به نقل از «آفتاب»

چشم‌انداز روابط ایران و آذربایجان پس از تنش اخیر| پشت پرده ماجرا چیست؟

تاریخ انتشار: ۷ مهر ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۳۲۴۴۷۶۰

آفتاب‌‌نیوز :

نشریه "اوراسیا ریویو" در گزارشی درباره چشم‌انداز روابط ایران و جمهوری آذربایجان پس از تنش اخیر رخ داده میان دو کشور می‌نویسد: "روابط جمهوری آذربایجان با ایران همسایه بزرگ‌تر آن کشور در جنوب از زمان پایان جنگ سال گذشته باکو با ارمنستان در حال تغییر و نوسان بوده است.

به گزارش آفتاب‌نیوز؛ تازه‌ترین تحول در این رابطه از زمانی آغاز شد که باکو در جاده‌ای در جنوب ارمنستان که اکنون توسط نیرو‌های آذربایجانی تحت تصرف درآمده از رانندگان ایرانی پولی تحت عنوان عوارض از مسافران خارجی را دریافت می‌کند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

در ابتدا، دولت ایران حتی پس از تایید این اقدام از سوی پلیس و گمرگ جمهوری آذربایجان سکوت کرد. رسانه‌های ارمنستان گزارش داده‌اند برخی از کامیون‌های حامل سیمان از ایران به ایروان و استپاناکرت (پایتخت جمهوری خودخوانده آرتساخ در قره باغ) هدف اصلی نیرو‌های آذربایجانی برای اخذ عوارض بوده‌اند.

این منطقه از نظر بین المللی به عنوان بخشی از جمهوری آذربایجان برسمیت شناخته شده است، اما از زمان اولین جنگ بین دو طرف ارمنستانی و آذربایجانی در دهه ۹۰ میلادی تحت کنترل نیرو‌های ارمنی درآمده بود.

سخنگوی وزارت کشور آذربایجان اخیرا تایید کرده که رانندگان ایرانی به دلیل ورود غیرقانونی به خاک جمهوری آذربایجان از طریق ارمنستان بازداشت شده‌اند. جمهوری آذربایجان مدتهاست این موضوع را مطرح می‌کند که ورود به قره باغ از طریق ارمنستان به معنای عبور غیرقانونی از مرز است.

هنوز سرنوشت رانندگان ایرانی مشخص نیست. "حسین امیرعبداللهیان" وزیر خارجه ایران در اظهاراتی معنادار از ورود "طرف ثالث" به رابطه ایران و جمهوری آذربایجان سخن گفته که اشاره‌اش به اسرائیل، دشمن ایران است که رابطه گرمی با باکو دارد.

تنش میان باکو و تهران با مانور نظامی دریایی که به طور مشترک توسط ترکیه و جمهوری آذربایجان در دریای خزر صورت گرفته، تشدید شده است. وزارت خارجه ایران این رزمایش را نقض کنوانسیون بین المللی ممنوعیت ورود نیرو‌های خارجی به دریا‌ها تعبیر کرده است.

تحلیلگران آذربایجانی اما می‌گویند که ایران تنها کشور ساحل دریای خزر است که این کنوانسیون را تصویب نکرده است. پس از آن، ایران مانور نظامی‌ای را در نزدیکی مرز خود با جمهوری آذربایجان برگزار کرد.

نمایندگان مجلس ایران با اشاره به حمایت ترکیه از جمهوری آذربایجان در جنگ اخیر آن کشور علیه ارمنستان گفته‌اند که جمهوری آذربایجان با "دوپینگ ترکیه" بر ارمنستان پیروز شد و با اظهاراتی، چون "حرف‌های مقام‌های جمهوری آذربایجان بزرگتر از اندازه و ظرفیت آنان است" و یا آنکه "سن کشور شما کم‌تر از جوان‌ترین نماینده مجلس ماست" سعی در کوچک نشان دادن ظرفیت‌ها و توان باکو داشته‌اند.

در باکو، دولت جمهوری آذربایجان تلاش دارد از موضوع ورود کامیون‌های ایرانی به قره باغ برای تحریک افکار عمومی استفاده کند. جنگ اخیر قره‌باغ و دست بالا پیدا کردن باکو سبب شد تا جمهوری آذربایجان به کریدور لاچین، راهی که ارمنستان را به قره باغ متصل می‌کند دسترسی پیدا کند و جاده‌ای را که از دید باکو باعث عبور غیرقانونی از مرز‌ها می‌شود را تحت کنترل داشته باشد. باکو مدعی است برخی از کامیون‌های ایرانی با استفاده از پلاک‌های ارمنی سعی در پنهان‌سازی هویت خود داشته‌اند.

