به نقل از «جام جم آنلاین»

آهن خون را چگونه تنظیم کنیم؟

تاریخ انتشار: ۱۶ فروردین ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۱۴۹۰۸۶۱

به گزارش جام جم آنلاین، آنمی یا فقر آهن یکی از شایع‌ترین بیماری‌های رایج در ایران است؛ در این بیماری اکسیژن به دلیل اختلال در عملکرد هموگلوبین که مسئول اکسیژن رسانی به تمام اعضای بدن است، با مشکلاتی چون هایپوکسی مواجه می‌شود؛ به طور کلی کم خونی دلایل مختلفی مانند وراثت، کمبود ب ۱۲، مسمویت با سرب و ..

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

. دارد و شایعترین نوع آن، فقر آهن است.

به کاهش گلبول‌ های قرمز خون در بدن در شرایطی که شمار هموگلوبین در زنان زیر ۱۲ و در مردان، زیر ۱۳ باشد، کم خونی و آنمی می گویند.

پوپک اسدی فوق تخصص بیماری‌های غدد و متابولیسم در گفتگو با باشگاه خبرنگاران جوان گفت: علت کم خونی می‌تواند ناشی از عواملی مانند خونریزی، کمبود آهن در رژیم غذایی و متناسب نبودن میزان دریافت و مصرف آهن باشد که مورد آخر در دوران بارداری و شیردهی نمود بیشتری دارد.

وی افزود: کم‌خونی در بیمارانی که با مشکل غدد درون ریز مواجه هستند، به خصوص اگر آسیب در ناحیه هیپوفیز یا جراحی در لوب قدامی هیپوفیزباشد، هم دیده می‌شود.

این فوق تخصص بیماری‌های غدد و متابولیسم اظهار کرد: آنمی از نوع نورموکروم نورموسیت است و در این اختلال کاهش گلبول سفید هم می‌تواند رخ دهد همچنین هورمون رشد باعث تحریک گلبول قرمز می شود.

کم‌خونی و اختلال در عملکرد تیروئید

وی با اشاره به اینکه بیماری‌های تیروئیدی از دیگر علل بروز آنمی هستند که شامل نورموسیتیک، ماکروسیتیک یا میکروسیتیک می‌شود، گفت: کمبود هورمون تیروئید باعث کاهش آهن و ویتامین ب ۱۲ و اسید فولیک در بدن می شود و اغلب پس از درمان اصلاح خواهد شد.

این فوق تخصص بیماری‌های غدد و متابولیسم ادامه داد: اغلب کم‌خونی در بیماران تیروئیدی شدید نیست و هموگلوبین به زیر ۸ و ۹ نمی‌رسد مگر آنکه کمک‌کاری آنقدر شدید باشد که باعث خونریزی شدید ماهیانه در خانم‌ها شود که به دنبال آن فقر آهن و کم خونی شدید ایجاد کند.

اسدی ادامه داد: بیماری دیگر عامل کم‌خونی پاراتیروئید است. هورمون PTH مترشحه از غده پاراتیروئید باعث سرکوب شدن گلبول‌های قرمز می‌شود؛ کم خونی به هر علتی که باشد خصوصا در زمینه فقر آهن، باید در این دوران بحران کرونا اصلاح شود؛ چرا که باعث ضعف سیستم ایمنی خواهد شد و امکان ریسک ابتلا بیشتر می شود.

درمان کم خونی با عادات مناسب تغذیه ای

آنمی یا همان فقر آهن شایع‌ترین بیماری در جهان و ایران است که مبتلایان زیادی دارد و درمان آن، دغدغه بیمارانی است که تعدادشان هم کم نیست.

بررسی علل ابتلا و تشخیص نوع کم خونی، به درمان هرچه سریع تر و دقیق تر بیماری کمک می کند. علائم ابتلا به کم خونی فراوان است و برخی از این علامت ها حائز اهمیت و خطرناک و برخی دیگر، کم اهمیت است اما بررسی تک تک این علائم، تشخیص و درمان را آسان می کند .

