سفیر اسبق ایران در عراق: حضور طالبان در حاکمیت، برای افغانستان و ثبات و امنیت منطقه بهتر است
تاریخ انتشار: ۲۶ تیر ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۲۵۴۷۰۳۳
به گزارش گروه دیگر رسانه‌های خبرگزاری فارس، حسن کاظمی‌قمی، سفیر اسبق ایران در عراق، گفت‌وگویی با اعتمادآنلاین داشته است که بخش‌های مهم آن در ادامه آمده است.
باید یک نظم جدید امنیتی را با حضور تمامی کشورهای منطقه پایه‌گذاری کنیم
- مناسبات جمهوری اسلامی ایران در ارتباط با کشورهای منطقه به ویژه همسایگان، در اولویت سیاست‌های ما قرار دارد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
- اصول حاکم بر سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در قبال کشورهای همسایه و منطقه بر پایه رعایت حسن همجواری، ارتباط متقابل، عدم دخالت در امور داخلی یکدیگر و رعایت مصالح و منافع مشترک است.
- همانطور که به دیگران اجازه مداخله در امور داخلی خود را نمی‌دهیم بالطبع خود نیز در امور داخلی کشورهای دیگر دخالت نخواهیم کرد.
- باید یک نظم جدید امنیتی را با حضور تمامی کشورهای منطقه پایه‌گذاری کنیم و بر این گمان هستیم که نیروهای اشغالگر و خارجی نباید در مسائل امنیتی منطقه نقش‌آفرینی داشته باشند.
- برآیند حضور کشورهای اشغالگری مانند آمریکا نه تنها موجب به خطر افتادن مقوله امنیت منطقه بلکه منجر به ایجاد بحران‌های داخلی در میان این کشورها شده است.
- روند بیست‌ساله جنگ و درگیری در افغانستان یا وضعیت فعلی عراق که از سال ۲۰۰۳ و همزمان با اشغال عراق توسط آمریکا شروع شد به رشد تروریسم در این کشورها منجر شد.
اولویت کنونی ما ارتقای روابط با همسایگان است
- اولویت کنونی ما، همانطور که گفتم ارتقای روابط با کشورهای همسایه مانند عربستان با ظرفیت‌های فراوان و موقعیت حیاتی به عنوان سرزمین ظهور اسلام است.
- ما سه دور مذاکره را با سعودی‌ها انجام داده‌ایم. جمهوری اسلامی ایران در مذاکراتش صادق است، اما موضوع این است که آیا ما در این مذاکرات به توافق می‌رسیم یا خیر.
- آنچه از مذاکرات عیان شده، این است که عربستان بیشتر به دنبال حل مشکلات خود برای برون‌رفت از بحران یمن است. عربستان هم‌اکنون، روزانه ۲۰۰ میلیون دلار برای جنگ یمن هزینه پرداخت می‌کند.
- جمهوری اسلامی صراحتاً اعلام کرده است که از مردم مظلوم و بی‌دفاع یمن حمایت کرده و حرکت متجاوز را محکوم می‌کند. اما به همین میزان، البته بر این اعتقاد نیز هستیم که ادامه جنگ یمن به مصلحت هیچ طرفی نیست و منتفع اصلی شرایط حاضر را صهیونیسم و آمریکا قلمداد می‌کنیم.
- انصارالله با شرکت در چند دور مذاکرات سوئد، وین و کویت که یک دور از این مذاکرات ۷۵ روز به طول انجامید نشان داد که خواستار آتش‌بس و صلح واقعی است.
- تصورم این نیست که در ماه‌های آتی اتفاق خاصی در مذاکرات ما و عربستان صورت بگیرد، آن هم به دلیل وضعیت فعلی سعودی‌ها.
- جمهوری اسلامی آمادگی دارد در صورت صداقت گفتمان سعودی‌ها، برای بهبود روابط اقدام کند. طبیعتاً ایران و عربستان به عنوان بزرگترین قدرت‌های منطقه‌ای می‌توانند نقش مثبت و ارزنده‌ای را در حل بحران‌های این منطقه ایفا کنند، به شرطی که عربستان نیز آن را بخواهد. اما همانطور که عرض کردم سیاست خارجی عربستان، سیاست مستقلی نیست و این خود بزرگترین مشکل در مذاکرات فی‌مابین است.
