داستان شگفت‌انگیز سفر «خیرات‌خان» به مشهد و ساخت مدرسه ماندگار او/ زائری که مجاور شد

به گزارش خبرگزاری فارس از مشهد به نقل از آستان نیوز،بر اساس آمارها، جمعیت شیعیان هندوستان حدود ۸۰ میلیون نفر است؛ یعنی جمعیتی تقریباً معادل کشور خودمان. بیشتر شیعیان هندوستان در نواحی غربی این شبه‌قاره ساکن هستند؛ به‌ویژه در شهر حیدرآباد واقع در ایالت «دَکَن».

روایتی که امروز می‌خواهم برایتان تعریف کنم نیز، از همین منطقه شروع می‌شود، از جایی در منطقه دکن.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

سال ۱۰۳۸ قمری بود که آن سفر عجیب از حیدرآباد آغاز شد. سلطان محمد قطب‌شاه، ششمین حاکم از دودمان قطب‌شاهی هندوستان، تصمیم گرفت پیامی حساس را برای شاه‌عباس یکم صفوی بفرستد. مأموریت بردن این پیام، به محمدقلی بیک، نماینده دائم دولت ایران در دَکَن محول شد، اما باید یکی از درباریان سلطان محمد قطب‌شاه را هم با او به مأموریت می‌فرستادند. این بود که قرعه به نام «خیرات‌خان» افتاد و او در یک روز تابستانی، از شهر حیدرآباد خارج شد تا خودش را به بندر سورت برساند و از آنجا راهی بندرعباس شود.

درباره قطب شاهیان و حکومت شیعیان در هند

جریان روایت یادتان نرود تا نکته‌ای را برایتان بگویم؛ نکته‌ای که برای درک اصل ماجرا لازم است. دودمان قطب‌شاهی که خیرات‌خان به نمایندگی از آن‌ها به ایران آمد، دودمانی ایرانی‌الاصل و شیعه بود. اوایل قرن دهم هجری و در پی درگیری‌های داخلی ایران، سلطان قلی، بنیان‌گذار این خاندان، از منطقه آذربایجان گریخت و خودش را به دَکَن رساند. جریان حوادث و البته وضعیت اجتماعی شبه‌قاره هند، سبب شد طی چند دهه، این خانواده قدرت فراوانی در منطقه دکن به دست آورد. در سال ۹۱۸ قمری، سلطان قلی که توانسته‌ بود بر بخش‌های گسترده‌ای در غرب هند مسلط شود، اعلام استقلال کرد و هم‌زمان، به پیروی از شاه اسماعیل صفوی در ایران، مذهب شیعه را به‌عنوان مذهب رسمی قلمرو خود اعلام نمود و دستور داد نام ائمه معصومین(ع) را روی سکه حک کنند و در خطبه‌ها بیاورند.

سلطان قلی خودش را وابسته به شاه اسماعیل صفوی معرفی می‌کرد تا از تهاجم فرمانروایان مغول هندوستان که در دهلی حکومت می‌کردند، در امان بماند. البته در میان حکام غرب هند، فقط او شیعه نبود؛ نظام شاهیان هم دودمان شیعه دیگری بودند که در مجاورت مرزهای دکن حضور داشتند. به‌هرحال، خاندان قطب‌شاهی چیزی حدود ۱۸۰ سال دوام آورد و بالاخره هم توسط «اورنگ زیب» ششمین فرمانروای مغولی هندوستان، از بین رفت. نکته دیگری که باید خدمتتان عرض کنم، این است که در میان خاندان قطب‌شاهی هم، مانند دیگر دودمان‌های هم‌عصر آن در هندوستان، زبان و ادبیات فارسی رونق فراوانی داشت و به‌واقع، زبان معرفی اسلام محسوب می‌شد و بسیاری از متون مذهبی را به فارسی می‌نوشتند و منتشر می‌کردند. بگذریم و برگردیم به ماجرای خیرات‌خان.

