طی 7 سال اخیر نوآوری و تغییرمعنادار در پایان‌نامه‌های حوزوی دیده نمی‌شود

گروه حوزه‌های علمیه ــ معاون منابع انسانی قوه قضائیه و عضو هیئت امنای دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم با تأکید بر لزوم تغییر در هنجارهای علمی گفت: در طول هفت سال گذشته، تغییر معناداری در شکل و محتوای رساله‌های حوزه همچنین نوآوری جدی در مجموعه مقالات دیده نمی‌شود.

به گزارش ایکنا، حجت‌الاسلام والمسلمین علیرضا امینی، معاون منابع انسانی قوه قضائیه و عضو هیئت امنای دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، امروز، 23 آذرماه، در مراسم افتتاح پنجمین نمایشگاه دستاوردهای پژوهشی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم با تجلیل از فعالیت‌های دفتر تبلیغات اسلامی گفت: یکی از کارهای خوب این دفتر چاپ نشریاتی به زبان انگلیسی است که این کار بسیار مهم است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

 

ارتباط ضعیف حوزه با عرصه بین‌الملل

وی افزود: ما تولیدات و ظرفیت‌های خوبی در حوزه داریم ولی چون مطالب را به زبان فارسی می‌نویسیم ارتباط با مجامع علمی دنیا نداریم و لازم است در زمینه‌های مختلف مجلاتی را به زبان‌های دیگر بنویسیم.

امینی با اشاره به حضور دستاوردهای پژوهشی حوزه خواهران در این نمایشگاه بیان کرد: باید زمینه‌ای ایجاد کنیم تا بانوان در حوزه علمیه مجالی برای عرصه پژوهش داشته باشند زیرا وضعیت جاری حوزه این زمینه را فراهم نمی‌کند؛ در حوزه بانوان انگیزه‌های بسیاری زیادی وجود دارد و تقاضا دارم در این بخش هم توسعه صورت بگیرد البته در ابتدا هم به فکر خروجی زیاد نباشیم بلکه تربیت پژوهشگران در گام اول کار بسیار مفیدی است. 

معاون قوه قضائیه ادامه داد: به لحاظ ساختاری تغییرات زیادی در حوزه علمیه از جمله انجمن‌های علمی، جشنواره‌های علمی، اعطای مجوز به نشریات از سوی حوزه و ... ایجاد شده است که معتقدم بخشی از آن ناشی از تربیت نیرو از سوی حوزه بوده است.

لزوم تغییر در هنجارهای علمی

وی افزود: البته مشکل عمده در حوزه با وجود توسعه ساختاری، این است که تغییر در هنجارهای علمی در سطح لازم شکل نگرفته است؛ انجمن‌ها و ساختارهای مدرنی در حوزه داریم ولی تحول اصیل در گرو داشتن نظام هنجاری کارآمد است که ندارم البته محیط‌هایی مانند دفتر تبلیغات به علت استقلالی که دارند می‌توانند تحول و نوآوری را تعقیب کنند.

وی با بیان اینکه معتقدم دفتر تبلیغات اسلامی دارای دو وجهه است افزود: یکی از این وجوه، استقلال علمی به خصوص توانمندی در  تبلیغ دینی است و در آموزش و پژوهش هم خوش درخشیده است که باید روزآمدتر و توسعه بیشتری هم داشته باشد.

استفاده از نخبگان حوزه

وی افزود: امروز نظام نیاز بیشتری به دفتر تبلیغات دارد و آن نقش واسط میان نظام و جامعه اسلامی و بدنه حوزه علمیه است؛ دفتر با تدبیر می‌تواند خودش را بدنه حوزه بیشتر ساری و جاری کند مثلا برای حدود دوهزار نفر از نخبگان حوزه، پرونده ایجاد شده است که اگر این افراد در مجموعه دفتر حضور یابند جذب می‌شوند ولی سهم دفتر در بدنه حوزه و شامل افرادی که جذب دفتر نمی‌شوند چیست؟ آیا می‌توانیم با برنامه‌ریزی این بخش از ظرفیت‌های مغفول‌مانده در حوزه را مورد استفاده قرار دهیم؟.

وی با بیان اینکه نخبگان حوزه منحصر به این افرادی که پرونده دارند نیستند زیرا در مدل تربیتی امروز تعریف نخبه تغییر یافته است اظهار کرد: واسطه بودن میان نظام، مردم و حوزه در شکل متعارف شامل فعالیت‌های دفتر در قالب جذب رسمی افراد است ولی به نظرم امکان دارد در ذیل ریاست دفتر تبلیغات برای جذب سایر نخبگان هم برنامه‌ریزی شود.

امینی با اشاره به دروس خارج حوزه که با اشکالات زیادی روبرو است اظهار کرد: ظرفیت پژوهشی سنتی حوزه خصوصا در فقه و اصول، همین دروس خارج است؛ آقای اعرافی گزارش دادند که 600 درس خارج داریم ولی اجمالا فارغ از این آمار، بخشی از تولید فکر و دانش در حوزه از همین دروس است که ممکن است در قالب کتاب نشر نیابد و دفتر می‌تواند به نحوی از این خروجی استفاده کند. 

