Web Analytics Made Easy - Statcounter

به گزارش روز سه شنبه گروه فرهنگی ایرنا یکی از اهداف فرهنگستان زبان و ادب فارسی، تدوین فرهنگ جامع زبان فارسی است؛ طرحی که در گروه فرهنگ‌نویسی فرهنگستان و به‌ سرپرستی دکتر علی‌اشرف صادقی، مدیر این گروه دنبال می‌شود و در پی تدوین فرهنگی جامع با شیوه‌ای خاص در زبان فارسی است. برای تدوین این فرهنگ، فرهنگستان پیکره‌ای رایانه‌ای با قابلیت جست‌وجو از متون زبان فارسی فراهم آورده که شامل بیش از ۱۵۰۰ متن ادبی کهن و معاصر، متن روزنامه‌ها و حتی وبگاه‌های اینترنتی است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

این پیکره وسیع‌تر از سایت‌های موجود برای دسترسی به متون کلاسیک ادبیات فارسی؛ مانند سایت گنجور و نرم‌افزارهایی از قبیل دُرج است و ناگفته پیداست کار بسیاری پژوهشگران زبان و ادب فارسی را به دلیل قابلیت‌هایی مانند جست‌وجوی کلمات در این متون ساده می‌کند. جمعی از دانشجویان و پژوهشگران فعال زبان و ادبیات فارسی سال گذشته درخواست دسترسی عمومی به پیکره‌های متنی فرهنگستان را به‌ صورت جمعی طرح کردند که در میان آنها اسامی چون ژاله آموزگار،‌ مصطفی جیحونی، محمدجعفر یاحقی، حسین معصومی همدانی، محمود بی‌جن‌خان، رسول جعفریان نیز به چشم می‌خورد.

این پویش که از مرداد ۹۹ آغاز شده بود، ۱۸ آذر گذشته نامه‌ای رسمی به دبیرخانه فرهنگستان زبان و ادب فارسی برای امکان دسترسی عمومی این پیکره ارائه داد. در پی این امر غلامعلی حدادعادل، رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی طی نامه‌ای به علی‌اشرف صادقی امکان دسترسی عمومی به این پیکره را از وی جویا شد.

صادقی نیز بهمن ۱۳۹۹ به این درخواست پاسخ داد و ضمن بیان اینکه گروه به طور کلی با استفاده محققان مختلف از این پیکره مخالفتی ندارد، پاره‌ای مشکلات زیرساختی و فنی را در ارائه دسترسی به آن برای محققان خارج از فرهنگستان برشمرد. (اینجا بخوانید) 

اکنون فرهنگستان از امضای تفاهم‌نامه همکاری با مرکز تحقیقات رایانه‌ای علوم اسلامی (نور) با هدف تولید نرم‌افزارهای برخط و برون‌خط و همکاری‌های متنوع دیگر یعنی راه اندازی وبگاه سامانه جست‌وجوی پیکره فرهنگستان زبان و ادب فارسی در چارچوب همین تفاهم‌نامه خبر داده است.

به گزارش فرهنگستان زبان و ادب فارسی این تفاهم نامه ۱۲ تیر به امضای روسای دو مجموعه یادشده یعنی غلامعلی حدادعادل و حجت‌الاسلام والمسلمین محمدحسین بهرامی رسیده است و قرارداد «راه‌اندازی وبگاه سامانۀ جست‌وجوی پیکرۀ فرهنگستان زبان و ادب فارسی»، در قالب همین تفاهم‌نامه، میان دو مجموعه منعقد شده است. بر اساس این قرارداد مرکز نور سامانه‌ای را راه‌اندازی خواهد کرد که در آن امکان بهره‌مندی پژوهشگران از پیکرۀ فرهنگ‌نویسی فرهنگستان به‌صورت برخط، فراهم بشود.

مرکز تحقیقات رایانه‌ای علوم اسلامی (نور)، با سابقۀ بیش از سه دهه فعالیت در حوزۀ فنّاوری اطلاعات، محصولات نرم‌افزاری متعددی را تولید کرده که برای پژوهشگران فارسی‌زبان شناخته‌شده است. از میان این محصولات می‌توان به کتابخانۀ نور (نورلایب)، پایگاه مجلات نور (نورمگز) و پژوهیار (نرم‌افزار استناددهی و سازمان‌دهی منابع پژوهشی) اشاره کرد.

