اسرار نهفته صندوق روی قبر مطهر امام رضا (ع) چیست؟/ ماجرای صندوق‌پوشی که مفتخر به پوشش مضجع شریف امام رضا(ع) شد
تاریخ انتشار: ۱۰ تیر ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۸۴۷۲۴۲۳
به گزارش گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از مشهد، برخی مورخان عقیده دارند که پس از دفن حضرت رضا (ع) روی قبر مبارک ایشان علامت و صندوقی گذاشته‌اند و برخی دیگر نیز زمان ساختن و نصب صندوق را حدود سال ۵۰۰ هجری قمری می‌دانند.
ابن بطوطه که در سال ۷۳۴ هجری قمری قسمتی از خراسان را سیاحت کرده است، در کتاب تحفه الانظار، ضمن توصیف شهر مشهد می‌نویسد: «بر روی مرقد حضرت رضا علیه‌السلام صندوقی چوبی با صفحات نقره‌ای نصب شده.
بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
او افزود: بسیاری از آثار این مجموعه را علاوه بر ارزش‌های تاریخی و هنری، دارای ارزش‌های کاربردی است و قدیمی‌ترین «صندوق‌پوش زربفت» موجود در آستان قدس رضوی که به وسیله‌ی حاجی اسوار لاهیجی به تاریخ ۹۵۲ هجری قمری وقف حرم مطهر رضوی شده است، به عنوان یکی از آثار نفیس این مجموعه است.
این صندوق‌پوش که توسط میرنظام کاشانی در رشت بافته شده از جنس زری اطلسی به شکل مکعب مستطیل بوده و از دو قطعه مستطیلی به ابعاد ۱۲۰*۲۲۰ سانتی‌متر و مستطیلی به ابعاد ۶۳۵ *۱۲۰ سانتی‌متر تشکیل یافته است. زری اطلسی نوعی پارچه زربفت است که در آن تار‌ها و پود‌های زمینه از جنس ابریشم و پود نقش انداز از جنس گلابتون است. گاهی در بعضی پارچه‌های زربفت، فن زری اطلسی و زری دارایی هم‌زمان اجرا می‌شود. در زری دارایی، زمینه گلابتون و نقش انداز ابریشم است.
نقوش خلق شده بر صندوق‌پوش
این صندوق‌پوش دارای حاشیه و کتیبه با طرح محرماتی است و با نقوش گیاهی و پرنده تزیین شده است. حاشیه‌های پهن افقی در چهار ردیف وجود دارد که دو ردیف وسط به رنگ مشکی و دو ردیف بالا و پایین به رنگ آبی الماسی است.
این ردیف حاشیه‌ها، نقوش محرماتی میانی را قطع می‌کند. در هر دو ردیف حاشیه‌ها، سوره مبارکه فتح به خط ثلث بافته شده است. نوار‌های عمودی محرماتی این صندوق‌پوش در رنگ‌های قرمز، مشکی، آبی الماسی، نباتی، طلایی و سبز روشن است.
در این نوار‌ها نقوش گیاهی و حرکات اسلیمی و کتیبه‌های نام اهداکننده، بافنده، محل بافت، تاریخ بافت، اسماء متبرکه و دعای نادعلی بافته شده است. هر کدام از این کتیبه‌ها، به‌صورت واگیره‌ای (بندی) در یک نوار محرمات تکرار شده‌اند. نام بانی اثر درکتیبه‌ای شعری چنین آمده است:
کرده است این تحفه نظر مرقد شاه جهان کالجار حاجی اسوار از دیار لاهیجان
این کتیبه در دو مصرع و به طورعمودی و با کلمات زیر هم بافته شده است. در سطح بالایی این صندوق¬پوش، فقط کتیبه‌های نام بانی قرار دارد؛ اما در سطوح جانبی هر دو شکل کتیبه افقی و عمودی بافته شده است.
کتیبه‌های نام بافنده، تاریخ و محل بافت به صورت عمودی در یک نوار محرماتی و ادامه آن در فضای بین دو کتیبه بافته شده است. «شد به توفیق حی سبحانی عمل میر نظام کاشانی» کتیبه نام خالق این اثر هنری موجود در نوار محرماتی است. «عمل میر نظام کار رشت سنه ۹۵۲» نیز در فضای بین دو کتیبه نادعلی بافته شده است.
کتیبه‌های اسماء متبرکه «یا الله»، «یا محمد» و «یا علی» با سه طرح در حاشیه‌های محرماتی، به صورت عمودی و افقی در حاشیه‌های لبه اثر بافته شده است. متن «دعای نادعلی» در حالت بازوبندی در نوار‌های محرمات در سطوح بالایی و جانبی، با رنگ‌های متفاوت قرمز، مشکی، سبز، آبی و طلایی بافته شده است.
آیات سوره فتح به خط ثلث در سطوح صندوق‌پوش به صورت افقی در بالا و پایین به رنگ‌های آبی الماسی و مشکی در نقش‌های یکسان بافته شده‌اند. در حاشیه‌های محرماتی، نقوش گیاهی، پرنده، گل‌های ختایی و اسلیمی در رنگ‌های مختلف بافته و تکرار شده‌اند؛ اما بین دو حاشیه تکراری سوره فتح، نقوش به رنگ قرمز هستند.