آمریکا در سیاست‌های منطقه‌ای خود تغییر راهبردی نداشته است
آمریکا در سیاست‌های منطقه‌ای خود تغییر راهبردی نداشته است. تغییر در دکترین عملیات و گفتمان و گفت‌وگوست. تغییر ادبیات گفتمان است.
تغییر در دکترین آمریکا در منطقه است. آن هم به جهت مشکلاتی است که با آنها مواجه شده است. الان نیروهایش در افغانستان آسیب می‌بینند و برهمین اساس هم تصمیم گرفته نیروهایش را به پایگاه‌های آمریکا در قطر، بحرین و کویت منتقل کند. بعد مترصد راه افتادن جنگ داخلی در افغانستان هستند تا با ناجی‌گری باز گردند. الان که آمریکا نیروهای نظامی‌اش را از افغانستان خارج کرده آیا کنترل هوایی افغانستان را هنوز در دست دارد؟ بله، دارد؛ یعنی خروج‌شان از افغانستان هم به شکل کامل نیست.
آنچه در افغانستان انجام می‌شود به دلیل تغییر دکترین سیاست خارجی آمریکاست. آمریکا میگوید دموکراسی و نظام سیاسی افغانستان را من برپا کرده‌ام و هر طور دلم بخواهد عمل می‌کنم. شما دیدید که رئیس‌جمهور افغانستان در سفر به واشنگتن چگونه تحقیر شد؟
سیاست آمریکا در افغانستان، شدت گرفتن جنگ داخلی است
- سیاست آمریکا در افغانستان امروز، شدت گرفتن جنگ داخلی در این کشور است. طالبان هم به دنبال حکومت است. نه یک حکومت مشارکتی یا یک حکومت فراگیر. کاری که طالب با شیوه نظامی انجام می‌دهد خواسته و ناخواسته بازی در زمین آمریکایی‌هاست.
- سیاست جمهوری اسلامی ایران از ابتدا کمک به صلح و ثبات و امنیت در افغانستان بوده است، برپایی یک نظام مردم‌سالار به دور از اشغالگری.
- دولت فعلی افغانستان قانونی است و شیوه نظامی‌گری طالب هم مورد قبول ما نیست. اصلاً راه‌حل مشکلات با گلوله و سلاح نیست. شیوه‌ای که طالب برای تصرف افغانستان در پیش گرفته است، شیوه نظامی و مورد نظر ایران نیست.
افغانستان متعلق به تمامی مردم این کشور است
- نگاه جمهوری اسلامی ایران این است که افغانستان متعلق به تمامی مردم این کشور است. خارج از رنگ، قومیت، مذهب و دین و خارج از سلایق سیاسی، افغانستان به تمامی مردم این کشور تعلق دارد.
- ایران اعتقاد به نظام سیاسی مردم‌سالار در این کشور دارد. برای برپایی این نظام هم کمک کرده‌ایم. حتی آمریکایی‌ها هم به نقش سازنده جمهوری اسلامی ایران در افغانستان اعتراف کردند، هر چند که پس از مدتی رئیس‌جمهور آمریکا در نطق خود، ما را در محور شرارت قرار داد.
- الان افغانستان نظام سیاسی بی‌ثباتی دارد که معتقدم دلیل این بی‌ثباتی سیاسی، حضور آمریکاست. آمریکاست که اجازه نمی‌دهد دولت قوی در افغانستان شکل بگیرد. آمریکاست که اجازه نمی‌دهد یک ارتش و پلیس ملی و حرفه‌ای در این کشور شکل بگیرد، برای اینکه بتواند حضور و سیطره نظامی خود در افغانستان را کماکان حفظ کند. زمانی که می‌خواست طالبان را از بین ببرد به مجاهدینی که علیه ارتش سرخ شوروی ایستادگی کرده بودند گفت که شما قهرمانان ملی هستید، اما زمان تشکیل دولت به این افراد گفت که شما جنگ‌سالار هستید. آمریکا به این صورت رفتار کرد.
- آیا ما باید با طالب تعامل کنیم؟ در این صورت، این همان طالبانی نیست که دیپلمات‌های ما در مزارشریف به دست آنها به شهادت رسید؟ خود طالبان می‌گویند فاجعه مزارشریف را ما انجام ندادیم. اما اینکه از درون طالبان و با هدایت بیرونی، جریانی این کار را انجام داده باشد، منتفی نیست. خودشان این را می‌گویند.
