اوضاع اردوغان / رفع فیلتر توییتر زیر سایه طرح صیانت؟/ در یک قدمی پیک ششم کرونا
تاریخ انتشار: ۴ آبان ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۳۴۹۴۰۲۶
گروه سیاست سایت فردا - روزنامههای امروز به موضوعاتی در حوزههای سیاسی، اقتصادی و ... پرداختهاند که مهمترین موارد آن به شرح زیر است:
«سازندگی» کارتونی از اردوغان را برای جلد امروز خود انتخاب کرده و در گزارشی که با تیتر «نسخه خطرناک اردوغان» منتشر شده، نوشته «رئیس جمهور ترکیه که به لحاظ اقتصادی و سیاسی در داخل کشور خود وضعیت متزلزلی پیدا کرده است در صدد است بحرانهای خود را از حوزه داخلی به حوزه خارجی منتقل کند».
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
«وطن امروز» عکس یک خود را به ادوغان داده و وضعیت او را داغان توصیف میکند. دلیلش این است که «اعتراض شدید کاربران ترک در فضای مجازی به اردوغان و دولت هشتگهایی مثل #اردوغان_ استعفا را ترند توئیتر کرد». این روزنامه اصولگرا نوشته است: «رجب طیب اردوغان که به نظر میرسد علاوه بر سرطان امعا و احشا، از بیماری پارانویا هم رنج میبرد، حالا از تمام دوران 40 ساله حضورش در سیاست و قدرت منفورتر است. او که فکر میکرد با سرکوب مخالفان سیاسی در جریان تظاهرات 2015، قلع و قمع کردها در شرق و جنوب کشور و تسویه گسترده گولنیها و نظامیها در پی کودتای ناکام 2016، کشور را در حمایت از اقتدارگرایی خود به سبک عثمانیها یکدست کرده، حالا با شورشی شدیدتر علیه ناکارآمدی حکومت مواجه است. نمود آن موج گسترده حملات به او و دولت آکپارتی در شبکههای اجتماعی و حتی در رسانههایی است که به نظر میرسید با ارعاب و تطمیع، دیگر جرأت سخن گفتن علیه رئیسجمهور و حزب حاکم را نداشته باشند.»
وطن امروز در تیتر یک امرو خود نیز به دومین نشست وزرای خارجه کشورهای همسایه افغانستان به علاوه روسیه که فردا به میزبانی ایران برگزار میشود پرداخته و تیتر زده: «مذاکرات تهران کلید ثبات افغانستان».
«شرق» در تیتر یک امروز خود از «دوراهی رئیسی» میگوید و دلیلش هم بحثی است که اخیرا و برای چندمین بار حول محور پیوستن به FATF راه افتاده است. در این گزارش با اشاره به سخنان محمد صدر، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام که دیروز گفته بود بررسی مجدد لوایح مربوطه منوط به درخواست دولت جدید است، بعد از مرور مواضع رئیسی در این باره، آمده « پرواضح است که نوع نگاه دولت رئیسی به FATF با نگاه دولت روحانی بسیار متفاوت است؛ چنانکه چندی پیش رئیسی در کنایه به دولت قبل گفته بود برخی واردات واکسن را به FATF گره زده بودند. این موضوع نشان میدهد رئیسی و دولتمردانش بههیچوجه نگاه خوشبینانهای به FATF ندارند، اما دستکم شبیه نیروهایی مثل جلیلی هم آن را یکسره نفی نمیکنند و به نظر میرسد رئیسی درباره این موضوع سعی میکند دیرتر از تمام مقامات موضعگیری رسمی کند تا دولت گرچه مخالفتی جدی در مسیر تصویب احتمالی FATF نکند، اما دستکم مانند دولت روحانی پرچمدار تصویب آن هم نشود. به هر روی رئیسی در این دوراهی باید یک سو را انتخاب کند.»
این روزنامه اصلاحطلب همچنین در شماره امروز خود گفتوگویی دارد با سیدمحمود دعایی و به موضوعاتی مثل کابینه بختیار، طردشدن مهاجرانی، داستان مهاجرت رهبر انقلاب به فرانسه و نحوه مبارزات انقلابیون از نجف و خاطرههایی دیگر پرداخته است.
