تجربه‌های تلخ و شیرین معماری در محور تاریخی و فرهنگی اصفهان
تاریخ انتشار: ۲۶ اردیبهشت ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۱۹۱۸۵۱۸
به گزارش ایرنا، در حالی که معماری و جانمایی جهان‌نما و یا بدنه شرقی چهارباغ نشان می‌دهد تا چه اندازه در این دوران دچار پس رفتگی و افت کیفیت شده‌ایم، درست در مقابل هیبت نتراشیده و نخراشیده جهان نما، معماری زیبا، بی‌تکلف و همخوان بنای شهرداری و آن سوتر رو به میدان نقش جهان معماری محترم بنای بانک ملی با سردر فاخر کاشیکاری شده را می‌بینید و باز چند قدم از بنای شهرداری رو به مدرسه چهارباغ، ساختمان شرکت بیمه ایران با معماری ساده و در عین حال زیبا با ردپای ظریفی از تزئینات بی‌تکلف کاشی قرار گرفته است و همه اینها با یک قیاس واضح نشان می‌دهد که اکنون در معماری آن‌هم در جوار آثار تاریخی در کدام کفه ترازو قرار گرفته‌ایم.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
محور تاریخی فرهنگی اصفهان یک شاهراه به نام چهارباغ و یک قلب تپنده به نام میدان نقش جهان دارد، در شاهراه محور تاریخی و فرهنگی، مدرسه چهارباغ با اوج زیبایی و ظرافت معماری صفوی و همچنین بازار هنر یا بازارچه بلند میراث چهار صد ساله چهارباغ هستند.
در مقابل سردر مدرسه چهارباغ، بنای پهلوی هتل جهان که اکنون در حال مرمت است قرار گرفته، چندین ایوان ستوندار با معماری پهلوی هنوز در این خیابان تاریخی پابرجا هستند و در میان همه اینها "عمارت پیشه و هنر"، "ساختمان شهرداری"و "شرکت بیمه" به ترتیب از آثار معماری پهلوی هستند که با شکل‌گیری ادارات دولتی در این خیابان بنا شدند.
سپه، ورودی میدان نقش جهان از چهارباغ است و در این خیابان، بنای پست مدرن بانک ملی با یک سردر عالی و فاخر کاشیکاری قرار گرفته است، این بانک گرچه با بناهای تاریخی این محدوده چون چهلستون و تالار تیموری شباهتی ندارد اما طراح آن، محسن فروغی در سردر این بنا با به کارگیری اصولی از تزئینات و معماری ایرانی توانسته حجم بتنی بانک را با حالتی ظریف و سبک به انتها برساند.
استفاده از مصالح با کیفیت، سادگی و در عین حال استفاد ظریف و اصولی از تزئینات معماری بومی، طراحی متناسب بدون حشو و زوائد، همچنین جانمایی درست و رعایت خط آسمان از دلایلی است که موجب شده، این بناهای پست مدرن دوره پهلوی همچنان باوقار،زیبا و با کیفیت به نظر برسند، این در حالی است که بنای "ارگ جهان نما" با پرونده سنگین تخلفات همچون دژ نظامی در جوار چهارباغ و میدان نقش جهان و همچنین بدنه سازی شرقی چهارباغ با این که در ۲ دهه اخیر بنا شده‌اند اکنون پس زده و دچار فرسودگی چون لکه نازیبایی حاصل از رانت، شیوه نادرست مدیریت و عدم استفاده از شور و مشورت کارشناسان بر پیشانی چهارباغ بمانند.
شوربختانه اما هیچ کدام از این تجربیات تلخ برای چهارباغ اصفهان درس عبرت نشده و همچنان با تخلف از قوانین در محدوده چهارباغ و لایه‌های آن و یا در حریم میدان نقش جهان و محور تاریخی فرهنگی اصفهان با بهانه های متعدد ساخت و سازهای نامتناسب با معماری‌های نوظهور و بی‌هویت، اصالت این محور تاریخی را نشانه گرفته است.
