فرسوده‌ها در انتظار طرح تفصیلی
تاریخ انتشار: ۲۹ شهریور ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۳۱۶۰۲۲۷
همشهری آنلاین _ ثریا روزبهانی: به نوعی اغلب محله‌ها با این مشکل دست به گریبانند و برخی از محله ها حسابی گرفتار آن شده‌اند. در و دیوار فرسوده خانه‌های محله‌های قدیمی مانند «کن»، «باغ فیض»، «حصارک»، «مرادآباد» و «بهاران»، سال‌ها است که به نمای شهر و منطقه دهن کجی می‌کنند. هرچند شاید این موضوع در محله‌هایی مانند کن بیشتر و در محله‌هایی مانند «شهران» و «شاهین» کمتر یا پنهان‌تر باشد، اما سؤال اینجا است که چرا مالکان خانه‌های قدیمی که نمای آنها از بیرون گاهی شبیه به یک انباری یا محل متروکه ای درآمده است، برای تخریب و نوسازی منزل خود اقدام نمی‌کنند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
داخل کوچه بن‌بستی در حاشیه رودخانه «فرحزاد»، ۳ خانه قدیمی کنار هم قطار شده‌اند. خانه‌هایی که از بیرون به نظر می‌رسد عمر خود را کرده‌اند و دیگر نیاز به تخریب و نوسازی دارند. سراغ نخستین خانه می‌رویم. خانواده «جعفری» نزدیک به ۳۰ سالی می‌شود که در این خانه به اصطلاح کلنگی سکونت دارند. صاحب خانه می‌گوید: «به دلیل عرض کم بنا، تخریب و نوسازی این خانه فایده ندارد و تنها راه‌حل، تجمیع هر ۳ خانه با هم است. زیرا خانه ما عقب‌نشینی دارد. تخریب کردن خانه صرفه اقتصادی ندارد و از مساحت کلی آن برای ساخت خانه جدید وسعتی باقی نمی‌ماند. تنها راه‌حل، تجمیع هر ۳ خانه با هم است. اما یکی از همسایه‌ها قبول نمی‌کند و به توافق نمی‌رسیم.»
تجمیع؛ بهترین انتخابخانه سوم در کنج کوچه و بین ساختمان نوساز و خانه کلنگی قرار دارد. ساکن این خانه می‌گوید: «اگر شرایط فراهم شود می‌خواهم خانه پدری‌ام را تخریب و نوسازی کنم. برای تخریب و نوسازی باید با یکی از همسایه‌ها تجمیع کنیم. چند سال است که به فکر انجام این کار هستیم، اما هنوز موفق نشده‌ایم. مگر خودمان اقدام به ساخت کنیم. همچنین به دلیل باریک بودن کوچه تا نوسازی کامل همه خانه‌ها امکان، استفاده از کوچه غیرممکن است. به همین دلیل اختصاص دادن یک طبقه از بنا برای پارکینگ، خرج اضافه محسوب می‌شود.»
چند خانه قدیمی با ظاهری زشت و بدمنظر در میان یکی از کوچه‌ها محله «اندیشه» خودنمایی می‌کند. «مهین نوری» یکی از ساکنان خانه‌های فرسوده این محدوده است. او می‌گوید: «خانه‌های آپارتمانی دوست ندارم و همین خانه‌های حیاط‌دار و مستقل خودمان خوب است. در آپارتمان، افراد غریبه به خانه رفت‌وآمد دارند که این اصلاً درست نیست. این آپارتمان‌ها به درد نمی‌خورند. تا زنده‌ام خانه حیاط‌دار و مستقل خودمان را ترجیح می‌دهم.»
محله کن، یکی از قدیمی‌ترین محله‌های شهر تهران است. این محله هر ۳ عنصر ریزدانگی، نفوذناپذیری و ناپایداری موجود در بافت فرسوده را داراست. به گفته دبیر شورایاری، در این محله بیش از ۳ هکتار بافت فرسوده مصوب و بیش از ۸۰ هکتار بافت فرسوده در انتظار تصویب وجود دارد که این وسعت، بی‌توجهی مسئولان شهری را در سال‌های گذشته نسبت به نوسازی محله نشان می‌دهد. «علیرضا آقا بزرگی»، دبیر شورایاری محله کن، درباره وضعیت بافت فرسوده این محله می‌گوید: «در کن ساختمان‌هایی با قدمت ۳۰۰ تا ۴۰۰ سال وجود دارند که با بازسازی اندکی، هنوز هم‌محل زندگی مردم هستند.