ایران طالبان را بخشی از واقعیت امروز افغانستان می‌داند
- نکته بعد اینکه جمهوری اسلامی ایران در چارچوب نگاهی که نسبت به افغانستان دارد، طالبان را بخشی از واقعیت امروز افغانستان می‌داند، همانطور که دیگران را می‌داند؛ یعنی شما نمی‌توانید آنها را نادیده بگیرید و محو کنید.
- حضور آنها در حاکمیت، برای افغانستان و ثبات و امنیت منطقه بهتر است. این واقعیت است. جمهوری اسلامی نه تنها در افغانستان حتی در عراق هم تعامل با همه گروه‌ها و جریانات را در دستور کار خود دارد.
- جمهوری اسلامی با درک این واقعیت میگوید باید با همه طرف‌های درگیر در افغانستان در تعامل بود. یکی از طرف‌ها طالبان است. آیا جمهوری اسلامی از رهگذر رفت‌و آمد با طالب به دنبال تقویت مشی طالب است؟ خیر.
طالبان در نزدیک به ۵۰ درصد از مرزهای ما حضور دارد
- شاید امروز به شکلی، طالبان در نزدیک به ۵۰ درصد از مرزهای ما حضور دارد. معتقدم در این چند سال به طور نسبی شرایط خوبی بر مرزهای ۲ کشور حکمفرما بوده است. کشتار بین‌المذهبی هم در افغانستان کاهش پیدا کرده است، چون ما نباید نگاه غیرواقع‌بینانه به این موضوع داشته باشیم.
- طالب به این فهم رسیده است که با مذاهب دیگر برخوردی نداشته باشد، چون خط وهابیت و سلفی، شیعه را رافضی و خارج از دین می‌دانند. طالبان الان معتقد به این نیست. شاید افرادی تخلف کنند، اما من نمی‌خواهم جو غیرواقعی را به جامعه القا کنم.
- امروزه درگیری‌های مذهبی از ناحیه طالب کمتر شده است. مرزهای ما نسبتاً وضعیت خوبی دارند. اینها همه نشانه اثربخشی گفت‌وگوهای ماست. بعد هم جمهوری اسلامی نه تنها در افغانستان، بلکه در تمامی کشورها بر اساس چارچوب و مبانی مدنظر خود، با تمامی طرف‌های حاضر در آن کشورها در تماس است.
- جمهوری اسلامی در طرازی قرار دارد که همه مجموعه‌ها می‌توانند از این نوع رابطه به نفع خودشان استفاده کنند. برخلاف آمریکا که نشان داده است تنها به منافع خود می‌اندیشد، ما اینطور نیستیم. امروز [آمریکا] با طالبان مذاکره می‌کند و میگوید من نیروهایم را از افغانستان خارج می‌کنم، بلافاصله بعد از آن در کابل انفجاری به وقوع می‌پیوندد و ۲۰۰ نفر کشته می‌شوند. البته آن انفجار هم کار داعشی‌هایی بود که توسط همین آمریکا ساخته شده‌اند و یکی از دلایلی که می‌گویم طالبان با شیوه نظامی موفق به حکومت‌داری نمی‌شوند همین است، چرا که فقط طالب نیست.
طالب با راهبرد نظامی به حکومت مدنظرش نمی‌رسد
- داعش امروز در تعارض با طالبان است. چه کشوری داعش را به وجود آورد؟ آمریکا. به چه دلیل؟ برای اینکه در منطقه ابزارهای متعددی داشته باشد؛ آمریکا در عین حال که با دولت کار می‌کند با اپوزیسیون هم همکاری دارد.
- معتقدم طالب با راهبرد نظامی به حکومت مدنظرش نمی‌رسد و حرکت‌های آن، تنها موجب تشدید بحران و تشنج در افغانستان شده و این کشور را به سمت وقوع یک جنگ داخلی سوق می‌دهد.
- حجم اخباری که از پیشروی‌های طالبان منتشرمی شود چون با فضای عملیات روانی در ارتباط است بیشتر از واقعیت موجود است.
