مسیر درمانی کووید ۱۹؛ از آزمایشات انسانی تا روش‌های جعلی

ایسنا/کرمان پاندمیک کووید ۱۹ یکی از بزرگترین چالش های مدرن پزشکی است که تاکنون جهان با آن روبرو شده است. پزشکان و دانشمندان در حال تلاش برای پیدا کردن درمان و داروهایی هستند که بتواند زندگی انسان ها را از این عفونت حفظ کرده و شاید حتی از مبتلا شدن افراد به این بیماری نیز جلوگیری و محافظت کند.

به گزارش ایسنا، در این مقاله یک لیست به روز شده از ۲۰ مورد از درمان های پربحث برای کرونا ویروس ارائه شده است در حالی که برخی در حال جمع آوری شواهدی برای اثربخشی این درمان ها هستند، اما بیشتر این روش های درمانی همچنان در مراحل اولیه تحقیقاتی می باشند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

هیچ درمان قطعی هنوز برای کووید ۱۹ وجود ندارد و حتی امیدوارترین درمان ها نیز تنها برای گروهای خاصی از بیماران مطمئن بوده و به درمان آنها کمک کرده اما همچنان تمامی این درمان ها منتظر تاییدیه و اعتبارسنجی از آزمایشات بیشتر هستند.

سازمان غذا و دارو آمریکا (F.D.A) به طور کامل هیچ درمان خاصی را برای کرونا ویروس تایید نکرده گرچه به طور اضطراری مجوز استفاده از برخی درمان ها را صادر کرده است اما این درمان ها نیز تاثیرپذیری کاملی در برابر کووید ۱۹ نداشته و هنوز در یک مقیاس بزرگ مورد تایید قرار نگرفته و در مراحل آزمایش بالینی هستند.

لیبیل ها به چه معنا می باشند؟

استفاده های سراسری: این درمان ها به صورت گسترده و سراسری توسط دکترها و پرستاران برای بیماران دارای بیماری های تنفسی بستری در بیمارستان ها از جمله کووید ۱۹ مورد استفاده قرار می گیرد.

نشانه های امیدوارکننده: نشانه های اخیری از مطالعات روی بیماران که تا حدودی اثرپذیری آنها مطرح شده است، وجود دارد اما همچنان به تحقیقات بیشتری نیازمند هستند. این طبقه بندی شامل درمانی هایی است که حداقل در یک کار آزمایشگاهی کنترل شده تصادفی، شاهد بهبود در عوارض، کاهش مرگ و میرها و افزایش افراد بهبود یافته؛ بوده است.

آزمایشات تجربی یا نشانه های ترکیبی: برخی از درمان ها نتایج امیدوارکننده ای را در سلول ها یا حیوانات از خود نشان داده اند و احتیاج به تاییدات بر روی انسان ها دارند. برخی دیگر نتایج مطالعات دلخراشی را در انسانها به دست آورده اند که به جای شروع یک آزمایش جدید، به مجموعه داده های موجود نگاه می کنند. برخی از درمانها در آزمایشات مختلف نتایج متفاوتی به وجود آورده اند و نیاز به مطالعات بزرگتر و با دقت بیشتری برای پاک کردن سردرگمی های درمانی دارند

هیچ امیدواری وجود نداد: نشانه های اخیر پیشنهاد داده است که این درمان هیچ کار موثری نمی تواند انجام دهد.

مجموعه تئوری ها، فرضیه ها و روش هایی که به غلط علمی قلمداده شده اند یا کلاهبرداری ها: این موارد درمانی هایی نیستند که  محققین آنها را به عنوان استفاده برای کووید ۱۹ در نظر گرفته باشند. کارشناسان درباره این نوع درمان ها هشدار داده اند زیرا این روش ها نه تنها کمکی در مقابل این بیماری نمی کند بلکه می تواند خطرناک باشد. برخی افراد حتی به دلیل وعده های دروغین خود در مورد درمان کووید ۱۹ دستگیر شده اند.

نشانه ها در سلول ها، حیوانات یا انسان ها: این لیبیل نشان می دهد که نشانه ها برای درمان از کجا آمده است. محققین اغلب اقدامات آزمایشگاهی خود را از سلول ها شروع و سپس آنها را به حیوانات می کشانند. بسیاری از آزمایشات حیوانی اغلب شکست می خورد و اگر با شکست مواجه نشود، محققین باید به آزمایشات بالبینی تصادفی یا مطالعه های عطف به ماسبق (گذشته) توجه کنند. در برخی موارد، دانشمندان در حال آزمایش از درمان هایی هستند که برای سایر بیماری ها ایجاد شده اند و به آنها اجازه می دهند مستقیما به آزمایشات انسانی برای کووید ۱۹ نیز منتقل شوند.

مسدود کردن ویروس

داروهای ضدویروس یا پادویروس ها می توانند ویروس هایی مانند HIV و هپاتیت C را متوقف کنند. دانشمندان در حال انجام تحقیقاتی برای کشف ضدویروسی هستند که در برابر کرونا ویروس جدید عمل کند.

نشانه های امیدوارکننده/نشانه ها در سلول ها، حیوانات یا انسان ها

رمدسیویر: (Remdesivir)

«رمدسیویر» که توسط دانشمند Gilead ساخته شده است، اولین دارویی است که تاییدیه های استفاده اضطراری برای بیماران کووید ۱۹ را از سازمان غذا و دارو آمریکا گرفته است. این داور می تواند با قرار دادن خود در ژنهای جدید ویروسی، از تکثیر و انتشار ویروس کرونا جلوگیری کند.

رومدسیویر در ابتدا به عنوان ضدویروس در برابر ابولا و هپاتیت C مورد آزمایش قرار گرفت. اما اطلاعات اولیه آزمایش ها در بهار ۲۰۲۰ نشان داد که این دارو می تواند زمان بهبودی بیماران بستری شده مبتلا به کووید ۱۹ را از ۱۵ روز به ۱۱ روز کاهش دهد.

نتایج اولیه هیچ تاثیری بر مرگ و میر نشان داد، گرچه داده های گذشته که در ماه ژانویه منتشر شده است حاکی از آن بوده که این دارو ممکن است میزان مرگ و میر را در بین افرادی که دارای فرم شدید این بیمار هستند، کاهش دهد.

آزمایشات تجربی یا نشانه های ترکیبی/نشانه ها در سلول ها، حیوانات یا انسان ها

فاویپیراویر (Favipiravi)

اصل این داور برای شکست آنفلوآنزا طراحی شده است. فاویپیراویر می تواند توانایی ویروس در تکثیر مواد ژنتیکی را مسدود و متوقف کند.

مطالعه کوچکی در ماه مارس نشان داد که این دارو می تواند به پاک کردن کرونا ویروس از راه مجاری هوایی کمک کند اما نتایج بیشتر از این آزمایش بالینی بزرگتر و با طراحی مناسب هنوز در انتظار است.

آزمایشات تجربی یا نشانه های ترکیبی/نشانه ها در سلول ها، حیوانات یا انسان ها

MK-۴۴۸۲

این دارو، یکی دیگر از داروهایی ضدویروسی است که در اصل برای مبارزه با آنفلوآنزا طراحی شده است. MK-۴۴۸۲ (که قبلا به نام EIDD-۲۸۰۱ معروف بود) نتایج امیدوار کننده ای در برابر کرونا ویروس در سلول ها و روی حیوانات داشته است. Merck در حالی که آزمایشات بالینی بر روی این دارو را در تابستان انجام داده است اما اعلام کرده که یک آزمایش بزرگ در فاز سوم بر روی این دارو در ماه سپتامبر آغاز خواهد کرد.

آزمایشات تجربی یا نشانه های ترکیبی/نشانه ها در سلول ها

ترکیب ACE-2

برای ورود به سلول ها، کروناویروس باید در ابتدا سلول ها را بشکافد، کاری که با چسبیدن به پروتئین انسانی به نام ACE-۲ حاصل می شود. دانشمندان پروتئین های ACE-۲ مصنوعی ایجاد کرده اند که توانایی دارد به عنوان یک طعمه عمل کند و کرونا ویروس را فریب داده و از سلول های آسیب پذیر دور کند. پروتئین های Recombinant ACE-۲ نتایج امیدوار کننده ای بر روی آزمایشات سلولی از خود نشان داده اند اما هنوز بر روی حیوان و انسان آزمایش نشده است.

