به نقل از «ایرنا»

تاملی بر مساله حیرت در اندیشه ویتگنشتاین

تاریخ انتشار: ۲۴ بهمن ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۶۸۸۲۳۳۹

لودویگ یوزف یوهان ویتگنشتاین (Ludwig Josef Johann Wittgenstein) فیلسوف اتریشی قرن بیستم (۱۸۸۹ تا ۱۹۵۱) بود که مباحث متعدد و متنوعی را در فلسفهٔ ریاضی، فلسفهٔ ذهن و بیش از همه فلسفه زبان گشود.

فلسفه ویتگنشتاین را می‌توان پژواکی از تحولات زبانی دانست که از اواخر سده نوزدهم، پدیدار شد. او تنها فیلسوفی بود که تمام آرا و آثارش بر محور زبان استوار و معتقد بود که تمام فلسفه، نقادی زبان است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

ویتگنشتاین ساختار زبان را بیانگر نحوه اندیشه ما در مورد عالم واقعی می‌دانست و به این ترتیب فلسفه در نظر او نوعی درمانگری بود و فیلسوف هم کسی که بیماری‌های فهم انسان را علاج می‌کند.

طالب جابری (متولد ۱۳۶۵) با سابقه پژوهش و ترجمه در حوزه فلسفه در کتاب جهان و زبان در اندیشه ویتگنشتاین (چقدر عجیب است که جهان باید وجود داشته باشد) ، نگاهی اینچنینی به مساله حیرت دارد:

آیا در عالم امروزی ما امکان حیرت وجود دارد؟  آیا سیب تراریخته‌ای که ساختار ژنتیکی‌اش دستکاری شده است و می‌توان آن را به قیمت هر کیلو ۶۵۰۰ تومان خرید، ما را حیرت زده می کند؟ آیا افتادن سیب از درخت پس از نیروی گرانشی نظریه نیوتن و پس از خمیدگی فضا-زمان انیشتین و پس از نظریه ریسمان‌ها حیرت انگیز است؟ در دوران ما چه چیز مایه حیرت است و چگونه؟ (ص. ۵۰)

 این کتاب نشان می‌دهد وجود جهان در اندیشه ویتگنشتاین حیرت‌انگیز است و این حیرت از مرزهای زبان می‌گذرد: در زبان بیان درست معجزه وجود جهان- هرچند این خودگذارهای در زبان نیست- وجود خود زبان است. این عبارت شاید غریب ترین و دشوارفهم‌ترین عبارت در کل نوشته‌های ویتگنشتاین باشد.

جابری در مقدمه اثر خود ابتدا از حیرت و این مقوله نزد فیلسوفان و اندیشمندان می‌گوید و معتقد است: عمر سخن از تجربه حیرت به اندازه عمر تفکر فلسفی نظام‌مند است. از ارسطو که می‌گفت آدمی از راه حیرت، فلسفه ورزی را آغاز کرده تا عطار که ششمین وادی از هفت وادی عرفان را حیرت می‌داند.

نویسنده همچنین به این مساله اشاره دارد که بسیاری از پژوهشگران فلسفه با اشاره به اینکه نظریه‌های زبان ویتگنشتاین مشهور است علاقه‌ای به  سخن گفتن از جایگاه حیرت نزد این فیلسوف ندارند حال آنکه او معتقد است آنچه رازآمیز است این نیست که جهان چگونه است بلکه این است که جهان هست.

به همین دلیل است که جابری، ویتگنشتاین را نه در مقام محققی دانشگاهی بلکه در مقام متفکری بررسی می‌کند که از حیرت می گوید چون او با حیرت به جهان می نگرد باید با حیرت از او خواند و شنید. البته نویسنده روشن می‌کند حیرت ویتگنشتاین از جهان، همانند حیرت مارتین هایدگر (فیلسوف آلمانی، ۱۸۸۹ تا ۱۹۷۶)‌ از وجود، زمینی است و در این مفهوم با حقایقی از عالم بالا و سیر و سلوک معنوی روبرو نیستیم.