دروس خارج فراوری نشده است

وی با اشاره به ایجاد سامانه تقریرات دروس خارج اظهار کرد: بنده مراجعه کردم ولی متن دروس بارگزاری شده بود و فراوری نداشتیم لذا دفتر می‌تواند در بخش فراوری این متون فعالیت داشته باشد؛ این کار سبب می‌شود تا دانش منتقل شده و طلاب نیر با کارهای علمی آشنا شوند و علم  از شفاهی به فرایندی کتبی و کاربردی تبدیل خواهد شد.

حال ناخوش رساله‌های حوزه

امینی با تاکید بر استفاده از ظرفیت سنتی حوزه با اشاره به پایان‌نامه‌های حوزه تصریح کرد:  طی هفت سال گذشته 670 رساله سطح چهار در حوزه منتشر شده است؛ مرکز مدیریت حوزه در گزارشی بیان کرده که در طول هفت سال گذشته، تغییر معناداری در شکل و محتوای این رساله‌ها مشاهده نشده است؛ همچنین در مجموعه مقالات، نوآوری به شکل جدی دیده نمی‌شود و بیش از 72 درصد رساله‌های فقه و اصول، در چرخه ارزیابی از ابتدا رد شده یعنی کمترین شاخص‌ها را نداشته است.

وی افزود: آیا نمی‌توانیم خدماتی در دفتر تعریف و کاری کنیم که رساله‌های سطح چهار به صورت ارزشمند ارائه شوند و نقائص آن برطرف شود؟؛ دفتر باید با بدنه استادان فقه و اصول حوزه وصل شوند و به تدوین مقالات  و رساله‌های کاربردی و علمی دقیق کمک کند تا مثلا در ده سال آینده ارتباط با بدنه علمی، اثرگذار و معنادارتر باشد.

معاون قوه قضائیه تصریح کرد: ارتباط نظام‌مند بین طلاب و دفتر تبلیغات اسلامی برای رفع نقیصه‌ها ضروری است و من خواهش می‌کنم دفتر به سمت حل این معضلات حرکت کند.

انتهای پیام

منبع: ایکنا

کلیدواژه: قرآن قم ایکنا پژوهش امینی قوه قضائیه نمایشگاه دستاوردهای پژوهشی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iqna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایکنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۶۰۹۲۴۹۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

دوره شیخ صدوق دوره انتقال از عصر حضور ائمه (ع) به دوره غیبت

آیت الله علیرضا اعرافی در مراسم بزرگداشت شیخ صدوق که در آستان این محدث بزرگ در شهر ری برگزار شد، ضمن تسلیت روز شهادت امام صادق (ع) گفت : یاد و نام و خاطره‌های شیخ صدوق را در مجاورت مرقد شریف آن عالم فرزانه و بزرگوار گرامی می‌داریم و به همه امامزادگان معظم مخصوصا امامزادگان مدفون در این سرزمین گرانقدر درود می‌فرستم و از برگزار کنندگان این محفل نیز تقدیر می‌کنم. بنده نکاتی درباره مرحوم شیخ صدوق بیان می‌کنم، چون این عالم بزرگوار از بزرگترین عالمان و فرزانگانی هستند که دریچه‌ها و آفاق بزرگی به روی معارف امام صادق (ع) و اهل بیت (ع) گشود.

مدیر حوزه‌های علمیه کشور افزود: بیش از هزار سال است که کتب او در حوزه‌های علمیه و مراکز علمی، موج‌آفرین است. شیخ صدوق بیش از هزار سال پرچمدار مکتب امام صادق (ع) و سایر اهل بیت (ع) بوده است و بار‌ها این نام بلند در مراکز علمی طنین افکن شده و مورد احترام عالمان، بزرگان و مدرسان علوم الهی است. نقش این عالم بزرگوار در معماری تشیع، تحکیم مبانی آن و جهت دادن به فرهنگ اسلامی بسیار ممتاز و در سطح یک است بنابراین چنین شخصیت بزرگواری که به احترام او گرد آمده‌ایم از پدران معنوی ما به حساب می‌آید.

آیت‌الله اعرافی تصریح کرد: شیخ المحدثین در ساختن فرهنگ اسلامی و شیعی بسیار نقش‌آفرین بوده و از امتیازات فراوانی برخوردار است که به برخی از آنها اشاره می‌کنم. اول اینکه مرحوم شیخ صدوق از قم برخاسته و خاندان وی در قم جایگاه والایی داشته و پدر وی از چهره‌های مطرح در حوزه قم در قرون صدر اسلام بوده و رابطه نزدیکی با امام عسکری (ع) داشت و از چهره‌های مهم حوزه‌های علمیه بود. تولد مرحوم شیخ صدوق و نشو و نمای ایشان در قم بود. آن روزگار در میان حوزه‌های علمیه اسلامی و شیعی، سه حوزه جایگاه بزرگی در عالم اسلام و تشیع داشتند که حوزه قم، ری و بغداد به عنوان سه ضلع یک مثلث بودند که در تاریخ اسلام و طراحی فکر اسلامی و شیعی، نقش ممتاز و بی‌بدیل داشتند.