انتهای پیام/
منبع: فارس
کلیدواژه: طالبان عراق جمهوری اسلامی جمهوری اسلامی ایران شیوه نظامی جنگ داخلی منطقه ای
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۲۵۴۷۰۳۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
تبلیغات منفی رسانه‌های غرب درباره فتح فاو توسط ایران
خبرگزاری مهر _ گروه فرهنگ و ادب: کتاب «سفیر انقلاب؛ خاطرات سفرای جمهوری اسلامی ایران در دهه اول انقلاب اسلامی» نوشته الله‌کرم مشتاقی بهمن‌ماه ۱۴۰۲ توسط انتشارات ایران منتشر و راهی بازار نشر شد. این‌کتاب دربرگیرنده خاطرات ۱۰ سفیر جمهوری اسلامی ایران در دهه اول انقلاب است و شرایط سفارتخانه‌های ایران در آن‌برهه زمانی را تصویر می‌کند. این‌تصاویر چالش‌ها و دشمنی‌های خارجی جمهوری اسلامی ایران را هم در مقطع زمانی مورد اشاره نشان می‌دهند.
سفیرانی که خاطراتشان در این‌کتاب ثبت و ضبط شده به این‌ترتیب‌اند: حسن زمانی سفیر ایران در فرانسه، علی اکبر فرازی سفیر ایران در مجارستان، بهمن حسین‌پور سفیر ایران در تانزانیا و اتیوپی، احمد اجل‌لوئیان سفیر ایران در رومانی و یونان، سیدجلال ساداتیان سفیر ایران در انگلستان، سیدرضا حاج زرگرباشی سفیر ایران در بلغارستان و نیکاراگوئه، سید محمدباقر سخایی سفیر ایران در دبی و قطر، رضا سعیدمحمدی سفیر ایران در کره شمالی، احمد دستمالچیان سفیر ایران در لبنان و محمود موحدی سفیر ایران در برزیل.
تا به‌حال چهارقسمت در مرور و معرفی خاطرات سفرای حاضر در این‌کتاب در مهر منتشر شده که در پیوندهای زیر قابل دسترسی و مطالعه‌اند؛
* «خاطره برگزاری مراسم نوروز توسط سفارت ایران در لندن / می‌گفتند فکر می‌کردیم سفارت شکنجه‌گاه دارد»
* «روایت ناکامی ضدانقلاب در بهمن ۶۳ از حمله به سفارت ایران در لندن»
* «خاطره فشار فرانسه به زنان ایرانی برای استفاده از عکس‌های بی‌حجاب»
* «شروع کار سفارت در هتل و مذاکرات سفیر برای خرید جنگنده از اتیوپی»
در ادامه قسمت پنجم مرور کتاب «خاطرات سفیر» را می‌خوانیم؛
* قدم رو به جلوی بلغارستان برای نشان‌دادن حسن نیت به جمهوری اسلامی
سیدرضا حاج‌زرگرباشی از شهریور ۱۳۶۳ تا ۶۹ سفیر ایران در بلغارستان و نیکاراگوئه بوده است. او هم مانند دیگر راویان کتاب میگوید طی دهه ۱۳۶۰ به‌دلیل عدم افتراق زیاد بین سران مملکت، خط و خطوط سیاسی در وزارتخانه‌ها و وزارت امور خارجه رسوخ نکرده بود. نکته پرتکرار دیگر در خاطرات «سفیر انقلاب» که حاج‌زرگرباشی هم تکرارش می‌کند، این است که در دهه ۶۰ حال و هوای جبهه و ایثارگری و خدمت خالصانه، بین مسئولان کشور وجود داشت و به‌خاطر ۲ دلیل گفته‌شده، دهه ۶۰ دهه‌ای استثنایی بود.
یکی از خاطرات حاج‌زرگرباشی از دوران خدمتش، مربوط به دیدارهای او و دیگر سفرا با آیت‌الله اکبر هاشمی رفسنجانی است. او میگوید در اکثر این‌ملاقات‌ها که در دهه ۶۰ و دهه‌های بعد با آیت‌الله هاشمی رفسنجانی داشته، این‌مساله قابل توجه بوده که هاشمی، مسائل اقتصادی را در اولویت قرار می‌داد و تسهیل در فروش نفت را از سفرا می‌خواست.