همچنین، این مرکز فعالیت‌های متنوعی در زمینۀ تولید نرم‌افزارها و پیکره‌های مرتبط با زبان و ادب فارسی انجام داده است؛ از جمله نرم‌افزار «پاک‌نویس» (دستیار هوشمند نگارش فارسی)، پایگاه «پیکرگان» (پایگاه انتشار تولید داده‌های زبانی) و نیز نرم‌افزارهای فردوسی، حافظ، سعدی و مولوی.

به گزارش ایرنا، تشکیل فرهنگستان زبان و ادب فارسی با هدف حفظ سلامت و تقویت و گسترش زبان فارسی و تجهیز آن برای برآوردن نیازهای روزافزون فرهنگی و علمی و فنی و رفع تشتّت و ایجاد هماهنگی در فعالیت‌های مراکز فرهنگی و پژوهشی در حوزۀ زبان و ادب فارسی و سازمان دادن به تبادل گسترده و پربار تجربه درزمینۀ تحقیقات و مطالعات در این حوزه و صرفه‌جویی در نیرو و استفادۀ صحیح از کارشناسان و پژوهشگران و ایجاد مرجعی معتبر و برخوردار از وجهه و حیثیت جهانی در ایران در جلسه‌های ۲۰۸ و ۲۰۹ شورای عالی انقلاب فرهنگی مورخ ۶۸/۱۰/۲۶ و ۶۸/۱۱/۲۴ تصویب شد.

در بدو تأسیس فرهنگستان‌، شورای ‌عالی انقلاب فرهنگی، ۱۷ تن از محققان و ادیبان و صاحب‌نظران برجستۀ زبان و ادب فارسی را انتخاب و برای صدور حکم عضویت در شورای فرهنگستان به ریاست جمهوری معرفی کرد. سرانجام نخستین جلسۀ شورای فرهنگستان در تاریخ ۶۹/۶/۲۶ به دعوت وزارت فرهنگ و آموزش عالی (وزارت علوم‌، تحقیقات و فنّاوری امروز) در محل نهاد ریاست جمهوری برگزار شد.

فرهنگستان زبان و ادب فارسی اکنون ۱۴ گروه پژوهشی به نام‌های آموزش زبان و ادبیات فارسی، زبان و رایانه، ادبیات تطبیقی، ادبیات انقلاب اسلامی، برون‌مرزی، زبان‌ها و گویش‌های ایرانی، تحقیقات ادبی، دستور زبان فارسی و رسم الخط، واژه‌گزینی، فهرست‌نویسی، تصحیح متون، ادبیات معاصر، مطالعات زبان و ادبیات فارسی در آسیای صغیر و دانشنامه زبان و ادبیات فارسی در شبه قاره دارد که هر گروه با مدیر، گروه مشاوران متخصص و پژوهشگران کارآزموده در آن حوزه اداره می‌شود.

غلامعلی حدادعادل از سال ۱۳۸۷ تاکنون رئیس فرهنگستان است. همچنین اکنون دکتر محمدرضا نصیری دبیر و محمد دبیرمقدم معاون علمی و پژوهشی فرهنگستان زبان و ادب فارسی هستند. 

برچسب‌ها غلامعلی حداد عادل فرهنگستان زبان و ادب فارسی علی اشرف صادقی

منبع: ایرنا

کلیدواژه: غلامعلی حداد عادل فرهنگستان زبان و ادب فارسی غلامعلی حداد عادل فرهنگستان زبان و ادب فارسی فرهنگستان زبان و ادب فارسی زبان و ادبیات فارسی راه اندازی زبان فارسی تفاهم نامه

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۲۵۱۱۲۵۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

سرگذشت فارسی‌زبانان آسیای میانه /نگاهی به کتاب «تاریخ تاجیکان ورارود»

