23 شهریور؛ در تاریخ چه گذشت؟
تاریخ انتشار: ۲۳ شهریور ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۳۱۰۴۰۱۰
به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری ایسکانیوز، امروز 23 شهریور برابر با 14 سپتامبر تقویم میلادی است. روزی که در تاریخ آبستن وقایع و اتفاقات زیادی در ایران و جهان بوده است. به مرور برخی از این وقایع میپردازیم.
بیشتر بخوانبد:
22 شهریور؛ در تاریخ چه گذشت؟
رویدادها:
488 پیش از میلاد - ضرب سکه «داریک» در ایرانچهاردهم سپتامبر سال 488 پیش از میلاد را روزی به دست داده اند که در آن روز داریوش بزرگ (Darius the Great) شاه وقت ایران دستور ضرب سکه ای را داد با وزن و شکل و عیار مشخص و یکنواخت تا واحد پول ایران قرارگیرد که مورخان یونانی در کتابهای خود آن را «داریک Daric (منتسب به داریوش)» نوشته اند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
داریوش همزمان دستور ایجاد پستخانه را در ایران صادر کرد که تاریخنگاران وی را مبتکر «پُست» و ارتباط پستی در تاریخ جهان معرفی کرده اند.
داریوش همچنین در سپتامبر 488 پیش از میلاد دستور ایجاد یک ارتش دائمی را برای ایران صادر کرده بود که مورخان معاصر از آن به نام سپاه جاویدان نام برده اند. به این ترتیب، ایرانیان نخستین ملت جهان بودند که به اهمیت وجود یک ارتش دائمی پی برده و آن را به وجود آورده بودند. پیش از آن، هنگام جنگ دست به جمع آوری نیرو زده می شد و یک ارتش دائمی وجود نداشت. بعدا اسکندر و سپس رومیان این ابتکار داریوش را اقتباس کردند.
داریوش در همین سال ساختن تالار صد ستون را در تخت جمشید داده بود که محل اجتماع و دید و بازدید های عمومی باشد و نیز ساختن راه طولانی شوش به سارد (ساحل مدیترانه) را.
وی که سال پیش از آن دستور تقسیم ایران به استان های متعدد (ساتراپی) را داده بود دو سال پس از ضرب سکه داریک و قراردادن آن به عنوان وسیله معاملات درگذشت. داریوش واژه ساتراپ را از آن جهت انتخاب کرد که «استاندار» بداند نگهبان ایالت خود است نه سرور مردم.
661 - شورش هرات بر ضد عرب14سپتامبر سال 661 میلادی، مردم هرات که خبر بازگشت پیروز پسر یزدگرد سوم آخرین شاه ایران از دودمان ساسانی را از چین به تخارستان (شمال شرق افغانستان امروز ـ همانجایی که احمدشاه مسعود در سپتامبر 2001 کشته شد) شنیده بودند بر ضد حکمران عرب خود سر به شورش برداشتند. «پیروز» که در طول سلطنت پدر، حکمران مناطقی چند در ایران خاوری بود؛ پس از قتل یزدگرد به چین رفته بود تا از امپراتور این کشور برای بیرون راندن اعراب کمک گیرد.
هرات واقع در دره «هری رود» در زمان داریوش بزرگ به صورت شهر درآمد و از عمر آن دو هزار و پانصد و بیست و چند سال می گذرد. هرات همزمان با اصفهان گسترش یافت که اصفهان در 25 قرن پیش «اسپاندانا» نامیده می شد که بعدا سپاهان خوانده شد. مردم هرات در سال 330 پیش از میلاد در برابر سلطه اسکندر مقاومت شدید از خود نشان دادند و اسکندر پس از تصرف شهر، در آنجا دژی برای نظامیان خود ساخت که بقایای آن هنوز باقی است. هدف از ساختن این دژ، حفظ نظامیان از شورش احتمالی مردم شهر بود. هرات که چند بار هم پایتخت ایران و ولیعهد نشین آن شده بود در میان دسته نخست شهرهای ایران بود که اشکانیان آن را از سلطه اسکندریان آزاد کردند، کاری که یعقوب لیث صفار در سال 876 میلادی انجام داد و آن را از اعراب پس گرفت.
