به نقل از «خبرآنلاین»

عمان علی طوال التاریخ

تاریخ انتشار: ۳ اسفند ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۶۹۸۷۶۸۸

عمان بلد سلطنتی أشبه بالملکی ، یقع الی الجنوب الشرقی من شبه جزیرة العرب یحده من الشرق خلیج عمان و من الجنوب البحر العربی و من الغرب جمهوریة الیمن و من الشمال و الشمال الشرقی ، العربیة السعودیة و الامارات العربیة المتحدة ، کما لعمان حدود بحریة مع ایران ایضاً .

 انبثق اسم عمان عن شخصیة تدعی عمان و هو نجل (قحطان ) أحد أحفاد النبی ابراهیم علیه السلام ، و قد عرفت بلاد عمان بهذا الاسم منذ قرون قبل ظهور الاسلام .

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

و بالطبع فان هذا البلد کان یعرف فی الألفیة الثانیة قبل المیلاد ببلاد مغان (Magan) و لاتتوفر معلومات عن معنی ذلک و دائرة استعماله ، إلا ان ابرز الاسماء هو مغان ثم تغیر الی (مجان) . و مجان فی العهود القدیمة کان اسم لولایة تقع فی جنوب ایران ثم أطلق علیها فیما بعد اسم (مکران) ، و نفس هذا الاسم یستخدم علی منطقة عمان الحالیة ایضاً و هو ذو علاقة کبیرة بقطاع بناء السفن و مناجم النحاس فی لغة السومریین .
 کما ان اسم عمان ، یستخدم لوجود عدد کبیر من عیون المیاه العذبة فی عهد آل (مزون) . فعمان من الاساس کان یطلق علی مکان قدیم جداً فی الیمن ، هاجرت الیه القبائل العربیة عقب انهیار سد مأرب و هی المنطقة التی تعرف ب(عمان) الحالیة ، و کذلک کتب بعض المؤرخین ان السبب فی تسمیة عمان بهذا الاسم یعود ال (عمان بن سبأ بن یغثان بن ابراهیم).

عمانا) فی الحقیقة هو اسم لاحدی مدن جنوب ایران و تقع الی الغرب من میناء جابهار الحالی و میناء جاسک ، و کانت تطلق اسماء اخری علی عدد من اجزائها ک(ظفار) و (حضرموت) و(مسقط) و غیرها و بقی مسقط هو الاسم الوحید الذی نعتت به هذه الارض تاریخیا و سیاسیاً. و تبلورت مسقط وازدادت اهمیة عندما سیطرت حکومتها آنذاک علی جزائر زنگبار و من ثم غیرت اسم حکومتها و دولتها الی سلطنة (مسقط زنگبار) و استمر اطلاق هذا الاسم علی تلک المنطقة اعتباراً من (1060) و حتی (1273) ه ق . ثم و عقب انفصال زنگبار عن هذا الجزء ، اشتهرت باسم سلطنة مسقط وعمان و عرفت رسمیاً بهذا الاسم لفترات مدیدة ، کما یطلق علیها فی هذه الاثناء ایضاً سلطنة عمان ایضاً . فی عام (1970) م حصل هذا البلد علی استقلاله من بریطانیا وبات اسمه الرسمی (سلطنة عمان) . و فی التسمیة الدولیة یطلق علی هذا البلد اسم عمان (Oman).
 منذ القرن السابع عشر المیلادی کان لعمان حکومة مستقلة بلغت ذروة قوتها فی القرن ال19 المیلادی ، و فی القرن العشرین تدنّت القدرة السیاسیة فیه و اصبح هذا البلد تحت تأثیر و نفوذ المملکة المتحدة بشکل واسع إلا انه لم یعرف ابداً بصورة رسمیة انه مستعمرة بریطانیة أو جزء من تلک المملکة . عمان لدیه علاقات واسعة النطاق علی المستوی العسکری و السیاسی مع الولایات المتحدة الامریکیة و انجلترا ، إلا انه یتابع سیاسة خارجیة مستقلة به و قد کان ناجحاً فی هذا المجال. ان نظام الحکم فی هذا البلد هو الملکیة المطلقة إلا ان للبرلمان دور فی التشریع و فی الرقابة بشکل محدود ایضاً .
 ان هذا البلد کباقی البلدان العربیة فی حوض الخلیج الفارسی التی تعتمد بشکل رئیسی فی عائداتها علی النفط بالرغم من انه قیاساً بباقی جیرانه یعتبر علی مستویً متوسط فی انتاج النفط ، کما ان الزراعة وصید الاسماک،  یشکلان موردین مهمین ضمن عائدات عمان کذلک .

