۲ هزار کامیون در گمرک خاک می‌خورند
تاریخ انتشار: ۹ تیر ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۲۴۰۶۵۶۱
در حالی که ۱۳ ماه از طرح واردات کامیون‌های سه ساله اروپایی می‌گذرد، اما به نظر می‌رسد هماهنگ نبودن برخی دستگاه‌ها باعث ایجاد مشکلاتی شده است.
به گزارش مشرق، خرداد ماه سال ۹۹ بود که خبر خوش نام نویسی برای کامیون‌های وارداتی سه ساله ساخت اروپایی منتشر شد، این در حالی بود که سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای برای ثبت نام این کامیون‌ها شرایط بسیار ویژه‌ای را تعیین کرده بود.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
براساس این گزارش در این طرح نوسازی ۴ گروه می‌توانستند در طرح خودروهای وارداتی سه ساله اروپایی ثبت نام کنند که عبارت است از چهار گروه تولید کنندگان داخلی ناوگان با سهمیه ۱۰۰۰ دستگاه برای هر یک، شرکت‌های حمل‌ونقل بزرگ مقیاس با مجوز واردات ۱۰۰ دستگاه کامیون برای هر شرکت، شرکت‌های وارد کننده دارای مجوز از وزارت «صمت» با سهمیه ۱۰ دستگاه برای هر شرکت و مالکان حقیقی و حقوقی کامیون‌های فرسوده واجد شرایط و متقاضی واردات که می‌توانستند در این طرح مشارکت کنند.
بر این اساس خودروهایی که در قالب این طرح وارد می‌شوند، حتما باید خدمات پس از فروش آنها در کشور مد نظر قرار گیرد و در خصوص منشاء ارز نیز تائیدیه بانک مرکزی الزامی است.
اما به نظر می‌رسد بعد از گذشت ۱۳ ماه، هنوز اجرای این طرح به صورت کامل به مرحله اجرایی نرسیده است.
براساس این گزارش از ۵ هزار دستگاه کامیون وارداتی سه ساله اروپایی تعداد تعداد ۲ هزار و ۳۱ دستگاه ثبت سفارش شده که از این میان تعداد ۲۰۰ دستگاه ترخیص شده است.
البته ماجرای ترخیص کامیون‌های سه ساله اروپایی این روزها باعث ایجاد اختلاف بین گمرک و وزارت راه و شهرسازی شده به طوری که محمد اسلامی وزیر راه و شهرسازی درباره قانون واردات کامیون‌های دست دوم ۳ سال ساخت، چندی پیش اعلام کرد که امیدوار هستیم که دستگاه‌های مربوطه اجازه دهند ترخیص یک هزار و ۵۰۰ کامیونی که یک سال است در گمرک هستند، بیش از این تاخیر نداشته باشد و مردم طبق اختیار قانونی که به قانون‌گذار اعطا شده، بتوانند این کامیون‌ها را ترخیص و از آنها استفاده کنند.
کامیون‌های دست دوم اروپایی بدون ثبت سفارش وارد کشور شدنداین در حالی است که مهرداد جمال ارونقی معاون فنی گمرک با یادآوری اینکه یک سری شرایط مربوط به واردکنندگان را وزارت راه و شهرسازی از طریق وزارت صمت به گمرک ابلاغ کرده است، گفت: در تاریخ ۱۵ مهرماه ۱۳۹۹ مجددا صورت جلساتی به گمرک ابلاغ شده و کامیون‌هایی تحت ردیف تعرفه‌های مشخص از محل مصوبه مجوز ورود گرفتند و گمرک موظف است همه موارد را چک و کنترل کند و شرایط ترخیص کالا را فراهم کند.
ارونقی گفت: این در حالی بود که در تاریخ ۲۴ آبان ۹۹ مجددا اشاره شده که صرفا واردات کِشنده تحت تعرفه مشخص و کامیون‌های ۱۰ تن به بالاتر به استناد بند یک تعاریف فلان قابلیت ترخیص را خواهد داشت که این بخشنامه به گمرک ابلاغ شده و ما موظف به اجرای آن هستیم. ۱۶ آذرماه سال ۹۹ بخشنامه دیگری از طریق سازمان راهداری به گمرک ابلاغ شده که ترخیص کامیون‌های وارداتی پس از اخذ ثبت سفارش تا اسقاط کردن حداقل یک دستگاه کامیون فرسوده با تائیدیه مکتوب سازمان مذکور مبنی بر اسقاط کامیون توسط واردکننده صورت بگیرد و گمرک باید کنترل‌های لازم را در این باره انجام دهد.
او اضافه کرد: در تاریخ ۲ دی ماه سال گذشته سازمان حفاظت محیط زیست با مدیر نوسازی و برنامه‌ریزی ناوگان حمل‌ونقل عمومی جاده‌ای مکاتبه‌ای انجام داد و اعلام کرد که ترخیص کامیون‌ها از گمرک منوط به بازرسی فیزیکی و صدور تائیدیه زیست محیطی از جانب این سازمان است و ضروری است پس از انجام ثبت سفارش و قبل از ترخیص خودروها استعلام مربوطه از سازمان محیط زیست انجام شود.