آزمایشات تجربی یا نشانه های ترکیبی/نشانه ها در سلول ها و انسان ها

ایورمکتین (Ivermectin):

برای دهه ها، ایورمکتین به عنوان دارویی قوی و نیرومند برای درمان کرم های انگلی استفاده می شد. پزشکان از این دارو به منظور مقابله با نابینایی های رودخانه ای و دیگر بیماری ها استفاده می کنند در حالی که دامپزشکان این دارو را با فرمول های مختلف برای درمان بیماری کرم قلب برای سگ ها تجویز می کنند.

مطالعات انجام شده بر روی سلول ها نشان داده که ایورمکتین می تواند ویروس ها را از بین ببرد اما دانشمندان هنوز نشانه هایی را در مطالعات حیوانی یا آزمایشات انسانی پیدا نکرده اند که این دارو بتواند بیماری های ویروسی را درمان کند و نتیجه تاکنون این بوده است که ایورمکتین نمی تواند به عنوان آنتی ویروس عمل کند.

در ماه آوریل، محققان استرالیایی گزارش داده بودند که این دارو می تواند ویروس کرونا را در کشت سلولی مسدود و متوقف کند اما آنها از دوزهای خیلی زیادی از این دارو استفاده کرده بودند که استفاده خیلی بالا از این دارو می تواند تاثیرات جانبی مخرب دیگری بر روی افراد داشته باشد که بلافاصله سازمان غذا و دارو با انتشار یک بیانیه نسبت به تجویز داروهای حیوانی خانگی برای درمان یا جلوگیری از کووید ۱۹ هشدار داد و گفت "داروهای حیوانی می توانند باعث آسیب های جدی در انسانها شود".

پس از آن، تعدادی آزمایشات بالینی برای بررسی اینکه آیا دوزهای مناسبی و ایمنی از ایورمکتین می تواند در برابر کووید ۱۹ مبارزه کند، شروع شده است. به طور مثال در سنگاپور در بیمارستان دانشگاه ملی این کشور، در حال انجام یک کارآزمایی ۵۰۰۰ نفری هستند تا ببیند آیا این داور می تواند در جلوگیری از ابتلای افراد به کووید ۱۹ موثر باشد. اما در حال حاضر هیچ نشانه ای وجود ندارد که این دارو می تواند در برابر کووید ۱۹ کار و عمل کند اما با این وجود ایورمکتین به طور فزاینده ای در کشورهای آمریکای لاتین تجویز می شود که باعث ناراحتی کارشناسان این بیماری شده است.

نشانه ها در سلول ها و انسان ها/هیچ امیدواری وجود نداد

لوپیناویر (Lopinavir) و ریتوناویر (Ritonavir)

۲۰ سال قبل سازمان غذا و دارو این ترکیبات دارویی را برای درمان بیماری های HIV  تایید کرد. اخیرا محققان تلاش کردند که این ترکیبات دارویی را برای کروناویروس آزمایش کرده و دریافتند که این ترکیبات می تواند از تکثیر ویروس جلوگیری کند اما آزمایشات بالینی در انسانها نتایج ناامید کننده ای را داشت.

در اواخر ماه ژوئیه، سازمان بهداشت جهانی WHO انجام آزمایشات بر روی بیماران بستری شده کووید ۱۹ را به حالت تعلیق در آورد. آنها مطالعاتی را که دیدند این داروها می توانند به بیمارانی که اندازه کافی بیمار نبوده، کمک کرده یا از ابتلای افراد در معرض ویروس کرونا، جلوگیری کند؛ را رد کردند اما همچنان این داروها می تواند در درمان های ترکیبی خاص نقش داشته باشند.

نشانه ها در سلول ها، حیوانات و انسان ها/هیچ امیدواری وجود نداد

هیدروکسی‌کلروکین و کلروکین:

شیمی‌دان های آلمانی در سال ۱۹۳۰ کلروکین را به عنوان دارویی برای مقابله با مالاریا تولید و سنتز کردند. نسخه کمتر سمی به هیدورکسی‌کلروکین معروف است که در سال ۱۹۴۶ اختراع شده و بعدها این داروها برای دیگر بیماری ها از جمله  لوپوس و روماتیسم نیز مورد تایید قرار گرفته است.

در شروع پاندمیک یا همه گیری کووید ۱۹، محققین کشف کردند که این دو دارو می تواند کرونا ویروس را از انتشار و تکثیر در درون سلول ها متوقف کند. چند مطالعه خیلی کم بر روی بیماران این امید را داده است که هیدروکسی‌کلروکین بتواند کووید ۱۹ را درمان کند.

سازمان بهداشت جهانی WHO در ماه مارس، آزمایش های بالینی تصادفی را برای اینکه ببیند آیا این داروها واقعا و به اندازه کافی ایمن و موثر بر روی کووید ۱۹ هستند را آغاز کرد که در این راستا چند دانشگاه و شرکت دارویی چند ملیتی Novartis این کار را انجام دادند. در این میان ترامپ رییس جمهور آمریکا نیز مکررا هیدروکسی‌کلروکین را در کنفرانس های خبری خود تبلیغ می کرد و سازمان غذا و دارو نیز به صورت موقت مجوز اضطراری داروی هیدروکسی‌کلروکین را برای بیماران کووید ۱۹ اعطا کرد که بعدها یک افشاگر  مدعی شد که نتایج آن تحت تاثیر فشارهای سیاسی بوده است.

اما جزییات بیشتر مطالعات ناامیدی را از این دارو به وجود آورد. یک مطالعه بر روی میمون ها نشان داد که هیدروکسی‌کلروکین حیوانات را در برابر گرفتن این عفونت محافظت نمی کند و به محض ورود ویروس به بدن، آن را پاک نکرده است.

آزمایشات بالینی تصادفی نشان داد که هیدروکسی‌کلروکین نمی تواند کمکی به  بهبود افراد مبتلا به کووید ۱۹ کرده یا سلامتی افراد در برابر کرونا ویروس را تضمین کند. دیگر آزمایش های بالینی تصادفی نیز نشان داد که تجویز هیدروکسی‌کلروکین به افراد درست پس از اینکه تشخیص به کووید ۱۹ هستند نیز نمی تواند در کاهش شدت و فرم این بیماری موثر باشد. (یک مطالعه در مقیاس بزرگ بر روی این دارو به این نتیجه رسیده بود که این دارو مضر بوده اما بعدا پس گرفته شد)

سازمان بهداشت جهانی، انیستیتو ملی بهداشت و شرکت داروی Novartis نیز پس از آن آزمایشات تحقیقی هیدروکسی‌کلروکین به عنوان درمانی برای کووید ۱۹ را متوقف کرده و سازمان غذا و دارو آمریکا نیز تصویب اضطراری خود را باطل کرد. در حاضر نیز سازمان غذا و دارو هشدار داده است که این دارو می تواند عوارض جانبی جدی بر قلب و دیگر ارگان های بدن هنگامی که برای درمان بیماران کووید ۱۹ استفاده می شود، به همراه داشته باشد.

در ماه ژوئیه، محققان بیمارستان «هنری فورد» در ایالت دیترویت آمریکا یک مطالعه ای را منتشر کردند که نشان می دهد هیدروکسی‌کلروکین با کاهش مرگ و میر در بیماران مبتلا به کووید ۱۹ همراه شده است و ترامپ رییس جمهور آمریکا نیز در توییتی این مطالعه را تحسین کرد اما کارشناسان درباره این مطالعه تردید و شک دارند.

این مطالعه یک آزمایش کنترل نشده بوده که در آن برخی از افراد به جای هیدروکسی‌کلروکین از شبه داروها مصرف کرده اند ضمن آنکه نتایج این مطالعه (کشته شدن ویروس ها)  ممکن است به دلایل دارویی نبوده باشد. در عوض پزشکان ممکن است این دارو را به افرادی که کمتر بیمار بوده اند تجویز کرده باشند و به همین ترتیب نیز احتمال بهبود آن قطعا بیشتر بوده است.