هرات که به مهد فرهنگ و تمدن ایرانی و ادبیات فارسی شهرت یافته است در زمان هخامنشیان «آرتاکوآنا Artacoana» تلفظ می شد که بعدا این تلفظ به «هرویو Haroyu» تغییر یافت و مرکز ساتراپی آریا شد. هرات توسط چنگیز خان مغول و امیر تیمور گورکان (دو بار) کاملا ویران شد که جانشینان تیمور و به ویژه شاهرخ میرزا (میرزا = امیر زاده) خرابی های وارده را ترمیم کردند. هرات به مدت دو هزار سال مرکز اصلی مبادله کالا میان ایران، چین و هند بود.
دولت لندن در نیمه دوم قرن 19 هرات را با توسل به زور از ایران جداکرد ولی قرارداد پاریس مبنی بر این جدایی مشروط است.
786 - روزی که هارون الرشید خلیفه عباسی شدچهاردهم سپتامبر سال 786 میلادی هارون الرشید 23 ساله در بغداد بر جای برادر خود الهادی که تنها یک سال بر سر کار بود نشست و خلیفه پنجم عباسیان شد. وی پسر المهدی خلیفه سوم عباسی بود. هارون که قبلا در ارتش، فرمانده سپاه بود با ارتش روم شرقی جنگیده و تا حاشیه قسطنطنیه (استانبول) پیش رفته بود. مورخان، هارون را که 23 سال حکومت کرد و 24 مارس سال 809 در توس (خراسان) درگذشت، بزرگترین امپراتور جهان اسلام نوشته اند که بر منطقه ای از شمال آفریقا تا رود سند و آسیای میانه حکومت داشت و با شارلمانی رهبر غرب و نیز دربار امپراتوران چین مناسبات حسنه داشت. اقتدار و پیشرفت هارون نتیجه شایستگی وزیران و مدیران ایرانی اش به ویژه یحیی برمکی و پسر او جعفر بود که بعدا جعفر را کشت و یحیی و منسوبان او را به زندان افکند و ملت ایران را از خود رنجانید. نوشته اند که وی جعفر را دو شقه کرد و هر شقه اش را در یک طرف پل دجله آویزان ساخت که به مدت سه سال به همان صورت بود. جعفر شوهر خواهر او «عباسه» بود و هارون به این زن و شوهر تاکید کرده بود که نباید دارای فرزند شوند و آنان این دستور را رعایت نکرده بودند.
در زمان هارون شهر بغداد به صورت بزرگترین شهر جهان درآمده بود. درباره هارون افسانه سرایی فراوان شده است از جمله این که شب ها با لباس مبدل در کوچه و بازار پرسه می زد تا از درد دل مردم آگاه شود و کار خود را اصلاح کند. وی یک بار نیز به منظور ترساندن سوری ها که به وفاداری آنان تردید داشت، دربار خود را به آن سرزمین منتقل کرده بود. هارون شیعیان را در مدینه سرکوب کرد که برخی از آنان به مراکش مهاجرت کردند و علویان مراکش را تشکیل دادند که بعدا به قدرت دست یافتند. لطف هارون به شعراء و نویسندگان همه دیار سبب شد که درباره بنویسند و بسرایند و برایش شهرت جهانی به وجود آورند. درباره هارون و دربار او افسانه سرایی بسیار شده است از جمله داستان هزار و یک شب و فیلم سینمایی علاء الدین و داستان «عباسه».
