ادبیاتِ بدهکار به محیط زیست

«یدالله رویایی» در یادداشتی با نام ادبیات محیط زیست، «فاصله گرفتن از اطراف و در متن طبیعت نزیستن را دلیل تقاطع انسان و محیط می‌داند و تأکید می‌کند که محیط زیست برای آنکه آلوده نشود به ادبیات محتاج است. به ادبیاتی که با نگاهی نو به محیط زیست توجه کند و شکلی تازه از درک فاصله‌ها و شناخت اطراف را رقم بزند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

»

اعلان مصیبت‌های محیط زیستی و توجه‌بخشی به دخالت‌های ویرانگر انسان در طبیعت یکی از مأموریت‌های ادبیات امروز است. بازگشت به طبیعت‌اندیشی در ادبیات نه صرفاً یک سبک ادبی که پیش‌بینی مصایبی است که انقراض انسان یا لااقل نقض آرامشش را به‌دنبال دارد. اعتراض به دشوارزیستن در فطرت ادبیات موجود است و این منش در طول تاریخ مانع از سازگاری با رنج و ریاضت شده است.
در روزگار ما طبیعت، مقهور «دانایی» و مغلوب «نادانی» انسان است و فرجام این کارزار اکنون به وضوح در لاغر شدن رودخانه‌ها و بیماری بیابان‌ها و افسردگی جنگل‌ها پیشِ چشم است. تلقی تلخ ادبیات در مواجهه با بحران‌های طبیعی خودآفریده انسان به تولیدِ ژانرهای وحشتی دامن زده است که با به نمایش گذاشتن وضعیت‌هایی محتمل همچون تولدِ موجودات موهومی و غیرقابل کنترل، خرد جمعی را به چالش می‌کشاند. وجه تمایز این ادبیات با ادبیات کلاسیک در همین دور و نزدیک بودن به طبیعت است.
قرابت شعر کهن با طبیعت و دستمایگی پدیده‌های طبیعی به‌عنوان جاذبه‌های مفهومی و مشخصه‌های سبکی غیرقابل انکار است. پربسامدترین عناصر خیال‌انگیز متولد طبیعت بوده‌اند و رویکرد ادبیات در گذشته پیش و بیش از هر چیز، التذاذ از اطراف و تمتع ادبی بوده است و به ندرت ادبیات را در این حوزه‌، در مقامِ نهی و تحذیر می‌بینیم. کمیت ابیاتی همچون «درخت افکن بُوَد کم‌زندگانی/ به درویشی کشد نخجیربانی» در برابر «ای‌ گل‌فروش گل چه فروشی به‌جای سیم/ وز گل عزیزتر چه‌ستانی به سیمِ گل» بسیار اندک است اما به هر اندازه نشان از وجه اعتراضی ادبیات در برابر طبیعت‌ستیزی است. انسانی که ابتلائات محیط زیستی و بحران‌هایش را تجربه نکرده است و قطعاً نمی‌توانسته است تصوری غالب از نتیجه وحشتناک غلبه انسان و قهر طبیعت داشته باشد، مسئولانه و به وقت؛ هشدار می‌دهد و بدسرنوشتی انسان را برجسته می‌کند.
این «دوراندیشی» اما در ادبیات امروز غیبت دارد. وجهی غیرقابل‌باور از بی‌اعتنایی و نادیده‌انگاری که می‌تواند متضمن مشارکت ادبیات در استمرار رویه تخریبی محیط زیست باشد و به «کر و لال» خواندن ادبیات ختم گردد.
بدهکاری ادبیات به محیط زیست لااقل در این سال‌ها صدچندان شده است؛ ادبیاتی که اگر پدیده‌هایی همچون «درخت»، «پرنده»، «دریا»، «گل»، «رودخانه»، «جنگل» و... از آن گرفته شود، تهیدست باقی خواهد ماند. مطالعه ساز و کار ادبیات جهانی و اثرگذاری آن در توسعه فرهنگ زیست‌محیطــــــــــی و ممانعت‌آفرینی‌هــا و آگاهـــــــــــی‌بخشی‌ها می‌توانــــد چـــــــــهره مغلوب ادبیات امروز ما را در اضطرارهای پشت سر و پیش رو به نمایش بگذارد. یکی از این همه؛ تراژدی محیطبانان زنجان!‌

منبع: ایران آنلاین

کلیدواژه: محیط زیست

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت ion.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۱۵۴۴۴۱۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

راه اندازی ۵۰ خانه محیط زیست در خراسان جنوبی

مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی از راه‌اندازی ۵۰ خانه محیط زیست در استان خبر داد و گفت: راه‌اندازی این خانه‌ها تجربه‌ای موفق و کارآمد در دولت سیزدهم و در کنار سازمان حفاظت محیط زیست در رسیدن به اهداف سازمان نقش بسزا و پر رنگی را ایفا می‌کند. - اخبار استانها -

