به نقل از «اکوفارس»

مهر تأیید بر نقش «MI6» در کودتای 28 مرداد

تاریخ انتشار: ۱۳ مرداد ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۸۸۴۳۵۸۷

به گزارش فارس، «تقی امیرانی» یک فیلمساز ایرانی ساکن بریتانیا، مستندی را تحت عنوان «کودتای ۵۳» تهیه کرده است که در آن نقش مستقیم یک افسر سرویس اطلاعات مخفی انگلیس (ام آی ۶) در کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ و بازگرداندن «محمد رضا پهلوی» به قدرت تأیید می‌شود.

روزنامه انگلیسی گاردین در مقدمه این گزارش به پیش‌زمینه‌ای که امیرانی برای ساخت این مستند استفاده کرده اشاره کرد و نوشت که گزارشی تحت عنوان «چگونگی طرح‌ریزی نیروهای مشترک «ام آی ۶» و «سیا» برای کودتا در ایران»، از نقش «نورمن دربی‌شایر» افسر سرویس اطلاعات مخفی انگلیس (ام آی ۶) در هدایت کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ و احیای قدرت «محمد رضا پهلوی» پرده‌برداری کرده بود.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

*رازی از نقش «MI6» در کودتای 28 مرداد که آبزرور آن را حذف کرد

بنا بر گزارش گاردین، گزارش فوق، در نسخه ۲۶ ماه می ۱۹۸۵ هفته‌نامه انگلیسی «آبزرور» منتشر شد اما به سرعت تمامی اسناد و شواهد موجود در آن ناپدید شد.

* «کودتای53»؛ پرده‌برداری از توطئه انگلیس علیه مصدق

در مستند «کودتای ۵۳» که قرار است در تاریخ ۲۸ مرداد و شصت و هفتمین سالگرد کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ منتشر شود، «تقی امیرانی» با بررسی منابع مختلف و جستجو در اسناد و تصاویر و گفت‌وگوهای پخش نشده آرشیوی، به نقش برجسته دربی‌شایر و سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) در کودتای ایران پی می‌برد.

این مستند در حالی نقش انگلیس را در این کودتای ایران تأیید می‌کند که بریتانیا تاکنون از پذیرفتن نقش خود در این رخداد، طفره رفته است.

طبق گزارش گاردین، در گزارشی که در هفته‌نامه آبزرور منتشر شده بود و سپس ناپدید شد، این واقعیت فاش شده بود که «نورمن دربی‌شایر » افسر سرویس مخفی انگلیس (ام آی ۶) برای بازگردان شاه ایران بعنوان حاکم کشور در سال ۱۹۵۳ یک عملیات پنهانی و خشونت‌آمیز را انجام داده بود.

با این وجود تنها چند روز پس از انتشار این روزنامه، تمامی مدارک و شواهد این عملیات و هویت دربی‌شایر از تمامی مباحثات عمومی حذف شد.

امیرانی قبل از انتشار مستند کودتای 53 تصریح کرد: «ما هنوز هم نمی‌دانیم که چه کسی این اسناد را برای (هفته‌نامه) آبزرور فاش کرد و به چه دلیل چنین کاری کرد. ما فقط می‌دانیم که هرگونه مدارک مربوط به مصاحبه با دربی‌شایر به سرعت ناپدید شد و هیچ‌کس دیگر آن داستان را دنبال نکرد. این مسئله حکایت از پنهانکاری کامل از نقش انگلیس (در کودتای ایران) تا به امروز است».    

مدت‌هاست که گمانه‌زنی‌های بین‌المللی درباره پیشینه کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ مطرح است. «وینستون چرچیل» نخست‌وزیر پیشین بریتانیا با دولت «محمد مصدق» نخست‌وزیر وقت ایران مخالف بود زیرا وی منافع بریتانیا را در صنعت نفت ایران تهدید می‌کرد.

* آدم‌ربایی و شکنجه تکنیک مأمور «MI۶» برای کودتا در ایران

این گزارش می‌افزاید، هم‌اکنون با مستند کودتای ۵۳ مشخص شده است که «ام آی ۶» با همکاری «سیا» که به بازگردان محمد رضا پهلوی به قدرت امیدوار بود، خیلی بیشتر از اقدامات تحریک‌آمیز علیه دولت مصدق اقدام کرده است.