متأسفانه نبود برنامه‌ریزی‌های جامع برای محله کن موجب شده است در طول سال‌های گذشته، هم بافت روستایی کن از بین برود و هم به موازات آن بافت شهری توسعه پیدا نکند. امروز مناطق عمده‌ای از محله کن جزو بافت فرسوده هستند که با تلاش‌های انجام شده، حدود ۳ هکتار از این بافت به‌عنوان بافت فرسوده شناخته شده‌اند. از سوی دیگر، چندین مانع بزرگ در چنین محله‌هایی وجود دارد. شهرداری نمی‌تواند جوازی صادر کند، چون سندی برای ملک‌ها وجود ندارد و مالکیت این املاک هنوز قطعی نشده‌اند. ریزدانگی قطعات نیز یکی از این مسائل است. باید این املاک تجمیع شوند تا معبر آزاد و بافت های فرسوده نیز نوسازی شوند.»
منطقه‌ای با کمترین تراکم بافت فرسوده«حسین کاملی خوزانی»، معاون شهرسازی و معماری منطقه ۵، به محله‌های دارای بافت فرسوده در منطقه اشاره می‌کند و می‌افزاید: «۹۲. ۶ % پلاک‌ها در منطقه ۵ نوسازی شده‌اند و رتبه منطقه بین مناطق پایتخت پس از منطقه ۲۲ در جایگاه دوم قرار دارد. برای نوسازی این بافت‌ها اقداماتی از سوی شهرداری صروت گرفته است که پیگیری و اخذ مصوبه کمیسیون ماده ۵ برای محله کن، محله حصارک و مرادآباد از سوی مشاور سازمان نوسازی در حال تهیه و ارسال به کمیسیون ماده ۵ است. فراوانی بافت مسکونی فرسوده به‌ترتیب در محله‌های کن، بهاران، اندیشه و حصارک بیشتر و مشهودتر است.
وضعیت خاک این منطقه در اغلب بخش‌ها، تیپ ۲ با رده خاک‌های درشت‌دانه به همراه مقادیری ریزدانه رسی و قسمتی از محدوده نیز تیپ ۳ (متوسط) است. در صورت وقوع زلزله در بافت فرسوده شاهد خسارات جانی و مالی جبران‌ناپذیری خواهیم بود. همچنین بر اساس مطالعات اجتماعی انجام شده و شواهد میدانی، ساکنان این محله‌ها با محرومیت‌های مواجه هستند که این موضوع با توزیع عدالت اجتماعی مغایرت اساسی دارد. به‌گونه‌ایی که سرانه‌های خدمات به شدت در این نقاط پایین‌تر از حد استاندارد هستند.»
تسهیلات و بسته‌های تشویقی برای صاحبان بافت‌های فرسوده در نظر گرفته شده است. او می‌گوید: «بسته تشویقی و تخفیف عوارض صدور پروانه ساختمانی مطابق ضوابط و مقررات جاری، واگذاری رایگان بن‌بست‌هایی که بر اثر تجمیع کارکرد خود را از دست می‌دهند به املاک مجاور، پرداخت تسهیلات ویژه بانکی (از سوی دولت)، کمک‌هزینه خدمات مهندسی (در صورت احراز شرایط مطابق دستورالعمل)، کمک‌هزینه اجرای نما (در صورت احراز شرایط مطابق دستورالعمل) و پرداخت کمک‌هزینه انشعابات به میزان ۵۰درصد برای پروژه‌های پیشتاز از سوی سازمان نوسازی (از طریق معماران حرفه‌ای و متخصص) از جمله تسهیلاتی است که برای نوسازی بافت‌های فرسوده به مالکان ارائه می‌شود.
متأسفانه باتوجه به هزینه‌های ساخت‌وساز، ضوابط طرح تفصیلی، نداشتن حداقل عرض گذر و حداقل اندازه قطعه میزان تراکم و طبقه در این محدوده، نظر سرمایه‌گذاران را به خود جلب نمی‌کند و برایشان جذاب نیست و ساکنان نیز سرمایه‌ای برای تخریب و نوسازی ندارند. از سوی دیگر، افزایش هزینه ساخت‌وساز و شرایط نامناسب اقتصادی مالکان این محدوده‌ها سبب شده است تا آنها تمایلی به تخریب و نوسازی نداشته باشند. از سال ۱۳۸۹ تا کنون، ۱۸ درصد پلاک‌های بافت فرسوده تجمیع شده‌اند.»
