تأثیر کرونا بر شهود ما از نقش نظام‌های مراقبتی در میانه‌ی دوگانه

به گزارش خبرنگارمهر، یادداشتی که در ادامه می خوانید توسط گروه مطالعات بنیادین پژوهشگاه فضای مجازی تهیه شده است؛ نگارندگان این یادداشت سیدجمال قریشی و حسین مطلبی کربکندی هستند.

صورت‌بندی فیلسوفانی همچون فوکو درباره‌ی قدرت-شناخت، پای این مسئله اساسی را به بحث‌های سیاسی مرتبط با حکمرانی باز کرده است که ازیک‌سو تکثیر و تقویت تکنیک‌های حکمرانی، مراقبتی و نظارتی (که لزوما ذیل یک حاکمیت مرکزی انجام نمی‌شود) بنیان بهینه‌سازی فرایندهای سیاسی-اقتصادی جامعه‌ی مدرن بوده است (مراد از بهینه‌سازی رسیدن به بیشتری منفعت سیاسی مثل امنیت، اجتماعی مثل همبستگی اجتماعی، اقتصادی مثل رشد اقتصادی در ازای پرداخت کمترین هزینه سیاسی مثل اعمال قوه قهریه، اجتماعی مثل امنیتی‌سازی جامعه، اقتصادی مثل پرداخت پول است)؛ ازسوی‌دیگر، تقویت و تکثیر تکنیک‌های حکمرانی و مراقبتی به محدودیت بیشتر آزادی و خودآیینی انسان و توسعه‌ی فزاینده‌ی نظامات سلطه انجامیده است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

راهکار فیلسوفی همچون فوکو در قبال این توسعه‌ی چشمگیر مناسبات قدرت-سلطه، تأکید بر ایستادگی و مقاومت حداکثری سوژه‌های سیاسی است چراکه قدرت به دلیل ماهیت مولّدش مسیر توسعه‌اش را باز می‌کند، در این میان تنها راه پیشِ روی سوژه‌های سیاسی این است که نقاب از چهره‌ی قدرت بردارند، ماهیت آن را هرچه بیشتر افشا کنند و نیروهای انتقادی را تقویت کنند تا توسعه‌ی مناسبات قدرت را محدود کنند.
فضای اینترنت و تکنولوژی‌های هوش مصنوعی امکان قدرتِ مراقبتی را به بیش از آنچه در شیوه‌های سنتی مشهود است، گسترش داده است. نظارت بر جزئیات رفتاری کاربران شبکه‌های اجتماعی و گوشی‌های هوشمند به‌دستِ شرکت‌های سرمایه‌داری و دولت‌ها و مراقبت از رفتار آحاد شهروندان ازطریق دوربین‌های پراکنده در همه‌ی نقاط شهر نمونه‌هایی از این مراقبت فزاینده‌اند. مراقبتی که هوش مصنوعی (پردازش رفتارها، پردازش تصویر، پردازش صدا و…) جزئی اساسی از آن است چراکه هزینه‌ی مراقبت و نظارت از طریق هوش مصنوعی به‌مراتب کمتر از مراقبت و نظارت صدها و هزاران عامل انسانی است، ضمن آنکه خطای آن نیز به‌شدت رو به کاهش است؛ شرایط به‌گونه‌ای پیش می رود که در آینده هوش مصنوعی دیگر نه رقیبی در کنار عامل انسانی بلکه بازیگری انحصاری این حوزه خواهد بود.