یبدو انه وحسب وجهات نظر بعض المسؤولین فی هذا البلد و الذی حظیت باللقاء معه ومصاحبته خلال ایام سفرتی الی هذا البلد من ناحیة ، و من ناحیة اخری کانت له مساع فی ازدهار عدد من قطاعات عمان و اکتسبت منه معلومات مفیدة ، ان عمان کباقی بلدان المنطقة و نتیجة لاتجاهه نحو ثقافة الحیاة العصریة ، فقد بارت الکثیر من بساتین النخیل و الغابات فیه ، ویجری الیوم تنفیذ مشروع زراعة ملیون نخلة فی مختلف المناطق من محافظات و مدن هذا البلد ،وقد لاحظت عن قرب خلال زیارتی لمدینة (نزوی) و التجول فی مزارعها و سهولها الخضراء ، کیفیة تنفیذ ذلک المشروع الضخم ، حیث یرتجی من خلاله التمکّن من زیادة مستوی العائدات الاقتصادیة للبلاد . البدیل الآخر لعائدات عمان هو السیاحة و قد شاهدت بنفسی کیف ترسو یومیاً بواخر کروز المتطورة التی تقل مئآت السیاح الاجانب علی سواحل مسقط و فی منطقة (مطرح) المحلة القدیمة من العاصمة و یتجول المسافرون فی ازقة هذه المدینة و شوارعها و باقی المدن الجمیلة من هذا البلد و یتمتعون بطبیعته الخلابة الخاصة به .
 فی القرن السادس قبل المیلاد (530 – 550 ق م) قام جیش الامبراطوریة الفارسیة بفتح عمان، و یقال ان شبکة القنوات الموجودة و التی یطلق علیها (الفَلَج) و جمعها (الأَفلاج) قد تمً شقها منذ تلک الحقبة والیوم تشتهر کثیراً هذه الطریقة من الری فی عمان ، و یوجد فی الوقت الحاضر مئآت الفروع من القنوات فی عمان . و فی هذا المجال وخلال زیارتی لمدینة (نزوی) یوم الاثنین ٢٠٢٠/٢/١٠ ذهبت لزیارة قناة (فلج دارس) التی تقع فی ضواحی المدینة و تمر من وسط احدی الحدائق ، و کان الماء الصافی الزلال یجری فی تلک القناة و حسب قول کبار السن من تلک المحلة ، إنً عمرها یعود لاکثر من عشرة قرون و قد قام أَحَد رفاقی الذین یصحبونی بالسباحة فی میاهها الدافئة .
 کما توجد شبکة اخری من القنوات فی عمان ایضاً و تعرف ب ( الداوودی ) حیث قیل بان قنوات الداودی هی بادرة و اختراع النبی داود و النبی عمران و النبی ایوب (علیهم السلام) فی مدینة صلالة و ما حولها و هی مرکز محافظة ظفار فی عمان . إنً ضریح النبی عمران یقع فی تلک المنطقة و یبلغ طوله (30متراً) و هو اطول ضریح فی العالم . تتشعب شبکة القنوات الداودیة فی مدینة صلالة التی تبعد بحوالی (1000) کم عن مسقط العاصمة .

یذکر تاریخ عمان انه خلال اعوام (65 – 610 میلادی) کانت عمان و الیمن تحت سلطة الدولة الساسانیة ، دخل الاسلام بلاد عمان علی عهد حکم (اسرة الجلندی) حیث کان یحکم عمان فی تلک الفترة (جیفر الجلندی ) و شقیقه عبد الجلندی . یقال ان الرسول الاکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) قد بعث کتاباً بواسطة عمرو بن العاص الی (جیفر و عباد) نجلی الجلند ملک عمان یدعوهما فیه الی الاسلام و قد آمن کلاهما بالاسلام و عُیّنا من قبل الرسول الکریم (ص) والیین علی عمان . و بما إنً والی عمان قد اعتنق الاسلام ، فان اهالی عمان اعتنقوا الاسلام باجمعهم و منذ ذلک الحین تحولت عمان الی احدی قلاع الاسلام الحصینة التی دافعت عن الدین الحنیف فی حرب الیمامة (و هی حروب الردة).
 عُرفَ العمانیون علی مدی التاریخ بالتجارة و کانت لدیهم سفن شحن عدیدة ، تبحر الی مناطق نائیة و حتی الی حدود الصین و شرق افریقیا . کانت (صحار) فی ذلک العهد احدی الموانئ التجاریة المهمة فی عمان و تنطلق البواخر التجاریة من هذا المیناء المهم الی سواحل افریقیا وماداغاسکار و غیرها من الموانئ المشهورة آنذاک و ترسو فیها .
 و لکن فی القرن السادس الهجری قام بنی نبهان بالسیطرة علی المناطق الداخلیة و المرکزیة فی عمان و اعلنوها عاصمة لحکومتهم و ترکوا المناطق الساحلیة ، و من هنا قام البرتغالیون الذین کانوا یتزعمون القوة البحریة فی العالم آنذاک باستغلال هذا الفراغ و اخذوا احتلال تلک المناطق ، وسقطت دولة بنی نبهان فی مناطق عمان المرکزیة فی القرن التاسع الهجری .
 فی القرن السادس عشر المیلادی اجتاز البرتغالیون شبه جزیرة رأس الرجاء الصالح و فرضوا سیطرتهم بالکامل تقریباً علی کافة المدن الساحلیة فی شرق افریقیا ثم وصلوا الی سواحل الهند و المحیط الهندی. فی عام (1507)م هاجم البرتغالیون عمان و واجهوا مقاومة شدیدة من قبل اهالی هذا البلد إلا انهم بالتالی استطاعوا احتلال عمان و بقی البرتغالیون هناک ما یقارب القرن و نصف القرن وفرضوا هیمنتهم علی جمیع سواحل و عائدات ذلک البلد و امتصوا خیراته .
 فی عام (1624) میلادی تأسست دولة الیعاربة بقیادة الامام ناصر بن مرشد الیعربی و استطاع هذا القائد و بمساعدة ابناء عمان من محاربة البرتغالیین و تمکّن خلال فترة وجیزة تحریر عدد من المدن الساحلیة من قبضة البرتغالیین إلا ان الاجل لم یمهله و وافته المنیة . ثم جاء من بعده خلیفته الامام سیف بن سلطان الیعربی و واصل ذات سبیله ، و استطاع عام 1649 میلادی تحریر مسقط من ایدی البرتغالیین و عقب تحریر مسقط اخذت جمیع معسکرات البرتغالیین تنهار واحدة تلو الاخری، و استطاع فی نهایة المطاف تخلیص عمان بأسرها من قبضة البرتغالیین و تحریرها .
 و لم یکتفِ العمانیون بتحریر ارضهم من دنس البرتغالیین بل قاموا بملاحقة فلول هولاء فی سواحل الهند و الساحل الشرقی من افریقیا و استطاعوا من خلال عدة هجمات متتالیة طرد القوات البرتغالیة من تلک المناطق ، حتی تم بالتالی اخراج البرتغالیین و الی الابد من المنطقة عالم 1698 میلادی وتمکن العمانیون من خلال هذا الانجاز الشجاع تسجیل اسم عمان بأحرف من نور فی صفحات التاریخ المشرقة . و کانت ثمرة هذا الانتصار تاسیس حکومة کبیرة و قدیرة فی عمان تمتلک اسطول بحری ضخم یسیطر علی جمیع میاه المنطقة ، عقب ذاک اصبح العمانیون یمتلکون اکبر اسطول بحری و تجاری فی المحیط الهندی ، کما امتدت حدود دولة عمان حتی سواحل افریقیا الشرقیة واستمر حکمها علی کافة الجزر من تلک المناطق و ساحل افریقیا حتی العقد السادس من القرن العشرین. فی ذلک الحین کانت عمان تعتبر احدی اغنی دول المنطقة ، و فی تلک الفترة جری شق عشرات القنوات (أو الفلج بالتسمیة المحلیة) حتی عشرات الکیلومترات فی باطن اراضی تلک المنطقة الوعرة من اجل اداء عملیة الری و ازدهرت الزراعة و ظهرت بساتین عدیدة من مختلف انواع الحمضیات، و تم انشاء ثلاث قلاع ضخمة و مهمة فی مناطق مختلفة من عمان . تلک القلاع هی :- قلعة نزوی ، و قلعة حصن الحزم ، و قلعة حصن جبرین فی مناطق تقع حوالی العاصمة ، اضافة الی قلعتین شهیرتین هی قلعة میرانی و قلعة جلالی التی تشرف علی مدینة مسقط.
 فی یوم الاثنین  ٢٠٢٠/٢/١٠ و خلال زیارتنا لمدینة (نزوی) تجولنا فی قلعة هذه المدینة . و مما اثار عجبی هناک ان احد المدفعین القدیمین الاثریین اللذین وضعا علی جانبی بوابة القلعة هو من مدافع الغنائم التی اخذت فی عهد شاه عباس الصفوی من البرتغالیین حیث نقش تحت شعار الحکومة البرتغالیة علی سبطانة المدفع الحدیدیة الصلبة هذا النص باللغة الفارسیة وترجمتها هکذا :-
 (تمت السیطرة علی هذا المدفع غنیمة علی عهد حکم ملک الارض الزمان الشاه عباس الصفوی الموافق لسنة (1031) هجری قمری ... الله وردی خان الجندی المخلص للملک امام قلی خان بیگلر الذی یبسط سیطرته علی بلاد فارس ولار و کوه کیلویه و البحرین و قلعة هرموز ...)
 و هذا بحد ذاته دلالة علی عهد الدولة الصفویة فی فترة شاه عباس الصفوی خلال الحرب مع البرتغالیین فی جزیرة غامرون السابقة و میناء بندر عباس الحالی ، کما یحتمل انه یشیر الی تعاون هذین القوتین البحریتین فی ذلک الحین ضد البرتغالیین .

