برای حفظ جایگاه جهانی ایران در ادبیات کودک بکوشیم
تاریخ انتشار: ۱۶ فروردین ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۱۴۸۱۹۲۳
پایان‌بخش تعطیلات نوروزی هم‌زمان با زادروز یکی از چهره‌های شاخص ادبیات کودک جهان بود؛ «هانس کریستین اندرسن» که سال‌هاست روز جهانی کتاب کودک به نام او گره خورده است. در همین رابطه در گپ و گفتی با حمیدرضا شاه‌آبادی، نویسنده کودک و نوجوان، پژوهشگر تاریخ، مدیرعامل انتشارات مدرسه، نگاهی به وضعیت آثار منتشرشده در این گروه سنی داشته‌ایم که می‌خوانید.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
نویسنده‌ای ماندگار در عرصه جهانی
چرا «هانس کریستین اندرسن»؟ یکی از سرراست‌ترین مسیرها برای دریافت پاسخ این سؤال بازگشت به سال‌های کودکی‌مان است، در خاطراتی که بعید است ردپایی از این نویسنده دانمارکی در آنها پیدا نکنیم. از آن دخترک کبریت‌فروشی که شب کریسمس، یک‌به‌یک کبریت‌هایش را در حسرت آرزوهای خود آتش زد تا پادشاه ساده‌لوحی که به‌دنبال برتن کردن زیباترین لباس، داستانی مشهور را رقم زد.
در این بین شاید نزدیک‌ترین نوشته اندرسن به زندگی خودش را بتوان داستان «جوجه اردک زشت» دانست. اندرسن چهره مقبولی نداشت؛ تنها دارایی ظاهری اش برخورداری از صدایی زیبا بود که آن را هم از دست می‌دهد. بااین‌حال نبوغ ذاتی‌اش برای او جایگاهی را رقم زد که سال‌هاست به افتخار آثاری که برای کودکان جهان به یادگار گذاشته، زادروزش در دوم آوریل هرسال را با عنوان روز جهانی کتاب کودک جشن می‌گیرند که تقریباً مصادف با پایان تعطیلات نوروزی ایران می‌شود؛ پدر افسانه نو که کودکی‌اش تحت تأثیر افسانه‌های هزار و یک‌شب و نمایشنامه‌های شکسپیر گذشت.
حمیدرضا شاه‌آبادی، مدیرعامل انتشارات مدرسه که از مؤسسات فعال نشر در حوزه کودک است درباره وضعیت کتابهای تألیفی این گروه سنی کشورمان به «ایران» می‌گوید: «با توجه به شناخت و تجربه محدود خودم معتقدم در حوزه ادبیات کودک برخوردار از سطح قابل قبولی در عرصه جهانی هستیم. هرچند که دراین بین برخی از آثار هم‌سطح کیفی خوبی ندارند اما اینجا بحث معدل کلی مطرح است که توانسته ما را در جایگاه یکی از برترین‌های آسیا و همچنین برخوردار از سطحی خوب در مقایسه با کشورهای غربی قرار بدهد.»
البته این نویسنده تأکید دارد در شرایط فعلی موقعیت جهانی‌مان در عرصه ادبیات کودک قدری شکننده شده و ادامه می‌دهد: «در مقایسه با سال‌های گذشته کم‌کارتر شده‌ایم، اگر خواهان حفظ این جایگاه هستیم باید تلاش بیشتری به خرج بدهیم. در ارتباط با کتابهای تألیفی این حوزه، سطح جهانی تصویرگری‌مان هم خوب است و چه‌بسا که در جایگاهی فراتر از ادبیاتمان قرار بگیرد.»
در رابطه با گفته شاه‌آبادی می‌توان نگاهی به فهرست سالانه جایزه «هانس کریستین اندرسن» انداخت که برخی آن را نوبل کوچک نیز می‌خوانند. در فهرست نامزدهای نهایی این جایزه می‌توان به نام‌هایی از کشورمان رسید؛ همچون پژمان رحیمی‌زاده، محمدعلی بنی اسدی، نسرین خسروی و... موفقیت فعالان این بخش از کتاب کودک منجر به همکاری‌های برخی از آنان با مؤسسات نشر بین‌المللی شده است.
