جدال کهنه و نو در فاصله دو انقلاب/ ادبیات چه نقشی بر جریان‌های سیاسی ۱۰۰ سال اخیر ایران گذاشت؟
تاریخ انتشار: ۲۰ مرداد ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۲۷۸۷۰۵۵
پیوند میان ادبیات و جامعه، شاید کلیدی‌ترین ویژگی ادبیات مدرن ایران باشد. هرچه ادبیات کلاسیک در اختیار جامعه خواص بود، ادبیات مدرن کوشید با زدودن پیرایه‌های اضافی، پلی بزند میان جامعه. - اخبار فرهنگی -
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، «ادبیات مدرن ایران در فاصله دو انقلاب» که به کوشش یعقوب آژند، پژوهشگر و مترجم، نوشته شده است، به تازگی توسط نشر مولی به چاپ دوم رسید.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
کتاب آژند از چند جهت خواندنی است؛ نخست آنکه نویسنده تلاش دارد از خلال آثار خلق شده در این بازه زمانی نشان دهد که ادبیات معاصر ایران چه مراحلی را طی کرده تا توانسته است به پله ادبیات مدرن برسد. چه نحله‌ها، نگرش‌ها و سبک‌های ادبی در این سال‌ها جاری بود؟ کدام شخصیت‌های ادبی در این بازه زمانی درخشیدند و آثارشان بر جامعه ایرانی اثرگذار بوده است؟
عمده آثاری که تاکنون در قالب سبک‌شناسی و تاریخ ادبیات نوشته شده‌اند، تمرکزشان بر ادبیات کلاسیک و بررسی سبک‌های ادبی بوده که از گذشته تا به امروز در جریان بوده است. برخی از این آثار، بررسی‌های خود را با دقت از قرون اولیه، زمانی که اولین زمزمه‌های شعر فارسی به گوش می‌رسید، آغاز کرده‌اند، ادوار و سبک‌های گوناگون را بررسی کرده اما وقتی به مرحله ادبیات معاصر می‌رسند، کارها به ناگاه از رمق می‌افتد و حرف چندانی از این دوره زده نمی‌شود. بسنده کردن به نام چند شاعر و روزنامه‌نگار در دوره معاصر و پس از آن، معرفی چند اثر از بزرگان ادبیات داستانی ایران، موضوعاتی است که در بسیاری از این آثار به چشم می‌خورد. از این منظر، کار آژند تلاشی است برای بازشناسی و معرفی سبک‌ها و جریان‌های ادبی که در دوره معاصر شکل گرفته و تأثیرات خود را هم بر ادبیات و هم بر جامعه ایران گذاشته است؛ جامعه‌ای که در این دوره‌ها روزگار سخت و صعبی را پشت سر گذاشته و نظاره‌گر حوادث مختلفی بوده است که دست روزگار برای او رقم زده است.
پیوند میان ادبیات و جامعه، شاید کلیدی‌ترین وجه و ویژگی ادبیات مدرن ایران باشد. هرچه ادبیات کلاسیک در اختیار جامعه خواص بود، ادبیات مدرن کوشید با زدودن پیرایه‌های اضافی، پلی بزند میان جامعه. از همین روست که یکی از محرک‌های اصلی در جامعه ایرانی در یکصد سال گذشته ادبیات بوده است. حضور پررنگ ادبیات اعم از شعر و نثر، در بزنگاه‌های تاریخی یک سده اخیر ایران، غیر قابل انکار است. نمونه آن را می‌توان در آگاهی‌بخشی به مردم در جریان انقلاب مشروطه دانست.
نویسنده در پیشگفتار این اثر به همین موضوع اشاره می‌کند و می‌نویسد: ادبیات مدرن ایران دورنمایی وسیع دارد. در آن ادب و سیاست به طرز بارز و روشن ملازم هم هستند و همین خصلت بدان دریچه و درگاهی تازه می‌بخشد و سامان و ساختار آن را به کل یگانه می‌کند. سبک‌ها و اسلوب‌های مختلف را می‌آزماید و افقهای بس فراخ را رو در روی خواننده می‌گشاید. در نثر و ادبیات داستانی و نمایشی و نقادی و رسانه‌ای را فراروی وی می‌نهد. ادبیات داستانی روشنگری‌ها و روشن‌نگری‌های اجتماعی و فرهنگی را وجهه همت خود قرار می‌دهد و در زوایا و مضامین مختلف از تاریخی و عاشقانه و ماجراجویانه تا اجتماعی و سیاسی، کارمایه‌ای بایسته پدید می‌آورد.