این مقام مسئول با بیان اینکه بر اساس این بخشنامه مجوز صادره تنها به منزله مجوز ثبت سفارش خودرو بوده و بابت ترخیص کامیون‌ها هم باید مجوز ثانویه از محیط زیست اخذ شود، اظهار کرد: در تاریخ سوم اسفند ۹۹ مجددا بخشنامه دیگری ابلاغ شده که شرط ترخیص کامیون‌های وارداتی از محل ثبت سفارش صرفا با سال ساخت ۲۰۱۷ میلادی استعلام و اخذ نظر از سازمان محیط زیست الزامی است. لزوم تائید منشاء ارز قبل از ترخیص کامیون‌های مورد نیاز مورد تاکید است که کنترل این موضوع هم به گمرک جمهوری اسلامی ایران تفویض شده است.
او با یادآوری اینکه ۱۰ اسفند ۹۹ آخرین بخشنامه درباره کامیون‌های دست دوم اروپایی به گمرک ابلاغ شد، تصریح کرد: در این بخشنامه اعلام شده که واردات کامیون‌های دست دوم منوط به وجود خدمات پس از فروش در کشور است. همچنین تاکید شده که کامیون‌ها با نشان تجاری کشورهای اروپایی، ژاپن و کره جنوبی مجوز واردات دارند.
معاون فنی و امور گمرکی گمرک در ادامه با اشاره به اینکه تمامی این موارد از سوی وزارت راه و شهرسازی به گمرک تکلیف شده است، گفت: قبل از ترخیص کالا باید این موارد مورد بررسی قرار بگیرند.
ارونقی با بیان اینکه بدوا در خصوص ثبت سفارش کامیون‌ها وزارت صمت اقدام می‌کرد و پیش نویسی از سوی گمرک تدوین و در اختیار وزیر راه و شهرسازی قرار می‌گرفت، اضافه کرد: بر این اساس قرار شد تمامی فرآیند ابتدا تا انتهای واردات کامیون به وزارت راه و شهرسازی تفویض شود که مورد موافقت رئیس‌جمهور قرار گرفت و کلا فرآیند مذکور به این وزارتخانه تفویض شده است.
او با اشاره به اینکه درباره واردات کامیون تقریبا هر ماه یک بخشنامه داشته‌ایم، افزود: در این بخشنامه‌ها تاکید شده که گمرک بررسی‌های لازم را انجام دهد. در ارزیابی فیزیکی کامیون‌ها توسط گمرک یک روزه انجام می‌شود، اما اگر فرض کنیم سه روز زمان می‌برد و ارزش‌گذاری کامیون‌ها هم طی یک فرآیند انجام می‌شود، این کار مستلزم ارائه فهرست قیمت از مبداء است؛ در این رابطه به دلیل تحریم‌ها گمرک با استفاده از سوابق ارزش کالا را تعیین کرده است. تمامی نامه‌هایی که درباره ارزش کامیون‌ها به گمرک واصل شده ظرف کمتر از یک هفته پاسخ داده شده است.
این مقام مسئول تاکید کرد: بنابراین کل فرآیند ارزیابی و تشریفات گمرکی حداکثر یک هفته انجام می‌شود و مجوز سایر سازمان‌هاست که ترخیص کامیون‌ها را تسریع می‌کند. بنده صراحتا می‌گویم اگر وزارت راه و شهرسازی با توجه به اختیاراتی که دارد بدون اخذ مجوزهای قانونی، مجوز ترخیص کامیون‌ها را بدهد، گمرک تمام کامیون‌ها را ظرف حداکثر ۴۸ ساعت ترخیص می‌کند و در اختیار وزارت راه و شهرسازی قرار می‌دهد.
معاون فنی و امور گمرکی گمرک با بیان اینکه هیچ سازمانی در بحث واردات کامیون‌های دست دوم به اندازه گمرک با وزارت راه و شهرسازی همکاری نکرده است، اظهار کرد: هیچ سازمانی پیش نویس مصوبه‌ای که اختیار برای وزارت راه بگیرد که تعیین تکلیف کننده ثبت سفارش کالا باشد را به دولت ارائه نداده و فقط گمرک بوده که به دلیل عدم رسوب کالا این کار را انجام داده است.
ارونقی با اشاره به اینکه گفته می‌شود کالا در گمرک مانده است، اضافه کرد: هنوز کالایی به گمرک اظهار نشده است. کالا در انبار مناطق ویژه، مناطق آزاد یا انبار تحویل گیرنده است، متاسفانه عوام گمرک را مقصر می‌دانند و می‌گویند کالای ما در گمرک مانده است. به نظر می‌رسد تلقی وزیر راه و شهرسازی این است که کالا چه به گمرک اظهار شده باشد چه نشده باشد منظور این بوده که سازمان‌های دیگر در این فرآیند تاثیرگذار بوده‌اند. در غیر این صورت باید به صراحت اعلام کند که گمرک مقصر است. در این صورت نیز باید پرسیده شود که گمرک چه مسئولیتی بر عهده داشته که آن را انجام نداده یا چه کارشکنی در رابطه با واردات کامیون‌های دست دوم، مرتکب شده است.