1389 - تصرف صربستان توسط امپراتوری عثمانیصربستان از سدههای ششم و هفتم میلادی با ورود صربها از اسپانیا، شکل گرفت و پس از سالها جنگ داخلی، در سال 1217م کشور مستقل صربستان به وجود آمد. با این حال، با آغاز ضعف صربستان در یک قرن بعد، این کشور جولانگاهی برای حملات پراکنده نیروهای عثمانی گردید. در این میان، نبردهایی بین صربستان و امپراتوری عثمانی روی داد که پس از پیروزی عثمانی در چهاردهم سپتامبر 1389م صربستانْ خراج گذار دولت عثمانی شد. در سال 1459م این منطقه رسماً توسط حکومت عثمانی ضمیمه قلمرو آنها گردید. دوران حاکمیت 400 ساله عثمانی بر صربستان تا نیمه قرن نوزدهم به طول کشید و پس از آغاز ضعف و شکلگیری روند انحطاط در دولت عثمانی، ابتدا این منطقه دارای خودمختاری گردید و بعد از جنگ جهانی اول و فروپاشی خلافت عثمانی، منطقه صربستان نیز به استقلال دست یافت.
1812 - تصرف مسکو پایتخت روسیه توسط "ناپلئون بُناپارت"حمله ناپلئون بُناپارت امپراتور فرانسه به روسیه در 24 ژوئن سال 1812م، آغازی بر پایان اقتدار ناپلئون به شمار میآید. سرعت پیشروی نیروهای فرانسوی در آغاز این حمله، حتی با وسایل و تجهیزات امروزی هم عجیب و باورنکردنی است. او فاصله مرزهای آن روز روسیه با لهستان را در کمتر از سه ماه پیمود و روز چهاردهم سپتامبر 1812م وارد مسکو شد. ناپلئون گمان میکرد که با فتح مسکو، تزار روسیه را به زانو در خواهد آورد و سرزمین پهناور روسیه را به قلمرو امپراتوری خود خواهد افزود، ولی فردای ورود سربازان او به مسکو، شهر آتش گرفت و سربازان روسی که ضمن عقب نشینی، شهر را به آتش کشیده بودند، سپاه ناپلئون را در این شهر بدون آذوقه گذاشتند. شدت آتش سوزی به حدی بود که سه چهارم شهر مسکو به کلی طعمه حریق شد و نابود گشت.
با فرا رسیدن زمستان سخت روسیه و کمبود تدارکات و مواد غذایی، ناپلئون تصمیم گرفت از روسیه عقبنشینی کند ولی در بین راه، سرما و گرسنگی از یک طرف و حملات پیدرپی نیروهای روسیه از طرف دیگر، صدها هزار نفر از سربازان فرانسوی را از پای درآورد، به طوری که از ارتش 530 هزار نفری ناپلئون، تنها 30 هزار نفر به مبداء حرکت خود بازگشتند. این شکست پایان اقتدار ناپلئون بُناپارت را رقم زد و از آن پس در برابر اتحاد کشورهای مخالف خود، ناکام ماند.
1847 - روزی که ارتش ایالات متحده مکزیکو سیتی را تصرف کرد14 سپتامبر سال 1847 واحدهای ارتش آمریکا به فرماندهی ژنرال وینفیلد اسکات Winfield Scott مکزیکو سیتی پایتخت کشور مکزیک را به تصرف خود در آوردند تا این دولت که مقرّ خودرا به شهری دیگر منتقل ساخته بود مجبور شود از دعاوی اش نسبت به ایالات از دست داده واقع در شمال «ریو گرانده» و نیز کالیفرنیا، آریزونا، کلرادو، نوادا و یوتا دست بردارد.
نیروهای آژنرال سکات در دو ستون جداگانه وارد مکزیک شده و ضمن چند زد و خورد ارتش مکزیک را شکست داده بودند. نزاع دو دولت از سال 1845 بر سر تکزاس آغاز شده بود که دولت واشنگتن آن را به عنوان یک ایالت عضو فدراسیون ضمیه قلمرو خود کرده بود. تکزاس در سال 1836 اعلام استقلال کرده و یک جمهوری شده بود که بعدا اکثریت تکزاسی ها در یک رفراندم رای به الحاق به اتحادیه ایالتها (ایالات متحده) دادند.