«کیهان» در تیتر یک امروز خود به اصلاحطلبان تاخته است و در گزارشی «خبری – تحلیلی» با عنوان «عقدهگشایی مدعیان اصلاحات علیه بازگشت امید به مردم» نوشته «نگاهی به برخی تیتر رسانههای مدعی اصلاحطلبی و اظهارات اخیر آنها نشان میدهد که بازندگان سیاسی انتخابات ریاست جمهوری از یکسو سعی میکنند تمام مشکلات کنونی را گردن دولت سیزدهم بیندازند و از یکسو تمام هموغم خود را سنگتراشی و چوب نهادن لای چرخ دولت گذاشتهاند. بهعبارتدیگر، مدعیان اصلاحات امروز به جای پاسخگویی و عذرخواهی، طلبکار شده و دست پیش را گرفتهاند که پس نیفتند! ... بازندگان سیاسی، واقعیتهای میدانی را میبینند، هم همت و مجاهدت دولت و هم امید و اعتماد ملت ایران. آنها افقی روشن بهسوی آینده خود نمیبینند و برای احیای حیات سیاسی و انتخاباتی خود در تلاشاند با دوپینگ در سیاست ورزی حتی اخلاق را زیر پا بگذارند. از مخدوشسازی و زیر سؤال بردن سفرهای استانی رئیسجمهور یا القا و پررنگ کردن اشتباهات لفظی تا برجستهسازی و متمرکز شدن بر دلایل رد صلاحیت علی لاریجانی یا برجستهسازی تنش در مراسم معارفه یک استاندار و. ...! شایعهپراکنی دلار «280 هزارتومانی» و بنزین «14 هزارتومانی»! به این موارد شایعهپراکنیهایی مانند دلار «280 هزار تومانی» یا بنزین «14 هزار تومانی» را هم بیفزایید.»
«آفتاب یزد» در گزارشی که امروز تیتر یک کرده با عنوان «آلودگی صوتی حوالی پاستور!» پیشنهاد کرده « تا دیر نشده، آقای رئیسی کابینه و مدیران ستادیِ خود را جمع کند زیر یک سقف و از یک استاد عالی رتبهی رسانه نیز دعوت به عمل بیاورد تا قدرت و سرعت و دقت و ظرافت رسانه را در چند جمله تبیین کند شاید کابینه و مدیران ارشد دولت سیزدهم متوجه شوند در عصری به سر میبرند که کتمان و تکذیب و «درزگیری» برخی اخبار و اظهارنظرات نه تنها آسان نیست که غیرممکن است خاصه وقتی بدانیم، جامعهی اعتماد گُم کردهی دچار تردیدهای جدی شده، تا بیاید تکذیب را باور کند با شایعه خود را تا کجاها که نبرده و دادگاهی نکرده است!». در این گزارش به چند نمونه از اظهارات خبرساز اعضای دولت اشاره شده و آمده است: «ینها تنها چندین و چند خبر و رویداد و اظهارنظر است که اندک اندک دارد موجبات ایجاد آلودگی صوتی، حوالی پاستور را فراهم میآورد، آلودگیهایی که اگر مدیریت نشود قطعاً سروصدای حامیان اصولگرای دولت نیز به آسمان بلند خواهد شد.»
«جوان» امروز به طرح پرسروصدا و جنجالساز صیانت از کاربران فضای مجازی پرداخته است و با عنوان «سایه و روشن طرح صیانت» به نقل از صادق ستاری فر، کارشناس مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی نوشته است: «به موجب این طرح امکان رفع فلیتر توئیتر و تلگرام هم وجود دارد.»
او در ادامه گفته است: «ما چرایی عدم اقبال مردم به پلتفرمهای داخلی را بررسی کردیم. مردم میگویند اولاً زیرساخت فنی شبکههای داخلی مناسب نیست و دوم اینکه میگویند امنیت نداریم و شنود میشویم. در طرح صیانت هر دوی این نگرانیها پوشش دادهشده تا هم مردم شنود نشوند و امنیت داشته باشند و هم آزادیهای مشروع در اصل 22 و 23 قانون اساسی به رسمیت شناخته شدهاست. بنابراین با تأکید بر منع شنود، مردم احساس کنند میتوانند در شبکههای داخلی میشود فعالیتهای فراغتی و شغلی خودشان را رعایت کنند و این از نقاط قوت طرح است. سرعت، محیط ابری، حجم بارگذاری دادهها و امکان ارتباطات اجتماعی گسترده هم از جمله مسائلی است که در حوزه زیرساخت فنی مطرح است. مثلاً ما نتوانستهایم شبکهای با ارتباطات گسترده اجتماعی مانند توئیتر ایجاد کنیم. مردم میخواهند فعالیت اجتماعی داشتهباشند. در این طرح حمایتهای لازم برای گسترش زیرساختهای فنی شبکههای داخلی پیشبینی شده همچنین در این محیط حریم خصوصی مردم رعایت شود و دادههای آنان در اختیار دیگری قرار داده نشود و از آن سوءاستفاده نشود و این مسئله جرمانگاری شده و جرمش حبس است و این از نقاط قوت طرح است.»