او ادامه داد: مورد دیگر ورود این کامیون‌هاست که عمدتا از مرز بازرگان صورت گرفته است. علی رغم این که گمرک طبق مصوبه صریح هیئت وزیران نمی‌تواند اجازه ادامه مسیر این کامیون‌ها را بدون ثبت سفارش بدهد، اما پیشنهاد به وزارت صنعت داده به دلیل رسوب کامیون‌ها در مرزهای غربی کشور اجازه داده شود کامیون‌ها بدون ثبت سفارش ادامه مسیر بدهند و به گمرکات داخلی برسند و آنجا دپو شوند و صاحبان کالا تشریفات قانونی را انجام دهند. این پیشنهاد مورد موافقت وزارت صنعت قرار گرفته و اکثر کامیون‌ها بدون ثبت سفارش وارد گمرکات شده‌اند.
این مقام مسئول یادآور شد: اگر گمرک این کار را انجام نمی‌داد تمامی ۱۵۰۰ کامیون باید آن سمت مرز کشور می‌ماندند و مشمول هزینه‌های مربوط به دموراژ می‌شدند. اجازه ندادیم این هزینه‌ها به صاحبان کالا تحمیل شود. اگر کامیون در آن طرف مرز می‌ماند ۳ سال ساخت خود را از دست می‌داد و طبق قانون گمرک نمی‌توانست مجوز واردات آنها را صادر کند.
وزیر راه: صحبت‌های معاون فنی گمرک را قبول ندارم/ کار غیر اخلاقی انجام داداما اسلامی وزیر راه وشهرسازی درباره همین اظهار نظر معاون فنی گمرک روز گذشته با صراحت اعلام کرد که معاون فنی گمرک در حد وزیر نیست که بخواهم جواب ایشان را بدهم.
.زیر راه و شهرسازی همچنین درباره طرح موضوع واردات کامیون با عمر سه سال از سوی ارونقی معاون فنی گمرک و نشان دادن امضای وزیر در مورد اسقاط کامیون‌ها عنوان داشت: اینکه نامه من را نخوانید و فقط امضای من را در برنامه زنده نشان دهید، عملاً غیر اخلاقی است، ضمن اینکه این موضوع در سطح وزیر است و من باید پاسخ وزیر اقتصاد را بدهم نه ایشان را.
او افزود: طبق بند ۳ ماده ۳۰ قانون احکام دائمی واردات کامیون‌های با عمر سه سال با مشخصات وزارت راه در ازای اسقاط کامیون است.
وزیر راه و شهرسازی تأکید کرد: باید ۵۵ هزار دستگاه کامیون با عمر بالای ۴۰ سال از مدار فعالیت خارج شود.
اسلامی با بیان اینکه دو طرح نوسازی ناوگان طبق ضوابط داریم که مردم هم ثبت‌نام کرده‌اند و کسی که بخواهد قوانین را ملاک قرار ندهد کار درستی نکرده است گفت: تاکنون ۲۰۰ دستگاه کامیون خارجی ترخیص و پلاک شده است.
براساس این گزارش به نظر می‌رسد قرار نیست تکلیف کامیون‌های کارکرده اروپایی وارداتی به این زودی‌ها مشخص شود، گویا برای بعضی از مسئولان اصلا مهم نیست این فرایند طولانی شود، یا نمی‌دانند هر چه اجرای این روند به طول انجامد از یک طرف هزینه تمام شده آن هم افزایش یافته و راننده در خرید آن ناتوان‌تر خواهد شد، از طرف دیگر هم این کامیون‌ها و لوازم آنها در طول این دو سال کیفیت و کار آیی خود را از داده یا خواهند داد، رنگ و لوازم و قطعات لاستیکی آنها فرسوده و در حال پوسیدن است، لاستیک زیر چرخ آنها تاریخ مصرفی دارد که به احتمال زیاد به پایان رسیده است، لاستیکی که ارتباط مستقیمی با ایمنی و سلامت تردد ناوگان عبوری در جاده‌ها دارد.
دستگاه‌ها برای واردات کامیون‌های سه ساله هیچ همکاری و هماهنگی با یکدیگر ندارنددر همین رابطه خان بلوکی مدیرعامل اتحادیه شرکت‌های تعانی کامیون داران حمل کالای اساسی با بیان اینکه متاسفانه برای واردات این کامیون‌های سه ساله اروپایی هیچ دستگاهی با یک دیگر هماهنگ نیست گفت: وزارت راه وشهرسازی برای واردات این کامیون‌ها یک دستوری می‌دهد، سازمان استاندارد اعلام می‌کند باید قبل از ثبت سفارش این کامیون‌ها من بررسی کنم، گمرک یک دستور دیگری می‌دهد، بانک مرکزی اعلام می‌کند باید در ابتدا ثبت سفارش صورت گیرد بعد من ارز را پرداخت کنم بنابراین در بحث کامیون‌های وارداتی هر دستگاهی یک موضوعی را بیان می‌کند.