با وجود نتایج منفی، آزمایشات بر روی هیدروکسی‌کلروکین همچنان ادامه دارد. اگرچه بیشتر این آزمایشات کوچک، تست هایی با دوز کم یا بر روی بیماران با تعداد کم صورت می گیرد. اخیرا آنالیزهایی توسط STAT و Applied XL که بیش از ۱۸۰ کارآزمایی بالینی درحال آزمایش هیدروکسی‌کلروکین یا کلروکلین بر روی معالجه با جلوگیری از ابتلا به کووید است، نشان می دهد که این داروها هیچ عارضه ای ندارند اما از نظر تئوری ممکن است این داروها در ترکیب با سایر روش های درمانی یا در مراحل اولیه بیماری موثر باشد.

تقویت سیستم ایمنی بدن:

بیشتر افرادی که کووید ۱۹ گرفته اند، توانسته اند با واکنش قوی سیستم ایمنی بدن خود بر این ویروس غلبه کنند. داروها بیشتر به افرادی کمک می کند که سیستم ایمنی بدن آنها به اندازه کافی در برابر این ویروس مقاوم نیستند.

آزمایشات تجربی یا نشانه های ترکیبی/نشانه ها در سلول ها و انسان ها

پلاسما خواب (نقاهت) یا پلاسما درمانی:

قرن ها پیش پزشکان توانستند پلاسما را از خون افراد بهبود یافته از آنفلوآنزا فیلتر و جدا کنند که در اصلاح به آن پلاسما خواب گفته می شود. این پلاسماها غنی از آنتی بادی بوده و به افراد بیمار به آنفلوآنزا کمک کرده در برابر بیماری مقاومت بوده و مبارزه کنند. در حال حاضر محققان تلاش می کنند که این استراتژی را برای کووید ۱۹ نیز داشته باشند.

در ماه می، سازمان غذا و دارو پلاسمای خواب را به عنوان "محصول تحقیقاتی" تعیین کرد و این بدان معناست که با وجود آنکه هنوز نشانه هایی از ایمن بودن و تاثیرپذیر بودن پلاسما وجود ندارد اما پلاسماها می توانند در آزمایشات بالینی استفاده شده و به برخی از بیمارانی که فرم شدید کووید ۱۹ را دارند داده شود.

تاکنون ۱۰ هزار نفر از بیماران مبتلا به کووید ۱۹ در ایالت متحده آمریکا پلاسما را دریافت کرده اند.

موج اول این آزمایشات در مقیاس کوچک بوده و نتایج آن ترکیبی بوده است. آزمایشات بالینی تصادفی بزرگی هم اکنون در حال انجام است و در تلاش هستند در این آزمایش شرکت کنندگان کافی را ثبت کنند که البته نگرانی در این آزمایش وجود دارد که ممکن است برخی از شرکت کنندگان به جای خود درمان، از شبه داروها نیز استفاده کنند.

کارشناسان می گویند تکمیل این آزمایشات برای تعیین اینکه آیا پلاسما ایمن و موثر بوده یا خیر، ضروری است. اگر این آزمایشات به نتیجه برسد، می تواند به عنوان یک اقدام مهم برای جلوگیری از دسترسی گسترده تر به روش های درمانی مهم عمل کند.

آزمایشات تجربی یا نشانه های ترکیبی/نشانه ها در سلول ها، حیوانات و انسان ها

آنتی بادی های مونوکلونال یا پادتن تگ تا گی (Monoclonal antibodies):

پلاسما خواب از افرادی بهبود یافته از کووید ۱۹ شامل ترکیباتی از آنتی بادی های مختلف است. برخی از مولکول ها می توانند به کروناویروس ها حمله کنند اما بسیاری از آنها به پاتوژن های (آسیب شناسی) دیگر هدایت می شوند. محققان این ماده آبکی را برای پیدا کردن آنتی بادی های قوی در برابر کووید ۱۹ الک و غربال کردند. آنها مواد مصنوعی از این مولکول ها را تولید کرده اند که به آنتی بادی های مونوکلونال معروف هستند. محققین تحقیقات در مورد آنتی بادی های مونوکلونال را به عنوان درمانی برای کووید ۱۹ به صورت جداگانه شروع کرده اند.

آنتی بادی های مونوکلونال در ابتدا در سال ۱۹۷۰ برای درمان ساخته شدند و پس از آن سازمان غذا و دارو آمریکا این روش را برای ۷۹ بیماری تایید و تصویب کرد که رنج این بیماری ها از سرطان تا ایدز هستند. از زمان شروع پاندمیک کرونا، محققین در مطالعات بالینی بر روی سلول ها و حیوانات ده ها آنتی بادی مونوکلونال را پیدا کرده اند که نتایج امیدوار کننده ای را در برابر کووید ۱۹ نشان می دهد.

شرکت هایی از جمله Eli Lilly و Regeneron اخیرا شروع به آزمایشات بالینی بر روی مطالعات آنتی بادی های مونوکلونال کرده اند. چندین شرکت دیگر و همچنین تیم هایی در دانشگاه های مختلف قرار است به زودی وارد این مسابقه شوند.

آزمایشات تجربی یا نشانه های ترکیبی/نشانه ها در سلول ها، حیوانات و انسان ها

اینترفرون یا تنکردشناسی (Interferon):

اینترفرون ها مولکول هایی هستند که سلول های بدن به طور طبیعی در واکنش به ویروس ها تولید می کنند. این سلول ها با برانگیخته شدن به مهاجمان حمله کرده و بر روی سیستم های ایمنی بدن تاثیرات عمیقی می گذارند و در عین حال مجددا از آن استفاده می کنند تا به بافتهای بدن آسیب نرسانند.

اینترفرون های مصنوعی تزریقی هم اکنون یک درمان استاندارد برای تعدادی از بی نظمی ها و اختلالات ایمنی بدن است. به طور مثال ریبیف برای بیماری چندگانه سفت شدگی بافتها تجویز می شود.

به عنوان بخشی از استراتژی برای حمله به بدن، به نظر می رسد که کروناویروس ها اینترفرون ها را کاهش می دهند. این یافته محققین را ترغیب کرده است که ببینند افزایش اینترفرون ممکن است به افراد مبتلا به کووید ۱۹ به ویژه در اوایل عفونت کمک کند یا خیر.؟ مطالعات اولیه، از جمله آزمایش در سلول ها و موش ها نتایج دلگرم کننده ای را ارائه کرده است که منجر به آزمایشات بالینی شده است.

مطالعاتی در کشور چین نشان داده که این مولکول ها می توانند از ابتلای افراد سالم به این عفونت جلوگیری کنند. در ۲۰ جولای، کمپانی بریتانیایی دارویی Synairgen اعلام کرد که به ریه های بیماران کرونایی در آزمایشات بالینی کوچکی، فرمی از اینترفرون با عنوان SNG۰۰۱ تزریق کرده است که خطر ابتلای شدید به کووید ۱۹ را کاهش داده است. اطلاعات کاملی هنوز در دسترس عموم قرار نگرفته و یا در یک ژورنال علمی منتشر نشده است.

در ۶ آگوست نیز انیستیتو ملی آلرژی و بیماری های عفونی فاز سوم آزمایشات روی ترکیبات ربیف و آنتی ویروس «رمیدسیور» را آغاز کرده است که انتظار می رود نتایج آن در پاییز ۲۰۲۰ اعلام شود.

بیشتر نشانه های فرم شدید بیماری کووید ۱۹ نتیجه واکنش های بیش از اندازه سیستم ایمنی در برابر ویروس است. دانشمندان در حال انجام آزمایش داروهایی هستند که می توانند این واکنش ها را در برابر حملات را کنترل کنند.

نشانه های امیدوارکننده/نشانه ها در انسان ها

دگزامتازون:

دگزامتازون ارزان ترین و در دسترس ترین داروی استروئیدی است که می تواند به انواع ایمنی ها واکنش نشان بدهد. پزشکان زمان زیادی است که از این دارو برای بیماری هایی همچون آلرژی ها، آسم و التهاب ها استفاده می کنند.