 و خلال تطلّعی علی اقسام هذه القلعة المختلفة ، وقع بصری علی خارطة عمان التاریخة فی تلک الاحقاب القدیمة حیث اشیر فیها الی فترة سیطرة الدولة الصفویة علی عمان و سواحلها و قد عبّر عنها فی الخارطة بعبارة (احتلال الفرس) بینما عبّر عن فترة سیطرة الحکومة العثمانیة علی تلک الاراضی بعبارة عهد الدولة العثمانیة !.
 النقطة الاخری التی اثارت انتباهی انه عند تعریف کافة المعدّات الحربیة و المدافع و غیرها الموجودة فی قلعة (نزوی) ثبّت علی لوحاتها الاسم الحقیقی و الفترة التاریخیة الخاصة بها ، إلا انه و للاسف بالنسبة الی المدفع العائد للعهد الصفوی و شاه عباس لم تجرِ ایة اشارة الی ذلک ... و قد افصحت و استفسرت بهذا الخصوص من احد مسؤولی متحف القلعة حیث واجهنی بأدب و احترام کبیر وشکرنی علی الدقة التی توخیتها و وعدنی بتثبیت هذا الموضوع علی لوحة ذلک المدفع المذکور ... - وهو ما استبعده کثیراً -.
 علی ایة حال عقب الانتصار الکبیر الذی حققه (الیعاربة) فی الحرب مع البرتغالیین شهدت عمان فترة من الاستقرار و الهدوء و الامن ، إلا انه فی نهایة حکم هذه الاسرة برزت خلافات داخلیة و بالتالی کانت النتیجة ان طرأت حالات من انعدام الامن فی المناطق المرکزیة من البلاد . و شیئاً فشیئاً تعرضت عمان الی اضطرابات و فوضی و بدأت اعمال شغب و انعدام الامن ، فی تلک الاثناء ثار (احمد بن سعید البوسعیدی) الذی کان والیاً علی مدینة (صحار) علی دولة الیعاربة.
 تمکن احمد بن سعید جمع اهالی صحار و رستاق حوله و استطلع بالتعاون معهم القضاء علی معارضیه. و فی عام (1744) میلادی اجتمع الاهالی و کبار السن و اصحاب النفوذ من المجتمع فی مدینة (رستاق) و اختاروا بشکل رسمی احمد بن سعید زعیماً و اطلق علیه لقب الامام احمد بن سعید . وهذه الزعامة و القیادة کانت بدایة لزعامة و حکم ملوک (آلبو سعید) و هو مستمر حتی الیوم فی حکم و سلطنة عمان .
 بعد اختیار الامام احمد بن سعید البوسعیدی للزعامة و القیادة ، جعل مدینة (رستاق) عاصمة لدولته و قام بتأسیس قوة عسکریة بحریة لیتسنی له الحفاظ علی بلاده و الدفاع عنها . انه جعل من مدینة مسقط احدی المراکز التجاریة المهمة و اقام علاقات وطیدة و فریدة مع الهند و افریقیا بشکل کانت قوته البحریه تبسط سیطرتها علی جمیع النقاط البحریة ، و عقب وفاته تولی ابنه مقالید الامور من بعده .
 کانت فترة حکم سعید بن احمد بن سعید خلال اعوام 1783 – 1784 میلادی ، و بعد رحیله تولی ابنه حمد بن سعید دفة الحکم فی عمان اعتباراً من عام 1784 و حتی 1792 میلادی، ونقل حمد بن سعید عاصمته من رستاق الی مسقط و وسع نفوذه حتی بحر شرق افریقیا ، و تولی من بعده ابنه سلطان بن احمد بن سعید الحکم من عام 1792 – 1804 میلادی . تضاعف عدد سفن القوة البحریة العمانیة علی عهد سلطان بن احمد و من بعده تولی السلطان سعید بن سلطان مقالید الحکم بدایةً من عام 1804 و حتی 1856 میلادی و بلغ شأن القوة البحریة العمانیة الذروة خلال فترة حکم سعید بن سلطان الذی کان واحد من الشخصیات المرموقة فی عمان ذو ادارة قویة و سیاسی محنّک و قائد عسکری مقدام اضافة الی کونه ذو توجهات تجاریة ، و هو رجل ذکی فطن و یعتبر متحایل و مکّار و ذو معرفة بالعالم . کان شعاره (ان مالم تستطع الحصول علیه بالحرب یمکنک اکتسابه بالحیلة و المکر) . و قد طالت فترة حکمه (52) عاماً استطاع خلالها تاسیس امبراطوریة مترامیة الاطراف تمتد حدودها من شرق افریقیا الی سواحل ایران .
 فی تلک الحقبة التی کانت تعصف فیها الحروب و الهجمات کافة ارجاء المنطقة استطاع هو ببراعة الحفاظ علی استقرار عمان ، ففی بدایة حکومته کان یبسط نفوذه علی جزء من التراب العمانی وعدد من مقاطعاته فقط ، و کانت الطرق فیما بینها ترابیة تقطعها قوافل الابل بصعوبة و انعدام الامن ، إلا انه فی یوم وفاته ترک امبراطوریة قویة واسعة النطاق . تمتد حدود امبراطوریته من سواحل عمان و میناء غوادر و مکران و جزیرة زنگبار و بمبا فی الساحل الشرقی من افریقیا و حتی استئجار میناء بندر عباس و جزیرة قشم و جزیرة هرمز فی الخلیج الفارسی و ابرام العقود التجاریة مع الحکومات البریطانیة و الفرنسیة و الهولندیة و البرتغال و الولایات المتحدة الامریکیة .