ارسال طرح تفصیلی بافت فرسوده کن به کمیسیون ماده ۵ طرح تفصیلی کن در حال تدوین و ارسال به کمیسیون ماده ۵ است و مدیران شهری و شهروندان، منتظر تأیید و تصویب این طرح هستند تا براساس آن نوسازی بافت‌های فرسوده منطقه را در دستور کار قرار دهند.
«محمود کلهری»، شهردارمنطقه ۵، درباره طرح تفصیلی بافت فرسوده محله به‌ویژه محله‌کن می‌گوید: «ترغیب مالکان بناهای تاریخی برای مرمت و نگهداری از میراث تاریخ کهن و محدوده کن، از دیگر آثار مثبت اجرای طرح تفصیلی کن است. طرح حفاظت، صیانت و ساماندهی باغ‌های کن شامل محدوده خیابان «مرادی»، باغ‌ها و زمین‌های «لورکان»، «باغ میر»، «بهاران»؛ محدوده ساخته شده غرب بلوار «تعاون»، محله بافت فرسوده کن، باغ های به هم پیوسته حاشیه رودخانه کن معروف به «باغ‌های به هم پیوسته خرمالو»، محدوده «شهر سنگ» و پارک طبیعت «کوهساران» است که هرکدام از این پهنه‌ها ضوابط خاص خود را دارند.
با تلاش مجموعه شهرداری تهران و سازمان‌های وابسته و مرتبط، این طرح در سامانه جامع «اطلاعات مکانی شهر تهران»، بارگذاری و این امکان برای شهروندان فراهم شده است که با در دست داشتن سند مالکیت، مدارک و مستندات به دفاتر «خدمات الکترونیک» برای تشکیل پرونده مراجعه کنند. همچنین بخش‌هایی از طرح که نیازمند تصویب در کمیسیون ماده ۵ است، به‌زودی قابل اجرا خواهد بود.»
تشکیل تعاونی‌های محلی، الگویی موفقمعاونت شهرسازی و معماری منطقه درباره راهکار شهرداری برای کاهش بافت فرسوده و گسترش نوسازی و می‌گوید: «بافت‌های فرسوده مانند شمشیر دولبه در شهر تهران عمل می‌کنند. با توجه به گسترش شهر و نیاز ساکنان و شهروندان تهرانی به مسکن، بافت‌های فرسوده هم فرصتی برای احیا و بازآفرینی شهری است. همچنین این محدوده‌ها ارزشمندترین بافت‌های شهری محسوب می‌شوند و ارزش‌های فرهنگی اصیل زیادی برای شهرها دارند. این محله‌ها در طول زمان با فرسودگی مواجه شده و شادابی و سلامت خود را از دست داده‌اند. با توجه به مطالب فوق، امکان استفاده از ظرفیت‌های سرمایه اجتماعی و مشارکت خود شهروندان در نوسازی بافت فرسوده و تشکیل تعاونی‌های محلی می‌تواند الگوی موفقی برای بهسازی ایفا کند.
«باغ فیض» محله‌ای به نسبت قدیمی است که در آن می‌توان خانه‌های قدیمی بسیاری را یافت. بیش از ۶۰ سال از عمر محله باغ فیض می‌گذرد. در واقع اگر عمر مفید هر بنا را در شهر تهران ۴۰ سال در نظر بگیریم، این محله از ۲۰ سال پیش فرسوده محسوب می‌شود. ساختمان‌ها از رنگ و رو افتاده‌اند، سیستم‌های برق کشی، لوله‌کشی آب و فاضلاب نوسازی نشده‌اند و پی‌های ساختمان استحکام گذشته خود را ندارند. معابر کمتر از ۶مترمربع موجود در خیابان ناطق نوری، کوچه بخشی، کوچه یکم و محدوده کوچه‌های اطراف مسجدجامع از نقاط فرسوده و دارای بافت ناپایدار محله باغ فیض به شمار می‌روند.