او با بیان اینکه مقرر شده بود ۵ هزار دستگاه کامیون وارداتی سه ساله اروپایی وارد کشور شود افزود: طق مصوبه ۱۸۰۰ تا ۲ هزار کامیون اروپایی وارد شده، اما هنوز سه هزار کامیون وارد نشده است
خان بلوکی توضیح داد: باید در بحث این کامیون‌ها دولت مصوبه جدیدی ارائه دهد تا مشکلات موجود در این حوزه رفع شود چراکه دولت اعلام کرد بود ارز خرید این کامیون‌ها باید منشا خارجی داشته باشد، اما به نظر می‌رسد که برخی از این ارزها از داخل ارائه شده که همین باعث برخی از مشکلات در واردات شده است.
مدیرعامل اتحادیه شرکت‌های تعانی کامیون داران حمل کالای اساسی در کشور با اشاره به اینکه یکی از اصلی‌ترین مشکلات در واردات این کامیون‌ها آن است که یک قانون درست وبرنامه ریزی شده برای واردات نداریم اظهار کرد: طبق قانون باید برای واردات هر کامیون ۴۵ هزار تنی یک کامیون هم تناژ آن اسقاط شود که در همین خصوص اعلام شده سه هزار تن به رانندگان تخفیف داده می‌شود بنابراین باید یک کامیون ۴۱ هزار تنی اسقاط شود، اما سوال اینجا است که ما در بین کامیون‌ها ۴۱ هزار تنی نداریم
خان بلوکی افزود: باید تمامی دستگاه‌ها برای واردات این کامیون‌ها همکاری لازم را انجام دهند تا بتوان آنها را به مرحله اجرایی برسانیم.
گمرک طبق ضوابط قانونی کار خود را انجام میدهداز سوی دیگر احمد کریمی دبیر انجمن صنفی کامیون داران بیان کرد: در بحث کامیون‌های وارداتی گمرک برای ترخیص این کامیون‌ها طبق قانون و طبق ضوابط برخورد می‌کند و تاکنون هم مشکلی در این بخش از سوی گمرک ایجاد نشده است.
کریمی توضیح داد: تاکنون بیش از ۲۰۰ دستگاه کامیون وارداتی سه ساله اروپایی از گمرک ترخیص و پلاک گذاری شده است.
از سوی دیگر تعداد زیادی از این کامیون‌ها به صورت بلاصاحب در مبادی ورودی مرزها و گمرکات در بدترین شرایط ممکن در هوای آزاد، زیر آفتاب، برف و باران و بعضا بدون نظارت کافی رها شده اند، شنیده‌ها حکایت از آن دارد که بعضا لوازمی هم از آنها باز و به سرقت رفته و می‌رود.
با توجه به شرایط کشور ایده و طرح واردات کامیون‌های کارکرده اروپایی فی نفسه طرح بسیار خوبی بوده است و باید ادامه داشته باشد، البته اگر کامیون نو وارد شود بهتر است، ولی سیاست واردات و اجرایی کردن آن به این شکل و با این افراد غلط بوده و در نهایت هم نتیجه مطلوبی عاید کشور نخاوهد شد، سیاستی که خریدار و مصرف کننده واقعی یعنی راننده را نادیده گرفته و به بهانه‌های مختلف آنها را از بهره مندی از این طرح محروم کرده است، گویا بعضی از مسئولان نمی‌دانند با این سیاست فقط باب دلالی را برای عده‌ای خاص باز کرده اند نه راه حلی برای رفع مشکلات حمل و نقل و با این سیاست انحصار واردات این ناوگان را در اختیار گروه‌های خاص قرار داده اند که هیچ دغدغه و ارتباطی با حمل و نقل ندارند مگر رابطه دریافت سود تضمینی از رکن اصلی حمل و نقل یعنی راننده بیچاره.
انتهای پیام/
منبع: باشگاه خبرنگارانمنبع: مشرق
کلیدواژه: کرونا کامیون کامیون داران گمرک واردات کامیون های دست دوم وزارت راه و شهرسازی کامیون های وارداتی کامیون های سه ساله وزیر راه و شهرسازی ترخیص کامیون گمرک ابلاغ شد ترخیص کامیون ها معاون فنی گمرک بدون ثبت سفارش دستگاه کامیون نظر می رسد کامیون ها برای واردات کامیون وارد ابلاغ شده محیط زیست دستگاه ها حمل و نقل
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mashreghnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مشرق» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۲۴۰۶۵۶۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
در این روستا یک شب در سال همه کوفته می خورند | مراسم «اوکوز قوربانی» در روستای اسفنجان شهرستان اسکو
به گزارش همشهری آنلاین، در سی و ششمین روز بهار اهالی روستای اسفنجان اسکو به نیت بارش باران و دفع بلا از روستا گاوی را قربانی کرده و با گوشت آن کوفته درست می کنند.