 فی عام 1840 میلادی بعث سعید بن سلطان مندوبه الخاص و هو احمد بن نعمان الکعبی بصفته اول سفیر عربی علی متن سفینته الخصوصیة التی تدعی (السفینة السلطانیة) الی نیویورک . وکانت هذه السفینة اول سفینة عربیة تصل الی نیویورک . کان لسعید بن سلطان ولع خاص بالبحر، یقال انه کان یملک اکثر من (20) سفینة خاصة و کانت فترة حیاته فی البحر اکثر من فترتها علی الیابسة ، و علیه فقد عرف (بالسید البحّار).
 لقد قضی سعید بن سلطان اغلب اوقات حیاته فی السفر علی میاه البحار . الجدیر ذکره ان السلطان سعید بن سلطان حینما حلّت به الوفاة عام 1856 میلادی کان علی البحر فی سفر من مسقط الی زنگبار علی متن سفینته الخصوصیة المسماة فیکتوریا فی بحر (سیشل) . و سیشل هو الاسم الرسمی لجمهوریة سیشل و هی بلد علی شکل جزیرة فی المحیط الهندی و تعتبر اصغر دولة فی القارة الافریقیة و عاصمتها فیکتوریا.
 و مع وفاة السلطان سعید عام (1856 م) برز انشقاق من جدید فی سلطنة عمان ، فقد حکم ثوینی بن سعید عمان اعتباراً من 1856 و حتی 1886 میلادی ، بینما کانت مستعمرة زنگبار تدار من قبل مائد بن سعید من عام 1856 و حتی 1870 م . فقد ثم التوقیع علی معاهدة انفصال زنگبار عن سلطنة عمان المباشرة عام 1861 بتدخل من بریطانیا . و من خلال هذه المعاهدة عرفت زنگبار انها إمارة ذات حکم ذاتی کفیلة بشؤونها الداخلیة ، و فی مقابل ذلک علیها ارسال الخراج الی البلاط الملکی العمانی . و تواصل ارسال هذا الخراج حتی عام 1964 عندما اعلنت زنگبار عن استقلالها . و الی جانب انفصال زنگبار عن عمان انبرت (قیس) احدی افخاذ اسرة (آل سعید) لاحیاء مبدأ الامامة ایضاً ،  و اعتبر (عظّام بن قیس آل سعید) عام 1868 نفسه اماماً لعمان ، و اعترفت عدد من القبائل (الهیناویة) بامامته ایضاً . إلا ان عامة العمانیین لم یعترفوا به اماماً علی الیمن . کان الامام (عظّام) یتابع التضامن مع القبائل العمانیة للسیطرة علی کافة ارجاء عمان إلا انه فی ذلک الحین کانت القوات البریطانیة تعتبر ان ازدیاد قوة عمان تشکل خطراً علی قوتها التی استقرت فی المحیط الهندی ، من هنا بدأت بالعداء معه . بینما واجه الامام عظّام تمرداً من قبائل الغفیری عام 1870 ، و تسلم منافسه ترکی بن سعید آل سعید مساعدة مالیة من البریطانیین فتمکن إثر ذلک من دحر الامام عظام فی معرکة خارج مدینة (مطرح) عام 1871م و قتله .
 کانت عمان فی القرن الثامن عشر المیلادی محطاً للتنافس بین فرنسا و انجلترا ، إلا انه فی القرن التاسع عشر ابرمت حکومة عمان عدد من معاهدات الصداقة و المکاسب التجاریة مع انجلترا وبهذا الترتیب ازدادت هیمنة بریطانیا علی ملوک سلطنة عمان . و فی عهد ترکی بن سعید الذی وصل الی سدة الحکم بمساعدة من البریطانیین ازداد نفوذ انجلترا علی سیاسة عمان . استمر حکم ترکی حتی 4/1/1888 میلادی ، و بعد وفاته تسلم مقالید السلطة ابنه فیصل و نصّب سلطاناً علی عمان و استمر حکمه حتی عام 1913 میلادی .
 مع بدایة القرن العشرین و فی عام 1908 م ابرمت معاهدة صداقة اخری بین بریطانیا و عمان . و خلال هذه الفترة واجهت حکومة مسقط تمرد القبائل الاباضیة فی عمق الاراضی العمانیة وکانت اغلب تلک التمردات تقع فی اطراف مدینة (نزوی) ، فهذه القبائل کانت تطالب بحکومة زعیم دینی ای تدعو ل(امام عمان) ، و بالتالی و من خلال (معاهدة التفاح) التی ابرمت بین حکومة عمان و المتمردین المؤیدین للامامة الدینیة الاباضیة وافق السلطان علی ان یکون هناک امام دینی أباضی یکون لدیه حکم ذاتی فی المناطق الداخلیة من السلطنة إلا انه یخضع لحکم سلطنة عمان ویعترف رسمیاً بحکم سلطان عمان .
 فی 15/10/1913 تسلم تیمور بن فیصل مقالید الحکم فی سلطنة عمان و تزامن حکمه مع اندلاع الحرب العالمیة الاولی ، و بوفاته حلّ نجله سعید بن تیمور خلیفة له فی 10/2/1932 . وعقب مرور 38 عاماً علی سلطته أقیل من قبل ابنه قابوس بن سعید فی 23/7/1970 و نفی الی لندن ، و وافته المنیة هناک.
 أهم الاحداث فی عمان خلال فترة حکم سعید بن تیمور هو التمرد من جدید من قبل انصار الامامة عام 1954 الذی استمر خمسة اعوام ثم جری قمعه بمساعدة البریطانیین . و منذ قمع التمرد قام السلطان سعید بالغاء معاهدة التفاح و ازال کرسی امامة الیمن ایضاً ، و نفی امام عمان الی العربیة السعودیة .