نمای اسلامی ـ ایرانییکی از مشکلات اصلی بافت‌های فرسوده منطقه به ظاهر آنها بر می‌گردد. نمای اغلب خانه‌ها نه تنها چشمنواز نیست بلکه حسابی توی ذوق می‌زند. فرسودگی و ناهماهنگی نماها از جمله مواردی است که باید برطرف شود. بر همین اساس، طراحی نمای ساختمان‌ها بر اساس الگوی اسلامی _ ایرانی در قالب یک پروژه میان مدت در دستور کار شهرداری قرار گرفته است.
جلوگیری از ریزدانگی و تجمیع‌های سلیقهایمشکلات و معضلات بافت مسکونی به مواردی مانند «نما» محدود نمی‌شود. ریزدانگی از دیگر مشکلات اصلی این محله به شمار می‌رود. برای همین شهرداری پروژه‌های کوتاه‌مدت تجمیع پیشنهادی با هدف جلوگیری از ریزدانگی و تجمیع‌های سلیقگی را در دستور کار خود قرار داده است.
گرفتن سند برای املاک فاقد سند ثبتیبعضی از املاک محله کن و حصارک فاقد سند ثبتی هستند. از این‌رو شهرداری در قالب یک طرح میان مدت در زمینه گرفتن سند شش دانگ برای املاک بدون سند ثبتی که در محله پخش هستند، اقدام می‌کند.
حمایت از بخش خصوصینوسازی بافت فرسوده با توجه به خانه‌های تو در تو، بسیار پر هزینه و زمانبر است. این کار تنها با مشارکت بخش خصوصی امکان‌پذیر خواهد بود. از این‌رو ترغیب و حمایت از سرمایه‌گذاران بخش خصوصی برای سرمایه‌گذاری در نوسازی و ارتقای کیفیت ساخت‌وساز در محله از جمله برنامه‌ها و سیاست‌های کوتاه‌مدت شهرداری برای توسعه محله‌ها است.
تجهیز به امکانات امدادی و امنیتیمحلههایی مانند حصارک، مرادآباد و اندیشه با توجه به بافت شهری و امکانات و تجهیزات موجود در برابر حوادث، بسیار آسیب‌پذیر و شکنده هستند. سازماندهی و تجهیز فضاهای دولتی، عمومی و خدماتی از جمله مدارس به وسایل و امکانات امدادی و امنیتی در قالب یک پروژه کوتاه‌مدت در محله اجرا می‌شود.
نوسازی و عقب‌نشینی‌های طرح تفصیلینوسازی بافت فرسوده محله از سیاست‌های و برنامه‌های اصلی شهرداری برای محله‌های دارای بافت ناپایداراست. نوسازی و عقب‌نشینی‌های طرح تفصیلی شامل شناسایی پلاک‌های قابل تجمیع و تسهیل فرایند نوسازی در محله است که منجر به عقب‌نشینی املاک و بازگشایی معابر خواهد شد.
محله‌های کن، «بهاران»، «اندیشه» و «حصارک» از فرسودگی کالبدی و زیرساختی رنج می‌برند. در همین راستا باید هر نوع عامل بازدارنده در زمینه نوسازی بافت فرسوده را برطرف کنیم. «امیرحسین ابوالفتحی»، کارشناس شهرسازی و معماری، به مشخصه‌های بافت فرسوده در محله‌های منطقه ۵ اشاره می‌کند و در این‌باره توضیح می‌دهد: «یکی از مشخصه‌های اصلی بافت‌های فرسوده این منطقه، عدم برخورداری این بافت‌ها از معابر و کوچه‌های استاندارد و عریض است. کوچه‌های این بافت‌ها از سال‌های دور چنان طراحی شده‌اند که به زحمت ۲ نفر از آنها عبور می‌کنند.
آنها اغلب مال رو بوده‌اند. بسیاری از معابر دیگر این بافت‌ها نیز آنقدر پیچ و خم و دست‌انداز دارند که عبور هر وسیله نقلیه و حتی دوچرخه و موتورسیکلت نیز از این کوچه‌هاکاری دشوار است. به این‌ترتیب امکان انتقال ماشین‌آلات سنگین، نخاله‌ها و مصالح ساختمانی برای تخریب و نوسازی بافت‌های فرسوده به‌ویژه در ملکی که درست در میان این بافت‌ها قرار دارد، کاری سخت و شاید غیرممکن باشد. تنگ بودن معابر در این‌گونه بافت‌ها، یکی از شاخصه‌های ۳ گانه در شناسایی بافت‌های فرسوده است.