کوروش صمدپور، متخصص تغذیه و رژیم درمانی بیان کرد: اگر آهن مصرفی در غذایی که مصرف می کنیم به اندازه کافی نباشد یا در صورت دریافت، به شکل‌های مختلف، آن را از دست بدهیم، باعث بروز آنمی می‌شود. در افراد بزرگسال هم توصیه می کنیم که اگر افراد دچار کم خونی هستند، صرفا به خوردن قرص آهن بسنده نکنند و پیگیر درمان باشند.

صمدپور افزود: بروز علائم کم خونی، به این دلیل است که اکسیژن به خوبی به اعضای بدن نمی رسد و یکی از شایع‌ترین علائم کم خونی، ضعف و بیحالی است. این افراد خیلی زود خسته می‌شوند و تمرکز روی کارهایشان ندارند. دومین علامت کم خونی، رنگ پریدگی بوده که بسته به شدت کم خونی متفاوت است. علامت بعدی سردرد و سرگیجه است که به دلیل ورم ناشی از کمبود اکسیژن عروق بروز می‌کند. از دیگر علامت‌های کم خونی طپش قلب است، از آنجایی که قلب به اکسیژن بیشتری برای بافت‌ها نیاز دارد، کم خونی باعث ایجاد طپش قلب می شود.

وی ادامه داد: علائم دیگری نیز مربوط به کم خونی است مثل تغییر شکل ناخن‌ها که در این حالت، ناخن‌ها به شکل قاشقی می‌شوند. خشک شدن دهان و احساس ناخوشایند در زبان هم می‌تواند از علائم کم خونی باشد.

این متخصص تغذیه بیان کرد: پا‌های بی قرار از دیگر علائم فقر آهن است که زیاد به آن توجه نمی شود. این افراد در موقع استراحت معمولا احساس ناخوشایندی در ساق پا دارند و پاهایشان حالت پرش دارد. موارد دیگری مثل تمایل به خوردن چیز‌های غیرمعمول مثل خاک و کاغذ و کاموا نیز از علائمی است که به کم خونی ربط دارد، اما خیلی شایع نیست همچنین تغییرات خلقی، افسردگی و پوست‌های خشک و مو‌های شکننده و احساس سردی دست و پا از دیگر علائم ابتلا به فقر آهن محسوب می‌شوند.

صمدپور بیان افزود: برای درمان کم خونی باید ابتدا دلایل ابتلا مورد بررسی قرار بگیرد. منابع غذایی حاوی آهن، تاثیر زیادی در درمان کم خونی دارد. غذا‌هایی مثل گوشت قرمز، مرغ و ماهی، حبوبات و تخم مرغ منابع غنی آهن هستند.

در شرایط کنونی مهمترین راهکار درمانی برای کم خونی، درمان غذایی در کنار درمان دارویی با استفاده از مواد غذایی غنی از آهن است. متخصصان تغذیه بر مصرف و حفظ تعادل مواد غذایی نقش مهمی دارد.

چه کسانی بیشتر در معرض کم خونی هستند؟

فریبا کوهدانی، استاد دانشکده علوم تغذیه و رژیم شناسی دانشگاه علوم پزشکی تهران گفت: کم خونی‌های تغذیه ای به سه دسته اصلی کم خونی فقر آهن، کم خونی در ارتباط با اسیدفولیک و کم خونی ناشی از کمبود ویتامین ب ۱۲ تقسیم می شوند.

کوهدانی افزود: در مورد کم‌خونی ناشی از فقر آهن، کودکان و خانم‌هایی که در سنین باروری هستند، دختران نوجوان و به ویژه خانم‌های باردار، جزو گروه‌های پرخطر از نظر ابتلا به این نوع کم خونی هستند.