"الدار ممدوف" تحلیلگر مسائل سیاسی می‌گوید علیرغم آنکه در پوشش رسانه‌های آذربایجانی اینگونه القا می‌شود که ایران در جنگ جانب طرف ارمنستانی را گرفته است، این موضوع واقعیت ندارد و یک سوء‌تفاهم است. ممدوف در مصاحبه با "اوراسیا ریویو" می‌گوید: ایران از تمامیت ارضی جمهوری آذربایجان در سطح رهبری سیاسی و مذهبی حمایت کرده است. زمانی که آذربایجانی‌ها ایران را متهم به طرفداری از ارمنستان می‌کنند باید این موضوع را در نظر داشته باشد که باکو با اسرائیل رابطه‌ای نزدیک دارد. در باکو ایده "آذربایجان جنوبی" تبلیغ می‌شود که خود تهدیدی برای امنیت و تمامیت ارضی ایران است. در جمهوری آذربایجان این ایده جدایی‌طلبانه تبلیغ می‌شود که آذری‌های ایران باید از دست ایران "آزاد" شوند".

"ممدوف" می‌افزاید: تنش‌های اخیر روی داده بین دو کشور، روابط آن دو کشور را به طور اساسی تغییر نخواهد داد. ایران در حوزه قفقاز با دقت و احتیاط گام بر می‌دارد. نیازی به بی‌ثبات‌سازی مرز‌های شمالی نیست. علاوه بر تمام چالش‌هایی که در حال حاضر در خلیج فارس، عراق و افغانستان وجود دارند ایران علاقه‌ای به درگیر تنش شدن در حوزه قفقاز ندارد.

منبع: آفتاب

کلیدواژه: روابط ایران و آذربایجان ارمنستان جمهوری آذربایجان قره باغ

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت aftabnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «آفتاب» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۳۲۴۴۷۶۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

عدم تمایل جمهوری آذربایجان به روند ادغام در اروپا

به گزارش تابناک به نقل از تسنیم، یکی از رویدادهای در دستور کار سیاسی این هفته قفقاز جنوبی، سفر صدیر جپاروف رئیس جمهوری قرقیزستان به جمهوری آذربایجان بود.

گفتگوهای صدیر جپاروف با الهام علی‌اف رئیس‌جمهور آذربایجان در چارچوب این سفر را می‌توان به عنوان گسترش روابط دوجانبه و همکاری چندجانبه یاد کرد.

در این سفر 18 سند بین جمهوری آذربایجان و قرقیزستان امضا شد. بر اساس مفاد آن اسناد، می‌توان گفت که دو کشور بر دیدگاه پویایی روابط اقتصادی-تجاری و حمل‌ونقل تأکید دارند.

الهام علی‌اف رئیس‌جمهور آذربایجان طی کنفرانس مشترک با همتای قرقیزستانی خود برای مطبوعات اعلام کرد: ما به طور گسترده در بخش انرژی و حمل‌ونقل بحث کردیم. ما در اینجا پتانسیل زیادی را می‌بینیم. ما علاقه‌مند به پروژه‌های سرمایه‌گذاری انرژی‌های تجدیدپذیر در قرقیزستان هستیم. در مورد بخش حمل‌ونقل، پروژه‌های حمل‌ونقل بزرگ و ساخت راه‌آهن در قرقیزستان و آذربایجان در حال اجرا هستند. البته در حال حاضر لازم است رایزنی‌ها در زمینه دیجیتالی شدن مسیرهای حمل‌ونقل و توافق بر سر سیاست تعرفه آغاز شود. ما باید مسیر اروپا را از طریق دریای خزر، آسیای مرکزی نه‌تنها از نظر مسافت، بلکه از نظر جذابیت تجاری نیز راحت کنیم.

صدیر جپاروف نیز گفت: در این مذاکرات دورنمای فعالیت متقابل دو کشور در خصوص توسعه کریدورهای حمل‌ونقل بین‌المللی از آسیای مرکزی و قفقاز جنوبی مورد بحث و بررسی قرار گرفت.

این اظهارات حاکی از آن است که طرفین در حال بررسی زمینه‌های منطقه‌ای گسترده‌تر در فضای ژئوپلیتیکی هستند و در عین حال بر اهمیت حمایت از یکدیگر در روابط دوجانبه و سازمان‌های بین‌المللی تأکید دارند.

تراب رضایف کارشناس سیاسی آذری در مورد توسعه روابط جمهوری آذربایجان با قرقیزستان در مصاحبه با خبرگزاری ترند گفت: جمهوری آذربایجان در واقع آشکارا اعلام کرده که ما دیگر از روند ادغام در اتحادیه اروپا حمایت نمی‌کنیم.

وی تأکید کرد: مسیر آینده ما از طریق ادغام با کشورهای تُرک است. روابط سیاسی، اقتصادی و نظامی بین آذربایجان و ترکیه برقرار است. ما با قزاقستان و ترکمنستان در زمینه انرژی، حمل‌ونقل و لجستیک همکاری داریم. در 2 سال گذشته، گردش تجاری بین کشورهای تُرک بیش از دو برابر شده است.

