بررسی تأثیرات علم اخلاق بر استنباط احکام فقهی در فصلنامه «اخلاق‌پژوهی»
تاریخ انتشار: ۵ مهر ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۹۴۲۳۲۶۷
ششمین شماره فصلنامه علمی پژوهشی «اخلاق‌پژوهی» با ۶ مقاله منتشر شد. در این شماره به بررسی تأثیرات علم اخلاق بر استنباط احکام فقهی پرداخته شده است.
به گزارش خبرگزاری شبستان؛ ششمین شماره فصلنامه علمی پژوهشی «اخلاق‌پژوهی» به صاحب‌امتیازی پژوهشگاه قرآن و حدیث منتشر شد.
عناوین مقالات این شماره بدین قرار است: «چالش‌های اخلاقی اصلاحِ نژاد لیبرال و اصل آزادی»، «تحلیل و نقد استدلال براساس جهت مطابقت به سود نظریه هیومی انگیزش»، «ویژگی‌های ماهیت حریم خصوصی»، «بررسی تحلیلی اخلاق پیچیدگی و توسعه مفهومی آن»، «تأثیرات علم اخلاق بر استنباط احکام فقهی با تأکید بر آرای غزالی در کتاب احیاء علوم الدین»، «امر الهی و الزامهای اخلاقی: بررسی و نقد رابطه دین و اخلاق از نگاه ریچارد سوئین‌برن».
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
امر الهی و الزامهای اخلاقی: بررسی و نقد رابطه دین و اخلاق از نگاه ریچارد سوئین‌برن
در چکیده مقاله «امر الهی و الزامهای اخلاقی: بررسی و نقد رابطه دین و اخلاق از نگاه ریچارد سوئین‌برن» می‌خوانیم: «به اعتقاد ریچارد سوئین‌برن - فیلسوف دین معاصر - بر این باور است که فرمان‌های الهی بی‌ارتباط با مسائل اخلاقی نیستند؛ از آنجا که خداوند بزرگ‌ترین مُنعم ماست، اگر کاری از ما بخواهد، انجام آن وظیفه ما خواهد بود، اما روشن است که او نمی‌تواند هیچ گاه سبب شود تا کاری که وظیفه ما نیست، وظیفه ما گردد. او، در واقع، خداوند را منشاء تکالیف اخلاقی دانسته و البته، با تفکیک میان احکام اخلاقیِ ضروری و احکام اخلاقیِ امکانی، بر این باور است که خداوند نمی‌تواند در احکام اخلاقیِ ضروری تغییری ایجاد کند؛ حتی اگر بخواهد، اما در مورد حقایق اخلاقی امکانی، خداوند با قدرت مطلق که برای ایجاد هر یک از جهان‌های ممکن دارد، می‌تواند به اختیارِ خودْ جهانی را برگزیند که در آن حقایقِ اخلاقیِ امکانی متفاوت با جهان دیگر باشد. البته، سوئین‌برن، نتوانسته به این پرسش که چه نسبتی بین قدرت مطلق خدا و احکام اخلاقی امکانی وجود دارد، به خوبی پاسخ دهد و تنها در صدد حل تعارض بر آمده از الزامات احکام ضروری اخلاقی برآمده است. دلیل او برای ایجاد الزام اخلاقی از آن جهت که ما موظف هستیم از فرامین خداوند اطاعت کنیم، چون خدا مُنعم ماست، هم قانع کننده نیست و او - در خوشبینانهترین حالت - می‌تواند ادعا کند که «وجوب شکر مُنعم» می‌تواند انگیزش لازم برای اطاعت از فرامین خداوند و یا تبعیت و اطاعت از الزامات اخلاقی را فراهم آورد.»