دستگاه‌های جاسوسی برای موید تور جنسی پهن کرده بودند اما او ضمن امتناع از پذیرش این‌مساله، در اعتراض به پهن‌کردن دام مورد اشاره، سفر خود را نیمه‌تمام گذاشت. به این‌ترتیب به‌خاطر این‌رفتار دیپلمات ایرانی، قراردادی که قرار بود با مبلغ ۲۲۰ میلیون‌دلار انجام شود، با ۱۸۰ میلیون‌دلار منعقد شدسفیر پیشین ایران در بلغارستان میگوید این‌کشور که روزگاری، مهد کمونیست‌های اپوزیسیون بود، برای نشان‌دادن حسن نیت به ایران و برای برقراری روابط بهتر، اجازه فعالیت‌های ضدانقلابی علیه جمهوری اسلامی را از آنها سلب کرد. ضمن روایت همین‌مساله است که صحبت از محسن رفیقدوست وزیر وقت سپاه می‌شود و حاج‌زرگرباشی میگوید رفیقدوست و معاون وزیر دفاع، در سال‌های جنگ چندمرتبه به بلغارستان سفر کرده و خریدهای مهمی انجام دادند. یکی از خاطرات جالب سفیر پیشین ایران در بلغارستان درباره یکی از همین‌سفرهاکه امیر موید از مقامات وزارت دفاع در آن حضور داشته و برای یک‌معامله نظامی به بلغارستان رفته است. حاج‌زرگرباشی میگوید دستگاه‌های جاسوسی برای موید تور جنسی پهن کرده بودند اما او که مردی مومن و متدین بود، ضمن امتناع از پذیرش این‌مساله، در اعتراض به پهن‌کردن دام مورد اشاره، سفر خود را نیمه‌تمام گذاشت و به ایران برگشت. به این‌ترتیب به‌خاطر این‌رفتار دیپلمات ایرانی، قراردادی که قرار بود با مبلغ ۲۲۰ میلیون‌دلار انجام شود، با ۱۸۰ میلیون‌دلار منعقد شد.
* افتادن بین معرکه آشوبگران و مارگزیدگی آقای سفیر
پس از بلغارستان، محل ماموریت بعدی حاج‌زرگرباشی، نیکاراگوئه بوده که محرومیت‌ها و محدودیت‌های زیادی داشته است. یکی از خاطرات این‌سفیر جمهوری اسلامی ایران در کشور یادشده، وجود گزندگان و مشکل ماگزیدگی است که برای او پیش آمد. در خاطره‌ای دیگر، حاج‌زرگرباشی، روزی در خیابان، خود را بین درگیری دو گروه ساندنیست‌ها و کنتراها می‌بیند که به‌واسطه تبحر راننده محلی، موفق می‌شود از معرکه بیرون آمده و جان سالم در ببرد.
* عشق وزیر فرهنگ نیکاراگوئه به امام خمینی
سیدرضا حاج‌زرگرباشی در خاطرات خود از ماموریت نیکاراگوئه از ارنستو کاردینال مارتینز وزیر فرهنگ این‌کشور نام برده و از عشق و علاقه زیادش به امام خمینی گفته است. این‌فرد سه‌بار در دوران حیات امام با ایشان در پاریس و تهران ملاقات کرد و هنگام رحلت امام خمینی نیز به سفارت ایران در نیکاراگوئه رفته و ضمن گریه شدید، قاب عکس امام را بوسید. ارنستو کاردینال مارتینز تا لحظه مرگ در سال ۲۰۲۰ به‌عنوان یکی از علاقه‌مندان امام خمینی و انقلاب اسلامی ایران در آمریکای لاتین شناخته می‌شد.
یکی دیگر از خاطرات سفیر پیشین ایران در نیکاراگوئه از این‌کشور، درباره یکی از شهروندان السالوادور در ماناگوا است که سال ۱۳۶۷ رادیویی را به‌نام جمهوری اسلامی ایران راه‌اندازی و شروع به پخش برنامه به‌زبان اسپانیایی کرد. این‌شخص براثر مطالعه کتاب‌های شهید مطهری مسلمان شد و جمعیتی حدود ۵۰ هزار نفر را همزمان به دین اسلام سوق داد و مسلمان کرد.
