به نقل از «تسنیم»

تفسیر | چرا نباید با دشمن دست دوستی داد؟ / ۴ علت عدم گرایش به دشمن در قرآن

تاریخ انتشار: ۳۰ فروردین ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۱۶۳۹۴۵۴

آیات قرآن گویای آن است که دشمنان با شگردهاى گوناگون با ما برخورد مى‌کنند که شامل فساد، فشار و نفاق است و خداوند روابط صمیمى با دشمنِ توطئه‌گر را نشانه‌ بى‌عقلى می‌داند. - اخبار فرهنگی -

به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا، ظاهر برخی از این آیات قرآن به قدری گویاست که شاید نیاز به شرح و توضیحی نباشد و به تعبیر قرآن وجهی از آیات، «هُدیً لِلناس» یا مایۀ هدایت عامۀ مردم است؛ یعنی مردم عادی هم می‌توانند از ظاهر آیات، هدایت الهی را دریابند؛ از جمله این آیات، مربوط به عدم دوستی و اعتماد به دشمن است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

این دست آیات یکی از پر موضوع‌ترین آیات قرآن است؛ چه اینکه در صدر اسلام بودند منافقان و خودباختگانی که حماقت آنها سبب می‌شد به مناسبت‌های مختلف به سوی دشمن روی بیاورند و پشت پیامبر صلی الله علیه و آله و دیگر مؤمنان را خالی کنند؛ مضاف بر اینکه عده‌ای از مسلمانان با یهودیان، به سبب قرابت، یا همسایگی، یا حقّ رضاع، و یا پیمانی که پیش از اسلام بسته بودند، دوستی داشتند و به قدری با آنها صمیمی بودند که اسرار مسلمانان را به آنان می‌گفتند.

همچنین عده‌ای بزدلان امت به لحاظ ترس از آسیب احتمالیِ دشمن، به سوی آنها دست دوستی دراز می‌کردند که مورد توبیخ خداوند در قرآن قرار گرفتند، آنجا که فرمود «فَتَرَى الَّذینَ فی‏ قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ‏ یُسارِعُونَ فیهِمْ یَقُولُونَ نَخْشى‏ أَنْ تُصیبَنا دائِرَة ... ؛ کسانى که در دل‏‌هایشان مرض [ترس و دورویى] است، مى‏‌بینى که در دوستى با یهود و نصارى شتاب می‌ورزند و مى‏‌گویند مى‏‌ترسیم آسیب ناگوارى به ما برسد»؛ سپس در آیۀ بعد توضیح می‌دهد که این عده مدام مورد توبیخ مؤمنان واقعی و پایبند به آرمان‌های اصیل اسلام قرا دارند: وَ یَقُولُ الَّذینَ آمَنُوا أَهؤُلاءِ الَّذینَ أَقْسَمُوا بِاللَّهِ جَهْدَ أَیْمانِهِمْ إِنَّهُمْ لَمَعَکُمْ حَبِطَتْ أَعْمالُهُمْ فَأَصْبَحُوا خاسِرین‏؛ و کسانى که ایمان آورده‌‏اند [ به مؤمنان دیگر ] می‌‏گویند: آیا این بیماردلان آنان‌اند که به سخت‏‌ترین سوگندهایشان به خدا سوگند مى‏‌خوردند که با شما مؤمنان‌اند؟! [ ولى روشن شد که دروغ مى‌‏گفتند. آنان یهود و نصارى را به سرپرستى و دوستى گرفتند و به این سبب ] اعمالشان تباه و بى‌‏اثر شد، در نتیجه زیانکار شدند.» (52 و 53 مائده) غافل از اینکه خداوند اینگونه فشار دشمنان را آزمایشی برای مؤمنان حقیقی قرار داده بود و در انتهای همان آیات فرموده بود (نترسید و گرفتار فتنه نشوید) «فَعَسَى اللَّهُ أَنْ یَأْتِیَ بِالْفَتْحِ أَوْ أَمْرٍ مِنْ عِنْدِهِ فَیُصْبِحُوا عَلى‏ ما أَسَرُّوا فی‏ أَنْفُسِهِمْ نادِمینَ؛ یعنی امید است خدا از سوى خود پیروزى یا واقعیت دیگرى [ به نفع مسلمانان ] پیش آرد تا این بیماردلان بر آنچه در دل‌هایشان پنهان مى‏‌داشتند، پشیمان شوند.