روز پنجشنبه ششم اردیبهشت ماه مصادف با سی و ششمین روز بهار به روستای اسفنجان آمدم تا راوی مراسم سنتی چندین صدساله باشم که به اعتقاد مردم محلی این رسم سنتی ریشه در اعتقادات و باور دیرینه این مردم دارد.
ساعت ۸و ۳۰ دقیقه صبح خود را به روستای اسفنجان می رسانم، روستایی آباد و سرسبز با انبوه درختان گردو، بادام و میوه های مختلف که شکوفه های اردیبهشتی در سرشاخه های درختان به رقص درآمده و نوید میوه های آبدار و خوشمزه را می دهند.
اهالی روستا در محله ها پرتعداد هستند، از پسر جوانی آدرس محل اجرای مراسم قربانی را می پرسم «۲۰۰ متر دیگر هم که بروی به مسجد جامع می‌رسی، در همان میدان منتظر باش همه چیز را می بینی.»
به حرفش گوش می کنم و جلوتر می روم، مقابل مسجد جامع چند نفر از ریش سفیدان روستا روی نیمکت نشسته اند. یک آقای جوان هم یک دستگاه کارتخوان دستش گرفته و ایستاده. «سلام آقا صبح به خیر، من خبرنگارم آمدم از مراسم قربانی شما گزارش بنویسم، راهنماییم می کنید که مراسم کجا برگزار می شود و نحوه اجرای آن چطور است؟» متوجه می شود که اطلاعاتی خاصی ندارم در حالی که کارت یکی از اهالی را به کارتخوان می کشد «خانم کمی صبر کن همه چیز را خودت می بینی و می توانی بنویسی.»
خُب باشه، یه سوال این کارتخوان برای چیه و شما چکار می کنی؟ نگاهم می کند و می گوید: «از یک هفته مانده به اجرای مراسم سنتی «اوکوز قوربانی» اهالی روستا در خرید قربانی مشارکت می کنند و هر خانوار هر چقدر که بتواند سهیم می‌شود. معمولا از ۳۰۰ هزار تومان تا چهار، پنج میلیون تومان کمک می کنند؛ امسال دو راس گاو به قیمت ۳۲۰ میلیون تومان خریداری شده.
تا حرف هایش تمام شود برای چند نفر از اهالی روستا کارت می کشد.
روبه روی مسجد جامع پیرمردی روی نیمکت نشسته، کنارش می روم، سلام و صبح به خیر و احوالپرسی می کنیم؛ حاج آقا به سلامتی شما چند سال داری؟ من متولد سال ۱۳۱۷ هستم و ۸۵ سال سن دارم.
از چند سالگی مراسم «اوکوز قوربانی» را به یاد می آوری؟ از بچگی، پسربچه چهار، پنج ساله ای بودم که دنبال قربانی راه می افتادیم و کوچه به کوچه می رفتیم.
فلسفه این قربانی چیه؟ اجداد ما این قربانی را به نیت دفع بلا از روستا و داشتن محصولات کشاورزی پربار و بابرکت انجام می دادند و سینه به سینه منتقل شده است.
البته ما شنیده ایم ایام قدیم در این منطقه بادهای بسیار شدیدی می وزید که باعث تخریب محصولات کشاورزی می شد اهالی روستا نیت می کنند برای کاهش بادها و تبدیل شدن آن به بارش باران قربانی کنند تا بلا دور شود.
روز اصلی برگزاری مراسم چه روزی است؟ مراسم سنتی قربانی کردن سی و ششمین روز بهار است. یا به عبارت دیگر اولین پنجشنبه اردیبهشت ماه.
اگر سی و ششمین روز بهار با اولین پنجشنبه اردیبهشت ماه مصادف بود که خیلی عالی است اگر نه چند روز قبل یا چند روز بعد برگزار می‌شود که مصادف با روز پنجشنبه باشد.
حرف هایم با حاج آقای ۸۵ ساله گل انداخته، کمی آن طرف تر پسر بچه ای دوان دوان خود را به بابابزرگش می رساند «حاجی بابا قربانی را آوردند.»
سرم را بلند کرده و می بینم از سمت چپ و به اصطلاح محلی از «بالا محله»
چند نفر از مردان و جوانان روستا یک راس گاو نر بزرگ قهوه ای رنگ را در حالی که طنابی به دور گردن او انداخته اند مقابل مسجد جامع می‌آورند.
یکی از اهالی روستا می گوید «خانم خبرنگار مراسم از حالا شروع می شود، این گاو قربانی را محله به محله می گردانیم اگر دوست داشتی می توانی با ما بیایی» سپس نگاهی به کفش هایم می کند «آهان کفش ورزشی پوشیدی می توانی بیایی.»
چشم می گویم و راه می افتیم.