به گونه‌ای که حداقل ۵۰درصد از معابر واقع در این بافت‌ها، عرضی کمتر از ۶مترمربع دارند. مساحت‌های زیر ۲۰۰مترمربع و نداشتن مقاومت در برابر زلزله، از شاخصه‌های دوم و سوم بافت‌های فرسوده شهری هستند. از سوی دیگر، شیب و سطح تراز کوچه‌ها نیز استانداردهای لازم را ندارند. میزان شیب در برخی کوچه‌های محدوده شمالی محله‌ها در مقایسه با محله‌های پایین‌تر، بیشتر است. به همین دلیل در زمان بارندگی، آب از بالا دست به محدوده پایین‌تر سرازیر می‌شود. همچنین در فصول بارندگی و یخبندان، امکان تردد آسان و ایمن از این معابر بسیار سخت است.
از سوی دیگر، در هنگام بروز حوادث غیرمترقبه نیز عبور سریع و بی‌دردسر برای ناوگان‌های امدادی شهر مانند آمبولانس، اورژانس، آتش‌نشانی و پلیس نیز دشوار خواهد بود. بنابراین، نخستین گزینه و هدف از نوسازی و بازسازی بافت‌های فرسوده، تعریض معابر و راه‌های دسترسی سریع به نقاط آسیب دیده است. همچنین تأمین روشنایی گذرها، رفع مشکل حفاری و انشعابات آب و برق و گاز، تعیین تکلیف محدوده اراضی بدون مالک و بایر، ساخت‌وسازها و ساماندهی فعالیت‌های ناسازگار (مشاغل مزاحم) از جمله موضوع‌هایی هستند که علاوه برنوسازی بافت فرسوده باید به آن توجه شود.»
کد خبر 627655 برچسب‌ها بافت فرسوده منطقه ۵ همشهری محله نوسازیمنبع: همشهری آنلاین
کلیدواژه: بافت فرسوده منطقه ۵ همشهری محله نوسازی برای تخریب و نوسازی نوسازی بافت فرسوده کمیسیون ماده ۵ شهرسازی و معماری بافت های فرسوده بافت فرسوده فرسوده منطقه بافت ها سوی دیگر طرح تفصیلی شهر تهران عقب نشینی محله هایی کوچه ها محله کن منطقه ۵ شده اند باغ فیض خانه ها سال ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.hamshahrionline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «همشهری آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۳۱۶۰۲۲۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
آرزوهای شیرین برای محله‌ای در دروازه تاریخ / «دروازه ری» در انتظار لباس نو
محله دروازه ری قم که خاستگاه ۱۲۸ شهید و بزرگانی همچون سردار موسوی فرمانده ارتش جمهوری اسلامی بوده، این روزها در انتظار پوشیدن لباسی نو بر تن کهنه و زخم خورده خویش است.
به گزارش خبرگزاری ایمنا از قم، ری، تهران، ساوه، اصفهان، کاشان؛ از هر سوی که زائران برای تشرف به حرم مطهر بانوی کرامت قصد ورود به شهر قم را داشتند، باید از دروازه‌ای در باروی شهر وارد می‌شدند که به «دروازه ری» معروف بود.
دروازه ری که احتمالاً کهن‌ترین دروازه قم قبل از احداث جاده ناصری از مسیر علی‌آباد به قم و شاهراه ارتباطی شهر با ری و تهران محسوب می‌شده، تا سال ۱۳۲۱ هنوز پابرجا بوده است.
اگر در اسناد تاریخی که جست‌وجو کنید، المان هویتی دروازه ری را خواهید دید. یک بنای ساده و گنبدی که نشان از تاریخ پرفرازونشیب شهر قم دارد و کاروان‌های اهل دانش و زیارت در سفر به قم را به سمت این شهر راهنمایی می‌کرده است.
محله دروازه ری و نوبهار (چاله کاظم) پیش‌ازاین، مزرعه سعدآباد را در خود داشت و مقبره «خواجه اباصلت» از یاران امام رضا (ع) را در خود جای داده بود که هنوز هم وجود دارد.
از جمله ازدست‌رفته‌های محله دروازه ری می‌توان به «گذر ری» اشاره کرد که جایش در محله خالی است. این گذر سه یا چهارطاق چشمه‌ای داشته که به میدان کهنه و پامنار متصل می‌شده است. گفته می‌شود گذر حدود ۴۰ سال پیش تخریب شده و موجب شده است شکل و شمایل کنونی این محله چندان تاریخی و هویتی نباشد.