  علی هادیلو؛ اعتماد    پژواک جدایی مناطق آسیای میانه و ایران، قصه‌ای پرغصه به وسعت تاریخ ایران معاصر است؛ اما فارغ از مرثیه‌سرایی بر میراث به یغما رفته، اغلب ایرانیان را وقوف نیست که چه بر سر میراث هزارسالگان در سرزمین‌های جدا افتاده رفت.   کتاب «تاجیکان ورارود؛ از ۱۸۶۰ تا ۱۹۲۴» نخستین روایت علمی دقیق و مدون به سبک تاریخ‌نویسی‌نو و به زبان فارسی در این زمینه است. این کتاب پرارج گرچه در سال ۱۴۰۰ در ایران منتشر شد، اما به دلیل خاستگاه تاجیکی محقق (نماز حاتم) آنچنانکه باید و شاید در فضای رسانه‌ای ایران ارج نهاده نشد.    کتاب تاریخ تاجیکان ورارود، شرح رنجی است که از فرط بی‌صدایی تاکنون شنیده نشده و برای شنیدن آن باید گوش به دیوار ستبر تاریخ خواباند. این درد به تعبیر فروغ فرخ‌زاد، بانوی شعر و ادب ایران زمین، از آن جنس دردهایی است که «انسان را به سکوت وا می‌دارد، از این رو بسیار سنگین‌تر از دردی است که انسان را به فریاد وا می‌دارد.»   سرگذشت روزگار زبان فارسی و تاجیکان در این کتاب دست‌کمی از دوران پرآشوب پس از ورود و سیطره مغولان بر ایران نداشت و چه بسا تلخ‌تر از آن عصر بود.     قوم مهاجم مغول، به روایت موجز جوینی، «آمدند و کندند و سوختند و کشتند و بردند و رفتند»، اما چند سالی نگذشت که پیش از فروپاشی دولت‌شان، در بستر کارگاه حریر فرهنگ، اندیشه و مدنیت ایرانی سر به راه‌تر شده، زبان فارسی را به عنوان زبان خود برگزیدند و به تدریج به کیش و آیین ایرانی و اسلامی گراییدند و حتی مروج آن شدند، حال آنکه زبان فارسی آسیای میانه در چنگ قوم یأجوج و مأجوج گرفتار شده و به مرور جای خود را به زبان‌های روسی و ازبک داد.       نماز حاتم، نویسنده کتاب، از محققان و استادان برجسته و بنام دانشگاه ملی تاجیکستان است. او استاد گروه تاریخ آکادمی علوم تاجیکستان است که تاکنون ۱۵ کتاب و بیش از ۲۶۰ مقاله به نگارش درآورده است.   کتاب‌های تاریخ خلق تاجیک (کتاب درسی برای کلاس نهم) و «سرنگون کردن ترتیبات امیری در بخارا» (کتاب دانشگاهی) از جمله مهم‌ترین آثار این محقق شهیر تاجیکی است.    تاریخ تاجیکان ورارود، روایتی خواندنی درباره ماجرای گذر سرسلامت تتمه زبان فارسی و قوم بزرگ تاجیک در منطقه آسیای میانه از دوران پرتلاطم و پرآشوب سیطره روسیه تزاری و شوروی و سلاخی فارسی‌زبانان آسیای مرکزی در میانه سال‌های (۱۸۶۰-۱۹۲۴) است و ماجرای این گذر تاریخی، سیاسی و فرهنگی به مثابه داستان سیمرغ عطار است که تنها معدودی از مسافران با موفقیت در این سفر سیاسی، تاریخی و فرهنگی به مقصد رسیدند.      کتاب تاریخ تاجیکان ورارود تاریخ صرف نیست و همچنانکه ویل دورانت تاریخ تمدن را شرح دستاوردهای عظیم انسانی روی سواحل رودخانه خروشان و پرهیاهوی تاریخ می‌دانست، روایتی از شجاعت، قهرمانی و تلاش نفسگیر یکی از کهن‌ترین ملت‌های جهان در حفظ و گسترش زبان فارسی، فرهنگ، سنن اخلاقی، اقتصاد، اندیشه، دانش، کشاورزی، ارتباطات و میراث گرانبهای نیاکانی است.    کتاب تاریخ تاجیکان ورارود مرثیه‌سرایی بر میراث به یغما رفته ایرانی نیست؛ بلکه نویسنده (نماز حاتم) کوشش خود را به کار گرفته تا براساس منابع تازه و از نگاهی نو صفحات درخشان تاریخ نیاکان خویش را در مبارزه با مهاجمان روس و پاسداری از میهن خود روایت کند.   