در بافت این صندوق‌پوش هم مانند همه پارچه‌های زربفت، علاوه بر کاربرد نخ‌های گلابتون طلایی بسیار ظریف، از تاروپود ابریشمی در شش رنگ قرمز، سبز روشن، طلایی، نباتی، آبی الماسی و مشکی استفاده شده است. ابریشم به کار رفته در این اثر، با رنگ‌های طبیعی، گیاهی و معدنی رنگ‌آمیزی شده، گلابتون آن نیز زرین و سیمین است. آستر صندوق‌پوش ابریشمی، بنفش ارغوانی و فن بافت کج‌راه است. دورتادور محل اتصال دو قطعه صندوق پوش، با قیطانی زیبا با مغز ابریشمی مشکی تزیین شده و پوشش گلابتونی با فاصله‌های نیم سانتی‌متر روی ابریشم تابیده شده است. بیشتر بخوانید: زنان واقف ایران در حرم رضوی امام رضا(ع) گنجینه هنر ایرانی است نمایشگاه های تمبر های جشن کریسمس در حرم رضوی
قیصری نیک ویژگی مهم این اثر را ابعاد آن عنوان می‌کند که نشانگر اندازه¬های صندوق مرقد مطهر امام رضا (علیه‌السلام) است. وی می‌گوید: «با توجه به تاریخ بافت، این اثر قدیمی‌ترین صندوق‌پوش مرقد مطهر امام رضا (علیه‌السلام) محسوب می‌شود و با وجود کتیبه مشخصات واقف و بافنده و محل بافت و تاریخ اثر، بسیار ارزشمند و در زمره دستبافتههای نفیس دوره اسلامی در ایران و جهان، موجود درگنجینه آستان قدس رضوی محسوب می‌شود.»
ضریح‌پوش مخملی
کتیبه‌ها شامل اشعاری به زبان فارسی و عربی در مدح امام رضا (ع) و مقام ائمه اطهار، نام واقف، دوزنده و تاریخ دوخت آن به خط نستعلیق است که با استفاده از گلابتون برجسته‌دوزی شده اند. علاوه بر ظرافت به کار رفته در دوخت این اثر ترکیب رنگی حاصل از کاربرد مروارید، گلابتون و سرمه بر روی زمینه مخمل ابریشمی لاجوردی بر نفاست آن افزوده است. منبع : تسنیم انتهای پیام//ف.غ
منبع: باشگاه خبرنگاران
کلیدواژه: کتیبه آستان قدس رضوی آستان قدس رضوی بافته شده صندوق پوش هجری قمری کتیبه ها حاشیه ها امام رضا شده اند
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.yjc.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «باشگاه خبرنگاران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۸۴۷۲۴۲۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
ساخت مستند تصویری شبیه‌سازی حرم مطهر امام حسین (ع) در شیراز
ایسنا/فارس معاون صنایع‌دستی و هنرهای سنتی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی پیشنهاد داد مستند تصویری از روایت ساخت پروژه فاخر شبیه‌سازی حرم مطهر امام حسین (ع) در بافت تاریخی شیراز ساخته شود.
مریم جلالی امروز، ۶ اردیبهشت در بازدید از پروژه فاخر شبیه‌سازی حرم مطهر امام حسین (ع) در بافت تاریخی شیراز گفت: هر حرمی از اهل‌بیت(ع) موزه، عرض ارادت هنرمندان صنایع‌دستی است.
معاون صنایع‌دستی و هنرهای سنتی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی افزود: استاد هنرمند این اثر ارزشمند تمام تجلیات و این عرض ارادتی که طی قرن‌ها می‌توان برای یک حرم مطهر متصور شد را مینیاتوری کرده است.
وی افزود: این اثر ارزشمند اضلاع مختلف و ساحت‌های مختلفی دارد که می‌توان به ساحت هنر، معرفت، ارادت، پشتکار و تلاش و استمرار و آموزش اشاره کرد.
جلالی با بیان اینکه تجمیع همه هنرها نشان از پیوند بین نسلی است و نشان از حفظ و نگهداری هنری ایرانی است، افزود: همیشه در طول تاریخ ایرانیان هنر را با عشق و ارادت نگه‌داشته‌اند و ما باید بتوانیم روایت رنجی که پشت این گنج بوده را نمایش دهیم و این وظیفه و مسئولیت ماست.
معاون وزیر میراث فرهنگی گردشگری و صنایع‌دستی پیشنهاد داد: یک مستند تصویری از روایتی که استاد این اثر ارزشمند در حوزه‌های مختلف دارد، ساخته شود و در معرض دید عموم گذاشته شود، چراکه اثر تجلی هنر اسلامی است.
به گزارش ایسنا، پروژه فاخر شبیه‌سازی حرم مطهر امام حسین (ع) در بافت تاریخی شیراز در مقیاس یک پانزده و یکی از آثار ارزشمند هنرمند استاد حیدریان است که ساخت آن به مدت ۱۱ سال به طول انجامیده است.
وزن این بنا سه تن است هنرهای به‌کاررفته در این اثر شامل ۲۵ حرفه هنری ازجمله مقرنس‌کاری، گچ‌بری، نجاری، جوشکاری، ریخته‌گری، قالب‌سازی، قلم‌زنی، آینه‌کاری، آجر تراشی، میناکاری، نورپردازی، معماری، خطاطی ثلث و کوفی، گره چینی، طراحی و راه‌اندازی سیستم‌های صوتی، حجاری، سنگ‌تراشی، طراحی اسلیمی و... است،ا بعاد این بنا عبارتند از عرض دو هزار میلی‌متر، طول سه هزار و دویست میلی‌متر و ارتفاع دو هزار و هفتصدمیلی متر است که بیش از ۱۲۴ هزار قطعه شامل ۲۴۰ عدد لامپ، سنگ سنندج، سنگ مرمر، کاشی هفت رنگ، نقره خالص، چوب ساج و طلای ۲۴ عیار در آن به کار رفته است.
انتهای پیام
دانشجویان سال سوم دانشگاهها، بورسیه دانشگاه فرهنگیان می‌شوند