درباره معماری بناهای معاصر در چهارباغ و جوار میدان نقش جهان در خیابان سپه و آنچه موجب وقار و همنشینی زیبای آنها با این محدوده تاریخی، فرهنگی شده است، محمود درویش از معماران پیشکسوت و نام آشنای معماری در اصفهان معتقد است که اصول معماری موفق و ماندگار مکان و زمان ندارد و آثار برجای مانده و ارزشمند آثاری هستند که از این ۲ خصیصه برخوردار هستند.
به باور وی هرچه بیشتر تقلا کنیم که یک کار بازارپسند بنا کنیم، به واقع از ارزش‌های معماری فاخر فاصله گرفته‌ایم.
از نگاه درویش در دهه‌های اخیر به دلایل گوناگون برغم وجود معماران ارزشمند، هرج و مرج عجیب و غریبی در معماری دیده می‌شود و روند کلی و درخواست بازار و کارفرمایان منحرف کننده و دچار رقابتی شده که هر کدام یک اثر نوظهور می‌خواهند.
به گفته وی کم تجربگی معماران و نوکیسگی کارفرمایان باعث شده که چنین بازار آشفته ای بوجود بیاید.
درویش در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گریزی اجمالی به گذشته بناهای معاصر چهارباغ زد و گفت: بیشتر ساختمان‌های اداری اصفهان در زمان پهلوی دوم کار شد. ساختمان شهرداری در دهه ۲۰، ساختمان شرکت بیمه در دهه ۳۰ و همزمان با هتل عباسی ساخته شد، قدیمی‌تر از آنها، ساختمان هتل آمریک یا هتل جهان است که در حال مرمت است، ساختمان پیشه و هنر، دفتر پیشین اداره کل میراث فرهنگی اصفهان که اکنون در حال مرمت است در زمان پهلوی ساخته شد.
وی ادامه داد: تا اواخر دهه ۵۰ ساختمان‌هایی که در طول چهارباغ ساخته شد از یک سادگی و پایداری خاصی برخوردار بودند، به این دلیل که ارتفاعشان مراعات شد و مصالحشان هم یکدست و یکرنگ است، در این ساختمان‌ها حشو و زوائدی وجود ندارد، هر آنچه ساخته شده از نظر فرم و ایستایی نیاز بوده و مصالح بسیار ساده‌تر بوده است.
عضو انجمن دوستداران اصفهان، ساختمان بانک صادرات در ابتدای چهارباغ عباسی را از بناهای فاخر معماری معاصر ایران خواند و گفت: متاسفانه معماری بانک صادرات با تابلوهایی که زده اند، آن را از حیز انتفاع انداخته و صلابتش را از بین برده‌اند.
این معمار پیشکسوت یادآور شد: معماری ساختمان بانک ملی و بانک سپه در خیابان سپه و رو به میدان نقش جهان شروع مدرنیسم در اصفهان هستند و به معماری سنتی ما هم نگاهی دارند، برغم اینکه ساختمان بانک ملی مدرن است ولی سردر فاخر آن یک ارتباطی را با معماری بومی و عناصر تاریخی ما حفظ کرده است.
این کوشنده میراث فرهنگی در ادامه با گریزی به معماری پست مدرن بناهایی چون بانک ملی اصفهان گفت: معمارانی که در آن زمان شروع به کار کردند، نسل اول تحصیل‌کرده‌های خارج از کشور مثل وارطان هوانسیان یا محسن فروغی بودند. وارطان بانک سپه و فروغی بانک ملی را ساخت. ساختمان شرکت بیمه را تا آنجایی که یادم هست، رضی کار کرد.
وی افزود: دهه بیست و دهه سی در دنیا شروع مدرنیسم بود. پنجره‌های بلند، سقف‌های صاف و رواق‌ها که خیلی هم با معماری بومی ما سازگار نبود ولی فی نفسه معماری ارزشمندی است.سعی می‌کردند از کاشی و از فرم ساده و نه به صورت پوشش کامل بلکه یک نمکی از کار دست اصفهان در تزئینات وجود داشته باشد، در واقع در معماری پست مدرنیسم هم چنین نگاهی وجود دارد.