علاقه وصف‌ناشدنی به حضرت ثامن‌الحجج(ع)

خیرات‌خان که به همراه محمدقلی بیک، نماینده دولت ایران، به سمت بندر سورت حرکت کرده ‌بود، در همان ابتدای راه، گیر مأموران شاه‌جهان، فرمانروای مغول هندوستان و بانی بنای زیبای «تاج‌محل» افتاد. البته شانس آورد که به دلیل همراهی با نماینده ایران، شاه‌جهان از خیر کشتن او گذشت و خیرات‌خان، همراه محمدقلی بیک، پس از دریافت پیام شفاهی شاه‌جهان، راهی ایران شد. او و همراهانش، کمی بعد از جمادی‌الاول سال ۱۰۳۸ وارد بندرعباس شدند و فهمیدند شاه‌عباس به‌تازگی فوت کرده ‌است. به همین دلیل، نامه‌ها و پیام‌ها را به شاه‌صفی، جانشین وی تسلیم کردند، اما شاه صفوی عجله‌ای برای پاسخگویی به نامه‌ها نداشت. به همین دلیل، خیرات‌خان از وی خواست که اجازه دهد برای زیارت، راهی مشهدالرضا(ع) شود. این اجازه از طرف شاه صفوی صادر شد و به‌این‌ترتیب، خیرات‌خان از اصفهان به سمت مشهد حرکت کرد.

او علاقه‌ای وصف‌ناشدنی به حضرت ثامن‌الحجج(ع) داشت و افزون بر آن، باید نذری که انجام آن را مادرش به وی محول کرده ‌بود، ادا می‌کرد. به‌احتمال‌زیاد، خیرات‌خان اوایل سال ۱۰۳۹ قمری وارد مشهد شد و مورد استقبال بزرگان شهر قرار گرفت، اما تجربه حضور در محیط معنوی حرم مطهر رضوی در وی شوری برانگیخت و تصمیم گرفت تا زمانی که در ایران حضور دارد، مجاور حرم شاه خراسان باشد. خیرات‌خان، سفیر دربار قطب شاهیان در ایران، تا سال ۱۰۴۴ قمری، به مدت حدود پنج سال در مشهد ماند، هرروز به زیارت حرم مطهر مشرف می‌شد و با ثروتی که داشت، به امور خیریه و رسیدگی به نیازمندان می‌پرداخت.  در همین ایام بود که به فکرش رسید مدرسه‌ای در ضلع شرقی حرم مطهر و در حاشیه بست پایین خیابان احداث کند، مدرسه‌ای که البته، بنای آن در زمان حضور خیرات‌خان در مشهد آغاز نشد.

همان‌طور که گفتیم او در سال ۱۰۴۴ قمری مشهد را ترک کرد؛ خبر دادند که بالاخره شاه‌صفی جواب نامه‌های سلطان قطب‌شاهی و شاه‌جهان را داده ‌است. خیرات‌خان در حالی مشهد را ترک کرد که دلش را در این شهر جاگذاشته ‌بود. او از دوستانی که در مشهدالرضا(ع) داشت، خواهش کرد کار بنای مدرسه را با هزینه‌ای که او در نظر گرفته ‌است، آغاز کنند و خودش، راهی هندوستان شد. دوستان خیرات‌خان بدعهدی نکردند؛ ساخت مدرسه مدتی پس از رفتن او آغاز شد و خیرات‌خان هزینه موردنیاز ساخت بنا را تمام و کمال ارسال کرد. درست در میانه ساخت مدرسه بود که او در هندوستان دار فانی را وداع گفت.

کار ساخت مدرسه‌اش در سال ۱۰۵۷ قمری، در دوره شاه‌عباس دوم صفوی به پایان رسید و از آن زمان تا عصر ما، مدرسه خیرات‌خان یکی از معتبرترین مدارس علمیه در شهر مشهد است. سال درگذشت خیرات‌خان برای ما معلوم نیست، اما زنده‌یاد عزیز الله عطاردی که دست بر قضا سفری به هندوستان و منطقه دکن کرده ‌است، می‌نویسد: «در قلعه کولگنده نزدیک حیدرآباد، آثار و قبور سلاطین قطب‌شاهی هم‌اکنون محفوظ است و در بالای تپه‌ قلعه کولگنده قبری است که روی آن اسم خیرات‌خان را نوشته‌اند. در کتابخانه و موزه سالار جنگ واقع در شهر حیدرآباد نیز، صورت خیرات‌خان در لباس رسمی درباری، میان تصاویر پادشاهان و امیران قطب‌شاهی قرار دارد.»