* دسته‌بندی مردمان کشورهای خلیجی به‌روایت مقام اماراتی
سید محمدباقر سخایی از اردیبهشت ۱۳۶۳ تا تیر ۶۹ در دبی و قطر عهده‌دار سفارت جمهوری اسلامی ایران بوده است. مواجهه اول او با ساکنان دبی به این‌نتیجه و جمع‌بندی منجر شده که «برای برخی از اهالی امارات، ایران یک همسایه بزرگ، پر جاذبه و از نظر پزشکی به‌خصوص چشم‌پزشکی قوی بود که هم به لحاظ نزدیکی و هم به لحاظ ارزانی در منطقه حرف اول را می‌زد. جمهوری اسلامی ایران مخصوصا شیراز محل مناسبی برای حضور اماراتی‌ها و کل اهالی منطقه برای مراجعات پزشکی بود.» (صفحه ۳۱۱)
یکی دیگر از جمع‌بندی‌ها و نتایج مشاهدات این‌سفیر جمهوری اسلامی ایران، درباره روان‌شناسی مردمان حاشیه خیلج فارس است. سخایی میگوید هنگام پایان ماموریتش و خداحافظی از دبی، یکی از مقامات اماراتی به او گفته «کشورهای خلیجی دو دسته‌اند؛ ما و عمانی‌ها صمیمی، گرم و صادقیم اما کویتی‌ها، سعودی‌ها و قطری‌ها بدبین، متکبر و سرد هستند.» (صفحه ۳۱۴ به ۳۱۵)
اگر کسی در صحبت‌های خود به وسعت کم و کوچک‌بودن قطر اشاره می‌کرد بسیار ناراحت می‌شدند و آن را تحقیرآمیز و توهین تلقی می‌کردند. گاهی طرف قطری می‌گفت برخی ایرانی‌ها چنان با ما رفتار می‌کنند و حرف می‌زنند که گویی وسعت کم قطر به معنی فکر محدود و معلومات کم ما از جهان هستی استسخایی در سال‌های دهه ۶۰ و دفاع مقدس در قطر حضور داشته و اولین‌سفیر جمهوری اسلامی ایران در این‌کشور محسوب می‌شود، میگوید کشورهای عربی به‌دلیل فضای متشنجی که رسانه‌های غربی ایجاد کرده بودند، تصور می‌کردند فتح فاو توسط ایران مقدمه‌ای برای حضور جمهوری اسلامی در خاک آنها خواهد بود. او همچنین میگوید در سه‌چهارماه ابتدایی ماموریتش، همیشه دو نفر مسلح به‌صورت مثلا نامحسوس همه‌جا او را تعقیب می‌کردند که ماموران حکومتی قطر بودند. او روایت جالبی از خلق و خو و رسم و رسومات اخلاقی مردم قطر دارد:
«در مهمانی‌ها اگر یک‌مهمان خارجی طبق سنت آنها با دست غذا می‌خورد، بسیار خوشحال می‌شدند و آن را نشانه احترام به خود می‌دانستند. یا مثلا استفاده از تسبیح کهربا را نشانه‌ای از دوستی و صمیمیت طرف مقابل با خود می‌پنداشتند. از سوی دیگر، اگر کسی در صحبت‌های خود به وسعت کم و کوچک‌بودن قطر اشاره می‌کرد بسیار ناراحت می‌شدند و آن را تحقیرآمیز و توهین تلقی می‌کردند. گاهی طرف قطری می‌گفت برخی ایرانی‌ها چنان با ما رفتار می‌کنند و حرف می‌زنند که گویی وسعت کم قطر به معنی فکر محدود و معلومات کم ما از جهان هستی است!» (صفحه ۳۲۴)
فشار رسانه‌ای، سیاسی و تبلیغات دولت بعثی صدام حسین و متحدان غربی و عربی‌اش، باعث شکل‌گیری شرایطی شده بود که طی سال‌های دهه ۶۰ کمتر هیات اقتصادی‌ای حاضر می‌شد از قطر راهی ایران شود و سفرهای تجاری عموما یک‌طرفه و از ایران به قطر انجام می‌شدند.