از محله میدان به محله پایین و از آنجا به محله «شَهَر یُولی» می رویم. کوچه‌های روستا آسفالت هستند.
شب کوفته خورانگاو قربانی که از محلات رد می شود زنان و مردانی را می بینم که جلوی در خانه ایستاده و بشقابی به دست گرفته اند.
دو پیرزن روستایی چادرگلدار به سر کرده و منتظر رد شدن قربانی از محله هستند.
سلام حاج خانم؛ سلام دخترم، مثل اینکه اهل این روستا نیستی؟ نه نیستم، امروز اینجا مهمانم.
می توانی تا شب بمانی تا برایت کوفته درست کنم. آخه امشب همه اهالی روستا برای شام کوفته می خورند.
موضوع برایم جالب می شود.
حاج خانم بشقاب گردو را در کیسه سفید پسر جوان می ریزد و می گوید «امشب همه اهالی روستا مهمان دارند» و شام کوفته می پزند.
گوشت قربانی بین همه اهالی روستا پخش می شود و خودمان هم کمی گوشت دیگر به آن اضافه می کنیم. امروز و امشب تمام اسفنجانی هایی که مقیم شهرهای تبریز، اسکو، خسروشهر، سهند و سایر شهرهای اطراف هستند به اسفنجان می آیند و در مراسم شرکت می کنند و شب هم هر خانواده برای شام کوفته درست می کند. «این یک رسم سنتی و قدیمی است و ما همه به آن اعتقاد داریم.»
راستی حاج خانم اسم شما چی بود؟ عرفان خانم بنویسی کافیه. اونم چشم
حاج خانم همسایه هم در تکمیل صحبت های او ادامه می دهد: ما اسفنجانی ها هر شهری که باشیم باید امروز به روستا بیاییم و در این مراسم شرکت کنیم.
راستی تا گوشت قربانی نیاید ما دست و دلمان به کار پختن کوفته نمی رود. حتی ۲۰ بار هم کوفته بپزیم به طعم و خوشمزه گی کوفته گوشت قربانی نمی رسد.
تحفه ای تقدیم جوانانحاج خانم این بشقاب گردو چی بود که در کیسه سفید ریختی؟ وقتی گاو قربانی را محله به محله می گردانند چند پسر جوان کیسه های سفیدی به دست گرفته و همراه گاو قربانی حرکت می کنند هر کدام از اهل محل تحفه ای به آنها می‌دهند. بعضی ها به نیت نذر و نیاز و برطرف شدن حاجت می دهند و بعضی هم نذر ندارند و فقط برای تشکر از جوانان است.
ما الان ۵۰ سال است که هر سال یک بشقاب گردو به این جوانان هدیه می دهیم.
ممکن است خانواده ای یک قواره پارچه پیراهنی یا یک جفت جوراب، پول نقد، میوه و نان محلی بدهد.
خلاصه اینکه هر کس هرچی عشقش می کشد می دهد.
با این حاج خانم ها که گرم صحبت شدم اهالی روستا دو محله «حمام و علی اصغر» را هم پشت سر گذاشتند.
به حاج خانم جلیل زاده می گویم حالا که اهالی رفتند من از کجا بروم که آنها را پیدا کنم «دخترم نگران نباش همه محله ها به هم راه دارند فکر کنم الان به محله «عیدآوا» می روند. همین کوچه را بروی بالا بهشان می رسی.»
کوچه های آسفالت و سربالایی را طی می کنم. به نفس نفس زدن افتادم.
فکر می کنم گاو قربانی را دو، سه تا محله دیگر هم بگردانند قربانی می کنند و تمام می شود. در حالی که سخت در اشتباه بودم و کلی کار داریم.
نمی دانم از کدام محله رفتم و به کجا رسیدم، خبری از اهالی روستا که گاو قربانی را می گرداندند نبود کمی استراحت می کنم. موتورسواری از کنارم رد می شود؛ آقا چه خبر از قربانی، کجا برده‌اند؟ از محله باباحسن می‌آورند به پیرسنگ.
پُرسان پُرسان به محله باباحسن می روم، تعداد اهالی روستا که همراه گاو قربانی حرکت می کنند بیشتر شده است. اکثر آنها پسران جوان و نوجوانان هستند.
دوباره با آنها همراه می شوم. از اینکه در بین آنها خبری از خانم ها نیست -حتی یک نفر خانم- تعجب می کنم. از یکی از اهالی روستا می پرسم پس خانم ها کجا هستند آنها گاو قربانی را همراهی نمی کنند؟ نه، زنان روستا به دنبال گاو قربانی نمی آیند. آنها در قربانگاه منتظر هستند.
خب الان برنامه چیه؟ الان گرداندن گاو قربانی در تمام محله های روستا تمام شده و از محله «باباحسن» به طرف پیرسنگ می رویم.
«پیرسنگ» در کوه واقع شده و چند تا سنگ قبر هم آنجا هست. آنجا گاو قربانی را سه بار دور «پیرسنگ» می گردانند بعد به «قوربان داغی» می برند و ذبح می کنند.