در ماه ژوئن، دگزامتازون ها اولین دارویی شدند که کاهش مرگ ناشی از کووید ۱۹ را نشان دادند. در این مطالعه که بر روی بیش از ۶۰۰۰ نفر صورت گرفته بود و درماه جولای در ژورنال پزشکی انگلستان به چاپ رسیده، مشخص شد که دگزامتازون میزان مرگ را در یک سوم بیمارانی که در ونتیلاتورها بوده و در یک پنجم بیمارانی که در چادرهای اکسیژن بودند، کاهش داده است.

دگزامتازون احتمال دارد به بیمارانی که در مراحل اولیه بیماری کووید ۱۹ هستند کمتر کمک کند و حتی ممکن است آسیب نیز برساند. موسسه ملی بهداشت توصیه کرده است که دگزامتازون را فقط افرادی که در ونتیلاتور بوده یا از اکسیژن های اضافی استفاده کرده، مصرف کنند.

آزمایشات تجربی یا نشانه های ترکیبی/نشانه ها در انسان ها

مهارکننده های سیتوکین (Cytokine Inhibitors)

بدن انسان، برای مبارزه با بیماری ها، مولکول های سیگنالی به نام سیتوکین ها را تولید می کند. اما تولید اضافی این سیتوکین ها می تواند سیستم ایمنی بدن را بشدت تحت تاثیر عفونت ها قرار دهند که در برخی اوقات این فرآیند را طوفان سیتوکین می نامند. محققین تعدادی از داروهایی که بتواند طوفان سیتوکین را متوقف کند کشف کرده اند و این داروها تاثیرپذیری در برابر ورم های مفاصل و دیگر اختلالات ورمی را فراهم می کند. برخی از این داروها تامین کننده مولکول هایی هستند که تولید سیتوکین ها را آغاز می کنند و برخی دیگر گیرنده های سلول های ایمنی را که به طور طبیعی سیتوکین ها به آنها متصل می شوند را مسدود می کنند.

در برابر با کروناویروس نیز بسیاری از این داروها در انجام مراحل آزمایشگاهی یا کمترین کمک را کرده یا اساسا غلط بوده اند. شرکت های دارویی Regeneron و Roche اخیرا اعلام کرده اند که دو دارویی که به آنها ساریوموماب (Sarilumab) و توسیلیزوماب (Tocilizumab) گفته می شود، هر دو هدفشان سیتوکین IL-۶ است که به نظر نمی رسد که در فاز سوم آزمایش های بالینی سود و نفعی برای بیماران داشته باشند. بسیاری دیگر از آزمایشات نیز در این راه در حال انجام است.

آزمایشات تجربی یا نشانه های ترکیبی/نشانه ها در انسان ها

سیستم های فیلتراسیون خون:

سازمان غذا و دارو آمریکا مجوز اضطراری برای چندین دستگاه که سیتوکین ها را از خون به منظور خنک کردن طوفان سیتوکین ها، فیلتر می کنند را صادر کرده است. یکی از این دستگاه ها، که به سیتوسورب (Cytosorb) معروف است می تواند ظاهرا کل خون بیماران را ۷۰ بار در ۲۴ ساعت تصفیه و پالایش کنند. یک مطالعه کوچک در ماه مارس نشان داد که سیتوسورب ها توانسته اند به کاهش شدت بیماری کووید ۱۹ در ده ها بیمار در اروپا و چین کمک کنند اما آزمایشات بالینی تصادفی که بتواند نتایج قابل اثباتی از موثر بودن این روش ها ارائه دهد وجود ندارد. تعدادی مطالعه روی سیستم های فیلتراسیون خون هم اکنون در حال انجام است اما کارشناسان نسبت به خطرات این دستگاه ها هشدار داده اند. برای مثال چنین دستگاه های فیلتراسیون می توانند ترکیبات سودمند موجود در خون مانند ویتامین ها یا داروها را از بین ببرند.

آزمایشات تجربی یا نشانه های ترکیبی/نشانه ها در انسان ها

سلولهای بنیادی:

انواع خاصی از سلولهای بنیادی می توانند مولکول های ضد التهابی را ترشح کنند. در سال های اخیر محققان برای استفاده از این سلول ها جهت درمان طوفان های سیتوکین ها تلاش های بسیاری کرده اند و هم اکنون ده ها آزمایشات بالینی در حال انجام است تا ببینند به چه میزان می توانند به بیماران کووید ۱۹ کمک کنند اما این روش های درمان سلول های بنیادی در گذشته خوب عمل نکرده است و هنوز مشخص نیست که آیا این روش می تواند در مقابل با کرونا ویروس عمل کند یا خیر.

دیگر روشهای درمانی:

پزشکان و پرستاران اغلب اوقات برای کمک به درمان بیماران کووید ۱۹ روشهای دیگری را توصیه می کنند.

استفاده های سراسری

Prone positioning:

عمل ساده بیماران کووید ۱۹ بر روی شکم است که ریه های آنها را باز می کنند. این مانور از زمان شروع این بیماری در بیمارستان های سراسر دنیا امر عادی شده است. این روش ممکن است به بعضی از افراد کمک کرده که از نیاز کامل به ونتیلاتورها جلوگیری کنند. مزایای این درمان در طیف وسیعی از آزمایشات بالینی آزمایش می شود.

استفاده های سراسری

ونتیلاتورها و دیگر وسایل و تجهیزات تنفسی:

دستگاه هایی که به نفس کشیدن افراد کمک می کنند، ابزارهای اساسی در مبارزه با بیماری های تنفسی کشنده هستند. در صورت دریافت اکسیژن اضافی از طریق بینی یا ماسک متصل به دستگاه اکسیژن، بعضی از بیماران می توانند به خوب نفس بکشند. بیمارانی که در رنج تنفسی شدیدی قرار دارند ممکن است تا زمانی که ریه هایشان بهبود یابد، نیاز به ونتیلاتورها برای تنفس داشته باشند. همه بیماران کووید ۱۹ که به ونتیلاتور می روند زنده نمی مانند اما تصور می شود این دستگاه ها در بسیاری موارد نجات دهنده است

آزمایشات تجربی یا نشانه های ترکیبی/نشانه ها در انسان ها

داروهای ضد انعقاد خون (Anticoagulant):

کروناویروس می تواند به سلول های موجود در خون حمله کرده و منجر به لخته شدن ریز خون شود که همین اتفاق سبب سکته های مغزی و سایر آسیب های جدی شود. داروهای ضد انعقاد معمولا برای سایر شرایط از جمله بیماری های قلبی و به منظور کند شدن تشکیل لخته ها مورد استفاده قرار می گیرند اما برخی اوقات پزشکان برای بیماران کووید ۱۹ که دارای لخته های خون هستند، تجویز می کنند. هم اکنون آزمایشات بالینی زیادی در این زمینه در حال انجام است که به دنبال آن هستند تا ببینند آیا داروهای ضد انعقاد خون می تواند قبل از هرگونه علامت لخته شدن، مفید باشد یا خیر.

مجموعه تئوری ها، فرضیه ها و روش هایی که به غلط علمی قلمداده شده اند یا کلاهبرداری:

ادعاهای دروغین در مورد درمان بیماری کووید ۱۹ بسیار زیاد است. سازمان غذا و داور لیستی بیش از ۸۰ محصول تقلبی کووید ۱۹ و سازمان بهداشت جهانی لیستی از احساسات غلط و پوچ را درباره این بیماری منتشر کرده است.

هشدار: به هیچ عنوان این کار را انجام ندهید

نوشیدن یا تزریق ضدعفونی کننده ها و سفیدکننده ها:

در ماه اوریل، دونلاد ترامپ رییس جمهور آمریکا پیشنهاد داد که موادضدعفونی کننده مانند الکل یا سفیدکننده ها در صورت تزریق مستقیم به بدن ممکن است در مقابل کروناویروس تاثیر داشته باشند. پیشنهادات ترامپ فورا بوسیله محققین و متخصصان بهداشتی و سلامت در سراسر جهان رد شد. مصرف (وارد معده کردن) موادضدعفونی کننده نه تنها که نمی تواند در برابر ویروس موثر باشد بلکه خیلی پرخطر بوده و حتی ممکن است منجر به مرگ نیز شود.

