرن و نسبت سینما با آن را بررسی کردیم.

این مستندساز در رابطه با قسمت «آن ها وجود دارند» با موضوع فلسطین، گفت: این قسمت با عنوان «آن‌ها وجود دارند» برگرفته و اقتباسی از مستند دیگری ساخته مصطفی ابوعلی با نام «آن ها وجود ندارند» است که در رابطه با رنج آوارگان فلسطینی ساخته شده است و عنوان «آن ها وجود ندارند» جمله منتسب به گولدا مئیر (گولدا مایر) نخست وزیر اسراییل است که معتقد بود اساسا ملت فلسطین وجود ندارد و ما هم در این مستند از عنوان مستند ابوعلی اقتباس کردیم و گفتیم ملتی که انکار شود در سینما و واقعیت جلوه و بروز دارد.

وی عنوان کرد: در این قسمت نگاه هالیوود به مساله فلسطین و کنشگران آن، که به تولید اثر هنری یا دفاع از فلسطین پرداخته اند در کنار خودِ مساله فلسطین به عنوان یک سینمای مستقل و مردمی مورد بررسی قرار گرفته است. جریان سینمای مستقل فلسطین ذیل موسسه ای به نام موسسه «سینما فلسطین» شکل گرفت و به ثبت تاریخ و فیلم های مستند روی آورد و در جریان کوچ اجباری فلسطینیان از سرزمین خود این دسته فیلمسازان مجبور به استقرار در کشورهای دیگر شدند اما همچنان جریان سینمای فلسطین را زنده نگه داشتند واین موارد به یک آرشیو و گنجینه عظیمی از عکس ها و رنج‌های مردم فلسطین تبدیل شد اما همان طور که در مستند اشاره شده است این گنجینه در جریان حمله اسراییل به جنوب لبنان گم شده و سرنوشت آن مشخص نیست و نشانه هایی وجود دارد که این گنجینه توسط اسراییل دزدیده شده است.

الهام در رابطه با چالش های تولید این مستند با اشاره به این‌که مستند آرشیوی در ایران محترم نیست، عنوان کرد: برعکس تمام رسانه های دنیا که در آن‌ها آرشیو گنجینه ذی قیمتی محسوب می‌شود چون مستند آرشیوی به‌واسطه آن که از دل آرشیو های موجود داستان و روایت خلق می‌ کند کار سخت تری در نگارش متن، تدوین و کارگردانی دارد در حالی که در ایران تصور می‌شود تولید مستند آرشیوی کار راحتی است و این نگاه منجر به کم لطفی نسبت به اینگونه مستند شده است.

وی ضمن اشاره به این‌که آرشیو ها راحت در اختیار مستندسازان قرار نمی‌گیرد، ادامه داد: ما در مورد غرب و هالیوود کار می سازیم و پیدا کردن آرشیو در این رابطه کار سختی است. همچنین تولید روایت جدید و برجسته کردن نقاطی که در روایت غربی مغفول مانده است مورد توجه ما بود تا یک روایت هنرمندانه، صحیح و متقن داشته باشیم.

کارگردان مستند «پشت صحنه» با مرور این‌که برای ۱۳ قسمت، یک سال پژوهش در منابع خارجی انجام شده است، مطرح کرد: پژوهش این کار از این منظر قابل توجه است که موضوعات گسترده و متنوع بود و هر یک از این موضوعات به پژوهش جداگانه و روایت مختص خود نیاز داشت. علی رغم لذت پیدا کردن موضوعات و فهم بیشتر، این موضوع منجر به طولانی شدن کار می‌شد و از این جهت پژوهش این مستند یک‌سال زمان برد.

وی افزود: می‌خواستیم کار ما یک‌بار مصرف یا جهت‌دار نباشد و در عین داستان گویی، مستند باشد و ریشه های مساله را بررسی کند. سعی کردیم ماجرا را از دل هالیوود بررسی و ریشه یابی کنیم؛ در ابتدای سال ۱۴۰۰ پژوهش و متن آغاز شد و ابتدای ۱۴۰۱ تولید را آغاز کردیم و در انتهای سال ۱۴۰۱ تولید پایان یافت. بعضا برای پیدا کردن یک آرشیو مناسب باکیفیت خودم ۴۰ روز وقت می‌گذاشتم.

الهام در پایان صحبت هایش، گفت: موضوعات سینمای شرق، سینمای عرب، سینمای هند احصا شده است و امکان ادامه دادن این مجموعه وجود دارد.

سایر عوامل این مجموعه مستند ۱۳ قسمتی عبارتند از تهیه‌کننده و کارگردان: حسـین الـهـام، پژوهش و نگارش متن: علی نیکجو، سعید شیرخانی، محمدمهدی اباذری، تدوین و صداگذاری: امیر شابـهاری، محمدحسین علیزده، حسین الهام، گروه موشن‌گرافیک: محمدامین ابراهیمی، علیرضا طیبی، علی امیری، سید علی‌اصغر حقدوست، الهام مصطفوی نیا، آرشیو و تصویریابی: نیما حامی، حمید اسلامی، محمد نمازی، مشاور پروژه: علیرضـا خوشکام، بازنویسی متن: حسین الهام، راوی: حمید محمدی، تیتراژ: محمدمهدی محمدی، موسیقی تیتراژ: محمد معصومی، مجری طرح: گروه فرهنگی رسانه‌ای راوین.

کد خبر 6087916