اما خداوند در مقام توضیح دربارۀ علت عدم دوستی با دشمنان برمی‌آید و به تبیین این اصل می‌پردازد؛ به عنوان مثال در آیات 118 تا 120 آل‌عمران به وضوح پرده از نهان دشمن برمی‌دارد و به اهل ایمان هشدارهایی می‌دهد؛ در آیۀ 118 می‌فرماید «یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا لا تَتَّخِذُوا بِطانَةً مِنْ دُونِکُمْ لا یَأْلُونَکُمْ خَبالاً وَدُّوا ما عَنِتُّمْ قَدْ بَدَتِ الْبَغْضاءُ مِنْ أَفْواهِهِمْ وَ ما تُخْفی‏ صُدُورُهُمْ أَکْبَرُ قَدْ بَیَّنَّا لَکُمُ الْآیاتِ إِنْ کُنْتُمْ تَعْقِلُونَ» یعنی ای کسانی که ایمان آورده‌‏اید، از غیر خودتان‏، [دوست و] (بطانه) همراز نگیرید. [آنان‏] از هیچ نابکاری در حق شما کوتاهی نمی‏‌ورزند. آرزو دارند که در رنج بیفتید. دشمنی از لحن و سخنشان آشکار است‏؛ و آنچه سینه‏‌هایشان نهان می‏‌دارد، بزرگ‌تر است‏. در حقیقت‏، ما نشانه‌‏ها[ی دشمنی آنان‏] را برای شما بیان کردیم‏، اگر تعقل کنید.

بطانة یعنی همراز، محرم اسرار و به معنى نهان شدن نیز آمده و مراد از آن در اینجا همراز و محرم اسرار است که مقدمۀ آن دوستی و گرایش به سوی آنهاست. همچنان که گفته شد متأسفانه بودند از صحابی که با توجیهات مختلف دشمنان را همراز خود می‌گرفتند و در امور مختلف با آنها مشورت می‌کردند؛ این عمل طبق آیات قرآن با واکنش منفی سایر مؤمنان همراه بود.

خداوند در این آیه حداقل چهار علت را در عدم گرایش و همراز گرفتن کفار مطرح می‌کند:
1ـ آنها همواره به دنبال «خبال» یا نابکاری یا فساد علیه مؤمنان هستند. خبال به معنى فساد است خواه در بدن باشد یا در عقل و یا در کار
2ـ آرزو دارند مؤمنان در رنج بیفتند. (فشار)
3ـ دشمنی از لحن سخن آنها می‌ریزد (برای عاقل همین موضوع کفایت می‌کند)
4ـ اهل نفاق‌اند «ما تُخْفی‏ صُدُورُهُمْ أَکْبَرُ»

بر اساس این استدلال قرآنی باید دانست دشمنان با شگردهاى گوناگون با ما برخورد مى‌کنند: 1. فساد «لا یَأْلُونَکُمْ خَبالًا» 2. فشار «وَدُّوا ما عَنِتُّمْ» 3. نفاق«ما تُخْفِی صُدُورُهُمْ أَکْبَرُ» و خداوند روابط صمیمى با دشمنِ توطئه‌گر را نشانه‌ بى‌عقلى می‌داند؛ یعنی برخورد صمیمانه، با افراد منافق، کم عقلى است، چه اینکه در انتهای آیه فرمود «إِنْ کُنْتُمْ تَعْقِلُونَ».