تمکن احمد بن سعید جمع اهالی صحار و رستاق حوله و استطلع بالتعاون معهم القضاء علی معارضیه. و فی عام (1744) میلادی اجتمع الاهالی و کبار السن و اصحاب النفوذ من المجتمع فی مدینة (رستاق) و اختاروا بشکل رسمی احمد بن سعید زعیماً و اطلق علیه لقب الامام احمد بن سعید . وهذه الزعامة و القیادة کانت بدایة لزعامة و حکم ملوک (آلبو سعید) و هو مستمر حتی الیوم فی حکم و سلطنة عمان .
 بعد اختیار الامام احمد بن سعید البوسعیدی للزعامة و القیادة ، جعل مدینة (رستاق) عاصمة لدولته و قام بتأسیس قوة عسکریة بحریة لیتسنی له الحفاظ علی بلاده و الدفاع عنها . انه جعل من مدینة مسقط احدی المراکز التجاریة المهمة و اقام علاقات وطیدة و فریدة مع الهند و افریقیا بشکل کانت قوته البحریه تبسط سیطرتها علی جمیع النقاط البحریة ، و عقب وفاته تولی ابنه مقالید الامور من بعده .
 کانت فترة حکم سعید بن احمد بن سعید خلال اعوام 1783 – 1784 میلادی ، و بعد رحیله تولی ابنه حمد بن سعید دفة الحکم فی عمان اعتباراً من عام 1784 و حتی 1792 میلادی، ونقل حمد بن سعید عاصمته من رستاق الی مسقط و وسع نفوذه حتی بحر شرق افریقیا ، و تولی من بعده ابنه سلطان بن احمد بن سعید الحکم من عام 1792 – 1804 میلادی . تضاعف عدد سفن القوة البحریة العمانیة علی عهد سلطان بن احمد و من بعده تولی السلطان سعید بن سلطان مقالید الحکم بدایةً من عام 1804 و حتی 1856 میلادی و بلغ شأن القوة البحریة العمانیة الذروة خلال فترة حکم سعید بن سلطان الذی کان واحد من الشخصیات المرموقة فی عمان ذو ادارة قویة و سیاسی محنّک و قائد عسکری مقدام اضافة الی کونه ذو توجهات تجاریة ، و هو رجل ذکی فطن و یعتبر متحایل و مکّار و ذو معرفة بالعالم . کان شعاره (ان مالم تستطع الحصول علیه بالحرب یمکنک اکتسابه بالحیلة و المکر) . و قد طالت فترة حکمه (52) عاماً استطاع خلالها تاسیس امبراطوریة مترامیة الاطراف تمتد حدودها من شرق افریقیا الی سواحل ایران .
 فی تلک الحقبة التی کانت تعصف فیها الحروب و الهجمات کافة ارجاء المنطقة استطاع هو ببراعة الحفاظ علی استقرار عمان ، ففی بدایة حکومته کان یبسط نفوذه علی جزء من التراب العمانی وعدد من مقاطعاته فقط ، و کانت الطرق فیما بینها ترابیة تقطعها قوافل الابل بصعوبة و انعدام الامن ، إلا انه فی یوم وفاته ترک امبراطوریة قویة واسعة النطاق . تمتد حدود امبراطوریته من سواحل عمان و میناء غوادر و مکران و جزیرة زنگبار و بمبا فی الساحل الشرقی من افریقیا و حتی استئجار میناء بندر عباس و جزیرة قشم و جزیرة هرمز فی الخلیج الفارسی و ابرام العقود التجاریة مع الحکومات البریطانیة و الفرنسیة و الهولندیة و البرتغال و الولایات المتحدة الامریکیة .