طبق این گزارش، در ماه ژوئن، اسنادی در آرشیو واشنگتن پیدا شد که نشان می‌داد چطور از نام ملکه الیزابت دوم به اشتباه برای ترغیب شاه ایران برای ماندن در ایران قبل از کودتای 28 مرداد استفاده می‌شده است. «کودتای 53» هم‌اکنون به وضوح نشان می‌دهد که انگلیس کودتای 28 را هماهنگ‌ کرده بود و تا آدم‌ربایی و شکنجه و پرداخت پول برای آمدن به خیابان‌ها پیش رفته بود.

در مستند «کودتای ۵۳»، امیرانی با همکاری «والتر مرچ» تدوینگر برجسته و زبردست آمریکایی و برنده سه جایزه اسکار به سراغ بایگانی‌ها می‌رود و با بسیاری از آنهایی که در این ماجرا دخیل بودند، مصاحبه می‌کند.

مرچ در خصوص مستند «کودتای 53» توضیح می‌دهد: «ما وقتی ساخت فیلم را شروع کردیم، هیچ‌چیز از اسرار دربی‌شایر یا رمز و رازهای موجود در این داستان سری نمی‌دانستیم و هیچ‌گونه اطلاعاتی در اختیار نداشتیم. هرچه جلوتر رفتیم، تقی کشف کرد.  (پیش از این) عنصر هیجان و داستان پلیسی، بخشی از الگوی کار ما نبود که (در این پروژه) شامل بررسی گفت‌وگوهای پخش نشده آرشیوی می‌شد. این بیشترین مطالبی بود که تابحال باید بر روی آن می‌کردم-532 ساعت-بیش از دو برابر چیزی که من در فیلم «آخرالزمان» مدیریت کرده بودم».

*اعترافاتی از مأمور «MI۶» درباره کودتای ۲۸ مرداد که هرگز پخش نشد

گاردین در خصوص این مستند ادامه داد، نقطه عطف زمانی بود که امیرانی شواهد کلیدی را در یک تحقیق رها شده پیدا کرد. این تحقیق برای «پایان امپراطوری» یک سریال مستند شبکه گرانادا در اواسط دهه 1980 انجام شده بود. بخشی از این سریال مستند به ایران مربوط می‌شد که در آن مصاحبه‌ای با دربی‌شایر انجام گرفته بود که در آن این افسر «ام آی 6» جملاتی را به صراحت بیان کرده بود.

دربی‌شایر در آن بخش اعتراف کرد: «جلسه توجیهی من کاملاً ساده بود، به آنجا برو، سفیر را در جریان قرار نده و از سرویس اطلاعاتی (ام آی ۶) برای هرپولی که ممکن است سرنگونی مصدق را به وسیله حقوقی و شبه حقوقی تضمین کند استفاده شود».

*هزینه یک و نیم میلیون پوندی سرویس مخفی انگلیس برای کودتا در ایران

این افسر ام آی 6،  سپس توضیح داد که «مقادیر زیادی پول، بیش از یک میلیون و نیم پوند» هزینه کرده است و ادامه داد: «من شخصاً دستور می‌دادم و ناآرامی‌های خیابانی را هدایت می‌کردم».

با اینحال، این مصاحبه داغ و مهم هرگز پخش نشده است. در فیلم امیرانی، بخش مربوط به دربی‌شایر توسط «رالف فینس» ایفای نقش می‌شود که خطوطی از نسخه سانسور شده پایان امپراطوری را ارائه می‌دهد.

مقاله ۱۹۸۵ آبزور به نوشته «نگل هاوکس» درست قبل از پخش فصل مربوط به ایران سریال «پایان امپراطوری» از شبکه ۴، منتشر شد اما زمانیکه این برنامه پخش شد، اثری از دربی‌شایر و اعترافاتش موجود نبود.

یک هفته بعد از آن نیز، «جولیان بارنز» منتقد آبزرور، بررسی از این برنامه تلویزیونی انجام داد که هیچ اشاره‌ای به این بخش از اظهارات دربی‌شایر نکرد.

طبق این گزارش، امیرانی و مرچ و کارشناسان اطلاعاتی که این دو نفر با آنها رایزنی‌هایی را انجام داده اند به این نتیجه رسیدند که دولت انگلیس بعد از یک بررسی‌ محرمانه به این قضیه ورود پیدا کرد و به تهیه‌کنندگان اجازه پخش مصاحبه با دربی‌شایر را نداد.