کوهدانی تصریح کرد: اگر حتی یک رژیم غذایی داشته باشیم که از نظر تراکم منابع غذایی آهن غنی باشد، معمولا در درصد زیادی از افرادی که جزء گروه‌های پرخطر هستند، نمی‌توانیم صرفا از طریق برنامه ریزی غذایی آهن را تامین کنیم؛ به همین دلیل در برخی از افراد جامعه، مصرف مکمل‌های آهن ضروری است اما میزان استفاده از مکمل و فواصل استفاده از آن، باید زیر نظر درمانگر باشد.

این استاد دانشکده علوم تغذیه و رژیم شناسی در مورد منابع غذایی که غنی از آهن هستند و مصرف آن‌ها توصیه می شود، گفت: در حال حاضر در درصد عمد‌ه ای از آرد‌هایی که برای تامین نان در کشور استفاده می شوند، آهن و اسید فولیک اضافه می شود که بخشی از آهن مورد نیاز افراد از این طریق تامین می شود، اما نیاز به این آهن در همه افراد جامعه یکسان نیست. به طور مثال در آقایان، میزان نیاز به آهن بسیار پایین تر است و با توجه به اینکه انرژی دریافتی روزانه شان هم بیشتر است احتمال اینکه آهن از طریق مواد غذایی حتی بیشتر از نیازشان دریافت شود وجود دارد.

وی بیان کرد: در برنامه غذایی هر فردی که از کم خونی ناشی از فقر آهن رنج می برد باید منابع غذایی حاوی آهن، وجود داشته باشد. انواع گوشت‌ها منابع غنی آهن هستند. هرچه رنگ گوشت قرمزتر باشد آهنش بیشتر است یعنی قسمت‌های عضلانی گوشت‌های قرمز مثل گوشت گوسفند و گوساله و گاو و ... حاوی آهن بیشتری است.

کوهدانی افزود: گوشت‌ سفید هم منبع خوبی برای دریافت آهن است، اما میزان آهن نسبت به گوشت‌ قرمز کمتر است. یکی از بهترین و غنی ترین منابع آهن، جگر است که در رژیم غذایی متعادل از این منبع استفاده متداول نداریم و البته نباید هم خیلی مصرف کنیم، اما در افرادی که از فقر آهن شدید رنج می‌برند، با برنامه و در کنار بقیه اقدامات، مصرف هر از گاه این منبع غنی می تواند در تامین مقدار آهن مورد نیاز موثر باشد.

کمبود آهن خون را از چه منابعی تامین کنیم؟

مواد غذایی حاوی ۲ نوع آهن هستند؛ آهن «هِم» که صرفا در منابع حیوانی یافت می‏ شود و آهن «غیرهِم» که در منابع گیاهی نیز وجود دارد اما جذب آهنی که از منابع گیاهی یا حیوانی دریافت می کنیم متفاوت است.

کوهدانی بیان کرد: علاوه بر مقدار مصرف منابع غذایی آهن، چگونگی مصرف و همراهی با سایر مواد غذایی، نیز اهمیت دارد. عواملی که در رژیم غذایی جذب آهن را تحت تاثیر قرار می‌دهند به دو دسته عوامل کاهنده و افزایش دهنده جذب تقسیم می شوند.

وی افزود: مصرف چای باعث کاهش جذب آهن در بدن می‌شود و در مقابل موادی هستند که به جذب آهن توسط بدن کمک می کنند؛ به طور مثال اگر مواد غذایی حاوی آهن را با مرکبات که حاوی ویتامین C هستند مصرف کنیم، به افزایش جذب آهن کمک می کنیم.

این استاد دانشکده علوم تغذیه و رژیم شناسی بیان کرد: منابع آهن باید به درستی شناسایی، مصرف و با سایر منابع غذایی ترکیب شوند تا تاثیرگذاری شان افزایش پیدا کند.

وی گفت: برای درمان کم خونی ناشی از کمبود اسید فولیک، استفاده از مناع غذایی سرشار از این منبع، بسیار می تواند موثر باشد. جگر، انواع سبزیجات سبز مانند اسفناج، بروکلی؛ حبوبات و قارچ حاوی اسیدفولیک بالایی هستند؛ افرادی که به دلیل کمبود اسید فولیک دچار کم خونی هستند، بنا بر تشخیص درمانگر از مکمل اسید فولیک استفاده می‌کنند.