فی عام 1840 میلادی بعث سعید بن سلطان مندوبه الخاص و هو احمد بن نعمان الکعبی بصفته اول سفیر عربی علی متن سفینته الخصوصیة التی تدعی (السفینة السلطانیة) الی نیویورک . وکانت هذه السفینة اول سفینة عربیة تصل الی نیویورک . کان لسعید بن سلطان ولع خاص بالبحر، یقال انه کان یملک اکثر من (20) سفینة خاصة و کانت فترة حیاته فی البحر اکثر من فترتها علی الیابسة ، و علیه فقد عرف (بالسید البحّار).
 لقد قضی سعید بن سلطان اغلب اوقات حیاته فی السفر علی میاه البحار . الجدیر ذکره ان السلطان سعید بن سلطان حینما حلّت به الوفاة عام 1856 میلادی کان علی البحر فی سفر من مسقط الی زنگبار علی متن سفینته الخصوصیة المسماة فیکتوریا فی بحر (سیشل) . و سیشل هو الاسم الرسمی لجمهوریة سیشل و هی بلد علی شکل جزیرة فی المحیط الهندی و تعتبر اصغر دولة فی القارة الافریقیة و عاصمتها فیکتوریا.
 و مع وفاة السلطان سعید عام (1856 م) برز انشقاق من جدید فی سلطنة عمان ، فقد حکم ثوینی بن سعید عمان اعتباراً من 1856 و حتی 1886 میلادی ، بینما کانت مستعمرة زنگبار تدار من قبل مائد بن سعید من عام 1856 و حتی 1870 م . فقد ثم التوقیع علی معاهدة انفصال زنگبار عن سلطنة عمان المباشرة عام 1861 بتدخل من بریطانیا . و من خلال هذه المعاهدة عرفت زنگبار انها إمارة ذات حکم ذاتی کفیلة بشؤونها الداخلیة ، و فی مقابل ذلک علیها ارسال الخراج الی البلاط الملکی العمانی . و تواصل ارسال هذا الخراج حتی عام 1964 عندما اعلنت زنگبار عن استقلالها . و الی جانب انفصال زنگبار عن عمان انبرت (قیس) احدی افخاذ اسرة (آل سعید) لاحیاء مبدأ الامامة ایضاً ،  و اعتبر (عظّام بن قیس آل سعید) عام 1868 نفسه اماماً لعمان ، و اعترفت عدد من القبائل (الهیناویة) بامامته ایضاً . إلا ان عامة العمانیین لم یعترفوا به اماماً علی الیمن . کان الامام (عظّام) یتابع التضامن مع القبائل العمانیة للسیطرة علی کافة ارجاء عمان إلا انه فی ذلک الحین کانت القوات البریطانیة تعتبر ان ازدیاد قوة عمان تشکل خطراً علی قوتها التی استقرت فی المحیط الهندی ، من هنا بدأت بالعداء معه . بینما واجه الامام عظّام تمرداً من قبائل الغفیری عام 1870 ، و تسلم منافسه ترکی بن سعید آل سعید مساعدة مالیة من البریطانیین فتمکن إثر ذلک من دحر الامام عظام فی معرکة خارج مدینة (مطرح) عام 1871م و قتله .
 کانت عمان فی القرن الثامن عشر المیلادی محطاً للتنافس بین فرنسا و انجلترا ، إلا انه فی القرن التاسع عشر ابرمت حکومة عمان عدد من معاهدات الصداقة و المکاسب التجاریة مع انجلترا وبهذا الترتیب ازدادت هیمنة بریطانیا علی ملوک سلطنة عمان . و فی عهد ترکی بن سعید الذی وصل الی سدة الحکم بمساعدة من البریطانیین ازداد نفوذ انجلترا علی سیاسة عمان . استمر حکم ترکی حتی 4/1/1888 میلادی ، و بعد وفاته تسلم مقالید السلطة ابنه فیصل و نصّب سلطاناً علی عمان و استمر حکمه حتی عام 1913 میلادی .
 مع بدایة القرن العشرین و فی عام 1908 م ابرمت معاهدة صداقة اخری بین بریطانیا و عمان . و خلال هذه الفترة واجهت حکومة مسقط تمرد القبائل الاباضیة فی عمق الاراضی العمانیة وکانت اغلب تلک التمردات تقع فی اطراف مدینة (نزوی) ، فهذه القبائل کانت تطالب بحکومة زعیم دینی ای تدعو ل(امام عمان) ، و بالتالی و من خلال (معاهدة التفاح) التی ابرمت بین حکومة عمان و المتمردین المؤیدین للامامة الدینیة الاباضیة وافق السلطان علی ان یکون هناک امام دینی أباضی یکون لدیه حکم ذاتی فی المناطق الداخلیة من السلطنة إلا انه یخضع لحکم سلطنة عمان ویعترف رسمیاً بحکم سلطان عمان .
 فی 15/10/1913 تسلم تیمور بن فیصل مقالید الحکم فی سلطنة عمان و تزامن حکمه مع اندلاع الحرب العالمیة الاولی ، و بوفاته حلّ نجله سعید بن تیمور خلیفة له فی 10/2/1932 . وعقب مرور 38 عاماً علی سلطته أقیل من قبل ابنه قابوس بن سعید فی 23/7/1970 و نفی الی لندن ، و وافته المنیة هناک.
 أهم الاحداث فی عمان خلال فترة حکم سعید بن تیمور هو التمرد من جدید من قبل انصار الامامة عام 1954 الذی استمر خمسة اعوام ثم جری قمعه بمساعدة البریطانیین . و منذ قمع التمرد قام السلطان سعید بالغاء معاهدة التفاح و ازال کرسی امامة الیمن ایضاً ، و نفی امام عمان الی العربیة السعودیة .
 حدث عام 1964 میلادی تمرد اکبر فی منطقة ظفار ، حیث طالب المتمردون باستقلال منطقة ظفار و کان هولاء یدعمون من قبل بعض الحکومات الیساریة و الشیوعیة فی المنطقة کجمهوریة الیمن الدیمقراطیة الشعبیة (الیمن الجنوبی) ، و شکّل المتمردون جبهة تحریر ظفار .
 عقب إقالة السلطان سعید من قبل ابنه قابوس و نفیه الی لندن فان السلطان الجدید الذی تسلم مقالید الحکم و هو السلطان قابوس بن سعید بن تیمور آل سعید بدأ حکمه الطویل بشعار القضاء علی الامراض و زیادة مستوی التعلم و مکافحة الفقر ، و کانت خطة السلطان الجدید تشکیل حکومة متطورة و بلد متقدم ، کما قام السلطان قابوس بتجهیز الجیش بالمعدات و استعان بالقوی الاجنبیة لقمع متمردی ظفار . و فی عام 1975 تدخلت بریطانیا و الحکومة الشاهنشاهیة الایرانیة و المملکة الاردنیة الهاشمیة بشکل عملی مباشر و قضت علی قوات الملیشیات الثوریة فی ظفار .
 الجدیر ذکره لایزال شعب و حکومة عمان یتذکرون مساعدات دولة ایران فی قمع المتمردین ویکّنون مکانة خاصة للایرانیین فی هذا المجال . و المثیر انه عند حدیثی مع بعض المواطنین العمانیین لما یفهموا اننی من الرعایا الایرانیین ، یفصحون ان أمن و تقدم و استقرار بلادهم کان نتیجة لسیاسات السلطان قابوس الذکیة و العقلائیة و البعیدة النظر من جانب ، و کذلک من جانب آخر کان رهین لمساندة و مساعدة حکومة ایران قبل الثورة اثناء المعارک مع متمردی ظفار ، وکانوا یعتبرون ان ذلک جزءاً من تاریخ بلادهم المشرق و المعاصر .