آژند تغییر رویکردهای ادبی و پوست‌اندازی از کهنه به سمت نو را در چند ساحت شعر، داستان، نمایشنامه، نقد و تحقیق و روزنامه‌نگاری مورد بررسی قرار می‌دهد. او معتقد است از جمله دلایل این حرکت، آشنایی ادیبان و تحصیل‌کردگان ایرانی با جریان‌های ادبی غرب و شکست‌های پیاپی ایران از روسیه و واگذاری بخش‌های مهمی از خاک ایران به این کشور است؛ حرکتی که همزمان در بسیاری از بلاد اسلامی از جمله ترکیه عثمانی و مصر نیز آغاز شد:
تجدد ادبی در ایران از عهد قاجار و پیش از انقلاب مشروطیت آغاز گردید و تا روزگار ما ادامه یافته است. در قرن سیزدهم/ نوزدهم- در پی انقلاب صنعتی و اقتصادی در اروپا و نیز ورود ناپلئون به مصر، توسعه‌طلبی تزار روس و نفوذطلبی انگلیس- کشورهای مسلمان، نظیر ایران، ترکیه عثمانی، مصر، سوریه و لبنان به عقب‌ماندگی اقتصادی کشورهای خود پی بردند و به اصلاحات اقتصادی پرداختند که کمابیش و به تدریج با وابستگی به اروپا همراه شد. برخی مؤلفه‌های این جنبش، از جمله آموزش به سبک جدید و ایجاد صنعت چاپ و رواج مطبوعات، سبب تحولات ادبی در این کشورها شد. در کشورهای عربی زبان، نظیر مصر و سوریه، تجدد ادبی با عنوان عصر نهضت پدید آمد. جنبش تنظیمات(اصلاحات) هم در ترکیه عثمانی، ادبیات جدید را در پی داشت. در ایران نیز نهضت تجدد ادبی شکل گرفت.
در ایران زمینه تجدد ادبی، پیش از هر چیز بحران سیاسی و اجتماعی و روشنفکری بود. برخورد با غرب و ورود گرایش‌های جدید در قرن سیزدهم، موجب پیکار سنت و تجدد در تمامی زمینه‌ها شد. جنگ ایران و روس و در پی آن انعقاد دو قرارداد گلستان و ترکمانچای و سپس از دست رفتن هرات، موجب شد که بعضی از سیاستمداران آن روزگار، از جمله عباس میرزا و امیرکبیر، دریابند که ابزارهای نظم کهن پاسخگوی تحولات جهان نیست؛ از این رو فعالیت‌های جدید صورت گرفت، از جمله نوسازی سپاه، اعزام محصل به اروپا، ایجاد چاپخانه، تأسیس نهادهای آموزشی جدید مانند دارالفنون و ترجمه آثار اروپایی.
چرا «نقد ادبی» در ایران چندان علمی نیست؟نقد ادبی ذوقی و سلیقه‌ای نیست/ برخی بی‌توجه به کیفیت رمان ایرانی، از راه‌نیافتن به ادبیات جهان می‌نالندادبیات داستانی ما اهمیت محلی دارد؛ نه جهانی/نقد ادبی ما تحت‌الشعاع روابط «ایلی» استنشر مولی چاپ جدید کتاب «ادبیات مدرن ایران در فاصله دو انقلاب» را با تألیف و ترجمه آژند به قیمت 180 هزار تومان در دسترس علاقه‌مندان به ادبیات معاصر و سبک‌شناسی قرار داده است.
انتهای پیام/
منبع: تسنیم
کلیدواژه: نقد ادبی شعر ادبیات داستانی کتاب و ادبیات کتاب نقد ادبی شعر ادبیات داستانی کتاب و ادبیات کتاب ادبیات مدرن ایران ادبیات داستانی جامعه ای جریان ها سبک ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tasnimnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تسنیم» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۲۷۸۷۰۵۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
نقشه فرهنگی کشور درحال بازنویسی است
حجت الاسلام والمسلمین خسروپناه امروز در نشست روسای حوزه‌های علمیه، نخبگان، دانشجویان، اساتید و هیأت رئیسه دانشگاه‌های گلستان گفت: شورای عالی انقلاب فرهنگی در سال‌های اخیر براساس نیاز‌های عصر جدید در موضوعاتی مانند تهیه سند امنیت غذایی، سند هوش مصنوعی و سند فناوری کوانتونومی متمرکز شده است.
وی افزود: علت تحریم این شورا از طرف دولت‌های غربی، تمرکز فعالیت‌های جدی ما در زمینه علوم جدید بوده است.
حجت الاسلام خسروپناه گفت: شورای عالی انقلاب فرهنگی در زمینه راهکار‌های مقابله با مهاجرت نخبگان و تحقق الگوی حکمرانی نخبگانی نیز فعالیت‌های خوبی انجام داده است.
وی افزود: با تلاش‌های چند دهه اخیر در زمینه توسعه علوم انسانی و اسلامی، امروز ایران به یکی از کشورهای شاخص در رشد کیفی این علوم تبدیل شده و هیچ کشوری به اندازه ما در این عرصه پیشرفت نداشته است.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی تاکید کرد: سند دانشگاه اسلامی در سال‌های گذشته در این شورا مصوب شده است و با اجرای این سند غالب مشکلات فرهنگی در دانشگاه‌ها رفع خواهد شد.
خودکشی از رزیدنتها به پزشکان رسیده؛ چرا دکتر سمیرا آلسعیدی خودکشی کرد؟/ «خودکشی پزشکان بهمثابه یک انتحار اجتماعی است»