کوهدانی ادامه داد: کم‌خونی وابسته به کمبود ویتامین ب ۱۲ بیشتر در سالمندان و گیاهخواران قابل مشاهده است؛ همینطور افرادی که به هر دلیلی دچار مشکل داخلی باشند و تولید یک فاکتور داخلی که برای جذب ویتامین ب ۱۲ در بدن ضروری است، نداشته باشند، مثل سالمندان که بیشتر در معرض این بیماری قرار دارند.

منبع: جام جم آنلاین

کلیدواژه: کم خونی آنمی هموگلوبین فقر آهن کم خونی ناشی کم خونی هستند درمان کم خونی ویتامین ب ۱۲ تغذیه و رژیم منابع غذایی غذایی حاوی مواد غذایی رژیم غذایی اسید فولیک کم خونی آهن هستند حاوی آهن جذب آهن فقر آهن

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت jamejamonline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «جام جم آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۱۴۹۰۸۶۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

هشدار مرکز پژوهش‌های مجلس درباره سبد غذایی خانوار

به گزارش «تابناک» به نقل از دنیای اقتصاد، برخی از نکات این گزارش قابل تامل است. این گزارش می‌گوید که میزان مصرف کالری نیمی از جمعیت ایرانی‌ها در سال۱۴۰۱ کمتر از حد استاندارد (یعنی ۲۱۰۰کالری در روز) است. از سوی دیگر، همه دهک‌ها از میزان کالری خود نسبت به سال۱۴۰۰ کم کرده‌اند. این کاهش کالری در دهک‌های متوسط شدیدتر بوده است.

از نگاه گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، دو عامل در این روند، نقش اصلی را ایفا کرده‌اند؛ نخست اینکه خانوار‌ها به‌دلیل تورم بالای مواد غذایی و افزایش سایر هزینه‌ها نظیر مسکن، سعی کرده‌اند که مصرف غذایی خود را کاهش دهند. نکته دیگر اینکه خانوار‌ها به‌دلیل چشم‌انداز نامطلوب اقتصاد، سعی کرده‌ا‌ند که از میزان کالای خوراکی خود بکاهند تا بتوانند کالا‌های بادوام بیشتری خریداری کنند. این گزارش برآورد کرده است که در سال۱۴۰۲، خط فقر خانوار سه‌نفره در تهران ۱۵.۳ میلیون تومان و برای کل کشور ۸.۲ میلیون تومان بوده است.
 
بررسی داده‌های مربوط به مصرف کالری ایرانیان در سال ۱۴۰۱ نشان می‌دهد که بیش از نیمی از افراد کشور کمتر از کالری استاندارد، یعنی کمتر از ۲۱۰۰ کالری در روز استفاده می‌کنند. در سال‌های گذشته تورم مزمن موجب شده قیمت مواد خوراکی افزایش پیدا کند و قدرت اقتصادی مردم کاهش یابد.
 
با‌ این‌حال دهک‌های مختلف درآمدی واکنش یکسانی در مواجهه با تورم مواد خوراکی نداشته و دهک‌های میانی بیشترین واکنش را به این تورم نشان داده‌اند. با توجه به کاهش حدود ۰.۴ واحد درصدی نرخ فقر در سال ۱۴۰۱ نسبت به سال ۱۴۰۰ کاهش میانگین کالری مصرفی می‌تواند به دو دلیل رخ داده باشد. اول آنکه خانوار‌ها به دلیل تورم بالا مصرف موادغذایی را کاهش داده‌اند. دوم آنکه به دلیل چشم‌انداز نامطلوب اقتصاد کشور، ترجیح داده‌اند کالا‌های خوراکی کمتری مصرف کرده و به جای آن کالا‌های بادوام بیشتری خریداری کنند. در چنین شرایطی پیشنهاد می‌شود که بستر‌های مناسبی برای رشد اقتصادی پایدار و فراگیر ایجاد شود تا وضعیت فقر نیز به دنبال آن بهبود یابد. مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارش «وضعیت فقر در ۱۴۰۱» ابعاد مختلف این مساله را بررسی کرده است.
 
