بی‌پناهان در دام پوپولیسم

پوپولیست ها اغلب‌ حس ناسیونالیستی یا غرور فرهنگی را به هوادارانشان تزریق و وعده‌ یک زنـدگی بـهتر را به آنها می‌دهند. پوپولیست‌ها، مبارزات‌شان را عمدتاً در شهرهای بزرگ انجام می‌دهند‌، جایی‌ که ده‌ها میلیون نفر با برخورداری از حق رأی عمومی، آن را از طریق صندوق‌های رأی‌گیری اعمال می‌کنند. کونیف پایگاه اجـتماعی جـنبش‌های پوپولیسـتی را‌ طبقه‌ کارگر‌ جویای زندگی بهتر و طبقه متوسط‌ شهری‌ تحسین‌‌کننده برنامه‌های اقتصادی و کار می‌داند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

احسان حمیدی‌زاده جامعه‌شناس و هیأت علمی دانشگاه شیراز

صاحب‌نظران مختلف جامعه‌شناسی سیاسی‌، ‌‌تعاریف‌ متعددی از پوپولیسم و زمینه‌های شکل‌‌گیری و تبعات‌ آن مطرح کرده‌اند. برخی آن را، یک تاکتیک برای احزاب مختلف جهت پیشبرد‌ مـنافع سـیاسی در انتخابات ارزیابی می‌کنند که تهدیدی برای دموکراسی ایجاد نمی‌کند. برخی‌ نیز آن را، یک‌ ایدئولوژی‌ مانند ایدئولوژی‌های سیاسی دیگر مانند لیبرالیسم، مارکسیسم و محافظه‌کاری مـی‌دانند. کونیف، پوپولیسم را یک شـکل و رویه مدیریت‌ مبارزات انتخاباتی مـی‌داند کـه سیاستمداران، موفق به درگیر کردن توده‌ها در سیاست و جلب حمایت آنها از جنبش یا جریان‌سیاسی‌شان و حفظ این وفاداری می‌شوند. این سیاستمداران‌، اغلب‌ حس ناسیونالیستی یا غرور فرهنگی را به هوادارانشان تزریق و وعده‌ یک زنـدگی بـهتر را به آنها می‌دهند. پوپولیست‌ها، مبارزات‌شان را عمدتاً در شهرهای بزرگ انجام می‌دهند‌، جایی‌ که ده‌ها میلیون نفر با برخورداری از حق رأی عمومی، آن را از طریق صندوق‌های رأی‌گیری اعمال می‌کنند. کونیف پایگاه اجـتماعی جـنبش‌های پوپولیسـتی را‌ طبقه‌ کارگر‌ جویای زندگی بهتر و طبقه متوسط‌ شهری‌ تحسین‌‌کننده برنامه‌های اقتصادی و کار می‌داند.

پوپولیسـم از مـعضلات‌ و چالش‌‌های فراروی دموکراسی در دوره مدرن بوده است. با گسترش حق رأی عمومی و وجـود جـامعه توده‌ای در برخی از کشورهای غربی، گفتمان‌های سیاسی اقتدارگرا در دهه ١٩٢٠‌ و ١٩٣٠ تـوانستند بـا پایگاه‌ توده‌ای به تأسیس نـظام‌های توتالیتر در آلمان و ایتالیا بپردازند. متفکران محافظه‌کاری همچون «گوستاو لوبون» و «خوزه ارتـگا ای گـاست» نسبت به ورود توده‌ها بـه عـرصه سـیاست بدگمان بودند‌. بـعدها نـظریه‌پردازان سیاسی، فرآیند نوسازی و جـامعه تـوده‌ای را زمینه‌ساز به قدرت رسیدن نخبگان و جریانات پوپولیست اقتدارگرا و شکل‌گیری توتالیتاریسم برشمردند.

می‌توان از ابزارهای پوپولیستی صحبت کرد که بسیاری از رژیم‌های اقـتدارگرا با‌ توسل‌ به آنها نـوعی سرکوب نرم و ناپیدا را بر ساخت اجتماعی اعمال می‌کنند. مثلاً پوپولیسم از حیث سیاسی دارای رهبری کاریزماتیک، رابطه مستقیم و بی‌واسطه میان رهبر و توده‌ها گرایش‌های ضد‌ نخبه‌‌گرایانه‌ و ضرورت بسیج‌ سیاسی‌ توده‌‌هاست. از حیث اجتماعی، پایگاه اجتماعی آن در میان طبقات متوسط، فـرودست و حـاشیه‌نشین روسـتایی و شهری قرار‌ دارد‌ و از‌ حیث اقتصادی مبتنی بر سیاست‌های بازتوزیعی و رفاهی به‌ نفع‌ همین طبقات است.