یقال ان ایران تحملت اکبر الخسائر الانسانیة اثناء المعارک مع متمردی ظفار فی عمان و تنص الاحصائیات ان عدد القتلی الایرانیین تجاوز ال(500) قتیلا .
 و علی صعید تحسین العلاقات مع الدول التی کانت فی السابق تدعم المتمردین فی ظفار ، قامت حکومة عمان عام 1987 میلادی بفتح سفارة لها فی مدینة عدن فی الیمن الجنوبی و عینت اول سفیر دائمی لها فی ذلک البلد .
 منذ العقد السابع من القرن الماضی و حتی الیوم کانت القضایا المحلیة و القبلیة و العرقیة فی عمان تدار بشکل مباشر من خلال اشراف و اوامر السلطان قابوس و خضعت تحت رقابة الحکومة الوطنیة .
 ان المجلس الوزراء الذی بالحقیقة یعادل الکابینة الوزاریة فی باقی البلدان یضم 26 وزیراً یجری اختیارهم بشکل مباشر من قبل السلطان قابوس . و کذلک مجلس الشوری فی عمان یاخذ علی عاتقه اعادة النظر و تدارس القوانین التی تتعلق بالتقدم الاقتصادی و الخدمات الاجتماعیة قبل ان یصادق علیها من قبل السلطان . یجری انتخاب نواب هذا المجلس من قبل ابناء الشعب ، یضم المجلس (83) مقعداً منها اثنین حالیاً للنساء .
 قام السلطان قابوس عام 1996 میلادی بابلاغ (القوانین الاساسیة للبلاد) لابناء الشعب ،وتعتبر هذه القوانین اول دستور لهذه السلطة المطلقة . ضمن هذا القانون الجدید صیانة الکثیر من حقوق الشعب فی حدود القرآن و السنة النبویة . فی عام 2000 میلادی تم تاسیس مجلساً آخر من قبل السلطان قابوس یتألف من 48 عضواً باسم (مجلس الدولة) ، حیث یعمل اعضائه کعمل اعضاء مجلس الشیوخ فی الدول التی لدیها مجلسین ، و یتم اختیار کافة اعضائه من قبل السلطان .
 ان عمان و نتیجة لامتلاکها صلاحیات منطقة الی جانب مضیق هرمز تدعی (رأس مسندام) تمتلک موقعاً ستراتیجیاً اکبراً ایضاً . فهذه المنطقة تبعد (35) میلاً عن الساحل الایرانی . فایران وعمان هما البلدان الوحیدان اللذان یسیطران علی جانبی مضیق هرمز .
 ان عمان من الحلفاء المقربین للغرب خاصة الولایات المتحده الامریکیة و بشکل عام یمکننا القول بان السیاسة الخارجیة لهذا البلد قائمة علی اقامة علاقات مع کافة بلدان المنطقة و العالم و القوی الکبری . ان السلطان قابوس الذی تسلم مقالید الامور فی عمان لحوالی (50) عاماً استطاع عقب سلسلة من المعارک الطویلة التغلب علی المتمردین فی جمیع ارجاء البلاد و ارساء الامن و النظام فیها. انه فی هذه الاوساط و من خلال تفاهم دولی تمکن ان یلعب دور الوسیط لاعوامٍ فی منطقة الشرق الاوسط کما تلعب سویسرا نفس الدور فی اوربا . و من هنا یعتبر الکثیرون و منهم شعب عمان ان هذا الموطن من الارض هو سویسرا الشرق الاوسط .