دراین‌بین نمی‌توان منکر تأثیر تشکل‌های مردمی همچون شورای کتاب کودک شد که نه‌تنها پل ارتباطی میان ادبیات ایران با دیگر کشورها و دفترهای بین‌المللی نظیر دفتر بین‌المللی کتاب برای نسل جوان (IBBY) شده‌اند بلکه بیش‌ازپیش درباره ضرورت کتابخوانی کودکان میان خانواده‌ها فرهنگ‌سازی کرده‌اند. از طرفی کانون پرورش فکری کودکان و انتشار فهرست‌هایی نظیر لاک‌پشت پرنده هم نقش قابل‌توجهی در تشویق نویسندگان به نوشتن و حتی خانواده‌ها به تهیه کتاب برای کودکان داشته است.
فروش بهتر کتابهای کودک در مقایسه با آثار بزرگسال
مدیرعامل نشر مدرسه تأکید دارد، خروجی دانشگاه‌ها در ارتباط با تصویرگری موفق‌تر از ادبیات داستانی بوده است، شاه‌آبادی می‌گوید:« البته خوشبختانه چندی است که شاهد دایر شدن رشته ادبیات کودک در نظام دانشگاهی هم هستیم؛ منتها دانشگاه در زمینه ادبیات بیشتر بر تئوری متمرکز شده تا ادبیات خلاقه. از منظر فعالیت ناشران هم شرایط مشابه کیفیت محتوای آثار است. ناشران خوبی به‌طور تخصصی برای کودکان کار می‌کنند اما اینها هم اگر خواهان پایداری این جایگاه هستند باید برای همگامی با تحولات جهانی سرعت بیشتری به تغییرات خود بدهند.» با این حال در زمینه داستانی هم ادبیات کودک از فرصت‌های خوبی در زمینه معرفی جهانی برخوردار شده، نویسندگانی همچون هوشنگ مرادی کرمانی یا فرهاد حسن‌زاده که افزون بر راه‌یابی نوشته‌های آنان به سایر کشورها، نام آنان بارها در شمار نویسندگان برتر این گروه سنی جای گرفته است. در میان جوان‌ترها هم کم نیستند نویسندگانی همچون مهدی رجبی که آثار آنها به فهرست‌هایی چون کلاغ سفید مونیخ راه یافته است.
در آخر بد نیست که نگاهی هم به وضعیت فروش آثار کودک و نوجوان در مقایسه با کتابهای بزرگسال داشته باشیم؛ شاه‌آبادی می‌گوید: «اینکه می‌گویند کتابهای کودک و نوجوان از فروش بهتری در مقایسه با کتابهای بزرگسال برخوردار هستند صحت دارد. خانواده‌ها بیش از قبل برای فرزندان خود کتاب می‌خرند؛ هرچند که عمده توجه آنان به سنین دبستان است و هم‌زمان با قدم گذاشتن بچه‌ها به مقاطع بالاتر کم‌کم همین مادر و پدرها گمان می‌کنند کتاب داستانی مانعی بر سر پیشرفت درسی است.» او افزایش تعداد کتابخانه‌های تخصصی کودک و از سویی کتابخانه‌های مدارس را هم عاملی در رونق کتابهای این گروه سنی می‌داند، چراکه اینها برای تجهیز مخازن خود باید به سراغ خرید کتاب از ناشران بروند. هرچند که در مواردی ازجمله کتابخانه مدارس همچنان با گلایه‌هایی ازجمله غلبه نگاهی گزینشی روبه‌رو هستیم.