بنابراین با دشمنی که در ضربه زدن به فکر و اندیشه مسلمانان و ایجاد فساد در جامعۀ آنها کوتاهى نمى‌کند، نباید دست دوستی و صمیمیت فشرد که این نشانۀ کم‌عقلی است؛ افزون بر اینکه بخواهیم سایر مؤمنان را به خاطر این دوستی طرد کنیم. نکتۀ آخر اینکه مؤمن بودن مسئله‌اى است و عاقل بودن مسئله دیگر، از این رو در این آیه خداوند به مؤمنان مى‌فرماید: کفّار را محرم اسرار خود قرار ندهید، اگر عقل دارید.

منابع:
تفسیر نمونه آیت الله مکارم
تفسیر نور حجت الاسلام قرائتی

یادداشت: سعید شیری
 خداوند عدم دوستی و مذاکره با دشمنان خدا را در قرآن تبیین کرده است

انتهای‌پیام/

  

منبع: تسنیم

کلیدواژه: آیات قرآن

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tasnimnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تسنیم» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۱۶۳۹۴۵۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

تفال به حافظ سه شنبه ۱۱ اردیبهشت ۱۴۰۳؛ مرا به رندی و عشق آن فضول عیب کند...

فرارو- فال گرفتن از آثار ادبی، از باور‌های کهن این مرز و بوم است. در گذر زمان ساکنان این خاک به ادیبانی که گمان می‌بردند بهره‌ای از کلام حق دارند رجوع می‌شد. با این حال، اما در گذر زمان تنها تفال به حافظ در فرهنگ عامیانه ما باقی مانده است.

مرا به رندی و عشق آن فضول عیب کند
که اعتراض بر اسرار علم غیب کند

کمال سر محبت ببین نه نقص گناه
که هر که بی‌هنر افتد نظر به عیب کند

ز عطر حور بهشت آن نفس برآید بوی
که خاک میکده ما عبیر جیب کند

چنان زند ره اسلام غمزه ساقی
که اجتناب ز صهبا مگر صهیب کند

کلید گنج سعادت قبول اهل دل است
مباد آن که در این نکته شک و ریب کند

شبان وادی ایمن گهی رسد به مراد
که چند سال به جان خدمت شعیب کند

ز دیده خون بچکاند فسانه حافظ
چو یاد وقت زمان شباب و شیب کند

شرح لغت: جیب: گریبان/صهبا: باده/ ریب:شک و تردید.

تفسیر عرفانی:‌

۱- ویژگی‌های شما عبارت اند از: نجیب، درسخوان، قابل اعتماد، جسور، مصمم، پرهیزکار، جذاب و دلربا، رفیق دوست، اصیل، مودب، جدی، با وجدان، فرشته خو، خجول، منطقی، شریف، خیرخواه، واقع بین، پاک، دوست داشتنی، اهل گردش، ولخرج و دوستدار ثروت.

۲- حضرت حافظ در بیت‌های سوم، چهارم و پنجم می‌فرماید:

آن لحظه بوی خوش سیه چشم بهشتی پراکنده می‌شود که غبار میخانه، ما را عطر گریبان خود سازد.

* کرشمه ساقی آنگونه راه دل اهل اسلام را میزند که هیچ کس حتی صهیب از صحابه رسول خدا (ص) از باده نوشی نمی‌تواند بپرهیزد.

* کلید گنج نیکبختی و مقبولیت نزد صاحبدلان است. نباید کسی در این مساله شک و تردید کند.

حال خود باید نیت خود را تفسیر نمایید.

تعبیر غزل:

انسان زمانی به موفقیت و مراد خود می‌رسد که در این راه زحمت بسیار کشیده باشد. تو نیز اگر می‌خواهی به سعادت برسی هیچ شک و تردیدی به دل راه مده و بدان که وسواس و تردید عوامل بازدارنده و منفی هستند به سرزنش‌های بی خبران توجهی مکن تا به کمال مطلوب خود برسی.