وی در مقابل خوانایی و سادگی بناهای بانک ملی یا ساختمان شهرداری، بنای ارگ جهان نما را درست در مقابل آنها قرار داد و افزود: جهان نما یک تخلف بزرگ بود که پذیرفته و آباد نشد، علت آن هم عدم سنخیت با محل است، یعنی ما در یک محل تاریخی و شلوغ اصفهان نباید چنین حجمی از ساختمان را می‌داشتیم، از نظر فرم هم سنخیتی با معماری ما ندارد یعنی سادگی و خوانایی در آن وجود ندارد.
درویش در گفت و گو با خبرنگار ایرنا درباره معماری بناهای معاصر محدوده چهارباغ و در جوار میدان نقش جهان چون بنای بانک ملی و یا ساختمان شهرداری گفت: در این بناها یک خوانایی، صراحت و ضوابط خاصی حاکم است که متاسفانه ساختمان جهان‌نما از همه آنها بی‌بهره است و همین‌طور بدنه‌سازی چهارباغ که آن هم همین گرفتاری را دارد، هیچ کجای دنیا چنین کاری نمی‌کنند که بلدوزر بگذارند و بدنه یک خیابان تاریخی را خراب کنند و چیزی هم که جایگزین می‌شود فاقد هرگونه ارزش معماری و تجاری باشد، جایی که نه بازار، نه حرفه‌مندان و نه معماران آن را نتوانستند هضم و قبول کنند.
بدنه سازی شرقی چهارباغ از طرح‌های شکست خورده ای است که یک سوی چهارباغ را دچار گسست کرد، این طرح به نام احیای بدنه شرقی تبدیل به یک رسته بازار با معماری نامتناسب با بافت چهارباغ شد که هیچگاه مورد اقبال مردم و بازدید کنندگان چهارباغ قرار نگرفت.
پیش از این اما جهان‌نما تجربه تلخ معماری غیراصولی در حریم میراث فرهنگی اصفهان بود و میدان نقش جهان را تا مرز خروج از فهرست آثار جهانی پیش برد. این بنا با معماری حجیم و نامانوس و در جانمایی به گفته کارشناسان غلط نمونه یک معماری بی‌هویت در جان محور تاریخی فرهنگی شد. ارگ جهان نما درست در مقابل بنای اصولی و با وقار ساختمان شهرداری نشان دهنده کج سلیقگی و تغییر ذائقه معماری به بدترین شکل ممکن است. شوربختانه این تجربه هنوز نتوانسته درس عبرتی برای ساکنان ساختمان شهرداری باشد و هردم از این باغ بری می رسد.
شاهین سپنتا کوشنده میراث فرهنگی در این باره به ایرنا گفت: از دروازه دولت اصفهان که به سمت میدان نقش جهان قدم بزنید در امتداد خیابان سپه با یک دوگانگی سرسام آور و نگران کننده رو برو می شوید. در میدان دروازه دولت از یکسو کاخ شهرداری را می بینید که با صلابت و نجابت و توازن قامت برافراشته و درست در مقابل آن ارگ جهان نما، وقیح و ولنگار و ناموزون و مخوف چون قلعه های قرون وسطی بر میدان چنگ انداخته و با این که چند سالی از احداث آن گذشته چون مولودی که مرده متولد شد، روی دست سازندگانش مانده و پشت نقشه و الگوی بنرهای شهرداری پنهان می شود.
وی افزود: کمی جلوتر بنای باشکوه بانک ملی را می بینید با طرحی مدرن اما وفادار به عناصر معماری سنتی ایران با همه ظرافت های متناسب با معماری شهر تاریخی اصفهان که درست در مقابل آن ساختمان دلگیر دارایی با نرده های سیاه و آجرنمای بی روح و در ضدیت با هویت تاریخی اصفهان در چند قدمی میدان نقش جهان چون قارچ سمی سر برآورده است.
سپنتا یادآور شد: این ها را بگذارید کنار بدنه سازی زیبای خیابان خوش سابق یا طالقانی امروز؛ در مقابل بدنه سازی فرمالیته( ظاهرسازی) چهارباغ در ۲ دهه اخیر که در حال فرسوده شدن است و هنوز طلسم بی‌رونقی آن نشکسته و در خواب رکود غوطه ور است.