هشدار: هیچ نشانه ای وجود ندارد

لامپ های UV:

رییس جمهور آمریکا همچنین در مورد در معرض قرار گرفتن بدن در برابر نور ماوراء بنفش یا نورهای بسیار قدرتمند پیشنهاداتی را داده بود. محققان از نور ماوراء بنفش برای استریل کردن سطوح، از جمله کشتن ویروس ها در آزمایشگاه ها با دقت و مدیریت بالا استفاده می کنند و اشعه ماوراء بنفش به هیچ عنوان قادر به پاک کردن ویروس از بدن یک بیمار نیست.

این نوع اشعه می تواند به پوست آسیب برساند. بیشتر سرطان های پوست نتیجه از قرار گرفتن پوست در معرض اشعه ماوراء بنفش طبیعی نور خورشید است.

هشدار: هیچ نشانه ای وجود ندارد

نقره:

سازمان غذا و دارو آمریکا علیه تعداد زیادی از مردم که ادعا کرده اند محصولات مبتنی بر نقره در برابر کووید ۱۹ بی خطر و موثر هستند، اقدام حقوقی انجام داده است. محصولات ساخته شده از نقره به هیچ عنوان مانع یا معالجه کرونا ویروس نخواهند بود.

منابع: سازمان بهداشت جهانی

نیویورک تایمز

سازمان غذا و داروی آمریکا

انتهای پیام

منبع: ایسنا

کلیدواژه: کروناویروس اخبار اجتماعی کرمان سازمان بهداشت جهانی نیویورک تایمز استانی اجتماعی سازمان غذا و دارو آمریکا دارو می تواند سازمان بهداشت جهانی حیوانات یا انسان ها رییس جمهور آمریکا برابر کووید ۱۹ هیدروکسی کلروکین مبتلا به کووید ۱۹ بیماران کووید ۱۹ دانشمندان در حال آزمایشات بالینی حال انجام استفاده می کنند سیستم ایمنی بدن بیماری کووید ۱۹ برای کووید ۱۹ روش های درمان هایی هستند برای بیماران درمان ها روی بیماران ماوراء بنفش کرونا ویروس داشته باشند سلول ها کننده ای کووید ۱۹ نشان می دهد وجود ندارد برای درمان داروهای ضد سیتوکین ها روش ها آزمایش ها یک مطالعه نشان داده بیماری ها دستگاه ها مولکول ها هم اکنون کننده ها کمک کرده ویروس ها داده اند شده اند بر روی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۸۹۶۴۳۳۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

نظام درمانی را به کجا می‌برند؟

برخی مشکلات کشور هست که حل آن‌ها نیازمند یک اراده است. البته تبعات و زحمت دارد، ولی کافی است که اراده کرد و نسبت به انجام آن‌ها به توافق رسید، مثل بهبود سیاست داخلی و خارجی یا حتی مساله تورم؛ این مشکلی است که در برخی کشور‌ها طی دو یا سه سال حل شده است. نمونه آن همین ترکیه کنار دست‌مان است که زمانی در دهه ۸۰ و ۹۰ میلادی قرن بیستم تورم‌های وحشتناک سه‌رقمی داشت و بعدا به سرعت حل شد. البته یکی، دو سال است که دوباره دچار آن شده است، ولی مسائل و مواردی هست که حتی اگر تفاهم و اراده هم رخ دهد حل آن‌ها زمان‌بر است، مثل آب یا فرونشست زمین یا جنگل‌زدایی و... که به این سهولت حل نمی‌شوند.

به گزارش اعتماد، یکی از مواردی که با سرعت حل نخواهد شد نظام بهداشت و درمان است. نظامی که وضعیت آن در جامعه ایران نقطه قوت محسوب می‌شود، ولی چند سال است که تحت فشار شدید قرار گرفته ودرحال تضعیف است. قطعا برای نوشتن گزارشی در این موضوع، افراد با صلاحیت دیگری باید باشند، ولی به دلایلی که نمی‌دانیم چرا، خیلی‌ها سکوت کرده‌اند؟ شاید سایه انداختن سیاست بر مساله نظام بهداشت و درمان موجب سکوت نسبی پزشکان شده و ورود دیگران را ضروری ساخته است. همچنین ناامیدی و نیز انفعال بخش مهمی از جامعه پزشکی و پرستاری کشور، این انگیزه را ایجاد کرد که در حد طرح موضوع نکاتی را بنویسم شاید کسانی که اطلاعات و دانش بیشتر و تجربه عمیق‌تری در این مورد دارند موارد را تکمیل و تصحیح کنند.

چرا نقد سیاست‌های جاری نظام بهداشت و درمان مهم است، چون وضعیت سیاست‌های جاری در همه حوزه‌ها واجد نوعی پسرفت و عبور از عقلانیت جدید است. گرایشی که خود را در موضوع مهندسی کمتر نشان می‌دهد بیشتر در علوم اجتماعی و انسانی و پزشکی بازتاب می‌دهد. اصطلاح علوم اجتماعی اسلامی و طب اسلامی و ملی کلید‌های رمز بازگشت به آن دنیای پیشامدرن هستند. البته تاکید کنیم که مشکلات بهداشت و درمان در همه کشور‌ها و حتی کشور‌های بسیار پیشرفته هم هست، ازجمله در امریکا که یکی از محوری‌ترین موضوعات اختلافی میان نامزد‌ها بیمه درمانی بود. ولی ابعاد مشکلات این نظام در ایران بسیار ریشه‌ای شده است.

فوت  خانم دکتر پرستو بخشی، متخصص قلب در نورآباد لرستان، در ۶ فروردین امسال، خبر تأسف‌باری بود که جامعه پزشکی و مردم را در فکر فرو برد. این پرسش بزرگ مطرح شد که چگونه می‌شود یک خانم ۳۵ ساله و متخصص قلب، که اوج آرزوی جوانان و دختران جامعه رسیدن به این موفقیت و موقعیت است، در آغاز سال و تعطیلات عید نوروز اقدام به خودکشی کند؟ گرچه خودکشی‌های دستیاران و دانشجویان سال آخر پزشکی زیاد شده است و در سال ۱۴۰۲ بیش از ۱۶ مورد بود و همچنان هم ادامه دارد که خبر دومین خودکشی خانم فوق تخصص روماتولوژی استاد دانشگاه تهران هم در فاصله یک ماه از خودکشی اول همه را متاثرتر کرد.

دوباره دوشنبه دهم اردیبهشت خبر دیگری از خودکشی خانم دکتری عمومی منتشر شد، ولی فوت خانم دکتر بخشی به علل گوناگونی حساسیت بیشتری ایجاد کرد. در واقع این مرگ ناگهانی نشان داد که نظام بهداشت و درمان کشور با کادر‌های درمانی خود به نسبت بی‌رحم و بدون دقت رفتار می‌کند. خانمی جوان که پدر و مادر خود را در فاصله کوتاهی از دست داده و تحت درمان روانپزشکی قرار دارد را به طرح اعزام می‌کند و حتی مانع ورود او به وزارتخانه می‌شوند سپس برای کاهش تنش درخواست انتقال به شهر دور افتاده‌تر بدهد به امید آنکه دوره طرح زودتر تمام شود.

درباره کلیت ماجرای تعهدات فارغ‌التحصیلان رشته‌های پزشکی سخن‌های متفاوتی می‌توان از زوایای متفاوت گفت، ولی این خودکشی ابعاد ناپیدای این مساله را از حیث بی‌توجهی به وضعیت پزشکان یا تبعیض و فشار کاری و... آشکار کرد. به‌علاوه در مورد خانم دکتر بخشی موضوع مهم‌تر این است که چرا اساسا اصرار می‌شود که ایشان و یا نمونه‌های مشابه ایشان با چنین شرایطی به طرح اعزام شوند.