از پیشه‌های قدیم مردم این محل که در گذر هم نشانی داشت، می‌توان به نمک‌کوبی اشاره کرد. اهالی معاصر این محله هرچند آثاری از برج و باروی دروازه ندیده‌اند، اما زیبایی گذر و گاراژی که اتوبوس‌های راه پیموده از دشت مسیله به آن وارد می‌شد را به خاطر می‌آورند.
این محله تا سال‌ها در برزخی از دشت‌های سرسبز و باغات انگور و کوره‌های آجرپزی محلات مجاور قرار داشت، گویی دروازه‌ای میان بهشت و جهنم بود. در بیرون گذر هرچند شهر تا سال‌ها در حال تغییر و گذر از سنت به مدرنیسم بود، اما قطار مدرنیسم دیرتر و ناقص‌تر به دروازه ری رسید و غبار فرسودگی را بر تن این محله برجای گذاشت.
مهم‌ترین مشکل محله ناتمام ماندن خیابان و ترافیک ناشی از آن است که به تعبیر اهالی، محله را شبیه به مناطق جنگ‌زده کرده است. حداقل می‌شد از این بناهای تخریب شده به عنوان فضای عمومی استفاده کرد.
احمد اشعری، کارشناس حوزه شهرسازی از جمله کسانی است که روی مشکلات محله دروازه ری کار علمی انجام داده است و آن را از نظر گونه بافت‌شناسی «بافت ناکارآمد میانی» دسته‌بندی می‌کند.
به گفته وی، محله دروازه ری در خط مرزی بافت تاریخی ۳۰۰ هکتاری قم قرار دارد که در گذشته اراضی کشاورزی و کوره‌پز خانه بوده، اما از سال ۱۳۳۵ به تدریج سکونت در آن اتفاق افتاده است.
محله دروازه ری بر اساس سرشماری سال ۹۵ حدود ۱۴ هزار و ۷۰۰ نفر جمعیت دارد و چهار هزار خانواده در آن زندگی می‌کنند. ۲۵ درصد ساکنان محله دروازه ری، از اتباع هستند.
محور این محله در طرح تفصیلی، چهار طبقه دیده شده و قرار است انواع کاربری‌های خدماتی در آن لحاظ شود. این خیابان هم‌اکنون ۶۴ نوع فعالیت اقتصادی و خدماتی را در خود جای داده است و بخشی از این فعالیت‌ها نیز سازگاری مناسبی با محله ندارد.
این کارشناس حوزه شهرسازی معتقد است برای مرهم گذاشتن بر این زخم نیمه‌باز باید پروژه تملک خیابان دروازه ری را تکمیل کرد، اما در عین حال باید تلاش کنیم تا کارکرد محلی و انسجام اجتماعی در این محله حفظ شود.
اشعری با اشاره به وجود فضاهای بلاتکلیف در محله و در جریان تملک نیمه‌تمام بدنه خیابان، می‌گوید: با هزینه اندک می‌توان این فضاهای بلاتکلیف را به مکانی برای توقف اهالی تبدیل کرد.
وی با اشاره به وجود بعضی کاربری‌های ناسازگار در این محله عنوان می‌کند: با تملک چند پلاک می‌توان برای اهالی مسکن تولید و الگوی صحیح توسعه محله را تدوین کرد.
از جمله پیشنهادهای مشاور برای این محله، تملک آب‌انبار حاج رئیس به‌عنوان یک عنصر هویتیِ واقع در آن و اضافه کردن یک عنصر دروازه‌ای در محل طاق قدیم برای ارتقای هویت محلی بود که با پای‌کار نیامدن اداره کل میراث فرهنگی، معطل مانده است.
این کارشناس شهرسازی معتقد است یک سری از کاربری‌های ناکارآمد همچون مصالح‌فروشی و حمام متروکه در این محله باید برای تأمین خدمات عمومی به کار گرفته شود.
فرایند اجرایی شدن بازآفرینی محله دروازه ری تا امروز بدون تغییر در این تصمیم‌گیری پیگیری شده است، اوایل سال ۱۴۰۲ شهردار قم اعلام کرد که این پروژه در اولویت تملک با همان عرض ۱۸ متر است.