تأثیرات علم اخلاق بر استنباط احکام فقهی با تأکید بر آرای غزالی در کتاب احیاء علوم الدین
در طلیعه مقاله «تأثیرات علم اخلاق بر استنباط احکام فقهی با تأکید بر آرای غزالی در کتاب احیاء علوم الدین» آمده است: «اخلاق و فقه، به عنوان دو علم مستقل، اما بسیار نزدیک و همگون، ظرفیت و امکان تأثیرگذاری بر یک‌دیگر را دارند. تحقّق بخشیدن به این تأثیرات می‌تواند به ارتقاء، پویایی و هماهنگی احکام فقهی و اخلاقی کمک شایانی بکند. در این مقاله - به شیوه تحلیلی و مطالعات تاریخ اندیشه - تأثیرات علم اخلاق بر استنباط احکام فقهی را از دیدگاه غزالی، طرح و بررسی کرده‌ایم. هدف این نوشتار تبیین و بررسی شیوه استنباطِ فقهیِ مطلوب از دیدگاه غزالی است. این شیوهٔ استنباط در این مقاله «استنباط باطن‌گرایانه» نامیده شده است. در این مقاله، تبیین شده است که علم اخلاق از طریق تغییر مبانی انسان‌شناختیِ استنباط فقهی و ایجاد رویکرد فضیلت‌گرایانه در آن، تصورات و تصدیقات استنباطی را متحوّل می‌کند. در نتیجهٔ این تحوّل و تغییر، تصورات فقهی گسترده‌تر شده و در برخی موارد معانی آنها تغییر می‌کند. در حوزه تصدیقات نیز استنباط باطن‌گرایانه باعث هماهنگیِ هرچه بیشتر گزاره‌های فقهی و اخلاقی، تبیین احکام جدیدی در حوزه منش‌ها و باطن انسان، هماهنگی احکام افعالِ ظاهری با احکام منشی و باطنی و یافتن نظام طولی در میان احکام ظاهری و باطنی می‌شود.»
چالش‌های اخلاقی اصلاحِ نژاد لیبرال و اصل آزادی
در چکیده مقاله «چالش‌های اخلاقی اصلاحِ نژاد لیبرال و اصل آزادی» می‌خوانیم: «اصلاحِ نژاد و بهبود نسل بشر از موضوعات چالشی در میان فیلسوفان اخلاق است، موضوعی که ذهن آدمی را به سیاست‌های غیراخلاقی و نژادپرستانه هیتلر و عقیم‌سازی‌های اجباری و روش‌های قدیمی اصلاحِ نژاد معطوف می‌کند. مداخلات ژنتیکی امروزه به سبب پیشرفت‌های ژنتیکی، عمدتاً به روش اجباریِ پیشین انجام نمی‌شوند و والدین در انتخاب نوع و ویژگی‌های فرزند خود آزادیِ عمل بیشتری دارند. برخی با استناد به بسترهای فراهم آمده از فناوری‌های حوزهٔ ژنتیک و نیز تثبیت ارزش‌های فردگرایانه در جوامع لیبرال، مدعی‌اند که بخش عمده‌ای از مسائل اخلاقی اصلاح نژاد قدیم به ویژه در حوزه آزادی رفع شده است و اکنون اصلاحِ نژاد جدیدی با نام «اصلاحِ نژاد لیبرال» پدیده آمده که مسائل اخلاقی اصلاحِ نژاد قدیم را ندارد. در مقابل، برخی با استناد به نمونه‌هایی مانند تقابل اصل آزادی والدین با هنجارهای غیراخلاقی تثبیت‌شده در جوامع و نیز تقابل آن با آزادی کودکان، بر این باورند که اصلاحِ نژاد لیبرال همچنان با چالش‌های اخلاقی مواجه است و آزادی باروری والدین را همچنان با روش‌های جدیدی محدود می‌کند که باید به لحاظ اخلاقی بررسی شود. در مقاله حاضر، سعی می‌شود تا برخی چالش‌های انطباق اصل آزادی در اصلاحِ نژاد لیبرال مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته و راه‌کارهایی در تأمین انطباق این اصل اخلاقی بر موضوع اصلاحِ نژاد لیبرال ارائه شود.»