در شرایط غیر بحرانی مسئله‌ی اصلی بسیاری از افراد چیزهایی از قبیل حفظ حریم خصوصی و آزادی های فردی است و ترجیح بسیاری بر محدودیت قدرت مرکزی و عوامل نظارتی و مراقبتی بیرونی است؛ در این شرایط نظامات مراقبتی مثلاً برای دسترسی به حریم خصوصی انسان‌ها نیاز به توجیهات قدرتمندی دارند که چالش‌هایی را فراروی آنها می‌نهد. اما در شرایط بحرانی مثل بحران کنونی کرونا، صدای اینکه چرا دولت قرنطینه نمی‌کند، چرا نظام‌های بهداشتی ابزارهای کافی و قدرتمند برای تشخیص و رصد بیماران ندارند، چرا بیمارستان‌ها قدرتِ مراقبتی کافی ندارند و بسیاری چراهای دیگر قوی‌تر از هر زمان دیگری شنیده می‌شود. این شرایط بهترین سوخت برای توسعهٔ هرچه بی‌مهاباتر و آشکارتر نظام‌های مراقبتی است و به همین دلیل در این شرایط یکی از قوی‌ترین کشورهای مراقبتی دنیا یعنی چین به الگوی بسیاری از کشورها و مرجعِ حکمرانی و مدیریتِ توانمند بدل می‌شود. در این شرایط بحرانی، شبکه‌های اجتماعی مانند فیس‌بوک، به عنوان بزرگترین مدعیان آزادی فردی، به‌کمک ربات‌های هوشمند محتواهای مجازی را به بهانه‌ی جلوگیری از ایجاد هول‌وهراس اجتماعی سانسور می‌کنند و البته به همین دلیل تحسین می‌شوند. پلیس هرچه بیشتر به ابزارهای هوش مصنوعی‌ای که تقویت‌کننده مراقبت است تجهیز می‌شود و همه‌ی اینها یک نیاز را فریاد می‌زنند: نیاز هرچه بیشتر افراد به مراقبت بیرونی به دلیل ناتوانی انسان‌ها از عملکردِ کم خطا و کم هزینه در حوزه‌ی مراقبتی.
حاصل اینکه شرایطی مانند بحران کرونا موجب می شود تا اذهان عمومی در میزان مداخلات حاکمیت و یا هر قدرت مرکزی بیرونی بازنگری کنند. افرادی که در میانه‌ی این دوگانه در شرایط آرامش، دست‌کم در سطح گفتار روزمره به سمت حذف مداخله حاکمیت و هر عامل بیرونی دیگر (مانند هوش مصنوعی) و حرکت به سمت خودآیینی، حفظ حداکثری حریم خصوصی و آزادی میل دارند، در شرایط بحرانی تمنای آن دارند که این عوامل با مداخله حداکثری، حفاظت و مراقبت وی را تأمین کنند حتی به قیمت نادیده گرفتنِ حریم خصوصی آحاد جامعه و سلب آزادی‌های ایشان. اما شکی نیست که توسعه این ابزارهای مراقبتی صرفا در شرایط بحران نمی‌تواند ضمانت‌کننده‌ی کارکرد موفقش باشد. شاید بتوان گفت این بحران‌ها از یک جهت فرصتی فلسفی برای بازبینی در نظریات مرتبط با محدوده و شیوه اعمال قدرت است.

کد خبر 4882018

منبع: مهر

کلیدواژه: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی نشر دیجیتال کتاب و کتابخوانی ویروس کرونا کنفرانس بین المللی معرفی کتاب هندوستان پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی معرفی نشریات مسلمانان فلسفه قرآن تازه های نشر رادیو گفتگو امام علی ع پژوهشگاه فرهنگ هنر و ارتباطات دفتر تبلیغات اسلامی شرایط بحران هوش مصنوعی حریم خصوصی ی مراقبتی ی مراقبت

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۷۳۱۴۴۶۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

مشارکت گسترده در پای صندوق های رای قوام بخش نظام است

رضا قاسمیان در گفت و گو با خبرنگار مهر، اظهار کرد: مرحله دوم انتخابات اهمیتی کمتر از مرحله اول ندارد و منتخب شمال استان اردبیل باید با بیشترین رای و اعتماد مردمی راهی بهارستان شود.

وی خاطرنشان کرد: شور و نشاط انتخاباتی شهرهای شمال استان اردبیل را فراگرفته و تا ۲۰ اردیبهشت ماه فضای تبلیغاتی انگیزه بیشتری را برای مشارکت بالای مردم فراهم می آورد.

معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استاندار اردبیل گفت: ۲۲ اردیبهشت تکلیف هفتمین بهارستان نشین استان اردبیل مشخص خواهد شد تا با وحدت و همگرایی نمایندگان مسیر توسعه استان اردبیل شتاب بیشتری به خود بگیرد.

قاسمیان افزود: تمام تمهیدات برای برگزاری باشکوه انتخابات ۲۱ اردیبهشت ماه در تک حوزه انتخابیه پارس آباد، بیله سوار و اصلاندوز فراهم شده تا در ۲۷۶ شعبه مردم این شهرها از بین دو کاندیدای راه یافته به مرحله دوم منتخب خود را برگزینند.

وی ادامه داد: پخش مناظره ها از امشب و برنامه تبلیغی کاندیداها از شبکه سبلان فرصتی را فراهم کرده تا اهالی سه شهرستان شمالی استان با بصیرت و تیزبینی منتخب خود را برگزینند.

معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استاندار اردبیل اظهار کرد: آرای بیشتر مردم نه تنها پشتوانه منتخب این مناطق در مجلس دوازدهم و پیگیری امور مردم خواهد بود بلکه قوام بخش دو رکن جمهوریت و اسلامیت نظام تلقی می شود که استوار به رای مردم است.

کد خبر 6098602