یکی دیگر از خاطرات سخایی از ماموریت در قطر، درباره اطلاعات مردم مذهبی قطر از ایران و اصول اعتقادی کشورمان است. او میگوید تعداد زیادی از مذهبی‌های قطر بر این‌تصور بودند که ایران شیعه، سایر مذاهب اسلامی را کافر می‌داند و حتی آنها را مسلمان نمی‌داند. با این‌وجود، سخایی خاطره جالبی از تاثیرگذاریِ آن‌روزهای جمهوری اسلامی ایران در منطقه دارد. او میگوید «ولیعهد قطر به قدرت نفوذ فرهنگی وسیاسی ایران اشاره می‌کرد و می‌گفت عربستان سعودی میلیاردها دلار علیه شما خرج می‌کند، اما هرکجا وارد می‌شود می‌بیند جمهوری اسلامی پیش از او وارد شده است.» (صفحه ۳۲۷)
* ممنوعیت شکار پرندگان در ایران و رقابت شیوخ عرب برای گرفتن ویزا
اولین‌سفیر جمهوری اسلامی ایران در قطر روایت می‌کند ممنوعیت شکار پرندگان در ایران باعث شده بود شیوخ عرب برای رسیدن به این‌گونه پرندگان، راه سایر کشورهای اطراف مثل افغانستان، پاکستان و ... را در پیش بگیرند. گاهی هم مقامات محلی ایرانی به‌ویژه در استان‌های جنوبی کشور، قانون را به شیوه‌های گوناگون دور می‌زدند و شیوخ را برای شکار پرنده دعوت می‌کردند. این‌مساله باعث شده بود موضوع اخذ ویزا برای سفر به ایران برای شیوخ به امری حیثیتی و رقابتی تبدیل می‌شد.
یکی از مسائل و موضوعات جالب درباره قطرِ دهه ۶۰، این است که بسیاری از مقامات و مدیران این‌کشور در آن‌برهه سواد خواندن و نوشتن نداشتند و به‌واسطه نسبت فامیلی و عشیره‌ای پست‌های حکومتی را اشغال کرده بودند. چون این‌کشور با جمعیت اندک و سیاست درون‌گرایانه خود، نیازی به فعالیت گسترده اقتصادی نداشت و با فروش مقداری نفت و گاز، امور خود را پیش می‌برد.
* دعوت شخصی رفیقدوست توسط رهبر کره شمالی
رضا سعیدمحمدی از مرداد ۱۳۶۵ تا ۶۷ سفیر جمهوری اسلامی ایران در کره شمالی بوده است. یکی از مهمترین خاطرات او درباره چرایی و چگونگی خرید موشکی ایران از کره شمالی است. او روایت می‌کند زمانی‌که قذافی در اوج موشکباران ایران از سوی عراق، از ادامه همکاری موشکی با ایران عقب‌نشینی کرده و ژیروسکوپ موشک‌های خود را از ایران خارج کرد، ژیروسکوپ موشک‌های خریداری شده از کره شمالی که معمولا با کشتی به ایران حمل می‌شد و زمان زیادی می‌برد تا به ایران برسند، جداگانه با هواپیما به ایران ارسال می‌شد تا مشکل موشک‌های زمین مانده لیبیایی‌ها برطرف شود. محسن رفیقدوست هم که در آن‌زمان وزیر سپاه بود، گاه برای امضای قرارداد یا پیگیری توافق‌های انجام‌گرفته به کره شمالی سفر و با رهبر کره ملاقات می‌کرد. سعیدمحمدی روایت می‌کند، یکبار کیم ایل سونگ رهبر کره شمالی رفیقدوست و هیئت همراهش را شخصا به ضیافت نهار دعوت کرد؛ کاری که در عرف دیپلماتیک مرسوم نیست و معمولا همتای مقام مدعو، میزبانی این‌گونه ضیافت‌ها را به عهده می‌گیرد.