طبق آمار منتشره در سال 2010، یک اقلیت چشمگیر مکزیکی تبار در تکزاس زندگی می کنند. برپایه همین آمار، بیش از 11 میلیون مکزیکی و لاتینو هم به صورت غیر قانونی در ایالات متحده بسر می برند.
1286 ش - درگذشت مشکوک نخستین رئیس الوزرا پس از مشروطیتدر چنین روزی در سال 1286 در تهران اعلام شد که میرزا نصرالله مشیر الدوله 21 شهریور (دو روز پیش از آن) درگذشته است. مرگ میرزا نصرالله خان که به درستی معلوم نشده که هوادار استبداد بود یا مشروطه، ناگهانی و مشکوک اعلام و وعده رسیدگی در این زمینه داده شده بود.
میرزا نصرالله خان نخستین رئیس الوزرا پس از مشروطیت ایران بود. وی قبل از مشروطیت هم به سمت رئیس الوزرایی دست یافته بود. پس از وی، میرزا علی اصغرخان اتابک به سمت رئیس الوزرایی تعیین شده بود.
1901 - در پی ترور «ویلیام مک کینلی» رئیس جمهور وقت آمریکا، معاون او تئودور روزولت برجایش نشست که روزنامه ها او را «هارون الروزولت ( مشابه هارون الرشید)» لقب داده بودند و سیاست خارجی او بود که امپریالیسم آمریکا را خلق کرد.
1950 - ورود نیروهای امریکایی به شبه جزیره کُره در جریان جنگ دو کرهجنگ کره که از روز 25 ژوئن 1950م با حمله نیروهای کره شمالی به کره جنوبی آغاز شد، نخستین برخورد نظامی بین شرق و غرب بعد از جنگ جهانی دوم به شمار میرود. این امر واکنش سازمان ملل متحد را برانگیخت و نیروهای ملل متحد برای دفع تجاوز کره شمالی، متشکل از سربازان شانزده کشور، راهی شبه جزیره کره شدند.
در این میان، بخش عمده این نیروها را سربازان امریکایی تشکیل میدادند و نیروهای پانزده کشور دیگر، بیشتر نقش سمبولیک داشتند. نیروهای امریکایی در روز چهاردهم سپتامبر 1950م، با پیاده شدن در پشت خطوط نیروهای کره شمالی در یکی از بنادر آن کشور، حمله متقابل علیه نیروهای کره شمالی را آغاز کردند و همزمان با این عملیات، حمله نیروهای سازمان ملل متحد در سراسر جبهه های جنوب آغاز شد. این امر واکنش چین را برانگیخت، از این رو با اعزام دویست هزار نیروی داوطلب، نیروهای امریکا و متحدین آنها را وادار به عقبنشینی نمود. این امر اختلافات امریکا و چین را تشدید کرد به طوری که قصد کشاندن جنگ به داخل خاک چین مطرح گردید که به دلیل مخالفت سیاستمداران امریکایی این امر عملی نشد.
1982 - ترور بشیر جمایل رئیس جمهوری منتخب لبنان14 سپتامبر سال 1982 بشیر جمایل رئیس جمهور منتخب لبنان بر اثر انفجار بمب کشته شد. این بمب در ساختمان حزب الکتائب (فالانژ) لبنان کار گذارده شده بود. در این انفجار 26 تن کشته شدند. با کشته شدن بشیر که یک مسیحی مارونی بود بحران این کشور که از 1975 آغاز شده بود شدت بیشتری یافته بود. بشیر پسر پیِر جمایل و موسس حزب الکتائب در 1936 در جریان جنگ داخلی 15 ساله لبنان (1975 - 1990)، 23 آگوست 1982 بریاست جمهور این کشور که طبق قانون اساسی اش باید یک مسیحی مارونی باشد انتخاب شده بود ولی هنوز دوره ریاست جمهوری خودرا آغاز نکرده بود که کشته شد.