این عضو انجمن دوستداران اصفهان به ایرنا گفت: این دوگانگی برای دوستداران اصفهان به شدت نگران کننده است چون به نظر می رسد که روند معماری بناهای شاخص اصفهان دچار گسست فرهنگی شده و به قهقرا می رود و نه به هویت تاریخی و فرهنگی شهر وفادار است و نه کورسوی امیدی در معماری مدرن اصفهان به شمار می روند.
استان اصفهان به عنوان قطب گردشگری کشور دارای ۱۰۷ شهر و یکهزار و ۹۳۴ روستاست؛ بیش از ۲۲ هزار بنا و اثر تاریخی در این استان شناسایی شده و یکهزار و ۸۵۰ مورد آن به ثبت ملی و چهار اثر آن به نام های میدان امام (نقش جهان)، کاخ چهلستون، باغ فین کاشان و مسجد جامع به ثبت جهانی رسیده است.
برچسب‌ها اصفهان میراث فرهنگی معماری بنای تاریخی پروندهٔ خبری گردشگری و میراث فرهنگی نصف جهانمنبع: ایرنا
کلیدواژه: اصفهان میراث فرهنگی معماری اصفهان میراث فرهنگی معماری بنای تاریخی اخبار کنکور ساختمان شهرداری میدان نقش جهان فرهنگی اصفهان درست در مقابل میراث فرهنگی ارگ جهان نما محور تاریخی شرکت بیمه بدنه سازی ساخته شد بانک ملی پست مدرن
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۱۹۱۸۵۱۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
هدف از اعلام انقلاب فرهنگی اسلامی‌سازی دانشگاه‌ها بود
به گزارش خبرنگار حوزه استان‌های خبرگزاری تقریب، ماموستا مامد کلشی‌نژاد امروز در آیین عبادی سیاسی نماز جمعه اهل سنت ارومیه، نمازگزاران را به رعایت تقوای الهی دعوت کرد و با اشاره به اینکه در هفته‌ای که گذشت شاهد اتفاقات سرنوشت‌سازی در تاریخ جمهوری اسلامی ایران بود‌ه‌ایم اظهار داشت: این اتفاقات، تغییر و تحول عجیب و عظیمی در ساختار نظامی و امنیتی و مسائل فرهنگی کشور به وجود آورد.
وی در ادامه با اشاره به سالروز تأسیس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به فرمان امام خمینی(ره) در سال 59 تصریح کرد: این نیروی مردمی از متن و بطن جامعه و فرزندان جان برکف کشور بوده که برای رسیدن به اهداف والای کشور وارد میدان شدند و به منظور دفاع از میهن خود در برابر یکی از شقی‌ترین و بی‌رحم‌ترین حکام کشورهای عربی مثل «صدام»، جان خود را بر کف دست گذاشته و وارد جبهه‌ها شدند.
امام جمعه اهل‌سنت ارومیه بیان کرد: امام خمینی(ره) در آن زمان با تیزبینی خویش تشخیص درستی داده و دستور تأسیس سپاه پاسداران انقلب اسلامی را داد چون مردم در آن زمان باید از میهن و ارزش‌ها و همچنین منابع و ایمان و شرف و ناموس خود دفاع می‌کردند پس بنابراین سپاه پاسداران متولد شد.
وی افزود: پس از پیروزی انقلاب اسلامی، باید نیروی مردمی و مخلص برای کمک به نیروهای مسلح تشکیل می‌شد بنابراین تأسیس سپاه لازم و ضروری بود و این در حالی بود که در آن زمان، کشورمان در یک محرومیت بسیاری به سر می‌برد و حتی هیچ سلاحی برای دفاع از خود در برابر دشمن نداشت و با دستان خالی در برابر چندین کشور ایستاد که برای از بین بردن انقلاب نوپای اسلامی نقشه کشیده بودند.
ماموستا کلشی‌نژاد ادامه داد: اما اخیرا حرکت اقتدارآمیز موشکی ایران در برابر رژیم صهیونیستی نشان از صلابت و هیمنه جمهوری اسلامی دارد که آن را به رخ جهانیان کشید تا جایی که با تمام توان و قدرت بالای نظامی نشان داد می‌تواند در برابر تمامی ایادی استکبار جهانی بایستد.