او ادامه داد: البته در آن زمان حوزه‌های علمیه متعددی در عراق، ایران و نقاط مختلف جهان اسلام داشتیم، اما در اواخر عصر حضور ائمه (ع) و شصت سال غیبت صغری و اوایل غیبت کبری، این سه حوزه، قله و سرآمد بودند. مرحوم شیخ صدوق آثار علمی ارزنده‌ای دارد و شاگردان بزرگی هم تربیت کرد. وی معارف الهی را در قم فرا گرفت و سپس به ری منتقل شد لذا اولین خصوصیت این عالم بزرگ و نقش‌آفرین تاریخ اسلام و ایران و تشیع این است که ایشان همزمان این سه حوزه بزرگ و سرآمد عصر خودش را درک کرده است. بخش زیادی از رشد علمی شیخ صدوق در قم و در محضر پدر بزرگوار و دیگر علمای بزرگ قم سپری شد. سپس وقتی حکومت آل بویه از اولین حکومت‌های شیعی شکل گرفت و مقر آن در ری بود از شیخ صدوق دعوت شد در مقر خلافت حضور پیدا کرده و به کار علمی بپردازد. ایشان هم احساس وظیفه کرده و به ری آمد.

مدیر حوزه‌های علمیه کشور گفت: این برای ری و تهران افتخار بزرگی است که دو تن از نویسندگان کتاب چهارگانه شیعه یعنی شیخ صدوق و شیخ کلینی از حوزه علمیه ری برخاسته‌اند. شیخ صدوق به دلیل جامعیتی که داشت مورد احترام هم حوزه‌های علمیه بودند. در امتداد نکته اول، باید به نکته دیگری توجه کرد که شیخ صدوق، مرد هجرت‌ها و سفر‌های مختلف علمی است. ممکن است هجرت، امروزه برای ما امر ساده‌ای به حساب بیاید چراکه وسایل نقلیه برای رفت و آمد میان شهر‌های مختلف جهان وجود دارد، اما آن زمان، یک سفر حج ماه‌ها طول می‌کشیده است و ابزار‌های ارتباطی امروز هم وجود نداشته است. مرحوم شیخ صدوق در قرن چهارم هجری، غیر از اینکه حوزه‌های ری، قم و بغداد را درک کرد، زنجیره سفر‌های علمی ایشان از جمله به خراسان و مشهد، سمرقند، بلخ و بخارا، فصلی اعجاب‌انگیز و درخشان از زندگی ایشان است.

آیت‌الله اعرافی گفت: نکته دیگر اینکه شیخ صدوق پرچمدار فکر شیعی است. وی در عصر خود در ری، بغداد، سمرقند، بخارا، بلخ، همدان، مکه و مدینه با علمای اهل سنت وارد بحث و گفتگو‌های فراوانی شد. وی حتی استادان و شاگردانی دارد که از علمای اهل سنت هستند. امروزه عده‌ای دنبال این هستند که اهل سنت را در تضاد با شیعه قرار دهند که این مسئله در همه اعصار وجود داشت، اما کسانی همانند امام صادق (ع)، شیخ صدوق، شیخ مفید و دیگر بزرگان از یک سو با افراط در اهل سنت مقابله کرده و از سوی دیگر برای افراد میانه‌رو اهل سنت احترام قائل بوده و دنبال وحدت جهان اسلام بودند. مخصوصا شیخ صدوق هم در آثار و اعمال و افکار خود پایبند این سنت اسلامی بودند.

او با بیان اینکه دوره شیخ صدوق دوره انتقال از عصر حضور ائمه (ع) به دوره غیبت است، افزود: این انتقال، یک گذر تاریخی بود لذا باید ظرفیت‌های جدیدی ایجاد شده و معارف شیعه، سامان تازه‌ای پیدا کنند تا عالم اسلام به دوره غیبت صغری و پس از آن غیبت کبری منتقل شود.

عضو مجلس خبرگان رهبری عنوان کرد: طراحان و معماران بزرگ شیعه از زمان ظهور به زمان غیبت چند نفر هستند که یکی از بزرگترین آنها شیخ صدوق است. دیگر افراد شیخ مفید، سید مرتضی، کلینی و امثالهم بودند. اینها معمار تاریخ تشیع و طراحان یک تحول عظیم در عالم تشیع و ایران هستند، چون ایران در همین ایام است که اندک اندک آغوش خود را به روی معارف شیعه می‌گشاید و برخلاف برخی تصورات، شمشیر، اسلام را به ایران نیاورد بلکه ایران با آغوش باز و با عقلانیت از اسلام و معارف قرآن و اهل بیت (ع) استقبال کرد.

 

باشگاه خبرنگاران جوان قم قم