به نقل از «همشهری آنلاین»

چرا ایران باید نفت بفروشد؟

تاریخ انتشار: ۲ دی ۱۳۹۹ | کد خبر: ۳۰۴۲۴۰۸۹

به گزارش همشهری آنلاین به نقل از شرق، علیرضا سلطانی، ‌کارشناس اقتصاد انرژی در یادداشتی نوشت:

‌انتخاب بایدن به‌عنوان رئیس‌جمهور آینده آمریکا و تقویت احتمال بازگشت آمریکا به برجام و رفع تحریم‌های اقتصادی ایران با استقرار وی در کاخ سفید، بحث جنجالی بزرگی را در میان نهادهای تصمیم‌گیر ایران پیرامون بازگشت نفت ایران به بازارهای جهانی نفت با رفع تحریم‌ها ایجاد کرده است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

این چالش که عمدتا ریشه سیاسی دارد، به‌طور مشخص بر محور لایحه بودجه سال ۱۴۰۰ متمرکز شده است. در لایحه بودجه تقدیمی دولت، فروش صادرات نفت به میزان ۲.۳ میلیون بشکه در روز پیش بینی شده و این‌گونه برداشت می‌شود که دولت دوازدهم روی رفع تحریم‌های نفتی آمریکا با استقرار بایدن در کاخ سفید حساب کرده و به عبارت دقیق‌تر مطمئن است.

در مقابل نمایندگان مجلس که پیروزی بایدن را پیش‌بینی نمی‌کردند و رویکرد منتقدانه‌ای به دولت و سیاست خارجی آن دارند، اسناد بالادستی به‌ویژه برنامه ششم توسعه، لایحه بودجه ۱۴۰۰ و برنامه‌های اجرائی آن به‌ویژه فروش و صادارت ۲.۳ میلیون بشکه در روز را غیرواقعی می‌دانند و بر رد این لایحه به لحاظ محقق‌نشدن درآمدهای نفتی تأکید دارند. نگرانی مجلس آن است که با تأیید این لایحه و احکام آن به‌ویژه درباره فروش نفت، عملا با رویکرد دولت درمورد برجام و بازگشت آمریکا به آن و مذاکرات احتمالی هم‌راستا می‌شوند و این با خط مشی مجلس و جریان سیاسی حاکم بر آن تطابق ندارد.

تصویب قانون «اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها» به‌صورت دوفوریتی از سوی مجلس در هفته‌های اخیر، هم‌زمان با مسجل‌شدن انتخاب بایدن به‌عنوان رئیس‌جمهور آمریکا نیز در این راستا ارزیابی می‌شود. فارغ از مبانی سیاسی اختلاف این دو جریان و نهاد سیاسی بر سر برجام، تمرکز این رقابت و چالش بر سر صادرات نفت به نظر منطقی و مطابق با مصالح و منافع ملی نیست. آنچه برای ایران به‌عنوان بزرگ‌ترین دارنده ذخایر هیدورکربوری جهان اهمیت و اولویت دارد، صادرات هرچه بیشتر نفت و میعانات گازی چه در شرایط تحریم و چه در شرایط غیرتحریمی است. اینکه ایران به‌عنوان چهارمین دارنده ذخایر نفتی دنیا، صادرکننده نفت خام باشد، قطعا امری مطلوب و پسندیده نیست اما مجموعه‌ای از عوامل و متغیرها که عمدتا تاریخی هستند، تداوم صادرات نفت خام را برای ایران اجتناب‌ناپذیر کرده است. اولین متغیر، وابستگی اقتصاد ایران به درآمدهای حاصل از صادرات نفت است که در سال‌های اخیر به‌دلیل تحریم‌ها این درآمدها به‌شدت کاهش یافته و به تبع آن اقتصاد کشور و وضعیت اقتصادی مردم دچار آسیب شد.

تلاش برای بهبود شرایط اقتصادی کشور و وضعیت معیشتی مردم با فروش نفت و کسب درآمدهای حاصل از آن، ضروری به نظر می‌رسد. متغیر دیگر، جایگاه ایران در عرصه بین‌المللی متکی بر توانمندی‌های آن است که ایران درحال‌حاضر ظرفیتی جز نفت برای تأثیرگذاری در این عرصه ‌ ندارد. بازار نفت امروزه، فعال‌ترین و مؤثرترین بازار در معادلات سیاسی و اقتصادی و حتی امنیتی بین‌المللی است. منطق حاکم بر این بازار نفت نیز بشکه‌های نفت است. کشوری می‌تواند در این بازار و حوزه‌های سیاسی و اقتصادی بین‌المللی آن مؤثر باشد که از ظرفیت عرضه نفت بیشتری در این بازار برخوردار باشد. بازار نفت برای ایران فعلا تنها بازار بالفعل برای حضور در عرصه سیاسی و اقتصادی بین‌المللی است.