پایان پیام/49
منبع: شبستان
کلیدواژه: اخلاق پژوهی احکام فقهی فصلنامه چالش های اخلاقی احکام اخلاقی اخلاقی اصلاح نژاد لیبرال اصل آزادی
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت shabestan.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «شبستان» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۹۴۲۳۲۶۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
برگزاری کنفرانس بین المللی وب پژوهی در دانشگاه علم و فرهنگ
دهمین کنفرانس بین المللی وب پژوهی با حضور مهدی باصولی، رئیس دانشگاه علم و فرهنگ از روز گذشته در دانشگاه علم و فرهنگ آغاز به کار کرد و تا امروز، ۶ اردیبهشت ماه ادامه دارد.
به گزارش ایسنا، محمدجواد شایگان فرد، دانشیار دانشگاه علم و فرهنگ و دبیرکنفرانس بین المللی وب پژوهی با اشاره به اهمیت برگزاری این رویداد بین‌المللی، به شرح گزارش مختصری از دوره‌های قبل پرداخت.
وی در خصوص انتخاب محورهای این کنفرانس خاطرنشان کرد: کمیته علمی کنفرانس بین‌المللی وب پژوهی ۱۵ محور اصلی را برای کنفرانس انتخاب کرد که از جمله آنها می‌توان به یادگیری ماشین، یادگیری عمیق در وب، وب‌کاوی، وب معنایی و تحلیل وب، اینترنت اشیا، بازیابی اطلاعات، شبکه‌های اجتماعی، سکوهای ابری، انبوه و توزیع شده، بلاک‌چین و رمزارز، تعامل انسان و رایانه، کیفیت وب، سکوها و ابزارهای نرم‌افزاری وب، کسب‌وکار و بازاریابی الکترونیکی، امنیت وب، تحلیل رفتار و شخصی‌سازی، پردازش تصویر در وب، رسانه و ارتباط‌شناسی وب، وب و جامعه اشاره کرد.
دبیر کنفرانس بین‌المللی وب پژوهی در ادامه افزود: ما در این کنفرانس به تمامی موضوعاتی که مربوط به حوزه وب می‌شد نیز توجه کردیم و صرفاً به دنبال ابعاد فناوری آن نبوده و نویسندگان حوزه علوم‌انسانی و… را نیز تشویق کردیم تا در این حوزه ورود کنند.تعداد ۱۴۲ مقاله پذیرش شده است که ۴۵ مورد شفاهی است، البته نکته حائز اهمیت این است که هر مقاله دو داور داشته و بعد اعلام نتایج شده است.
وی عنوان کرد: مقالات و پژوهش‌هایی متعددی به زبان‌هایی فارسی و انگلیسی به دبیرخانه کنفرانس ارسال شده است که آثار پذیرفته شده در پایگاه‌هایی معتبر علمی داخلی نظیر SID و ISC و خارجی نظیر IEEE Xplore نمایه شده است. گفتنی است امسال حدود ۷۵ درصد مقالات به زبان انگلیسی بوده است و این نشان از تمایل پژوهشگران به تعاملات بین‌المللی است.
*مسئله اجتماعی، راه حل اجتماعی دارد
همچنین در ادامه این کنفرانس آرش حیدری عضو هیئت علمی گروه مطالعات فرهنگی دانشگاه علم و فرهنگ به عنوان سخنران ویژه درباره شکاف دیجیتال(گفتاری درباره نسبت فضای مجازی و فضای اجتماعی) نکاتی را مطرح کرد.
حیدری گفت: «مسئله اجتماعی، راه حل اجتماعی دارد» این گزارۀ کلیدی محوریتی اساسی در فهم علوم اجتماعی دارد. فقدان مواجهه با این گزاره موجب می‌شود که برای حل مسائل اجتماعی مسیرهایی غیر اجتماعی پیموده شود و این مسیر ضرورتاً با شکست مواجه خواهد شد.