محمدحسین علی‌اکبری، مدیر منطقه یک شهرداری قم، مرداد سال گذشته در توضیح مشکلات و چالش‌های بازگشایی محله دروازه ری به ریزدانگی املاک این محله اشاره کرد که توافق با مالکان را دچار مخاطره می‌کند.
مساحت پایین املاک تجاری و کوچک بودن آنها یکی دیگر از معضلات تملک در این پروژه است، چراکه این املاک وسیله امرارمعاش اهالی است، اما ارقام تملک به نحوی نیست که ملک تجاری دیگری جایگزین آن شود، از طرفی بسیاری از ملک‌ها جنوبی‌ساز یا به صورت مشاع است که فرایند تملک را دچار چالش می‌کند.
از طرفی به گفته این مسئول شهرداری قم، بخشی از این محله در بافت تاریخی قرار دارد و بهسازی آن نیازمند مشارکت سازمان میراث فرهنگی است.
با این همه تاکنون نزدیک به ۴۰ قطعه در محله دروازه ری تملک و تخریب شده و جدول‌گذاری و ساخت محور نیز در حال انجام است. گام بعدی احداث مرکز فرهنگی و فضای سبز کوچک این محله توسط شهرداری قم است که می‌تواند امید را به رگ‌های محله بازگرداند.
مدیر منطقه یک شهرداری قم در پاسخ به ابهاماتی درباره عرض محور دروازه ری، عرض ۱۸ متری را مصوبه طرح تفصیلی شهر قم می‌داند که با توجه به قرار گرفتن نیمی از محله در محدوده بافت تاریخی، شهرداری بر سر اجرای همین مقدار نیز با سازمان میراث فرهنگی دچار چالش است.
آذرماه سال ۱۴۰۲ بود که دفتر تسهیل‌گری محله دروازه ری تشکیل و در مسجد این محله جلسات با اهالی برگزار شد. مفهوم احداث دفتر تسهیل‌گری این است که بهسازی یک محله را تنها کالبدی نبینیم بلکه باید به مسائل اجتماعی و اقتصادی به‌صورت توأم با موضوعات کالبدی و عمرانی توجه کرد.
در روزهای اخیر تصاویری در فضای مجازی رد و بدل می‌شود که نشان دهنده ادامه تملک و تخریب بعضی املاک در مسیر خیابان ۱۸ متری این محله است.
نقش ویژه محله دروازه ری در روزهای دفاع مقدس و تقدیم ۱۲۸ شهید به کشور، حضور مشاهیری همچون امیر موسوی فرمانده ارتش جمهوری اسلامی و وجود جمع بزرگی از ایثارگران انقلاب اسلامی و جنگ از نقاط قوت و سرمایه‌های اجتماعی این محله است که می‌توان با پررنگ کردن این نقش، به بهبود مشارکت اجتماعی برای حل معضلات آن کمک کرد؛ مسجد فعال و اهالی دغدغه‌مند که روزهای بهتری برای محله‌شان آرزو می‌کنند، از سرمایه‌های ارزشمند این محله است.
یکی دیگر از سرمایه‌ها و دارایی‌های محله، تنوع قومیت‌ها و ملیت‌ها است که می‌تواند فرصت تلقی شود. شبکه خویشاوندی، مهارت‌های فنی، همچنین وجود عناصری همچون آب‌انبار و مسجد از دیگر سرمایه‌های محله است.
پای صحبت قدیمی‌ها که بنشینی، خاطرات جالبی از روزگار گذشته محله دروازه ری دارند. از گاراژی که محل تردد مسافران به قم بود و روستانشینان و عشایر کلکو از دشت مسیله به آن می‌رسیدند. از پرده‌خوانان و پهلوانان که هرازگاهی بساط خود را در میانه محله به پا می‌کردند و بوی نان سنگک تازه و دود کبابی که زیرگذر به مشام می‌رسید.
شاید امروز بخشی از این خاطرات دیگر رنگ‌باخته باشد، اما می‌توان دروازه ری را طوری بازسازی کرد که اصالتش به یادگار بماند و اهالی‌اش همچنان پایبند این محله باشند.
کد خبر 746803
خودکشی از رزیدنتها به پزشکان رسیده؛ چرا دکتر سمیرا آلسعیدی خودکشی کرد؟/ «خودکشی پزشکان بهمثابه یک انتحار اجتماعی است»