وی در ادامه با اشاره به سالروز اعلام انقلاب فرهنگی اظهار داشت: یکی از مسائل مهمی که برای رشد و توسعه و پیشرفت کشور لازم است، پاکسازی موضوعات فرهنگی بوده و با توجه به اینکه در آن زمان در دانشگاه‌های کشور یک جریان سکولاری و بی‌دینی توسط جریان‌های خاصی که در بلوک شرق و غرب فعالیت می‌کردند، وجود داشت، همه آنها بسان دو لبه شمشیر بودند که بر پیکر اسلام فرود آمده و یکی اسلام را افیون جامعه می‌دانست و دیگری انسان را به عنوان یک عقب‌مانده تلقی می‌کرد بنابراین انقلاب فرهنگی با هدف پاکسازی استادان و دانشجویانی که از دید نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران غرب‌زده به شمار رفتند، نامگذاری شد.
امام جمعه اهل سنت ارومیه گفت: هدف انقلاب فرهنگی، اسلامی‌سازی دانشگاه‌های پیشرفته و از بین بردن فاصله دو آموزش حوزوی و دانشگاهی بود که با پیروزی انقلاب اسلامی، انقلاب فرهنگی برای اینکه بتواند آن پاکسازی را به وجود آورد و نزدیکی و قرابت بین وحدت حوزه و دانشگاه را تشکیل دهد، اعلام شد و خوشبختانه در دانشگاه شکل گرفت؛ بنابراین باید روحانیان و اساتید دانشگاهی باید بیشتر به این موضوع بنگرند.
وی افزود: بی‌تردید نباید دانشگاه را تنها به عنوان جولانگاه مسائل سیاسی نگریسته بلکه برای پیشرفت و دین‌سازی و اسلامی‌سازی دانشگاه‌ها باید با یک دید بالاتری بر این مسئله نگاه کرده و برنامه‌ریزی های لازم برای این مسئله انجام شود.
ماموستا کلشی‌نژاد تصریح کرد: با توجه به اینکه در جریان اغتشاشات سال گذشته برخی در دانشگاه‌ها شعارهای ضددینی سر دادند پس اساتید دانشگاه باید با آن دید اسلامی وسیعی که نسبت به مسائل دارند، دانشجویان را تربیت کنند تا این مسائل دینی و فرهنگی جامعه حفظ شود.
وی در ادامه با اشاره به روز معماری اظهار داشت: یکی از مسائلی که کشور را با آن اصالت خود به جامعه بین‌الملل معرفی می‌کند، معماری‌های آن کشور است و زمانی که معماری با آن سبک و سیاقی که فرهنگ و آداب و رسوم آن کشور، آن را می‌خواند، هماهنگ باشد دلیل بر تاریخی و سوابق دیرینه آن کشور است، پس لازم است آن معماری اسلامی که از صدر اسلام وارد کشور شده، حفظ شود چون بیانگر این است که مردم کشورمان همواره تمام آداب و رسوم و فرهنگ خود را بر مبنای یک فرهنگی پایه‌ریزی کرده‌اند که فرهنگ غنی بوده و نشات گرفته از دین مبین اسلام است پس این معماری باید نگهداری شود و کارشناسان معماری به جای توسعه و پیشرفت معماری غربی و وارداتی که معماری سنتی و دینی کشور را از بین می‌برد، با بصیرت به موضوع نگاه کنند.
امام جمعه اهل سنت ارومیه در ادامه با اشاره به سالروز شکست مفتضحانه آمریکا در صحرای طبس گفت: با وجود تلاش دشمنان که از اول انقلاب تاکنون با هزاران دسیسه و مکر و حیله وارد شده و به غیر از حملات موشکی، سعی کردند تا دانشمندان و نیروگاه‌های هسته‌ای را از بین ببرند اما روز به روز کشور، مورد غفران خداوند متعال قرار گرفته و باید خدا را شاکر بود که خداوند دشمن را با بلایای طبیعی از بین می‌برد.
انتهای پیام/
خودکشی از رزیدنتها به پزشکان رسیده؛ چرا دکتر سمیرا آلسعیدی خودکشی کرد؟/ «خودکشی پزشکان بهمثابه یک انتحار اجتماعی است»