وی افزود: فهم امر اجتماعی همواره نسبتی با مفهوم فضا دارد. فضای اجتماعی در حدفاصل کنش‌ها، تعامل‌ها و روابط میان افراد شکل می‌بندد و چیزی را خلق می‌کند که «حوزه عمومی» نامیده می‌شود. حوزه عمومی عرصه تعاملات نمادین و معنادار انسان‌ها است و مجموعه وسیعی از الگوهای تعاملی را در بر می‌گیرد.
عضو هیئت علمی گروه مطالعات فرهنگی دانشگاه علم و فرهنگ در ادامه تشریح کرد: این شبکه تودرتو که حاصل کنش و واکنش میان انسان‌هاست ساختاری نظام‌مند به خود می‌گیرد و به سیستمی سیال بدل می‌شود. این سیستمِ سیال واجد کلیتی می‌شود که چیزی بیش از تک تک اجزای آن است. این تبیین بدان معناست که «جامعه جمع جبری تک تک افراد نیست» بلکه نظامی است که در نتیجۀ تعاملات جزئی واجد یک کلیت می‌شود و امور اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و… را در بر می‌گیرد. از این حیث جامعه یک کلیت است، یک فضای خلق شده است که بخش‌ها، اجزا و خرده‌نظام‌هایی دارد.
حیدری عنوان کرد: با این مقدمه، فضای مجازی را باید زیرمجموعه فضای اجتماعی دانست. خطای رایج در فهم رابطه میان فضای اجتماعی و فضای مجازی آنجاست که گاه این دو را اینهمان فرض می‌کنند و فهم امر اجتماعی و فضای اجتماعی را به فهم فضای مجازی تقلیل می‌دهند. درست در این نقطه است که مفهوم شکاف دیجیتال موضوعیت می‌یابد.
وی همچنین عنوان کرد: جنس و نوع و کیفیت دسترسیِ کاربران به فضای مجازی تابع شرایط اجتماعی آنهاست. نابرابری‌ها، تضادها و تعاملات اجتماعی در فضای مجازی بازتولید می‌شوند. به عبارت دقیق‌تر شکاف‌هایی که در قلمرو اجتماعی در سطوح مختلف (سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی) تولید می‌شوند در قلمرو مجازی تکرار و تثبیت می‌شوند. درست در همین نقطه است که درباره فهمِ نسبت فضای اجتماعی و فضای مجازی نیاز به بازاندیشی اساسی وجود دارد.
عضو هیئت علمی گروه مطالعات فرهنگی دانشگاه علم و فرهنگ خاطرنشان کرد: فروکاست فهم فرایندهای اجتماعی، مسائل اجتماعی، و فضای اجتماعی به فضای مجازی به معنای نادیده گرفتن منطق درونیِ امر اجتماعی است. فضای مجازی مبتنی بر بازنمایی است، اینکه چه کسی در چه جایگاهی توان بازنمایی بیشتری دارد بیش از آنکه به فضای مجازی مرتبط باشد به فرصت‌ها و امکاناتی وابسته است که در فضای اجتماعی کسب شده است. بنابراین بازنمایی فضای مجازی همواره واجد شکافی بنیادینی است با آنچه در فضای اجتماعی در حال رخ دادن است. بنابراین این مبحث برای مفهوم‌پردازیِ نسبت میان این دو فضا و توضیح چگونگی بازتولید روابط نابرابر اجتماعی در فضای مجازی است.
روز اول این مراسم با حضور اساتید و مهمانانی از مرکز تحقیقات مخابرات، وزارت علوم،تحقیقات وفناوری، ایرانداک، جهاددانشگاهی، دانشگاه علم و صنعت، دانشگاه تهران، دانشگاه شهید بهشتی و علامه طباطبایی و….حضور داشتند و در این کنفرانس جایزه پرفسور کامبیز بدیع اهدا خواهد شد.
انتهای پیام
تیم فوتسال افغانستان نیمی از راه جام جهانی را طی کرد