انتهای پیام/ ۷۰۰۴۲

منبع: فارس

کلیدواژه: ساخت مدرسه خیرات خان شاه جهان قطب شاهی قطب شاه

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۳۳۵۶۰۹۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

فناوری ساخت یک رویا/نوابغ و فرهنگ نخبگانی یک جامعه اولین گام ایده پردازی هستند

به‌ گزارش خبرنگار خبرگزاری علم و فناوری آنا، سیزدهمین دوره نمایشگاه بین‌المللی اینوتکس از ۱۸ اردیبهشت ماه با حضور بیش از ۴۰۰ شرکت دانش‌بنیان، در محل پارک فناوری پردیس آغاز به کار کرد.

امروز، ۱۹ اردیبهشت‌ماه در دومین روز از برگزاری این نمایشگاه، شاهد برپایی کارگاه‌ها و سخنرانی‌های گوناگون توسط متخصصان و فناوران برتر بوده‌ایم.

علیرضا نصر اصفهانی، عضو هیئت علمی مرکز پژوهش‌های مجلس، در رویداد «ایستگاه آینده» درباره فناوری ساخت رویا و اهمیت آن در  ایجاد و ساخت محصولات فناورانه توضیح داد.

نصراصفهانی در ابتدا به داشتن رویا و تصور برای عموم افراد جامعه اشاره کرد و گفت: همه ما، به‌عنوان یک انسان دارای یک رویا هستیم، چه در بخش تولید و چه در بخش مصرف.

وی به ضرورت رویا در دنیای بازاریابی و محصولات فناورانه، اشاره کرد و ادامه داد: براساس تحقیقاتی که در سال ۲۰۱۸ انجام شد، افراد براساس تصویر و رویایی که از یک محصول دارند، آن را خریداری می‌کنند.

این پژوهشگر حوزه فناوری ادامه داد: اینکه هر برند یا محصول داستان خودش را دارد نیز محصول یک رویا است.

نصر اصفهانی مثالی ارائه کرد و گفت: برای نمونه، کشورهای آمریکا، امارات و عربستان خیلی زودتر از بقیه کشورها به سراغ ساخت این رویا رفته‌اند.

وی اضافه کرد: خلق داستان موفق با قهرمانان و نخبگان مشخص منجر به خلق رویا می‌شود.

عضو هئیت علمی مرکز پژوهشگاهی مجلس، به مراحل شکل گیری فناوری رویا و ساخت یک رویا اشاره کرد و گفت: اولین موردی که برای خلق یک رویا نیاز است، نوابغ و فرهنگ نخبگانی یک جامعه است.

نصراصفهانی افزود: دومین نکته، ادبیات و داستان یک تصور است. یک محصول، یک ایده باید مشروعیت داشته باشد که بتواند با عامه مردم ارتباط برقرار کند.

وی اضافه کرد: در مراحل بعدی، سینما برای ساخت یک رویا اهمیت دارد. برای نمونه سینمای علمی تخیلی در آمریکا، یک استراتژی مهم صنعت آمریکا برای است.

عضو هیئت علمی مرکزپژوهش‌های مجلس، در پایان تاکید کرد: ساخت و روایت رویا در همه زمان‌ها، توسط ارگان‌ها و بخش خصوصی، انجام می‌شود و بخش دولتی معمولا در ساخت رویا ناتوان خواهد بود چرا که دولت‌ها اغلب عوض می‌شوند.

به گزارش خبرنگار خبرگزاری علم وفناوری آنا، در پایان رویداد «فناوری ساخت رویا» که در دومین روز از نمایشگاه اینوتکس۲۰۲۴، برگزار شد، افراد علاقه‌مند و حاضر در جلسه به پرسش و پاسخ با سخنران پرداختند.

انتهای پیام/