بشیر که در دالاس تکزاس (آمریکا) درس حقوق خوانده بود دهم نوامبر 1947 به دنیا آمده بود و هنگام مرگ 37 ساله و پدر سه کودک بود.
حزب الکتائب رونوشتی از حزب فالانژ اسپانیا (ژنرال فرانکو) و حزب فاشیست ایتالیا (دوران موسولینی) و نیمه سیاسی ـ نیمه نظامی و یک حزب ناسیونالیسی مارونی ـ فنیقی است. کتائب به معنای گردان سربازان است.
2008 - بزرگترین تظاهرات خودجوش مردم، اما نتیجه هیچ!سیزده روز پس از پایان یک رشته تظاهرات و اعتراضهای صدها هزارنفری در گوشه و کنار کشور مکزیک برضد جرایم سازمان یافته، آدمربایی، قتل و قاچاق مواد مخدر ـ سیزدهم سپتامبر 2008 در حاشیه مکزیکو سیتی و بیخ گوش دولت در کنار یک بزرگراه و نه چندان دور از یک پارک ملی 24 جسد به دست آمد که به طریقه اعدام کشته شده بودند. همه اجساد با شلیک گلوله به مغرشان جان داده بودند و دست های برخی از آنان هم از پشت بسته بود. پلیس گفته بود که کار دسته های رقیب قاچاق موادمخدر است که به این ترتیب از یکدیگر انتقام می گیرند. مکزیک دیرزمانی است که مسیر انتقال مواد مخدر به ایالات متحده شده است. تظاهرات ضد جنایت در مکزیک (که در چند روز آخر آگوست 2008 برپا شده بود) پس از وعده رئیس جمهور این کشور که با جرائم سازمان یافته مبارزه خواهد کرد پایان یافته بود. این نخستین تظاهرات وسیع خودجوش و سراسری مردم معمولی برضد یک مشکل اجتماعی در طول تاریخ بشمار آورده شده است. کثرت جرم و جنایت، مکزیکی ها را مجبور به این اعتراض های گروهی کرده بود. برغم این اعتراضها و وعده های دولت، جنایات از این دست در کشور مکزیک ادامه یافته و در سال 2010 چند شهردار، رئیس پلیس، نامزد انتخاباتی و دادیار کشته شدند و این جرائم ادامه دارد.
کشف 24 جنازه در سپتامبر 2008 همچنین مصادف بود با سالروز تصرف مکزیکو سیتی توسط نیروهای دولت واشنگتن به فرماندهی ژنرال اسکات در سال 1847. تصرف این شهر دنباله دو سال جنگ دو کشور بود که بالاخره دولت مکزیک مجبور شد از دعاوی ارضی خود در قبال مناطقی در تکزاس و ... صرفنظر کند.
انتهای پیام/
کد خبر: 1110936 برچسبها اخبار روزمنبع: ایسکانیوز
کلیدواژه: اخبار روز چهاردهم سپتامبر 488 پیش از میلاد ایالات متحده مکزیکو سیتی سپتامبر سال رئیس جمهور کره شمالی آغاز شد کشته شد
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.iscanews.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسکانیوز» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۳۱۰۴۰۱۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
ماشاالله قصاب کیست و کجاست؟ (+عکس)
ماشاالله قصاب از جمله نامهایی است که با ماجرای اشغال سفارت آمریکا گره خورده و پس از فعالیتهای پر حرف و حدیثی در ابتدای انقلاب به یکباره کمرنگ و ناپدید شد. برخی خبرها حاکی از درگذشت او در دههی نود است.