قبل از اینکه به «پیرسنگ» برویم گاو قربانی را به قنات «عیدآباد» یا «عید آوا» که در مسیر بود برده و به او آب می‌دهند.
به طرف «پیرسنگ» حرکت می کنیم. اهالی می گویند از کوچه های روستا تا «پیرسنگ» حدود سه کیلومتر است.
در راه «پیرسنگ» با یکی دیگر از اهالی روستا همکلام می شوم. این پیرمرد روستایی هم مثل سایر اهالی هرسال در این مراسم شرکت می کند. وقتی از کم و کیف مراسم می پرسم می گوید:در زمان های قدیم کاروان های زیادی برای هفته بازار اسفنجان از این مسیر رفت و آمد می کردنداهالی روستا از گوشت قربانی در بین این کاروانیان هم توزیع می کردند.
البته چند سال قبل که روستا مثل حالا بزرگ نبود یک گوسفند قربانی می کردند ولی الان که جمعیت روستا زیاد شده یک یا دو راس گاو قربانی می شود.
همین طور که به طرف «پیرسنگ» حرکت می کنیم چندین بار صدای سلام و صلوات بلند می شود.
آقای مسنی که در جلو و کنار گاو قربانی حرکت می کند به نیت شهدای صدر اسلام تا کنون با صدای بلند صلوات می فرستد و اهالی با او همراهی می کنند.
یک ساعت و شاید هم بیشتر در دامنه کوه جلو می رویم تا به پیرسنگ می رسیم.
دیگر نای رفتن ندارم به شدت تشنه ام و پاهایم خسته از این همه کوهپیمایی.
پسر نوجوانی دو بطری آب در دست گرفته و همراه اهالی به طرف کوه می رود. از پشت سر صدایش کرده و آب می خواهم. یکی از بطری های آب را از او گرفته و سر می کشم.
با همه خستگی به پیرسنگ می‌رسیم. گاو قربانی بیچاره هم خیلی خسته شده، پاهایش همراهی نمی کند تا به محل اصلی برسد. چند نفر از جوانان هل می دهند. بالاخره حرکت می کند.
برای رسیدن به مقبره «پیرسنگ» حدود ۲۰ تا ۳۰ عدد پله کم ارتفاع کار کرده اند ولی اهالی ترجیح می دهند از تپه ها بالا بروند.
به محل اصلی «پیرسنگ» می رسیم. اینجا چند مورد سنگ قبر بزرگ می بینم که شکسته شده و هر کدام به طرفی پرت شده اند.
اهالی روستا نمی دانند این سنگ قبرها متعلق به چه کسانی هستند. حتی نمی دانند این «پیرسنگ» که گاوقربانی را سه بار دور آن می گردانند متعلق به کسی است یا نه.
دزدان عتیقه به هیچ چیز رحم نمی کنند؛ اهالی می گویند این سنگ قبرهای شکسته شده را دزدان عتیقه به این روز انداخته‌اند.
آنها به هیچ چیز رحم نمی کنند. چند سال پیش بود که در روستا تخریب قبرها توسط افراد ناشناسی که دنبال عتیقه بودند دهان به دهان می گشت.
پیرسنگ در تسخیر زباله های پلاستیکیآنجا یک مقبره ای دیدم که در آن بسته بود. چشم هایم را به پنجره نزدیک کرده و داخل آن را نگاه کردم ولی به جز مزار و قبر همه چیز داخل آن بود و بیشتر زباله های پلاستیکی آنجا را به تصرف خود درآورده بود.
خلاصه هر چه که بود گاو قربانی را سه بار دور پیرسنگ گرداندند. همان آقای مسن که اسمش را نمی دانم و طناب دور گردن گاو را گرفته بود بعد از سه بار گرداندن گاو درخواست کرد فاتحه ای برای شهدا و همه آنهایی که در این منطقه به خاک سپرده شده اند خوانده شود.
اهالی همه باهم فاتحه می خوانند و صلوات می فرستند.
پاترولی که ناجی من شداعلام کردند همه باهم به طرف «قوربان داغی» می رویم.
«قوربان داغی» کجاست؟ مرد میانسال دستش را به طرف قله کوهی گرفته و می گوید: آن قله کوه را می بینی که مردم یواش یواش به آن سمت می روند آنجا قوربان داغی است.
تا آنجا چقدر فاصله است؟ حدود دو کیلومتر باید کوهنوردی کنیم.
مانده بودم چطور به پاهای خسته ام بگویم که هنوز دو کیلومتر دیگر باید برویم و به قوربان داغی برسیم.
خستگی بد جوری توانم را گرفته بود. اما خدا همیشه سربزنگاه به کمک آدم می آید.
سرم را انداختم پایین و از پله ها کم ارتفاع پیرسنگ پایین می آمدم که یکی از اهالی روستا انگار که از ریخت و قیافه و پاهای خسته ام خبر داشته باشد صدایم کرد و گفت" خانم شما خبرنگاری؟
بله؛ من تا «قوربان داغی» با ماشین می روم اگه بخواهید می توانید با ما بیایید.