حتی در سربازی هم موارد استثنای قانونی وجود دارد چگونه در اینجا نیست؟ نکته دیگر درباره اصل طرح فارغ‌التحصیلان پزشکی تبعیض‌آمیز بودن آن است که فقط این دسته از فارغ‌التحصیلان دوره‌های عالی کشور ملزم به اجرای طرح هستند و بقیه چنین اجباری ندارند. علی‌رغم اینکه آنان نیز از خدمات دولتی برای تحصیل استفاده کرده‌اند. باز هم می‌توان از طرح دفاع کرد به شرطی که حداقل امکاناتی درخور برای اعزام‌شدگان به طرح در نظر گرفته شود تا چنین فشاری را متحمل نشوند.

پزشکی رشته‌ای است که مدت تحصیل در آن طولانی است و حجم درس‌های آن نیز بسیار سنگین است. از طرف دیگر، دانشجویان پزشکی بخشی از تحصیلات خود را به صورت عملی می‌گذرانند و غیر از درس خواندن باید ساعات زیادی در بیمارستان کار کنند و کشیک‌های شبانه‌روزی بدهند. برای آن که یک دانشجو، پزشک عمومی بشود باید هفت سال درس بخواند. سپس برحسب مورد و مکان کمتر یا بیشتر از دو سال به طرح برود و در آنجا با حقوق بسیار اندک و شرایط سخت کار کند. پس از آن مدت ۳ تا ۶ سال برای تخصص درس بخواند سپس به طرح برود و خلاصه در سنین نزدیک به چهل سالگی وارد بازار کار شود. به همین دلیل است که برخلاف قدیم دیگر شاهد آن نیستیم که آقازاده‌های محترم (اگر اصولا تحصیل را مفید بدانند) بخواهند که جذب این رشته شوند.

تحمل چنین شرایط سختی و گذراندن این دوره‌های طولانی فقط با انگیزه‌های مالی ممکن نیست بلکه اکثریت آنان به این حرفه علاقه دارند. درحالی که سیاست‌های رسمی این علاقه را نشانه گرفته است و از این حرفه اعتبارزدایی می‌کند. هنگامی که یک دانشجوی پزشکی برای تحصیل در این رشته با وثیقه‌های سنگین و انواع تعهدنامه‌هایی که محتوای آن تهدیدآمیز است مواجه می‌شود، احساس می‌کند در این رشته حبس یا به گروگان گرفته شده است. گر بی‌آینده بودن را هم به این فهرست اضافه کنیم مشخص می‌شود چرا تمایل به تحصیل در این رشته در حال کاهش است و چرا بسیاری از آن‌ها ترجیح می‌دهند حتی با پرداخت هزینه تحصیل از ابتدا خود را آزاد کنند یا با تغییر رشته برای مهاجرت اقدام کنند.

واقعیت این است که عقل سلیم نمی‌پذیرد که سیاست‌های سال اخیر درباره پزشکی و پزشکان و پرستاران بدون هدف تخریب نظام بهداشت و درمان کشور و آگاهانه نباشد. چنین خودویرانگری ناشی از خطا‌های سیاستی نیست، بلکه نشان‌دهنده نوعی برنامه‌ریزی برای ویران کردن نظام بهداشت و درمان کشور است.

اجازه دهید که در همین ابتدا از یک آمار رسمی پرده‌برداری شود. وضعیت نظام بهداشت و درمان هر کشوری را از خروجی نهایی آن می‌توان فهمید. شاید ارزیابی دو متغیر به فهم وضعیت کنونی این نظام کمک کند هر چند برای درک همه ابعاد آن باید متغیر‌های زیادی را تحلیل و مقایسه کرد؛ اول تعداد مرگ و میر، دوم میانگین سن فوت‌شدگان. پیش از کرونا تعداد فوت‌شدگان سالانه تقریبا حول و حوش ۳۸۰ هزار نفر بود، در جریان کرونا افزایش یافت و در سال ۱۴۰۰ به ۵۴۵ هزار نفر رسید. پس از آنکه کرونا تمام شد، در سال ۱۴۰۱ به ۴۱۹ هزار نفر کاهش یافت و انتظار می‌رفت که تعداد آن به همان رقم پیش از کرونا نزدیک شود، ولی در ۱۱ ماه اول سال ۱۴۰۲، بیش از ۴۰۰ هزار فوتی داشته‌ایم که طبعا تا پایان سال به حدود ۴۴۰ هزار فوتی خواهد رسید که ۱۵درصد بیش از فوتی‌های پیش از کرونا است.

شاید بگوییم کرونا هنوز هم هست. اگر بتوان این آمار را نادیده گرفت، ولی میانگین سن فوت‌شدگان نشان می‌دهد که ماجرا فرق می‌کند. از سال ۱۳۹۳ تاکنون میانگین سن فوت‌شدگان افزایشی بود مگر در دو سال ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ و آمار سال ۱۴۰۲ که در چند روز گذشته منتشر شده نشان می‌دهد که تفاوتی با سال پیش ندارد.

شواهد نشان می‌دهد که نظام درمانی کشور هم از حیث سیاست‌گذاری و هم تامین و توزیع دارو، هم نظام بیمه‌ای و هم تعیین تعرفه‌ها و بالاخره وضعیت و ساختار حاکم بر بیمارستان‌ها و شرایط پزشکان و حتی نظام پذیرش دانشجو، دچار اختلال‌های جدی شده‌اند.

از ابتدا یعنی پذیرش دانشجو باید آغاز کرد. افزایش ظرفیت‌های پزشکی بدون تامین امکانات لازم یکی از تصمیمات عجیب شورای عالی انقلاب فرهنگی بود. تصمیمی که برخلاف نظرات کارشناسی مرجع اصلی و رسمی حوزه سلامت گرفته شد و نتایج آن به‌طور قطع موجب تنزل شدید سطح تخصصی و آموزشی فارغ‌التحصیلان پزشکی خواهد شد و کمک موثری هم به افزایش عرضه خدمات پزشکی نخواهد کرد. گرچه سعی کردند این مصوبه را تعدیل کنند، ولی مشکل همچنان برقرار است. در مورد پذیرش دانشجوی پزشکی یا دستیاری چیزی که به هیچ وجه درنظر گرفته نمی‌شود بازار کار مناسب است. در گذشته پزشکان به مسوولین آموزش تخصصی وزارت بهداشت تذکر داده بودند که زیاد کردن ظرفیت پذیرفته‌شدگان سبب کاهش تقاضای نهایی برای ورود به دوره‌های تخصصی می‌شود و در ادامه نیز در مورد پزشکی عمومی عینا این اتفاق رخ خواهد داد و پس از چند دوره ذوق‌زدگی و رسیدن به زمان بهره‌دهی شخص و خانواده او متوجه خواهند شد که سرمایه‌گذاری که کرده‌اند حاصل مناسب ندارد. اکنون می‌بینیم که بیش از ۳۰ درصد ظرفیت‌های دوره‌های تخصصی خالی است و در برخی رشته‌ها تا ۸۰ درصد هم خالی است. برای پزشکی عمومی هم از هم‌اکنون ترک تحصیل یا تغییر رشته میان دانشجویان این رشته شایع شده است و در همین چند روز نیز اعلام شد که نزدیک به نیمی از پزشکان عمومی کشور در چرخه طبابت و پزشکی حضور ندارند.

در همین زمینه جذب دانشجویان سهمیه‌ای اگر نگوییم بی‌سواد، حداقل باید گفت کم‌سواد، مشکل آموزشی این رشته مهم را بیشتر کرده است. قطعا این گزاره شامل همه آنان نمی‌شود، ولی شواهد موجود تکان‌دهنده است.

در کنار این‌ها کاهش استقلال دانشگاه‌های پزشکی و بُرد‌های تخصصی و بازنشسته یا اخراج استادان و حتی استعفای برخی از پزشکان مبرز نیز تصویری تاریک از آینده این رشته مهم ارایه می‌دهد.