زمانی‌که قذافی در اوج موشکباران ایران از سوی عراق، از ادامه همکاری موشکی با ایران عقب‌نشینی کرده و ژیروسکوپ موشک‌های خود را از ایران خارج کرد، ژیروسکوپ موشک‌های خریداری شده از کره شمالی که معمولا با کشتی به ایران حمل می‌شد و زمان زیادی می‌برد تا به ایران برسند، جداگانه با هواپیما به ایران ارسال می‌شد تا مشکل موشک‌های زمین مانده لیبیایی‌ها برطرف شودروایت سفرهای رفیقدوست به کره شمالی و چگونگی مقابله ایران با کارشکنی موشکی لیبی پیش‌تر در قالب پرونده‌های دیگر در مهر منتشر شده‌اند که در پیوندهای زیر قابل دسترسی و مطالعه هستند:
* «وقتی رفیقدوست پیش ژاپنی‌ها تار سبیل گرو گذاشت/قذافی مدعی بود لیبی مسئول ربایش امام موسی صدر نیست»
* «چرا لیبی در کار موشکی ایران کارشکنی کرد و چگونه مستقل شدیم؟»
* مخالفت کره شمالی با فرهنگ برهنگی غرب
سفیر پیشین ایران در کره شمالی میگوید کیم ایل سونگ به‌خلاف کره جنوبی به‌شدت با ترویج فرهنگ غربی در کره شمالی مخالفت می‌کرد و از این‌رو اجازه ورود مظاهر فرهنگ غرب به کشور را نمی‌داد. طبق روایت‌های رضا سعیدمحمدی، فرهنگ برهنگی در جامعه کره شمالی وجود نداشت و زنان عموما در ملا عام با لباس‌های بلند و پوشیده ظاهر می‌شدند. نکته جالب دیگر درباره اجتماع کره شمالی که در روایت‌های سعیدمحمدی وجود دارد، این است که در مشاهداتش در خیابان‌های کره شمالی هرگز این‌عرف وجود نداشت که دختران و پسران هنگام پیاده‌روی یا حضور در اماکن عمومی، دست یکدیگر را بگیرند.
* اقبال فیلم‌های ایرانی در کره شمالی
سعیدمحمدی میگوید در دوران ماموریتش در کره شمالی، فیلم‌های ایرانی در این‌کشور طرفداران زیادی داشتند و زمانی که هفته فیلم ایران در این‌کشور برپا می‌شد، سینماها مملو از جمعیت می‌شدند. او درباره سلیقه سینمایی مردم کره شمالی نیز این‌فراز را در خاطراتش دارد: «فیلم‌های سینمایی عمدتا تاریخی و حماسی است و از نمایش فیلم‌های مستهجن و غیراخلاقی در سینماها خبری نیست.» (صفحه ۳۷۵)
* چرایی رکود فعالیت دیپلماتیک سفارتخانه‌ها
سفیر سابق ایران در کره شمالی در بخشی از خاطراتش، نگاه انتقادی به سیاست‌های کاربردی و غیرکاربردی دارد و درباره رکود فعالیت سفارتخانه‌های ایران میگوید. باور سعیدمحمدی این است که «در حال حاضر، یکی از دلایل رکود فعالیت دیپلماتیک در اغلب سفارتخانه‌های ما در خارج کشور، همین دستورالعمل‌های ارسالی از مرکز و ترس سفرا از برخورد مرکز با آنان است. این‌دستورالعمل‌ها به‌ظاهر در راستای تامین منافع ملی صادر می‌شود، اما در حقیقت برخلاف منافع ملی و مانع از تحرک دیپلمات‌های ما در سراسر جهان است.» (صفحه ۳۸۰ به ۳۸۱)
* فساد اخلاقی وزارت خارجه در سال‌های پیش از انقلاب
از دیگر نکات جالبی که رضا سعیدمحمدی به آنها اشاره می‌کند، وضعیت فساد در وزارت خارجه، پیش و پس از انقلاب است. به گفته او، مسجد وزارت امور خارجه در واقع همان‌سالن بزرگی است که در زمان رژیم طاغوت، سالن رقص و محل برگزاری شب‌نشینی‌های اعضای ارشد این‌وزارتخانه بود.
سعیدمحمدی میگوید «وزارت خارجه پیش از انقلاب به لحاظ اخلاقی یکی از آلوده‌ترین دستگاه‌های دولتی بود. در همین‌رابطه، خانم‌هایی در این‌وزارتخانه مشغول به‌کار بودند که سابقه خوبی نداشتند و ادامه فعالیت آنها به صلاح محیط اداری این‌دستگاه نبود، به‌خصوص که شاهدان زیادی علیه آنها شهادت داده بودند. بنابراین تمام این‌خانم‌ها شناسایی و از وزارت خارجه اخراج شدند. برخی از آنها را که به احکام خود اعتراض داشتند و جرم‌شان سنگین نبود، بازنشسته کردیم.» (صفحه ۳۵۷)
ادامه دارد...
کد خبر 6091977
مدیررسانهای پرسپولیس: سپاهان به جای شکایت بیجا، عذرخواهی کند