کم‌آبی در حال تبدیل به یک فاجعه
تاریخ انتشار: ۱۵ اردیبهشت ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۱۸۰۳۵۵۹
آفتاب‌‌نیوز :
خشکسالی و بی‌آبی بیش از هر زمان دیگر به جغرافیای ایران نزدیک شده است. سفره‌های زیرزمینی روندی کاهشی به خود گرفته و ذخایر سد‌ها کم شده است. در این بحران بی‌آبی، سال گذشته نیز ایران شاهد بیشترین کاهش بارندگی طی نیم قرن اخیر هم بود. زنگ خطر کم‌آبی حتی در مناطق پرباران در دامنه کوه‌های زاگرس و سبلان در شمال غرب ایران نیز به صدا در آمده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
تنش‌های داخلی آبی
کم‌آبی موجب تنش‌های آبی نیز شده و در چند سال اخیر بحران‌ها و درگیری‌ها بر سر آب در کشور گسترش یافته است. همین چند وقت پیش، اهالی شهرستان بن، مانع از انتقال آب به شهرستان بروجن (هر دو در استان چهارمحال و بختیاری) شدند و خودرو‌ها را به آتش کشیدند. چند روز پیش زنان یکی از روستا‌های شهرستان مشگین‌شهر استان اردبیل هم در اعتراض به کمبود آب آشامیدنی اقدام به بستن جاده کردند. صدای اعتراض کشاورزان اصفهانی به بی‌آبی نیز هر از چندگاهی بلند می‌شود. در این میان شرکت آب و فاضلاب هم خبر‌های ناگواری از وضعیت آب را اعلام کرد. این شرکت پیش‌بینی کرده است که از مجموع ۱۳۴۶ شهر در کشور، ۲۸۲ شهر در تنش آبی خواهند بود که از این تعداد ۱۰۱ شهر در وضعیت قرمز (بیش از ۲۰ درصد کمبود) خواهند بود. به گفته اسماعیل نجار، رئیس سازمان مدیریت بحران ایران ۷۰۰۰ روستا کشور نیز با مشکل کم‌آبی مواجه است. حسین رضازاده، نماینده مجلس هم در این زمینه گفته است: میان برخی استان‌ها، شهرستان‌ها، بخش‌ها، روستا‌ها و مردم با یکدیگر مناقشاتی بر سر آب وجود دارد که می‌توان به درگیری میان اصفهان و یزد اشاره کرد. کم‌آبی و دامته اعتراض به آن به حدی در سطح کشور گسترش پیدا کرده است بیم آن می‌رود که فتنه‌ای تحت عنوان فتنه آب در کشور شکل بگیرد.
اختلافات بین‌المللی بر سر آب
کم‌آبی در کشور فقط منجر به تنش‌های داخلی نشده، بلکه اختلافات بین‌المللی را نیز به دنبال داشته است. اختلاف با کشور‌های همسایه از جمله افغانستان سر منابع آب شور و شیرین مرزی مثال روشنی از این‌ماجراست. محمداشرف غنی، رئیس‌جمهور افغانستان ماه گذشته در مراسم افتتاح سد کمال‌خان از تبادل آب با نفت سخن گفت. وی گفته: به تعهد خود دربرابر حق‌آبه ایران متعهد هستیم و درصورت تقاضای مازاد از سوی این کشور حاضر به تبادل نفت در برابر آب خواهیم بود. به گفته عزت‌الله عزتی، استاد جغرافیای سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی تهران، موضوع آب هیرمند به یک اهرم سیاسی- اقتصادی در دست دولت افغانستان تبدیل‌شده تا از آن در روابط سیاسی و موازنه قدرت با ایران استفاده کند. لازم به ذکر است سد کمال‌خان بر مسیر رود هیرمند ساخته شده است. هیرمند از کوه‌های هندوکش افغانستان سرچشمه می‌گیرد و به دریاچه هامون می‌ریزد. اکنون با وجود سد کمال‌خان بیم آن می‌رود که دریاچه هامون برای همیشه خشک شود.
تبعات کم‌آبی
کم‌آبی در کشور بر صنایع وابسته به آب نیز تاثیر گذاشته است. حسن روحانی، رئیس‌جمهور چند روز پیش اعلام کرد: ظرفیت سد‌های ما امروز خالی است. در بخش برق، برق‌هایی که برق‌آبی هستند امسال دچار مشکلاتی می‌شوند. تبعات بی‌آبی و خشکی تالاب‌ها و‌روخانه‌ها در یک یا دو مورد خلاصه نمی‌شود. فرونشست زمین و فروچاله‌ها یکی از تبعات وحشتناک برداشت بیش از منابع آبی است. موضوعی که اکنون جغرافیای ایران را تهدید می‌کند. در برخی از نقاط کشور مانند دشت فسا سالانه ۳ تا ۴ سانتیمتر است. این رقم در شیراز به ۷ تا ۸ سانتی متر و در منطقه مرودشت ۲۰ تا ۲۵ سانتی متر نیز رسیده است. این در حالی است که سالی ۴ تا ۵ میلی متر فرو نشست در نرم جهانی یک بحران محسوب می‌شود حال برخی از مناطق ایران از بحران هم فراتر رفته است.
از دیدگاه محمد درویش، مدیرکل سابق دفتر مشارکت‌های محیط زیست، ایران دارای بیشترین میزان فرسایش خاک در دنیا و ۸ برابر متوسط جهانی است. وی زیان اقتصادی ناشی از این پدیده را ۵۶ میلیارد دلار در سال می‌داند.