نویسنده در پرداختن به مساله حیرت نزد یکی از تاثیرگذارترین فیلسوفان قرن بیستم از نظریه های فلسفه زبان او غافل نمی شود و معتقد است رویارویی او با راز آمیزی جهان با مواجهه او با مرزهای زبان همراه است و به همین دلیل، هنگام تحلیل، مسائل فلسفی را از منظر زبان و زبان مندی انسان می‌بیند.

کتاب جهان و زبان در اندیشه ویتگنشتاین (چقدر عجیب است که جهان باید وجود داشته باشد) در سه بخش نوشته شده است؛ آغاز ویتگنشتاین یک تجربه بنیادین، جهان از منظر ابدیت و وجود زبان، زبان وجود.

این کتاب را نشر ققنوس در ۱۱۸ صفحه و شمارگان ۷۷۰ نسخه منتشر و روانه بازار کتاب کرده است.

برچسب‌ها فلسفه انتشارات ققنوس

منبع: ایرنا

کلیدواژه: فلسفه انتشارات ققنوس فلسفه انتشارات ققنوس اندیشه ویتگنشتاین مساله حیرت

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۶۸۸۲۳۳۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

شولتز: پوتین حق ندارد از امانوئل کانت نقل قول کند!

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از راشاتودی، اولاف شولتز، صدر اعظم آلمان در سیصدمین زادروز امانوئل کانت، فیلسوف برجسته آلمانی، ولادیمیر پوتین، رییس جمهور روسیه را بابت نقل قول از این فیلسوف آلمان مورد انتقاد قرار داد.شولتز در مراسمی در آکادمی علون برلین-براندنبرگ، گفت: پوتین کوچک‌ترین حقی برای نقل قول از کانت ندارد؛ با این حال، رژیم پوتین تقریبا به هر قیمتی، همچنان به سرقت از کانت و آثارش ادامه می‌دهد!

به ادعای شولتز، نقش روسیه در جنگ اوکراین، با آموزه‌های بنیادی کانت در تناقض است. وی به گفته کانت درباره مداخله کشورها در امور سایر کشورها اشاره و از تصمیم کی‌یف برای عدم مشارکت در مذاکرات صلح با مسکو حمایت کرد. صدر اعظم آلمان مدعی شد که به باور کانت، معاهده‌های اجباری راه دستیابی به «صلح دائمی» نخواهد بود.

پوتین همواره به تحسین آثار کانت و نقل قول از او مشهور بوده است و حتی در سال ۲۰۱۳ پیشنهاد داد که باید نمادی رسمی از این فیلسوف در منطقه کالینینگراد ساخته شود.

رییس جمهور روسیه ژانویه امسال در جریان دیدار با دانشجویان دانشگاه کالینینگراد، کانت را «یکی از بزرگ‌ترین متفکران دوران خود و عصر امروز» توصیف کرد و گفت که دعوت او از همه برای «زندگی با تکیه بر ذکاوت شخصی» همچنان بعد از سال‌های متمادی، موضوعیت دارد.

وی گفته بود: هر کشور باید با عقل سلیم و ذکاوت خود برای بقای خود تلاش کند. این بدان معنا نیست که به منافع سایرین اهمیتی نمی‌دهیم اما هرگز اجازه نخواهیم داد که منافع روسیه نادیده انگاشته شود. در برخی کشورها، بین همسایگان ما، این نظریه فراموش شده است. خیلی‌ها به دیگران تکیه می‌کنند که البته تبعات خوبی برای آنها نخواهد داشت.

دولت منطقه کالینینگراد در پاسخ به اظهارات شولتز اعلام کرد که هیچکس به اندازه روسیه برای «زنده نگه داشتن نام این فیلسوف بزرگ و آموزه‌هایش تلاش نکرده است.»

کانت در سال ۱۷۲۴ در کونیگسبرگ(کالینینگراد امروزی) متولد شد که به پادشاهی پروس متعلق بود و بعدها به بخشی از قلمرو امپراطوری روسیه بدل شد. این فیلسوف مطرح به واسطه آثارش در حوزه اخلاق، زیبایی‌شناسی و فلسفه شناخت هستی مشهور است و یکی از پایه‌های فلسفه کلاسیک آلمان به شمار می‌رود.

کد خبر 6087341