یکی از مهم‌ترین معضلات پزشکان جوان انجام طرح یا آموزش دانشجویان و فارغ‌التحصیلان پزشکی است. دوره انترنی و رزیدنتی را می‌توان نوعی بیگاری تلقی کرد که هم بدون دستمزد یا با حداقل دستمزد و با تاخیر فراوان در پرداخت همراه است و ساعات کار زیاد که حتی بیشتر از قانون است و نباید در چنین وضعی طبابت کرد و نیز فضای متشنج محیط بیمارستانی ازسوی همراهان بیماران، مدیریت ناکارآمد، کمبود‌های دارویی و تجهیزاتی و حتی برخورد‌های نامناسب استادان پزشکی، همگی موجب می‌شود که برخی دانشجویان پزشکی از نیمه راه به فکر ترک تحصیل بیفتند یا عزم مهاجرت نمایند. مساله مهاجرت پزشکان و کادر‌های درمان که گفته می‌شود در همین چند سال اخیر به بیش از ده هزار نفر رسیده است، عمدتا ناشی از عوامل تشدیدکننده دافعه‌های مبدا یعنی ایران است.

دافعه‌های اقتصادی، حرفه‌ای، اجتماعی و نداشتن چشم‌انداز و امید به آینده است، ولی مدتی است که راه برای پذیرش پزشکان در کشور‌های دیگر هم هموار گردیده و لذا امکان تحقق جاذبه‌های مقصد نیز فراهم شده و این فرآیند با وضع فعلی توقف‌ناپذیر می‌نماید. فشار‌های فراوان برای جلوگیری از مهاجرت یا خروج از رشته پزشکی و گرفتن وثایق و ضمانت‌های زیاد و سنگین مشکلی را حل نمی‌کند. مگر پیش‌تر این مسائل بود که قریب به اتفاق پزشکان در کشور می‌ماندند؟ در همین زمینه نحوه برخورد مسوولین با نیروی انسانی به‌طور عام و اعضای هیات علمی و پزشکان خبره به‌طور خاص جای تاسف دارد. نمونه آن را در مقابل مهاجرت یکی از نخبگان جراحی قلب کودکان دیدیم که موضع‌گیری مقامی رسمی در وزارت متبوع این بود که خوشبختانه جانشین ایشان تعیین شده است! وقتی در این رده بسیار خاص که به شکل واقعا عاجل کمبود وجود دارد نگاه به نیروی انسانی تا این حد سرسری و ابزاری است، قطعا در رده‌های پایین‌تر شرایط بسیار بدتر خواهد بود و این رفتار‌ها به نظام‌های مبتنی بر نیروی کار ساده و بردگی نزدیک خواهد شد.

مشکل بعدی که اهمیت بیشتری یافته است، نظام تعرفه‌ها و قیمت‌های خدمات پزشکی است. اصولا درک مقامات رسمی از قیمت‌گذاری کالا و خدمات بسیار ساده‌انگارانه است. گمان می‌کنند اگر جلوی افزایش قیمت‌ها را بگیرند به مردم خدمت کرده‌اند. مثل وضعیتی که درباره بنزین با آن مواجه هستند. دولت با ایجاد نقدینگی و سیاست‌های غلط اقتصادی موجب تورم می‌شود و ریشه گرانی خود دولت است، ولی می‌ترسد قیمت بنزین را افزایش دهد، در نتیجه مصرف و قاچاق زیاد می‌شود، زیان‌های فراوان به تولیدکنندگان پالایشگاه‌ها وارد می‌شود، تجهیزات به‌روز نمی‌شوند، پتروشیمی‌ها را مجبور به تولید بنزین بی‌کیفیت و بیماری‌زا می‌کنند، مجبور به واردات بنزین می‌شوند، ظرفیت واردات آنان هم کم است درحالی که از کشور قاچاق هم می‌شود و خلاصه یک بحران بزرگ ایجاد می‌شود و تاکنون چندبار با این بحران مواجه شده و با هزینه زیاد عبور کردند، ولی دست از قیمت‌گذاری برنداشتند. عین همین اتفاق در نظام پزشکی و تعرفه‌های دستوری رخ می‌دهد. حتی برای قیمت‌گذاری از معیار‌های ساده‌لوحانه و زیان‌بار استفاده می‌کنند. تعرفه پزشک با ۳۰ سال سابقه را با پزشک جدید یکی اعلام می‌کنند در نتیجه مردم هم دنبال پزشک حاذق می‌روند و سر پزشک تازه‌کار بی‌کلاه می‌ماند!

سیاست نادرست تعرفه‌ای چه مشکلاتی ایجاد می‌کند؟ مهم‌ترین وظیفه یک پزشک، تشخیص بالینی (Clinical Judgment) است. همان که در ایران به نام ویزیت پزشکان شناخته می‌شود. عوام هم توجهی به اهمیت این بخش ندارند و آن را کار ساده و بی‌زحمتی می‌دانند. در واقع بخش‌های دیگر اقدامات تشخیصی مثل آزمایشگاه، سونوگرافی، پاتولوژی و... هنگامی معنادار هستند که بخش اول درست انجام شود. حالا اگر به هر دلیلی دستمزد این بخش به صورت نامتعارف کمتر از ارزش اقتصادی آن تعیین شود و برای پزشک مقرون به‌صرفه نباشد، انگیزه پیدا می‌کنند که مرحله تشخیص را کوتاه یا پرهزینه کنند که هر دو مورد آن به زیان بیمار و حتی به زیان بیمه‌ها است. بیمار درمان نمی‌شود، هزینه‌های پاراکلینیکی و حتی اقدامات زاید برای بیمار تجویز می‌شود و این یکی از عوارض بسیار مهم از عدم توجه به تعرفه‌های منطقی در خدمات تشخیصی پزشکی است. حتی هزینه‌های دارویی بالا می‌رود؛ بنابراین پزشکان اگر نتوانند از طریق تشخیص بالینی درآمد متعارف خود را به دست آورند، دست به اقداماتی می‌زنند که اولین آن طولانی و پرهزینه شدن مراحل درمان است و چه‌بسا کیفیت تشخیص و درمان هم کاهش پیدا می‌کند.

دوم؛ دست به دامن اقدامات درمانی می‌شوند که با استفاده از روش‌های دیگر مثل اعمال جراحی یا اقدامات پرهزینه دیگر انجام می‌شوند. اگر این کار هم کافی نبود، حوزه پزشکی خود را تغییر می‌دهند و مثلا به امور زیبایی و بهداشت روانه می‌شوند. اگر باز هم نشد، حرفه خود را تغییر می‌دهند و عطای پزشکی را به لقایش می‌بخشند و درنهایت نیز مهاجرت می‌کنند. برخی نیز تحت فشار‌های نامتعارف اقتصادی، اجتماعی و مدیریتی وزارتخانه و اجرای طرح برای پزشکان و از همه بدتر فشار کاری فراوان و تحقیر، به ناچار خودکشی را انتخاب می‌کنند. روشن است که به ازای هر خودکشی موفق، ده‌ها خودکشی ناموفق و به ازای هر اقدام به خودکشی (موفق یا ناموفق) صد‌ها نفر فکر خودکشی می‌کنند. مساله مهم‌تر اینکه برخلاف آمار‌های کلی خودکشی‌های عمومی که مردان بیشتر از زنان خودکشی می‌کنند در پزشکان زنان بیشتر از مردان اقدام به خودکشی می‌کنند که ناشی از فشار مضاعف رسمی و اجتماعی به آنان نسبت به مردان است.

بیمه‌ها ذی‌نفع در نظام بهداشت و درمان هستند، ولی به راحتی سیاست‌گذاری می‌کنند، ولی این نیز ظاهر ماجراست، چون ذی‌نفع‌های خصوصی در دارو، تجهیزات و خدمات پاراکلینیکی، به‌ویژه باوجود ارز‌های ترجیحی و... آن اندازه زیاد و اثرگذار هستند که جایی برای دفاع از منافع بیماران نمی‌ماند. در این میان حساب‌های ملی سلامت سال‌ها است که منتشر نمی‌شود و کسی نمی‌داند که وضعیت هزینه‌های بهداشت و درمان چگونه است؟ از جمله یکی از مسائل مهم نیز تقاضای القایی است که هزینه سنگینی را بر دوش این نظام بار می‌کند، ولی داده‌های لازم برای فهم و محاسبه این مسائل در دسترس قرار نمی‌گیرد. ایجاد تقاضا‌های القایی گاه در سطح فردی است که ارقام چندان بالایی نخواهد بود، ولی این هزینه‌ها گاه ساختاری است که دو نمونه آن در سیاست توسعه تخت‌های بیمارستانی یا انجام عمل‌های نه چندان ضرور مثل برخی پروتز‌ها دیده شدند که به‌طور مشخص هزینه‌های غیرضرور هستند.