این کارشناس سیاسی خاطرنشان کرد: روابط اقتصادی و سیاسی با قرقیزستان هنوز ضعیف است. ما در تلاش برای بهبود روابط سیاسی و اقتصادی با قرقیزستان در آینده هستیم. علاوه بر این، بین کشورهای ما در مسائل تاریخی، ملی، فرهنگی و مذهبی ارتباط وجود دارد. استقبال از رئیس‌جمهور الهام علی‌اف در سفرهایش به قزاقستان، ازبکستان و قرقیزستان نشان داد که روابط با کشورهای تُرک مبتنی بر پیوند اخلاقی است. به همین ترتیب، به ویژه مهم است که یادآوری کنیم که رؤسای جمهور قزاقستان و ازبکستان در طول سفرهای خود به آذربایجان، مدرسه‌ای در قره‌باغ ساخته و از زیرساخت‌ها حمایت می‌کنند. قرقیزستان نیز در کار ساخت‌وساز در سرزمین‌های آزاد شده آذربایجان مشارکت خواهد کرد. برداشتن چنین گامی از طرف قرقیزستان برای ما اهمیت ویژه‌ای دارد. در همین زمان بنای یادبود چنگیز آیتماتوف در آذربایجان برپا شد. این به روابط ملی، فرهنگی و ادبی نیز کمک می‌کند.

«آقشین کریموف» در روزنامه «کاسپی» در این خصوص می‌نویسد: برای روشن شدن بیشتر موضوع باید گفت که قرقیزستان را نمی‌توان کشوری بسیار قوی از نظر قدرت نظامی و شاخص‌های اقتصادی دانست. اما عضویت بیشکک در سازمان کشورهای تُرک (TDT) سود اقتصادی، سیاسی و ژئوپلیتیکی بیشتری برای آن به همراه دارد. آذربایجان و متحد راهبردی آن ترکیه نقش عمده‌ای در شکل‌گیری این وضعیت دارند. هدف پشت سر هم باکو-آنکارا محافظت قابل‌توجه از دولت‌های تُرک در کشورهای آسیای مرکزی، از جمله قرقیزستان، از عواقب رقابت غرب، روسیه و چین از نظر منافع مشترکشان است.

آقشین معتقد است: بنابراین، علاوه بر تقویت هویت سازمان کشورهای تُرک در قرقیزستان، نشان دادن علاقه به ثبات سیاسی و امنیت پایدار در این کشور بسیار مهم است. کشور آذربایجان به رهبری الهام علی‌اف از ثبات و امنیت در همه مناطق حمایت می‌کند. با این حال، در بحبوحه تشدید رقابت تمرکز جهانی قدرت، بسیاری از مناطق در معرض مداخله خارجی قرار دارند. وضعیت سیاسی و امنیتی قرقیزستان نیز حساس است و خطر تحت فشار قرار گرفتن در بحبوحه رقابت قدرت را از دست نداده است. بنابراین، نیاز به افزایش توجه به پروژه‌های سرمایه‌گذاری در مقیاس بزرگ برای تضمین ثبات سیاسی، اقتصادی و امنیتی در قرقیزستان وجود دارد. به همین دلیل، تصادفی نیست که الهام علی‌اف و صدیر جپاروف مواضع خود را در مورد سبد سرمایه‌گذاری در پرتو همکاری‌های اقتصادی-تجاری و حمل‌ونقل متقابل بیان کردند.

وی تأکید می‌کند: البته نمی‌توان تقویت اهرم اقتصادی چین در منطقه آسیای مرکزی را نادیده گرفت. پکن سرمایه‌گذاری‌های اقتصادی قابل‌توجهی را در آسیای مرکزی به عنوان بخشی از طرح کمربند و جاده انجام می‌دهد و فرصت‌های قابل‌توجهی برای توسعه زیرساخت‌ها ارائه می‌دهد. آخرین نمونه از آن برای دولت بیشکک، پروژه راه‌آهن چین- قرقیزستان- ازبکستان است. در حال حاضر، توجه به پروژه راه‌آهن چین، قرقیزستان، ازبکستان، خزر و ایجاد فرصت برای افزایش گردش کالا می‌تواند به عنوان یک اولویت مهم در خط باکو-بیشکک تلقی شود. بنابراین، قرقیزستان باید به چالش‌های قرار دادن این کشور در یک تعادل سالم قابل‌توجه در زمینه روابط با آذربایجان و نمایندگی در سازمان کشورهای تُرک نگاه کند. از این منظر می‌توان گفت که نظم سیاسی سازمان کشورهای تُرک از نشان دادن رویکرد چند بعدی خود بین روسیه-غرب-چین ابایی ندارد. زیرا بسیاری از پروژه‌ها در منطقه از جمله کریدور حمل‌ونقل ترانس خزر (دالان میانی) بر فرصت‌های ژئوپلیتیک چین تمرکز دارند. این افزایش توجه بدون شک غرب و روسیه را تا حد امکان بر روی رقابت شدیدتر با یکدیگر متمرکز می‌کند. با این حال، تمرکز بر جهت‌گیری غربی نخبگان سیاسی قرقیزستان از وابستگی اقتصادی یک‌طرفه جلوگیری می‌کند و جذب سرمایه‌گذاری خارجی مستقیم یا غیرمستقیم را تسهیل می‌کند.