وجود جامعه مدنی در هر جامعه‌ای همواره واسطه‌ای بین دولت و مردم است که با عناصر خود مثل احزاب، اصناف، روزنامه‌ها، سمن‌ها و... امکان توده‌ای شدن جامعه و ظهور پوپولیسم را می‌گیرد. ضعف یا نبود جامعه مدنی باعث می‌شود که دولت در دوره‌هایی که لازم می‌بیند از پوپولیسم در جنبه‌های سیاسی و اقتصادی و اجتماعی بهره ببرد. شرایط این نوع جامعه بشدت آماده شکل‌گیری مدیران، مسئولان و سردمداران پوپولیست است و از سوی دیگر مردم و جامعه نیز آمادگی پذیرش چنین افرادی را دارند. دلیل آن، این است که در این جامعه همه هنجارها، پندارها و ساختارهای قدیمی فرو می‌ریزد و نوعی بی‌هویتی به جامعه دست می‌دهد. هم به لحاظ ساختار اجتماعی و هم به‌لحاظ ساختارهای ذهنی، جامعه با نوعی بی‌هویتی روبه‌رو می‌شود و آن را احساس می‌کند. این جامعه تقریباً به جامعه‌ای فرد فرد تبدیل می‌شود. در حقیقت می‌توانیم بگوییم که در این نوع از جوامع، افراد بی‌پناه می‌شوند؛ افرادی که احساس می‌کنند به هیچ جایی بند نیستند و هیچ سرپناهی هم از منظر حمایت‌های اجتماعی و هم از لحاظ حمایت‌های سیاسی ندارند.

منبع: ایران آنلاین

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت ion.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۵۵۲۵۵۰۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

مد خوب، مد بد!

«این‌ها الان مد شده» جمله‌ای آشنا که ممکن است در طول روز بارها به گوشتان به عناوین مختلف رسیده باشد. اما آیا هر مدی قابل قبول است؟ تا چه جایی می‌توان از آن پیروی کرد؟

به گزارش ایسنا، شاید کلمه حجاب و پوشش برای افراد در سنین بالاتر معنا و مفهوم بیشتری داشته باشد. کسانی که نوع لباس پوشیدن در خانه یا بیرون از آن، برایشان نوعی احترام به خانواده و جامعه بود. می‌توان گفت پوشیدن لباس‌های نامتعارف باب نبود. اگر کسی بر خلاف عرف آن دوره عمل می‌کرد به شدت مورد شماتت دوستان و اطرافیان خود قرار می‌گرفت. اما در دوره جدید عکس این قضیه در جریان است. به طوری که پوشیدن لباس‌های پاره، کهنه، تنگ و کوتاه که هیچ سنخیتی با فرهنگ ایرانی ندارد، بسیار در بین جوانان باب شده است.
به راستی دلیل این که عده‌ای از افراد به بدون هیچ آگاهی، فقط به دلیل مد شدن این نوع پوشش را انتخاب می‌کنند چیست؟ لباس‌هایی که در بسیاری از مواقع نه تنها زیبایی ندارند، بلکه ممکن است در نگاه اول مضحک و خنده‌دار هم باشند.

مفهوم پوشش و لباس

لباس از گذشته، تاکنون گویای مفاهیم زیادی بوده است و سهمی بزرگ در فرهنگ ملت‌ها دارد. نشان‌دهنده باورهای، فرهنگی، مذهبی، اجتماعی مردمان یک جامعه است. اما در نگاه کلی لباس پاسخگوی نیازهایی مانند حفاظت از سرما و گرما، حفظ عفت و شرم است و در نهایت به انسان آراستگی، زیبایی می‌بخشد.

پوشش در گذشته

 پیکره‌ها، نقاشی‌ها، و نوشته‌های باقیمانده از دوران باستان نشان می‌دهد که پوشش تمام بدن در دوره‌های مختلف تاریخی برای زنان و مردان ایرانی دارای اهمیت بوده است و ایرانیان به هیچ وجه در برهنگی به سر نمی‌برده‌اند.

استرابون تاریخ‌نگار و جغرافیدان معروف یونانی که کتاب جغرافیای او منبع گران‌بها از دنیای قدیم از جمله فلات ایران، فرهنگ و تمدن مردمانی که در نواحی مختلف ایران ساکن بوده‌اند را در خود جای داده است، می‌نویسد: "ایرانیان اگر بخشی از بدنشان برهنه باشد آن را بی شرمی می‌دانند و همیشه بلند لباس می‌پوشند.