با توجه به شرایط تورمی حاکم بر اقتصاد ایران که در سال ۱۴۰۱ نیز ادامه پیدا کرده، خط فقر سرانه در کشور به ۲ میلیون و ۵۶۱ هزار تومان رسیده است. با احتساب بعد خانوار، خط فقر برای خانوار ۳ نفره در سال ۱۴۰۱ در حدود ۵ میلیون و ۶۳۴ هزار تومان است. این عدد برای مناطق شهری استان تهران ۱۰ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان محاسبه شده است. همچنین خط فقر شدید در سال ۱۴۰۱ در حدود ۸۷۵ هزار تومان برای هر نفر برآورد شده که این عدد معادل حداقل نیاز‌های غذایی فرد است. برآورد می‌شود که خطر فقر خانوار سه نفره برای کل کشور در سال ۱۴۰۲ به ۸ میلیون و ۲۰۰ هزارتومان و در تهران به ۱۵ میلیون و ۳۰۰ هزارتومان برسد.
 
بر اساس خط فقر محاسبه‌شده، نرخ فقر در سال ۱۴۰۱ حدود ۳۰ درصد جمعیت کشور بوده که نسبت به سال ۱۴۰۰ تغییر چندانی نکرده است. در نتیجه جمعیت فقرا در ایران در سال ۱۴۰۱ در حدود ۲۵ میلیون و ۴۰۰ هزار نفر برآورد می‌شود. علاوه بر این، شکاف فقر نیز نسبت به سال گذشته تغییر چشمگیری نداشته است. به بیان دیگر نه‌ تنها نرخ فقر در کشور ثابت باقی مانده، بلکه میانگین فاصله از خط فقر نیز در سال گذشته تغییر نداشته است.
 
مقایسه داده‌ای حداقل دستمزد و خط فقر استانی نشان می‌دهد که حداقل دستمزد در استان‌های تهران، البرز و قم، نمی‌تواند هزینه‌های سبد مصرفی فقر برای یک خانواده ۳ نفره را تامین کند. به عبارت دیگر در این استان‌ها برخی از افراد حتی در صورت داشتن شغل رسمی باز هم فقیر محسوب می‌شوند که از آن با عنوان پدیده شاغلان فقیر یاد می‌شود؛ بنابراین پیشنهاد می‌شود در سیاستگذاری عمومی، از جمله در تعیین حداقل دستمزد، تفاوت‌های منطقه‌ای در نظر گرفته شود.

واکنش شدید دهک‌های میانی

یکی از معیار‌های مهمی که بر اساس آن وضعیت فقر در یک جامعه سنجیده می‌شود، میزان کالری مصرفی افراد در کشور است. حداقل استاندارد برای هر فرد مصرف ۲۱۰۰ کالری در روز است. بررسی آمار‌ها نشان می‌دهد که در یک دهه اخیر میانگین کالری مصرفی سرانه ایرانیان کاهش یافته و در سال ۱۴۰۱ به میزانی پایین‌تر از حداقل کالری مورد نیاز برای یک نفر رسیده است.
 
در واقع در ادامه روند نزولی مصرف کالری در سال ۱۴۰۱ میانگین مصرف کالری در کشور نیز به زیر حد مصرف کالری استاندارد سقوط کرده است. در این سال بیش از نیمی از افراد جامعه در کشور، کمتر از کالری استاندارد مصرف می‌کنند. این مساله یعنی کاهش میانگین کالری مصرفی ایرانیان با توجه به شرایط اقتصادی در سال‌های گذشته چندان دور از انتظار نیست.
 