سؤال این است با ازدست‌دادن این بازار، ایران چه امکان و ظرفیتی برای بازی در عرصه بین‌المللی دارد؟ از سوی دیگر، طولانی‌شدن و به‌تأخیرافتادن روند بازگشت ایران به بازارهای جهانی نفت، سبب ازدست‌رفتن این تنها فرصت و امکان تأثیرگذاری در عرصه بین‌المللی از طریق ازدست‌دادن مشتریان دائمی و جایگزینی سهم ایران از سوی کشورهای مختلفی می‌شود که کمابیش در حال تولید و عرضه نفت به بازار هستند.

 در یک دهه گذشته تحت تأثیر تحریم‌ها، ایران در حاشیه بازار نفت بوده و این سبب دورشدن مشتریان سنتی نفت ایران شده است. بازار نفت، بازار دائمی با قواعد و سازوکارهای ثابتی نیست. جایگاه نفت و انرژی‌های فسیلی به‌لحاظ ارزش در حال کاهش است. رقابت شدیدی میان دارندگان نفت برای عرضه هرچه بیشتر نفت و کسب سرمایه با قیمت‌های منطقی ایجاد شده است. تولیدکنندگان نفت در بازار با توجه به سرمایه‌گذاری‌های انجام‌شده در حال افزایش است و ایجاد و حفظ بازار فروش برای تولیدکنندگان سخت شده است. از سوی دیگر، ماندن نفت در چاه‌ها و میادین نفت، دستاوردی جز کاهش تدریجی ارزش این سرمایه‌های خدادادی ندارد.

اگر در دهه‌های گذشته برای جلوگیری از خام‌فروشی از طریق ایجاد زنجیره‌های پالایشی فکری شده بود، طرح این سخنان جایی نداشت، اما در شرایطی که ایران همچنان عرضه‌کننده نفت خام است و در شرایطی که بازار محصولات این ماده خام تحت تأثیر ملاحظات زیست‌محیطی و حتی اقتصادی رو به کاهش است، مانند گذشته نمی‌توان روی توسعه صنایع پایین‌دستی متمرکز بود. آنچه در شرایط کنونی اهمیت دارد، تولید و فروش هرچه‌بیشتر نفت خام و گاز و استفاده بهینه از منابع درآمدی حاصل از آن در حوزه‌های اقتصادی و توسعه‌ای ماندگار است.

دولت و مجلس و دیگر نهادهای تصمیم‌گیری به جای چالش بر سر فروش نفت، باید بر سر نحوه تخصیص و استفاده از درآمدهای حاصل از آن به اجماع برسند و در اقدامی توسعه‌گرایانه، از هرگونه هزینه کرد این منابع در امور جاری جلوگیری کرده و راه توسعه اقتصادی و تقویت بازار را دنبال کنند. بازگشت سریع و فوری ایران به بازارهای جهانی نفت از منظر توسعه‌ای و منافع ملی، امری ضروری، اجتناب‌ناپذیر و قطعی است و درنگی در آن جایز به نظر نمی‌رسد. در این راستا هیچ عاملی نیز نمی‌تواند مانع این بازگشت شود.

تجربه بازگشت سریع ایران به بازار نفت در اواخر سال ۹۴ و اوایل سال ۹۵ و همچنین ظرفیت‌ها و برنامه‌ریزهای فنی و توسعه‌ای صورت‌گرفته برای بازگشت مجدد، نقطه قوت این بازگشت راهبردی است و مسائلی مانند احتمال کاهش قیمت نفت با بازگشت ایران نه قابل توجه است و نه واقعی، زیرا در بازگشت قبلی نیز مورد توجه نبود. بازگشت ایران به بازار نفت حق ایران است و دیگر کشورها باید شرایط این بازگشت را فراهم کنند و جای ایران را که به‌ناحق گرفتند، باز کنند. آنچه در این میان اهمیت دارد، عدم کارشکنی داخلی برای این بازگشت راهبردی است که همه باید به آن توجه کند. نباید رقابت‌های سیاسی داخلی به موضوعات راهبردی‌ای مانند توانمندی‌ها و ظرفیت‌های فنی، مهندسی و اقتصادی کشور در حوزه تولید و صادرات نفت وارد شود.

کد خبر 574523 برچسب‌ها نفت دولت دوازدهم مجلس شورای اسلامی

منبع: همشهری آنلاین

کلیدواژه: نفت دولت دوازدهم مجلس شورای اسلامی ایران به بازار بین المللی صادرات نفت بازار نفت تحریم ها نفت خام

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.hamshahrionline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «همشهری آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۰۴۲۴۰۸۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

رئیسی پس از بازگشت به تهران: این سفر پیام مهمی داشت

رئیس جمهور با اشاره به اینکه سفر به پاکستان و سریلانکا از قبل برنامه‌ریزی شده بود، گفت: اما برگزاری سفر در این مقطع این پیام را به منطقه و جهان داد که جمهوری اسلامی ایران کشور قدرتمندی است. - اخبار سیاسی -

به گزارش حوزه دولت خبرگزاری تسنیم، سید ابراهیم رئیسی بامداد پنجشنبه پس از بازگشت از سفر رسمی به دو کشور پاکستان و سریلانکا، در گفتگویی درباره نتایج و دستاوردهای این سفر گفت: بخش اول سفر ما به پاکستان بود که مردم آن علاقه بسیاری به انقلاب اسلامی، امام خمینی (ره) و رهبر معظم انقلاب اسلامی دارند.