بی آبی ایران در مجلات بین‌المللی
مشکل کم‌آبی ایران که می‌رود به یک بحران و فاجعه تبدیل شود فقط از زبان کارشناسان داخلی شنیده نمی‌شود، رسانه‌های بین‌المللی نیز به آن پرداخته اند. مجله نیچر به‌تازگی ابعاد این بحران جدی را با انتشار مقاله‌ای تکان‌دهنده از وضعیت آب و خشکسالی در ایران با عنوان «کاهش آبهای زیرزمینی ایران» به قلم ۳ ایرانی (سمانه اشرف، علی ناظمی و امیر آقاکوچک) پژوهشگران دانشگاه‌های کانادا و آمریکا بررسی کرد. در این مقاله، داده‌های متوسط ماهانه سطح آب زیرزمینی در ۳۰ حوضه آبریز اصلی و ۴۷۸ زیر‌حوضه مورد بررسی قرار گرفت تا روند کاهش آبهای زیرزمینی در سراسر کشور به‌صورت کمی مشخص شود. تحلیل داده‌های این مقاله نشان می‌دهد که در دوره ۱۵ ساله بین سال‌های ۱۳۸۱ تا ۱۳۹۴ عناصر طبیعی و انسانی ۷۴ کیلومتر مکعب از آبهای زیرزمینی ایران را خالی کرده‌اند و در پی کاهش شدید آبهای زیرزمینی کشور، بحران‌های متعدد ایران را تهدید می‌کند. مهم‌ترین یافته این مقاله علمی آنجاست که اعلام می‌کند: عامل اصلی کاهش شدید آبهای زیرزمینی انسان است که در بخش برداشت گسترده آب تعریف می‌شود. اگرچه دوره مرطوب اخیر در سال‌های ۹۷ و ۹۸ باعث شد سرعت تنش آب زیرزمینی در برخی از مناطق ایران کاهش یابد، اما تجزیه و تحلیل‌ها به وضوح نشان می‌دهد که منابع آب زیرزمینی ایران بسیار سریع‌تر از زمان جبران از بین خواهد رفت. جالب است بدانیم با وجود بحران کم‌آبی در کشور، ایران از نظر برداشت آبهای زیرزمینی در خاورمیانه رتبه نخست را دارد و ۳۴ درصد کل برداشت آب در منطقه را به تنهایی انجام می‌دهد. این درحالی است که آبهای زیرزمینی منبع اصلی آب در ایران است و تقریباً ۶۰ درصد از آبهای شیرین کشور را تشکیل می‌دهد.
منبع: روزنامه همدلیمنبع: آفتاب
کلیدواژه: خشکسالی بحران آب آب های زیرزمینی بین المللی کم آبی منابع آب بی آبی
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت aftabnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «آفتاب» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۱۸۰۳۵۵۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
کسری مخازن آبهای زیرزمینی تربت‌حیدریه از ۵۰ میلیون مترمکعب فراتر رفت
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، مرکز خراسان رضوی، مدیر امور آب تربت حیدریه گفت: بحرانی ترین کسری مخزن آبهای زیرزمینی این منطقه مربوط به دشت «رخ» تربت حیدریه بوده، به طوریکه میزان برداشت آب از این دشت ۵۲ میلیون متر مکعب بیشتر از تغذیه آن است.
مهدی طلعتی افزود: در شرایط کنونی کسری مخزن دشت «زاوه» تربت حیدریه ۴۷ میلیون متر مکعب و دشت «رشتخوار» ۳۰ میلیون متر مکعب است.
وی بیان کرد: هرچه برداشت بیشتر باشد، حجم آبخوان کوچکتر می شود و به عبارتی این وضعیت موجب بحرانی شدن مخازن آبهای زیرزمینی شده است.
او با تایید اینکه اگر این روند ادامه یابد و نتوان مدیریت کرد شرایط برای زندگی انسان و حیات وحش سخت خواهد شد، اظهار کرد: مدیریت آب صرفا به یک اداره مربوط نمی شود و موضوعی فرابخشی است، باید سایر نهادها مانند جهادکشاورزی، منابع طبیعی و آبخیزداری و نهادهای اجتماعی و غیره کمک کنند.
طلعتی تصریح کرد: نمی‌توان گفت از فردا برداشت آبی از دشت رخ صورت نگیرد؛ چون معیشت و زندگی مردم به کشاورزی و آب وابسته است.
خشکسالی و تغییر اقلیم
مدیر امور آب تربت حیدریه افزود: موضوع مدیریت آب بسیار حساس است و باید با دقت بسیار و ظرافت فراوان اقدام کرد تا به زندگی و معیشت مردم آسیبی وارد نشود.
وی عنوان کرد: بخش عمده ای از مشکل هم به خشکسالی ها و تغییر اقلیم باز می‌گردد که می توان با مقایسه وضعیت آب و هوایی تربت حیدریه با ۲۰ سال قبل به تغییرات فراوان رخ داده پی برد.
طلعتی با اشاره به پدیده تغییر اقلیم در تربت حیدریه ادامه داد: میزان بارش برف در این منطقه بسیار کاهش یافته و از سویی میزان دمای منطقه و استان خراسان رضوی در مدت ۳۰ تا ۴۰ سال اخیر ۲ درجه افزایش یافته است.
مدیر امور آب تربت حیدریه گفت: این ۲ درجه موجب می‌شود، میزان بارش برف کاهش یابد اما باید با کمک کشاورزان و مدیریت مشارکتی مشکل و تبعات آن را تا حد ممکن کاهش داد.
تربت حیدریه با جمعیت حدود ۲۲۵ هزار نفر، در جنوب خراسان رضوی و در فاصله ۱۵۰ کیلومتری از مشهد واقع شده است.
جاده کندوان یک طرفه شد