 ویل دورانت در کتاب تاریخ تمدن می‌نویسد: "در زمان داریوش، زنان طبقات بالای اجتماع جز در تخت روان و روپوش‌دار از خانه بیرون نمی‌آمدند. در نقش‌هایی که از ایران باستان بر جای مانده است هیچ صورت زن دیده نمی‌شود
در موزه لوور پاریس مُهر سنگی استوانه‌ای مربوط به دوران هخامنشیان است که تعدادی با لباس و تاج و چادر زنان هخامنشی بر مسند شاهانه‌ای تکیه زده است و ندیمه‌هایش در مقابلش ایستاده‌اند و سرپوش به سر دارند.  موارد نمونه‌هایی از وجود فرهنگ پوشش و یکی از نشانه‌های ملیت ایرانی است.

پوشش فرهنگ‌های مختلف ایرانی

با این که استفاده از لباس‌های سنتی و قدیمی دیگر نسبت به گذشته در بین اقوام ایرانی رایج نیست، اما هستند مردمانی که در استان‌های مختلف هنوز از این سنت دیرین در نوع پوشش استفاده می‌کنند. پوشش اقوام مختلف در ایران برای بسیاری از گردشگران چه ایرانی یا خارجی بسیار جذاب و دیدنی است. شاید برای شما پیش آمده باشد که در سفر به نقطه‌ای از کشور افرادی را با لباسی خاص و سنتی مخصوص همان منطقه ببینید. لباس‌هایی که در عین زیبایی، پوشیدگی را نیز به همراه دارد. به طوری که اکثر افراد را به گرفتن عکس‌های یادگاری از این نوع پوشش ترغیب می‌کند. بر اساس شرایط جغرافیایی، آب و هوایی و همچنین فرهنگ‌های مختلف اقوام ساکن، نوع پوشش و لباس در بین قومیت‌های مختلف بسیار متنوع است.

مدگرایی

مدگرایی به این معنی است که فرد سبک زندگی، پوشش و رفتار خود را بر اساس آخرین الگوها تنظیم و به محض ورود الگوی جدید در جامعه، از آن پیروی می‌کند. این حس تنوع‌طلبی توأم با گرایش به خودنمایی در محیط اجتماعی، تغییرات چشمگیری در نوع پوشش، رفتار و آرایش افراد به همراه داشته است. مدگرایی منحصر به سن خاصی نیست، اما در بین جوانان جذابیت بیشتری دارد. عواملی چون تنوع‌طلبی و نوگرایی، همانندسازی، رقابت، چشم و هم‌چشمی با دیگران، مدگرایی و التزام ناشی از دوستی، جلب توجه دیگران و تشخّص‌طلبی می‌تواند از عوامل گرایش جوانان به سوی این شیوه زندگی باشد.‌

مد پیامد دوره معاصر و مختص به جامعه و فرهنگی خاص نیست، اما در عصر حاضر با گسترش روز افزون شبکه‌های ارتباطی و ماهواره‌ای، سبک زندگی  افراد جامعه مخصوصا نوع پوشش آن‌ها را  بسیار تحت تأثیر قرار داده است. این رسانه‌ها با کمک تبلیغات و مدهای جدید، نیازها و الگوهای جدیدی برای افراد ایجاد می‌کنند که بعضی از این الگوها با فرهنگ و ارزش‌های جامعه ما هیچ سنخیتی ندارد و باعث مشکلات اجتماعی و خانوادگی می‌شود.

اکثر افرادی که در پی مد روز هستند، به قول خودشان می‌خواهند باکلاس باشند. به عقیده آن‌ها نحوه پوشش عامل مهمی برای شناخت طبقه اجتماعی، میزان رفاه، سلیقه و فرهنگ افراد است.
 پیروی از مد همیشه بد نیست و می‌تواند جوانان را از لحاظ روحی ارضا کند و حتی در پیشرفت جامعه نیز مفید باشد. جامعه‌شناسان مد را یک پدیده اجتماعی می‌دانند که افراد را با یکدیکر همرنگ می‌کند. این به شرطی است که از افراد یا مدهایی که با جامعه هیچ سنخیتی ندارند پیروی نکنند. اما با این حال امروزه جوانان زیادی  را می‌بینیم که درگیر آن شده‌اند و مد به یکی از معضلات فرهنگی و اجتماعی جامعه تبدیل شده است. تقلید نسنجیده‌ای که وقت و هزینه زیادی برای آن‌ها دارد. چراکه اکثرا وقتی از آن ها دلیل انتخابشان پرسیده می‌شود تنها کلمه‌ای که می‌شنویم این است که مد شده است.

سخن آخر

 با پیشرفت روزافزون، شبکه‌های ارتباطی و ماهواره‌ای در نیازهای اساسی مردم به خصوص جوانان تغییرات بزرگی را به وجود آورده‌اند، رسانه‌هایی که با تبلیغات، الگوهای جدیدی را وارد زندگی جوانان کرده‌اند. الگوهایی که در اکثر موارد سنخیتی با فرهنگ و ارزش‌های جامعه ایرانی ندارد.

انتهای پیام