در یک دهه اخیر تورم‌های بالا موجب شده قدرت اقتصادی ایرانیان کاهش یابد و این مساله روی سبد مصرفی آنان تاثیر زیادی گذاشته است. با‌این‌حال می‌توان گفت واکنش دهک‌های مختلف درآمدی نسبت به تورم مواد خوراکی متفاوت بوده است. این گزارش بیان می‌کند بیشترین واکنش به افزایش قیمت خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها متعلق به دهک‌های میانی درآمدی است. دهک‌های بالای درآمدی عمدتا دارای کالای بادوام و دارایی‌های مالی هستند.
 
به همین دلیل این افراد توان بیشتری برای پوشش ریسک ناشی از تورم را دارند. این درحالی است که دهک‌های پایین درآمدی به دلیل کم‌کشش بودن کالا‌های خوراکی برای این گروه و همچنین بیشتر بودن یارانه نقدی میزان اندکی از مصرف خود را نسبت به سال ۱۴۰۰ کاهش داده‌اند. اما دهک میانی درآمدی از هر دو مولفه محروم بوده است؛ این به معنای آن است که عموما این افراد دارای کالا‌های بادوام و دارایی مالی نیستند و یارانه نقدی هم سهم قابل‌توجهی از سبد هزینه‌های آنان را پوشش نمی‌دهد، به همین دلیل واکنش شدیدتری نسبت به سایر دهک‌ها در مقابل افزایش تورم خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها نشان می‌دهند.

چشم‌انداز نامطلوب اقتصاد

این گزارش بیان می‌کند در سال ۱۴۰۱ مصرف برخی از اقلام خوراکی برای خانوار‌ها در همه دهک‌های درآمدی نسبت به سال ۱۴۰۰ کاهش داشته است. اما نحوه کاهش مصرف در دهک‌های مختلف از الگوی یکسانی پیروی نکرده است. با توجه به تورم‌های شدید خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها افراد مصرف خود را از کالای خوراکی و آشامیدنی کاهش داده و مصرف سایر کالا‌ها را جایگزین کرده‌اند.
 
این مساله برای دهک‌های میانی که به طور نسبی یارانه کمتری را دریافت کرده‌اند به‌وضوح روشن است؛ زیرا در تمامی اقلام، دهک‌های میانی مصرف خود را از این گروه کالا‌ها کم کرده‌اند. کاهش مصرف خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها درحالی اتفاق افتاده که نرخ فقر تقریبا ثابت مانده است. از کاهش مصرف کالای اساسی می‌توان استنباط کرد که با افزایش قیمت مواد خوراکی، خانوار‌ها مصرف خود از این گروه از کالا‌ها را به دو منظور کاهش داده‌اند.
 
اول اینکه به دلیل افزایش قیمت نسبی کالا‌های اساسی نسبت به سایر کالا‌ها و خدمات، خانوار‌ها مصرف خود از این کالا‌ها را کاهش داده‌اند؛ و دوم آنکه به دلیل چشم‌انداز نامطلوب اقتصاد، خانوار انتظار قیمت بیشتری در آینده دارد؛ در نتیجه با هدف هموار‌سازی، مصرف خود را از کالا‌های مصرفی بی‌دوام کاهش می‌دهد و برعکس مصرف خود را از کالا‌های باداوم افزایش می‌دهد.
 
هر چند ممکن است کاهش مصرف خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها دلایل دیگری نیز داشته باشد، از جمله اینکه فشار تورمی می‌تواند باعث شود خانوار از مصرف بخشی از خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها صرف‌نظر کند تا توان تامین سایر نیاز‌های اساسی را به دست آورد. این مساله به‌خصوص در مورد تامین مسکن بسیار محتمل است. سهم مسکن از کل هزینه خانوار مستاجر در سال‌های ۱۳۹۸ تا ۱۴۰۰ در سطح ۳۴ درصد بوده که در سال ۱۴۰۱ به ۳۶ درصد افزایش داشته است.