ملتی که به توصیف این محقق، در برابر دشمن، «نه سپر، بلکه فرهنگ خود را پیش گذاشت، به قوم مهاجم دوستی، همزیستی و همکاری را پیشنهاد کرد، خود که فرهیخته و معارف‌پرور بود، به بیگانگان کوچی، برتری دانش و فرهنگ را اثبات نمود، ایشان را نیز به همین راه هدایت ساخت.»   در این کتاب که به کوشش آرش ایران‌پور، محقق ایرانی، برگردان و شرح شده، معادل‌های روسی و «کریلی» با وسواسی مثال‌زدنی به معادل‎های فارسی برگردانده شده است.    این کتاب را می‌توان نمونه‌ای از شکل‌گیری یک مکتب تاریخ‌نگاری جدید در آسیای میانه نیز قلمداد کرد؛ مکتبی که با وجود تاثیرپذیری از راه و روش تاریخ‌نگاری شوروی -البته وجوه علمی و مثبت آن- از این توانایی نیز برخوردار است در جایی که به بررسی سیاست‌های مقامات شوروی مربوط می‌شود، بدون پرخاش و تندی، جوانبی از آن را مورد نقد و بازنگری قرار دهد.   این کتاب همچنین نقبی به فرآیند تدریجی فارسی‌زدایی از آسیای میانه زده و روایتی داستان‌گونه و جانسوز دوران فترت زبان فارسی در این خطه، فراروی ما می‌نهد.    از زمان ورود اشغالگران روس به آسیای مرکزی (۱۸۶۰)، شوربختی فارسی‌زبانان و افول تاجیک‌ها آغاز می‌شود و به دلایل متعدد و دسیسه‌های حکمرانان در سیادت روسیه تزاری به ویژه حکومت شوروی به مرور زبان فارسی جایگاه پیشین خود را از دست می‌دهد و حتی ‌کار به تحقیر فارسی زبانان و استحاله قوم تاجیک می رسد‌.      فرآیند فارسی‌زدایی که عملا از دوره حکومت شوروی رنگ و بویی جدید به خود می‌گیرد، با تبر تقسیم‌ (مرزبندی‌های ملی) در ۱۹۲۴ به اوج می‌رسد و میوه‌های خونین آن را می‌توان به ویژه در نسل‌کشی روشنفکران فارسی زبان در دهه ۱۹۳۰ به وضوح مشاهده کرد.   به روایت نویسنده در صفحات مطبوعات چه آسیای میانه و چه روسیه درباره تاجیکان و زبان فارسی (که از ۱۹۲۴ نام آن به تاجیکی تغییر کرد) تقریبا چیزی چاپ نمی‌شد.     حتی «اگر به ناگه مقاله‌ای هم چاپ می‌شد، بیشتر آنها غرض‌ورزانه بوده، گاه تاجیکان و زبان فارسی تاجیکان را آشکارا تحقیر می‌کردند.» کار بدانجا رسید که بر حذف زبان فارسی و انکار موجودیت این زبان و تاجیکان، رسما پافشاری می‌کردند.    گفتنی است کتاب «تاریخ تاجیکان ورارود» از دهه ۱۸۶۰ تا سال ۱۹24 تالیف نماز حاتم، به کوشش آرش ایرانپور از سوی انتشارات شیرازه ما در ۶۲۴ صفحه منتشر شده است. کانال عصر ایران در تلگرام

دیگر خبرها

  • توسعه ظرفیتهای آموزش زبان فارسی در جمهوری خودمختارنخجوان
  • گزارش BBC در باره نیکا شاه کرمی تناقض های متعدد دارد
  • سرگذشت فارسی‌زبانان آسیای میانه /نگاهی به کتاب «تاریخ تاجیکان ورارود»
  • مردم تخلفات مربوط به صیانت از زبان پارسی را گزارش بدهند
  • شعر فارسی فلسطین به دست عرب زبانان نمی‌رسد
  • روایتی از «گل آقا» نابغه تکرار نشدنی طنز ایران
  • توانایی زبان فارسی در گرو این است كه زبان علم باقی بماند
  • «کلیله و دمنه» در کانون توجه نمایشگاه کتاب ابوظبی
  • امضای تفاهم نامه همکاری دانشگاه رضوی با مرکز کربلاء للدراسات والبحوث
  • مرکز رصد فرهنگی کشور: ۶۵ درصد از مردم در خانه دیوان حافظ دارند