منبع: ایران آنلاین
کلیدواژه: گروه سنی ادبیات کودک شاه آبادی کتاب کودک
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت ion.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۱۴۸۱۹۲۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
معلم علمدار مبارزه با جهل و معمار هویت کشور است
به گزارش خبرگزاری صدا و سیمای استان خوزستان، رضامراد صحرایی پنجشنبه شب در آیین نکوداشت ادیب دزفول دکتر محمدرضا سنگری در حسینیه ثارالله این شهرستان گفت: این شخصیت از معلمان برجسته کشور است که نکوداشت او نکوداشت جایگاه و مقام معلم است. وی معلم را علمدار مبارزه با جهل دانست و افزود: گرامیداشت مقام معلم وظیفه‌ای همگانی است و همه در این زمینه مسئولیت دارند. صحرایی با بیان اینکه آینده کشور به دست معلم است، ادامه داد: معلمی شغل انبیاء، سازنده زیرساخت سرافرازی و معمار هویت آینده کشور است. وزیر آموزش و پرورش با بیان اینکه نسل‌های مختلفی از کشور، مقاومت را از قلم شیوای دکتر سنگری آموخته اند، اضافه کرد: آموزش و پرورش جمهوری اسلامی به دلیل تربیت نیرو‌های ممتاز، سربلند است. وی می‌گوید: هیچ کس در جامعه بر معلم برتری ندارد و جامعه‌ای که معلمان خود را گرامی بدارد چنین جامعه‌ای سرفراز خواهد بود. صحرایی با بیان اینکه بسیاری از کودکان شور و شعور عاشورایی را از آثار دکتر سنگری آموخته اند، گفت: دکتر سنگری در ادبیات مقاومت و پایداری صاحب سبک است و نقش تحسین برانگیزی در تربیت نسل‌های مختلف و آشنایی با فرهنگ عاشورایی داشته است. وی با بیان اینکه مقام معلم از مقام عالم برتر است افزود: دکتر سنگری پس از دریافت علم و عالم بودن، معلم برجسته و ادیبی فاخر است. وزیر آموزش و پرورش تجمیع عالم و معلم بودن را از جمله ویژگی‌های ممتاز دکتر سنگری دانست و گفت: سنت حسنه نکوداشت چهره‌های فاخر و نخبه علمی و فرهنگی حرکتی ارزشمند است که باید بیش از پیش تقویت شود. دکتر محمدرضا سنگری در اولین روز آبان ۱۳۳۳ هجری شمسی در خانواده‌ای اهل دین، ادب و معرفت د درفول دیده به جهان گشود. وی تمام دوران کودکی، نوجوانی، جوانی و بسیاری از سال‌های پس از آن را در دزفول گذراند و از مبارزان جوان پیش از انقلاب و رزمنده و مبلغ موثر سال‌های دفاع مقدس است. سنگری، پس از پایان تحصیل در مقطع کاردانی در سال ۱۳۵۴ به عنوان معلم ادبیات به استخدام آموزش پرورش درآمد و پس از آن در سال ۱۳۷۳ با گذراندن مراتب عالی علمی موفق به اخذ درجه دکتری در رشته زبان و ادبیات فارسی از دانشگاه تهران شد. دکتر سنگری یکی از پژوهشگران عاشورایی برجسته کشور است که سوابقی نظیر عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی، عضو شورای نویسندگان کتاب مطالعات اجتماعی، مدیر دفتر هنر و ادبیات عاشورایی حوزه هنری، عضو گروه ادبیات انقلاب اسلامی فرهنگستان زبان و ادب فارسی، مدیر گروه ادبیات اندیشه پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، عضو شورای بررسی متون پژوهشگاه علوم انسانی و دبیر علمی کتاب سال عاشورا را دارد. عضو شورای مشاوران تربیتی سازمان پژوهش و برنامه ریزی، عضو شورای فرهنگی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، عضو گروه پژوهشی ادبیات پژوهشگاه بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس، عضو هیات مدیره کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، رئیس شورای علمی بنیاد دعبل خزاعی، عضو هیات امنای دانشگاه علوم پزشکی دزفول، دبیر علمی جشنواره شعر غدیر بنیاد بین المللی غدیر، دبیر علمی کتاب ربع قرن دفاع مقدس، دبیر علمی جشنواره کتاب سال دفاع مقدس، عضو هیات امنای بسیج هنرمندان کشور و داور ۱۰ها جشنواره و سوگواره شعر، داستان، تحقیق، پژوهش و مقاله نگاری نیز از دیگر سوابق اجرایی وی هستند. این پژوهشگر برجسته، مولف بیش از ۱۰۰ عنوان کتاب از جمله نظیر سوگ سرخ، سرچشمه امید، در قلمرو راز، نافله باغ، ادبیات معاصر، جاده سجاده و روزنه‌ای به دنیای نوجوانی است. وی همچنین در تألیف ۳۰ جلد کتاب درسی ابتدایی، راهنمایی و دبیرستان و کتابهای راهنمای معلم مشارکت داشته است.
تصاویر پدر ساواکی مهران غفوریان