از طرف دیگر به رسانه‌ها از جمله آبزرور که در آن زمان «دونالد ترلفورد» سردبیری آن را برعهده داشت، نیز ابلاغ شده بود که دیگر به این موضوع نپردازند.

بر اساس این گزارش، دربی‌شایر همکاری نزدیکی با «استفان مید» افسر سیا داشت که در «پایان امپراطورری» نیز حضور داشت. او همتای بریتانیایی خود را یک فرد «بسیار شایسته می‌دانست که به زبان فارسی و فرانسه تسلط دارد».

آنطور که گاردین گزارش کرده است، یکی از تکان‌دهنده‌ترین شواهد موجود در مستند کودتای53 مربوط به نقش انگلیس در ربودن و قتل سرتیپ «محمد افشارطوس» رئیس شهربانی کل کشور در دوران مصدق بود که این رخداد به عمد موجب تحریک ناآرامی‌ها در ایران شد و در نهایت به بازداشت و حبس مصدق در ماه آگوست منتهی شد.

در گفت‌وگوهای آرشیوی پخش نشده، دربی‌شایر مدعی می‌شود که «ذهن خوانی درستی از شخصیت اوباش ایرانی داشت».

دربی‌شایر در سال ۱۹۹۳ از دنیا رفت و «الیسون روپر» محقق پیشین گرانادا که بر روی «پایان امپراطوری» کار می‌کرد به همراه «مارک اندرسون» تهیه کننده و کارگردان به امیرانی گفتند که هیچ خاطره روشنی از مصاحبه با افسر ام آی ۶ یا اتفاقی که برای این بخش افتاده ندارند.

طبق این گزارش، شاه که در تبعید در ایتالیا به سر می‌برد به ایران بازگشت که در آن زمان تحت فرماندهی «فضل الله زاهدی» ژنرال مورد تأیید سیا و ام آی ۶ بود. در آمریکا، کودتای ۲۸ مرداد بعنوان عملیات «آژاکس» و در بریتانیا به عملیات «چکمه» معروف است.

      

منبع: اکوفارس

کلیدواژه: کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ پایان امپراطوری مخفی انگلیس کودتای 28 پخش نشده ام آی ۶

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت ecofars.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «اکوفارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۸۸۴۳۵۸۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

پرمخاطب‌ترین فیلم هنر و تجربه معرفی شد

مستند «ایساتیس» به کارگردانی علیرضا دهقان و تهیه‌کنندگی راحیل صحرایی و علیرضا دهقان بعد از موفقیت در جشنواره‌های داخلی و خارجی از زمستان ۱۴۰۲ در سینماهای منتخب گروه سینمایی هنر و تجربه در تهران و شهرستان‌ها به اکران عمومی درآمد و بر اساس آمار سامانه فروش فیلم‌های سینمای ایران «سمفا»، با بیش از ده هزار مخاطب اکنون عنوان پرمخاطب‌ترین فیلم این گروه را از آن خود کرده و رضایت مخاطبان و منتقدان را همراه دارد.

«مسعود فروتن» این فیلم را با فیلم «باد صبا» مقایسه کرد و کارگردانی این فیلم را ستود. «دکتر اصغر دادبه» چهره ماندگار ادبیات و فلسفه محتوای مطرح شده از فیلم را از جمله موارد مهم در لیست نجات فرهنگ ایران در طول تاریخ دانستند. «دکتر جوادیان» رییس مرکز بین‌المللی قنات و سازه‌های تاریخی آبی به عنوان مرجع معتبر در موضوع روایت شده در فیلم از تحقیق این فیلم و مستندات آن اعلام رضایت کردند. «رضا صائمی» منتقد سینما و فعال فرهنگی در فصلنامه سینما حقیقت به بررسی نوع روایت فیلم پرداخته و به استفاده از المان‌های آب، باد، خاک و آتش برای روایت داستان اشاره کرده است و تلاش فیلمساز را در معرفی یک شهر توسط این فیلم را پلی برای معرفی جهان دانسته است. مجله فیلم در یادداشتی به ترکیب تیم سازنده فیلم اشاره کرده است و نویسنده، اعتبار، سابقه و تبحر این گروه و انتخاب صحیح کارگردان و تهیه‌کننده فیلم را از نکات مهم و قابل توجه این مستند دانسته است.