مهدی یزدانی خرم، نویسنده، در صفحهی اینستاگرام خود نوشت:
یک لُمپنِ مرموز گم شده… به ماشاالله قصاب مشهور بود. مردی که نه کسی از گذشتهاش خبر داشت نه فهمید چه به سر او آمد. اما در خاطرات آدمهای اول انقلاب ۵۷ بعید است ناماش نیامده باشد.
به گزارش انصاف نیوز، یکی از مرموزترین چهرههایی که کمتر از یک سال بر میل خود راند و بعد گم شد!. میگویند فریدون فروغی فقید آن ضدابتذالِ کبیر ترانهی «حقه» یا همان «مشتی ماشالا» را دربارهی او خوانده که پر یراه هم به نظر نمیرسد. در غورم در تاریخ پی تمام گمشدهها میگردم. اما برخی از این گمشدهها چنان پررنگ بودهاند که شاید نباید گم میشدهاند، نمونهاش همین جناب که عکساش را کنار سالیوان آخرین سفیر آمریکا در ایران میبینید. ماشاالله کاشانیخواه.
در فضای وب چیز چندانی دربارهاش وجود ندارد. همینکه از ۲۵ بهمن تا اواخر تابستان سال ۵۸ مامور کمیتهی حفاظت از سفارت آمریکا میشود. در ماجرای دستگیری محمدرضا سعادتی که برای شوروی کار میکرد نقش ایفا میکند و بعد بیرونراندناش از سفارت (با سالیوان خیلی دوست شده بوده)! به دستگاه خلخالی میرود در حوزهی موادمخدر. اما ماشاالله خود اهل بخیه یا دقیقتر «بخیهها» بوده. جوری که نوشتهاند «خلخالی از دست او به تنگ آمدهبود»!
او رقیب محمد گاوینامی بوده که خود را به چریکهای فدایی منتسب میکرده و میخواسته سفارت آمریکا را در ۲۵ بهمن ۵۷ فتح کند که یزدی دستبهدامن قصاب میشود و خب قصاب گاو را زمین میزند و پیروز میدان میشود.
تاریخ پر است از آنان که از ناکجا آمدند اما حسابی اسب خود راندند. ماشاالله شد محبوب سفارت. پول میگرفت برای ویزاگرفتن. رشوه میگرفت برای ردکردن کسانیکه میخواستند از ایران بروند. او کاسب ترس، اضطراب و بینظمیای بود که درش میتازاند. جالب اینکه او «نفوذ» داشت و حتا وقتی ثابت شد در چند ماه قدرت چهها کرده و بحث محاکمهاش پیش آمد، گم شد.
مثل «زهرا خانم» آن زن انقلابی عاشق قطبزاده که ناگهان غیب شد. قصاب مرموز بود. چون از سویی صرفن عربدهکش نبود و از سویی دیگر اهل آرمان و ایدهئولوژی. تشنهی دیدهشدن بود. چهلوسه سال از گم شدن یا دقیقتر ناپدیدشدناش میگذرد. مُرده؟ در گوشهای کهنسال مشغول طی روزگار است؟ کشته شده؟ معلوم نیست و احتمالن معلوم هم نخواهدشد.
اما این مردِ زورمند با دارودستهاش در میانهی تاریخِ ما چه میکرد؟ چگونه رابطی شد بین آمریکاییها و روسها؟ چهگونه توانست مشتی ماشالای نوبری شود که گاو زمین بزند و بعدها از هر کس بپرسند بگوید «چیز چندانی از او نمیداند». قصابها تاریخ نمیسازند اما میتوانند بردهگانی شوند که تاریخ میخواهدشان…
محمد رحمانی، نویسنده در کامنتی برای این پست آقای یزدانی خرم نوشته است: مدتی در دههی شصت زندانی شده بود. هنگامی که در دههی نود به سراغش رفتم گفتند فوت شده است.
کانال عصر ایران در تلگرام