همچنین تقاضا‌های منطقه‌ای و استانی برای ساخت بیمارستان معمولا ریشه در ذی‌نفع‌های مالی دارد که هزینه‌های سنگینی را بر دوش بودجه و مردم بار می‌کند. در همین زمینه باید به سقوط سهم سلامت از GDP به حدود ۴ و نیم در‌صد اشاره کرد که شاید نتوان چندان انتظار داشت که این نسبت به سطح حتی همسایگان ما برسد، چون حجم کلی سرمایه‌گذاری در کشور مشکل دارد، ولی می‌توان انتظار داشت که همین مقدار به صورت بهینه مصرف شود و اولین گام برای این بهینه‌سازی اعلام رسمی اسناد منابع و مصارف بخش سلامت و نیز اعلام رسمی حساب‌های سلامت ملی است تا بتوان مطمئن شد که نظارت عمومی بر نحوه تحصیل منابع و تخصیص هزینه‌ها تا چه میزان درست و بهینه بوده است.

تقاضای القایی ناشی از تعرفه پایین موجب شکل‌گیری فرآیند پیچیده‌ای شده که تقاضای القایی را دیگر به سطح فردی منحصر نمی‌کند، بلکه نظام‌مند و نهادی شده است. همچنین سیاست ایجاد تخت بیمارستانی به‌ویژه در برخی مناطق از تبعات این تقاضای القایی نظام‌مند است. سیاست ایجاد تخت بیمارستانی پاسخ مناسب برای مشکلات بهداشت و درمان کشور نیست. طبق اعلام دولت در سال گذشته ۷۵ هزار میلیارد تومان برای ۱۵۰۰۰ تخت بیمارستانی هزینه شده است. هر تخت برابر ۵ میلیارد تومان! تا پایان سال ۱۴۰۲ نیز ۷ هزار به آن اضافه می‌شود. بیش از ۶۰ هزار تخت بیمارستانی نیز در دست ساخت دارند! درحالی که ضریب اشغال تخت بیمارستانی در مناطق دورافتاده بسیار پایین است و پزشکان متخصص کافی هم ندارند و بیماران به مناطق دیگر می‌آیند و هزینه سنگینی می‌پردازند.

از سوی دیگر قیمت‌گذاری‌های تعرفه‌های پزشکی، موجب رواج زیرمیزی و بی‌قانونی می‌شود و قطعا به زیان مردم و مهم‌تر از آن اخلاق پزشکی و رابطه پزشک و بیمار می‌شود. همچنین به ورشکستگی بیمارستان‌ها و تعطیلی آن‌ها می‌انجامد، مگر اینکه فراتر از تعرفه‌ها عمل کنند، وگرنه چه معنا دارد که در بیمارستان‌ها در قسمت صندوق آگهی نصب شود که غیر از پرداخت‌های رسمی و تعیین شده، هیچ نوع وجه دیگری پرداخت نکنید؟ عوارض این تعرفه‌ها سنگین است، به قول دکتر زمانی، رییس یکی از مهم‌ترین گروه‌های پزشکی یعنی مغز و اعصاب، تعرفه‌های اعلامی درمان بیماران دچار سکته مغزی را با بحران مواجه می‌کند.
به همین دلایل است که سیاست‌های ابلاغی سلامت که در سال ۹۳ به متولیان سلامت تکالیفی را واگذار کرده است فارغ از درست یا غلط بودن خود سیاست‌ها به گفته دبیر فرهنگستان علوم پزشکی کشورکه خود سال‌ها مسوول اجرایی بوده، فقط ۳۰ درصد اهداف در ۱۰ سال اخیر تحقق یافته است.

در حوزه آموزش پزشکی به نظر می‌رسد که خرافات و شبه علم نیز وارد این حوزه شده و به نام طب سنتی و اسلامی چهار نعل به پیش می‌تازند و موجب تعجب است که مورد حمایت‌های رسمی نیز قرار دارند. مدعیان طب سنتی، کار پزشکان را بی‌ارزش معرفی می‌کنند و علم را زیر سوال می‌برند تا بازار خرافات خود را رونق دهند و از حمایت رسمی هم برخوردارند. در نتیجه، پزشکان احساس می‌کنند شأن علم و اعتبارشان زیر سوال می‌رود و دلبستگی خود را به حرفه‌شان از دست می‌دهند. اخیرا دیدم پا را از عقلانیت متعارف نیز فراتر گذاشته‌اند و خواهان زایمان در خانه شده‌اند با این توجیه که در صدر اسلام بیمارستان نبود زنان در خانه زایمان می‌کردند!

در واقع می‌توان گفت که مشکل اصلی پزشکان جوان و دانشجویان این رشته، فقدان امید به آینده است. این محصول و برآیند، چشم‌انداز منفی اقتصادی، مشکلات و سختی محیط کار، عصبانی از تبعیض و بی‌توجهی به قواعد علمی برای برنامه‌ریزی در حوزه مهم پزشکی و فشار‌های مجموعه این موارد موجب شده که برخلاف گذشته تقاضا برای ورود به رشته‌های تخصصی و فوق‌تخصصی بسیار کم شده است و این نشانه وضعیت پزشکی و بخش درمان کشور در آینده است؛ آینده‌ای که باز هم برای درمان باید یا عازم خارج شد یا سختی کشید و زودتر با‌دار دنیا خداحافظی کرد.

رفتاری که با پزشکی و پزشکان می‌شود نمونه‌ای از شیوه مدیریتی است که جز استفاده از اجبار و قوه قهریه راه دیگری بلد نیست. در اقتصاد با قوه قهریه و دستور، قیمت‌گذاری می‌کند، در مسائل فرهنگی و اجتماعی که بی‌نیاز از بیان است و اخیرا حتی در بیمارستان‌ها تشدید شده است و بعضا به پلمب آن منجر گردیده است؟! در مسائل آموزشی هم همین روش را به کار گرفته است. با این ملاحظه نمی‌توان انتظار داشت مساله‌ای حل شود، ولی می‌شود اطمینان داشت که با ادامه این روش‌ها مشکلات بیشتر و بیشتر خواهد شد.

آقای رییسی با افتخار اعلام می‌کند که مسوولان اروپایی می‌گویند مردم اروپا برای درمان به ایران می‌آیند. این امر دو علت مکمل یکدیگر دارد؛ اول اینکه در حال حاضر خدمات درمانی پزشکی در ایران به‌طور نسبی از سطح استاندارد کافی و حتی خوب برخوردار است که می‌توان برای درمان به ایران آمد، البته روشن است که این موقعیت ربطی به این دولت ندارد محصول سیاست‌های ۸ دهه گذشته است که با زحمات و صرف سرمایه‌های فراوان به این نقطه رسیده است و اکنون دولت کنونی باید آن را حفظ کند و بهبود بخشد. ولی علت دوم و مهم‌تر وجود هزینه‌های بسیار پایین خدمات درمانی به ویژه در مقایسه با کشور‌های اروپایی است.

اگر صرف می‌کرد، مردم اروپا بنزین خود را هم در ایران می‌زدند و یخچال خود را هم در ایران به پریز برق وصل می‌کردند، ولی این دو مورد را نمی‌توانند، به جایش می‌صرفد که دو هفته سر کار نروند و با هواپیما بیایند و دو دندان ایمپلنت کنند و یک عمل جراحی قلبِ باز هم انجام دهند و به راحتی برگردند، قطعا خیلی سود خواهند کرد هم فال و هم تماشا است. هنگامی که تجهیزات پزشکی با ارز ترجیحی و دارو با ارز بسیار ارزان‌قیمت و تعرفه پزشکی کمتر از ۱۰ درصد و حتی ۵ درصد اروپا باشد عقل سلیم حکم می‌کند که به اینجا بیاید و از فرودگاه یک راست برود نزد بهترین متخصصان مربوط، متخصصانی که در اروپا چند ماه زمان می‌برد تا او را ویزیت کنند. این اتلاف منابع کشور است اگر توجه می‌کردند.