«ایساتیس» پیش از این در جشنواره سینماحقیقت و جشنواره بین‌المللی فیلم شهر، جشنواره جهانی فیلم فجر و جشن مستقل سینمای مستند ایران به نمایش درآمده است و موفق به کسب جایزه ویژه دبیر جشنواره سینماحقیقت، تندیس بهترین مستند بلند در بخش بین‌الملل جشنواره شهر و تندیس موسیقی از جشن مستقل سینمای مستند شده است. این فیلم همچنین در جشنواره‌های خارجی از جمله جشنواره فیلم مستند مسکو، جشنواره اوشن سیتی امریکا، کازان روسیه، جشنواره سبز مونتنگرو، جشنواره مستند ازمیر و... شرکت کرده و جوایزی از جمله جایزه بهترین فیلم جشنواره اوشن سیتی، جایزه بهترین فیلم جشنواره مونته نگرو را کسب کرده است.

موفقیت مهم و ارزشمند این فیلم اکران موفق و پرمخاطب در شهرستان‌هاست که بعد از موفقیت مستندهایی مانند «در جستجوی فریده» به کارگردانی آزاده موسوی و کوروش عطایی، «کاپیتان من» به کارگردانی سیاوش صفاریان‌پور و همچنین فیلم‌های سینمایی «مقیمان ناکجا» به کارگردانی شهاب حسینی، «پوست» به کارگردانی بهمن و بهرام ارک و مجموعه فیلم‌های کوتاه «اتاق فرار»، «یک سانس چند رویا» و «فیلم کوتاه ژانر وحشت» نوید موفقیت و گسترش سینمای متفکر ایران را در سراسر کشور و برای مخاطبان گسترده‌ای در شهرهای مختلف به ارمغان می‌آورد.

امکان اکران برابر و عدالت در نمایش‌های سینمایی در تهران و استان‌ها باعث افزایش آمار مخاطبان فیلم‌های سینمای هنر و تجربه شده است که مانند نمونه‌های مشابه در سینمای جهان با وجود آمار کمتر مخاطب نسبت به سینمای بدنه وظیفه تأمین محتوا برای مخاطبان حرفه‌ای و علاقه‌مندان جدی سینما را دارد و در زمان اکران تمرکز بر تبلیغات گسترده و بازاریابی‌های رایج را ندارد.

داستان فیلم مستند «ایساتیس» به معرفی قنات‌ها و تاریخچه آن در استان یزد است و به این بهانه قسمت مهمی از تاریخ این استان کهن ایران را بازگو می‌کند و صدایی است شاعرانه و قصه‌گو که تا به حال ناشنیده مانده است. تدوین این فیلم توسط «بهمن کیارستمی» و «پویا پارسامقام» صورت گرفته و فیلمبرداری آن به عهده «مهدی آزادی» از فیلمبرداران نام آشنا و برنده جایزه معتبر و مهم «قورباغه طلایی» جشنواره کمرایمیج بوده است. داستان فیلم با صدای روان و آشنای «ابوالحسن تهامی‌نژاد»، «نصرالله مدقالچی»، «زهره شکوفنده» و «مریم شیرزاد» روایت می‌شود.

گروه سینمایی هنر و تجربه در سال‌های اخیر موفق به گسترش دامنه مخاطبان خود در سراسر ایران شده است. این گروه در حال حاضر دارای سانس‌های ثابت و مستمر در شهرستان‌هاست و کلیه فیلم‌های نمایش داده شده این گروه روزهای چهارشنبه به صورت متمرکز و در طی هفته به شکل تک سانس به نمایش در می‌آیند. همچنین تمام فیلم ها امکان اکران در سانس‌های ویژه و تک سانس در شهرهایی که توسط مخاطبین و علاقه‌مندان و عوامل فیلم و سینماها درخواست داده شود را خواهد داشت.

برای دسترسی به برنامه نمایش فیلم مستند ایساتیس و دیگر فیلم‌های هنر و تجربه و همچنین اطلاع از برنامه‌های جنبی به سایت این گروه به آدرس هنر و تجربه و صفحه‌های هنر و تجربه در شبکه‌های اجتماعی مراجعه کنید.

باشگاه خبرنگاران جوان فرهنگی هنری سینما و تئاتر