مگر تا بالای کوه هم ماشین می رود؟ بله، ماشین پاترول اگر کمک فنر داشته باشد تا نوک قله هم می رود.
خیلی خوشحال شدم و سراغ ماشین پاترولش را گرفتم.
به قول خودش از ماشین پاترولش فقط موتورش سالم و بی نقص بود. «خانم خبرنگار شرمنده، به سر و وضعش نگاه نکن، این ماشین برای کارم است شاید خیلی درب و داغون باشد ولی موتورش سالم است و هیچ نقص فنی ندارد. صحیح و سالم به آنجا می رویم.»
سریع بالا می روم و می نشینم، یکی از فامیل هایشان هم داخل پاترول نشسته. «دخترم نترس بیا بالا» این ماشین کوه و کمر است. حتی نیسان هم نمی تواند کوه را بالا برود ولی پاترول با کمک فنرهایش به راحتی حرکت می کند.
به آرامی حرکت می کنیم و چند دقیقه بعد به قوربان داغی می رسیم. تشکر کرده و پیاده می شوم و می گویم «اجازه می دهید موقع برگشتن هم با شما بیایم من خیلی خسته شدم» بله حتما منتظر می شوم کارتان تمام شود.
ذکر مصیبت اهل بیتاز دیدن انبوه جمعیتی که در قوربان داغی منتظر رسیدن گاو قربانی هستند تعجب می کنم.
اهالی روستاهای دور و نزدیک از شهرهای مختلف آمده بودند.
تا رسیدن گاوقربانی یکی از اهالی روستا با میکروفنی که در دست دارد دعای توسل می خواند.
وقتی در دعای توسل نام مبارک امام حسین(ع) را می خواند در حق حضرت سیدالشهدا و شهدای کربلا ذکر مصیبت می گوید.
بعد دعای توسل را دوباره تا انتها می خواند. دعای توسل که تمام می شود اهالی روستا همه باهم دعای فرج می خوانند.
موقع اذان ظهر است و کم کم گاو قربانی به قوربان داغی می رسد. جایگاه مخصوصی برای ذبح قربانی در نظر گرفته اند ولی ازدحام جمعیت اجازه نمی دهد آنجا را از نزدیک ببینم.
موقع ذبح قربانی همان آقایی که دعای توسل می خواند برای تعجیل در ظهور حضرت ولی عصر(عج)، بارش باران و رحمت الهی، پربار شدن محصولات کشاورزی، دفع بلا و آسیب از روستا دعا می کند و همه مردم آمین می گویند.
گاو قربانی ذبح می شود، اهالی روستا از همان زمان قدیم از محل ذبح قربانی یک جوی یا نهر مانندی درست کرده و انتهای آن چاهی حفر کرده و سر چاه را با سنگ های بزرگ پوشانده و اسم آن را نشانگاه نامیده اند.
اهالی می گویند خون قربانی باید از قربانگاه سرازیر شده، از جوی و نهر عبور کرده و به نشانگاه برسد.
و من دیدم که خون قربانی از جوی و نهر پیچ و تاب خورده و به چاهی که نشانگاه می نامیدند سرازیر شد.
دور جوی و نهر را با نرده های فلزی عمودی حصار کشیده اند و شرکت کنندگان در این آئین سنتی چندین صدساله در کنار نرده‌ها ایستاده و ماجرا را تماشا می‌کردند.
بعد از ذبح قربانی کم کم مردم به روستا بر می گردند.
ساعت یک ظهر است دوباره با همان پاترولی که ناجی من شده بود به روستا برمی‌گردیم.
در مسیر برگشت به روستا بساط نذر و احسان شربت و سوپ به راه است. هر کدام از ما کاسه ای سوپ می گیریم. چقدر این سوپ خوشمزه و دلچسب بود. آقای راننده پاترول مرا به مسجد جامع می رساند.
فکر می کنم هیچ جوره نمی توانم لطف ایشان را جبران کنم. فقط تشکر می کنم و او می گوید «در دنیا به این اصل معتقدم که انسان ها بهتراست برای همدیگر مفید باشند و بتوانند مشکل کسی را حل کنند.»
یک ساعت در مسجد جامع منتظر می مانم، در آشپزخانه بزرگ مسجد زیلوهای تمیزی پهن شده و ظروف مورد نیاز هم روی زیلوها قرار دارد.
با خودروی نیسان پیکر گاو قربانی را به آشپزخانه آورده و شروع به شقه شقه کردن و تقسیم بندی گوشت و استخوان آن کرده و در بین اهالی روستا پخش می کنند و زنان کدبانوی روستا با گوشت آن کوفته لذیذی درست کرده و نوش جان می کنند.
کد خبر 847558 منبع: فارس برچسب‌ها خبر مهم استان آذربایجان غربی تبریز استان آذربایجان شرقی مجله آداب و رسوم
مسمومیت ۲۹ پزشک با مشروبات الکلی تقلبی در شیراز