 و بما ان هذا البلد لم و لایحمل أیة ایدولوجیة خاصة کی یحکّمها علی علاقاته مع البلدان ، لذا نجده اقام علاقات وثیقة مع جمیع البلدان ، و کانت عملیة التنظیر هذه علی عهد حکم السلطان قابوس خلال نصف قرن من الزمن ، و کذا بعد رحیله و تولی السلطان الجدید مقالید السلطة نجدها لاتزال و ستبقی علی رأس هرم السیاسة الخارجیة فی هذا البلد.

سائر حکومات المنطقة هی ایضاً لاتبتغی تغییر توجهات عمان و تنتفع من خلال وساطة عمان معها فی علاقاتها مع باقی البلدان و شعوب المنطقة والعالم . و انطلاقاً من ذاک فاننی أتوقع ان سیاسة السلطان قابوس هذه و التی دون ای شک جرت بالتنسیق مع الدول العظمی و کذا الدول الاقلیمیة ، و هی شبیهة بالتنسیق و التفاهم بین الدول الاوریبة العظمی و غیرها بخصوص سویسرا، إذ أن تلک للتوازن و التفاوض فی منطقة الغرب ، و هذه لنفس الغرض فی منطقة الشرق الاوسط، ستتابع علی الدوام و ستکون میراثاً خالداً یظل باقیاً لعمان .
 یذکر ان السلطان قابوس بن سعید کان قد وافته المنیة فی 10/1/2020 عن عمر یناهز ال79 عاماً . انه عدیم العقب و لیس له ابن ، و لم یختر له خلفاً بشکل علنی وصریح ، إلا انه قبیل فترة و بشکل سری قدم خلیفته الی المجلس السلطانی من خلال رسالة مختومة و مشمعة .
 استناداً الی دستور عمان بعد وفاة الملک علی المجلس السلطانی اختیار شخصاً جدیداً خلال فترة ثلاثة ایام ، و اذا لم یجر الاتفاق ، یقوم مجلس عمان العسکری و رئیس المحکمة العلیا و رؤساء غرفتی الشوری السلطانیة باختیار الشخص الذی اختاره السلطان قابوس بصورة سریة و نص علیه فی رسالة مختومة و مشمعة ، و تعریفه سلطاناً جدیداً للشعب و البلاد .
 الجدیر بالذکر عقب وفاة السلطان قابوس اتخذ المجلس السلطانی قراراً باحترام وجهة نظر و اختیار السلطان الراحل تثمیناً لخدماته الفطنة و العقلائیة للبلاد ، و قام فی اول خطوة بتنفیذ وصیته . وقد جری علی هذا الصعید فتح وصیته المختومة و المشمعة فی اجتماع رسمی للمجلس السلطانی و باقی اصحاب الحل و العقد ، و ظهر انه اختار ابن عمه (هثیم بن طارق آل سعید) سلطاناً للبلاد.
 یبلغ سلطان عمان الجدید من العمر (65) عاماً و هو ابن عم السلطان قابوس و کان قبل هذا وزیراً للتراث و الثقافة و مسؤولاً رفیعاً لدی وزارة الخارجیة .
-نهایة الحلقة الثانیة من رحلتی الی موطن الاباضیین / تابعوا ذکریات الرحلة فی الحلقات التالیة .

* الدکتور هادی الانصاری عضو المجمع العلمی الطبی الایرانی و ناشط اجتماعی .

کد خبر 1355520

منبع: خبرآنلاین

کلیدواژه: هادی انصاری سفر بن احمد بن سعید قابوس بن سعید سلطنة عمان ان السلطان امام عمان من خلال علی عمان فی عام علی عهد ان عمان اکثر من آل سعید عمان ان من جدید عدد من فی هذا إلا ان عام 1856 ان هذا من عام

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.khabaronline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرآنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۶۹۸۷۶۸۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

ببینید | نمایش سختی کار کولبران در «نون. خ ۵»

تعداد بازدید : 0 کد ویدیو دانلود فیلم اصلی

«نون.خ ۵» هر شب ساعت ۲۲ روی آنتن شبکه یک سیما می‌رود و لحظات جذابی را برای مخاطبان رقم می‌زند. شب گذشته  حال و هوای زندگی کولبران به تصویر کشیده شد و شما می توانید بخش هایی از آن را مشاهده کنید.

فصل پنجم سریال «نون.خ» به دنبال موفقیت چهار فصل قبلی به کارگردانی سعید آقاخانی و تهیه کنندگی مهدی فرجی و با فیلمنامه‌ای نوشته امیر وفایی ساخته شده است و در نظر سنجی اخیر رسانه ملی به عنوان پربازدیدترین سریال معرفی شد. 

سعید آقا خانی، حمیدرضا آذرنگ، سیروس میمنت، کاظم نوربخش، هدیه بازوند، ندا قاسمی، پاشا جمالی، ماشاءالله وروایی، صهبا شرافتی، مجید یاسر، سیدحسین موسوی، رضا رشیدی، سیروس سپهری، مهرنوش طوسی، افشین ملکی، علی اخوان، ماهرخ یخچال، پروانه لطفی، ساناز سماواتی، نارین ایوبی، نسرین مرادی، هدی استواری، اتنا مهیاری، سوژین حسن پور رضا خداداد بیگی و ... بازیگران سریال هستند.