به گزارش خبرگزاری تسنیم از بیرجند، اسدالله حاتمی با اعلام این خبر در جمع خبرنگاران اظهار داشت: محیط زیست در شرایط کنونی به یک موضوع پر چالش اجتماعی با ماهیت پیچیده و چند وجهی و دارای دامنه تاثیرات وسیع مبدل شده و مدیریت آن به مشارکت گسترده و همه جانبه همه اقشار و گروه‌های مختلف اجتماعی  و در نهایت به مردمی‌سازی محیط زیست نیاز دارد.  

وی افزود: قطعا بدون جلب مشارکت، همراهی و همدلی هدفمند و اثربخش مردمی، دولت‌ها امکان مدیریت مطلوب امور محیط زیستی را ندارند.

مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی فراهم کردن بسترهای قانونی، حمایت‌های حقوقی، آموزش و توانمندسازی، تأمین حداقل امکانات کالبدی و سخت افزاری و ساماندهی فعالیتها  را از جمله الزامات اساسی برای جلب مشارکت مردم عنوان کرد و گفت: در این مسیر باید در عموم اقشار مختلف ایجاد انگیزه نمود و در یک کلام در جهت تقویت هویتهای محلی برای رسیدن به اهداف عالیه کوشید.  

وی، محیط زیست را با مفهوم محل حضور مردم به دنبال تحقق شعار متعالی، محیط زیست مردم پایه، هوشمندانه و فناورانه  عنوان کرد که می‌تواند با ایجاد فضایی فرهنگی و پرنشاط، موجبات حضور آگاهانه، داوطلبانه و موثر مردم در عرصه محیط زیست را فراهم کرده و به ایجاد زمینه مدیریت محلی حفاظت و بهسازی محیط زیست کمک کند.

مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی اظهار داشت: سازمان حفاظت محیط زیست برای تحقق و دستیابی به این اهداف، پیشنهاد راه‌اندازی خانه‌های محیط زیست در سراسر کشور را ارائه داد که خوشبختانه استان خراسان جنوبی به عنوان اولین استان، اقدام به راه‌اندازی این خانه در محل اداره کل حفاظت محیط زیست کرد.

حاتمی گفت: خوشبختانه با بهره‌گیری و تجمیع ظرفیت‌های فرهنگی ادارات کل حفاظت محیط زیست استان‌ها و شهرستان نظیر مراکز بازدید کنندگان، بخش نمایشگاهی موزه‌های تاریخ طبیعی، کتابخانه‌ها، مراکز تشکل‌های محیط زیست و همچنین  با حضور و مشارکت سایر دستگاه‌های اجرایی، آموزش و پرورش، شهرداری‌ها، دهیاری‌ها و... این مراکز گسترش یافته و به تدریج با کنشگری شهروندان، تشکل‌ها، فعالان محیط زیست و به ویژه نیروهای تسهیلگر محلی تربیت شده، مدیریت اجرایی این خانه‌ها نیز به مردم واگذار شده و درحال فعالیت در حوزه  محیط زیست است.

مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی زمینه فعالیت این خانه‌ها را آموزش و افزایش سطح دانش محیط زیستی عمومی، اجرای فعالیت‌های مشارکت محور، جلب مشارکت خیرین و ترویج فرهنگ وقف محیط زیستی، زمینه‌سازی، ترویج و ایجاد بستر مناسب برای توسعه کمی و کیفی تشکل‌های مردم نهاد محیط زیست و ترویج مسئولیت پذیری اجتماعی محیط زیست، تشکیل کمیته‌های تخصصی حسب موضوعات و چالش‌های محیط زیستی هر منطقه و بهره گیری از مشاوره و نظرات کارشناسی فعالان و صاحبنظران عرصه محیط زیست و... عنوان و اظهار امیدواری کرد با مشارکت فعال همه دغدغه‌مندان محیط زیستی در استان به رفع و یا کاهش چالش‌های زیست محیطی استان کمک کنیم.

وی بیان کرد: از ابتدای راه‌اندازی این طرح در کشور، خوشبختانه تاکنون 50 خانه محیط زیست در استان راه‌اندازی شده و علاقمندان و دغدغه‌مندان محیط زیست می‌توانند به مراجعه به این خانه‌ها ، علاوه بر دیدار با مسئولین و کارشناسان حوزه محیط زیست به  ارائه پیشنهادات، نظرات و راهکارهای خود در جهت حفاظت هرچه بهتر از محیط زیست بپردازند.

انتهای پیام/257/