رئیس جمهور با بیان اینکه شور و شوق و نشاط مردم پاکستان نسبت به مردم ایران بالاست، افزود: علیرغم برخی محدودیت‌های امنیتی برای حضور در اجتماعات، اما در آن بخش از اجتماعات نخبگان علمی و فرهنگی که حضور یافتیم، با استقبال و شور و نشاط بالای مردم پاکستان مواجه شدیم که این مقدار ابراز علاقه به امام راحل، رهبری معظم انقلاب، انقلاب شکوهمند اسلامی و مواضع جمهوری اسلامی طبیعی بود.

رئیسی دیدارهای صورت گرفته با مسئولان عالی پاکستان را هم عمدتا ناظر به کارها، همکاری‌ها و مسائلی دانست که در گذشته با پاکستانی‌ها دنبال می‌شد و به هر دلیلی دچار وقفه شده بود و اظهار داشت: از جمله درباره همکاری‌ها در حوزه انرژی تصمیماتی اتخاذ و مقرر شد این همکاری‌ها با قوت ادامه پیدا کند. همچنین در حوزه‌ همکاری‌های تجاری و اقتصادی، با موافقت دو کشور رسیدن حجم مبادلات به 10 میلیارد دلار در گام اول هدف‌گذاری شد.

رئیس جمهور با بیان اینکه در دیدارهایی که با فعالان اقتصادی پاکستانی داشتیم آنها مصمم بودند کار را به نحوی دنبال کنند که در زمان کوتاهی به حجم تجارت 10 میلیارد دلاری برسیم، تصریح کرد: در حوزه کار فرهنگی نیز به دلیل قرابت‌های فرهنگی و ارتباطات همسایگی قلبی و قبلی تصمیمات خوبی اتخاذ شد و در مجموع آنچه ضرورت داشت میان دو کشور در جلوه اسناد همکاری متجلی شود، انجام شد. همچنین در مذاکرات صورت گرفته با مسئولان عالی دو ایالت پنجاب و سند نیز که همکاری‌های فرهنگی و اقتصادی زیادی با ایران دارند، توافق شد موانع گسترش همکاری‌ها رفع و کار با قوت دنبال شود.

رئیسی با اشاره به بخش دوم سفرش به سریلانکا، خاطرنشان کرد: اولین موضوع سفر به سریلانکا که ارتباطات خوبی با ما دارد، افتتاح طرح بزرگ و چند منظوره برق‌آبی در این کشور بود که از سوی شرکت ایرانی فرآب با تکنولوژی کاملا به‌روز و سطح بالا و پیچیده و کار علمی قابل توجه اجرا شده بود. بهره‌برداری از این سد خبر خوبی برای مردم سریلانکا بود و قرار شد نسبت به صدور خدمات فنی و مهندسی از ایران به سریلانکا کار با قوت دنبال شود.

رئیس جمهور با بیان اینکه جمهوری اسلامی ایران ظرفیت‌های خوبی در عرصه‌های مختلف از جمله صدور خدمات فنی-مهندسی دارد که می‌توانیم بر اساس آنها همکاری‌های خوبی با کشورهای همسو، همسایه و آسیایی داشته باشیم، گفت: موضوع دوم سفر به سریلانکا گسترش تجارت و همکاری اقتصادی با این کشور بود که تصمیمات خوبی درباره آنها اتخاذ شد.

رئیسی با اظهار امیدواری نسبت به اینکه ارتباط با کشورهای آسیایی به ویژه پاکستان و سریلانکا در حوزه همکاری‌های دوجانبه، منطقه‌ای و بین‌المللی بیش از پیش گسترش یابد، افزود: این سفر در مقطع فعلی می‌تواند گام مثبتی در جهت توسعه روابط سیاسی، فرهنگی، اقتصادی، تجاری، علمی و فناوری با همسایگان و کشورهای همسو و مستقل باشد.

رئیس جمهور همچنین در پاسخ به این سوال که با توجه به شرایط منطقه، تحولات اخیر و نیز مسئله غزه نَفس برگزاری این سفر چه دستاوردهایی داشت؟ گفت: این سفر از قبل برنامه‌ریزی شده بود، اما انجام آن در این مقطع نشان دهنده اقتدار، عزت و عزم جمهوری اسلامی برای توسعه روابط با همسایگان و کشورهای همسو و مستقل بود. منطقه و جهان این پیام را از این سفر دریافت کردند که جمهوری اسلامی ایران کشور قدرتمندی است که هم می‌تواند از جایگاه اقتدار و عزت سخن خود را با دشمنان بیان کند و هم ارتباط خود را با دوستان تداوم و تحکیم بخشد.

انتهای پیام/