«آرمان ملی» در شماره امروز خود به نقد طرح جهش مسکن پرداخته و در گزارشی که تیتر یک کرده به نقل از ایرج رهبر، رئیس هیاتمدیره کانون سراسری انبوهسازان نوشته «با روش تهاتر نفت نمیتوان انتظار داشت که چینیها مسکن حمایتی را ارزان بسازند. تهاتر نفت با کالا در دولت محمود احمدینژاد هم برای انواع کالا مطرح شد اما توفیقی نداشت و حالا دوباره این طرح پرهزینه در دستور کار دولت سیزدهم قرار گرفته است و قرار است چینیها همچون گذشته در قبال دریافت نفت ارزشمند ایران با قیمت نازل، کالاها و خدمات خود را با بهای گزاف در اختیار ایران بگذارند. جزئیات توافق با چینیها برای پروژه مسکن حمایتی مشخص نیست؛ اما شرکتهای چینی مسکن را در کشورهای دیگر متری ۳۵۰ تا ۴۰۰ دلار میسازند که اگر بخواهیم آن را با قیمت ۲۷ هزار تومانی دلار تبدیل کنیم بهای ساخت هر مترمربع مسکن توسط چینیها تقریبا بین ۹.۵ تا ۱۱ میلیون تومان تمام میشود که به برای مسکن حمایتی به هیچ عنوان بهصرفه نیست. این نرخ ساخت در شرایطی است که بهای دلار در ایران ثابت بماند و البته چینیها هم به بهانه اینکه ایران تحریم است، نخواهند قیمت ساخت مسکن در ایران را گرانتر از سایر کشورها محاسبه کنند.»
«ایران» امروز تیتر زده «کرونا در یک قدمی پیک ششم»! آن هم درحالی که سیاستهای مقابله با کرونا در جهت کاهش محدودیتها، لغو دورکاریها و بازگشت به زندگی عادی است! روزنامه دولتی ایران امروز در گزارشی که عکس یک هم شده، نوشته «بیش از70 درصد از جمعیت هدف در کشور نوبت اول واکسن کرونا را دریافت کردهاند و تعداد افرادی که هر دو دوز واکسن را تزریق کردهاند به بیش از 29 میلیون نفر رسیده است. دستاوردی که در کمتر از سه ماه با هدف حفظ جان تکتک افراد جامعه در مقابل این ویروس خطرناک حاصل شد. حالا اما با وجود همه تلاشهای صورت گرفته از سوی دولت برای مقابله با بیماری کرونا آمارها از افزایش تعداد مبتلایان به بیماری کرونا در آستانه پیک ششم در کشور خبر میدهد. در شرایطی که تصور میشد با افزایش واکسیناسیون عمومی بتوان بیماری کرونا را در جامعه کنترل کرد و آمار مرگ و میر ناشی از آن را کاهش داد، حالا در رنگبندی جدید با افزایش تعداد مبتلایان و قرمز شدن 22 شهرستان و نارنجی شدن 128 شهرستان و 215 شهرستان زرد مواجه شدهایم. آماری که متأسفانه هر روز بر تعداد آن افزوده میشود. به اعتقاد کارشناسان حوزه بهداشت هرچند واکسن آمار مرگ ومیر در مبتلایان را کاهش داده است اما سهلانگاری، عادیسازی و نداشتن آگاهی و بهدنبال آن عدم رعایت پروتکلهای بهداشتی مانع شکستن زنجیره انتقال بیماری شده است و این موضوع بسیار نگرانکننده است. از سوی دیگر هنوز تعداد افرادی که تمایلی به تزریق واکسن ندارند زیاد است واین افراد در صورت ابتلا به کرونا در معرض خطرات بسیاری قرار دارند. به طوری که وزیر بهداشت میگوید: بیش از ۸۵ درصد از بیمارانی که جان خود را از دست میدهند، واکسن کرونا تزریق نکردهاند و نگرانی موج ششم کرونا به خاطر افرادی است که واکسینه نشدهاند.»
«اعتماد» امروز از «سمفونی ناساز آمارها» گفته و دو گزارش مبتنی بر آمار دارد. این روزنامه اصلاحطلبی در گزارشی با عنوان «تداوم سانسور آماری شاخصهای اقتصادی» نوشته است: «با گذشت چند هفته از انتشار دادههای مربوط به رشد اقتصادی توسط بانک مرکزی، این نهاد روز گذشته نماگرهای اقتصادی سه ماهه اول سال 1400 را منتشر کرد .... مانند گزارشهای دیگر همچنان بخشهایی مانند جزییات تشکیل سرمایه ثابت ناخالص در بخشهای دولتی و خصوصی، میزان فروش نفت و روند قیمتها و البته وضع مالی دولت همچنان جزو دادههایی است که هیچ عددی برای آنها تعریف نشده و سانسور آماری بانک مرکزی در این حوزهها همچنان تداوم دارد. »
اعتماد در گزارش دیگری هم با عنوان «افزایش 28 درصدی طلاق کاهش 36 درصدی ازدواج» به نقل از صالح قاسمی دبیر مرکز مطالعات راهبردی جمعیت کشور نوشته است: «شاخصهای جمعیتی کشور، رکوردهای نگرانکنندهای را ثبت کرده است. بهطوریکه نرخ رشد جمعیت ایران حدود ۰.۶ درصد است و پیشبینی میشود حدود ۱۰ تا ۱۵ سال آینده، نرخ رشد جمعیت، صفر درصد و سپس نرخ کاهش جمعیت را ثبت کنیم.» به گفته او نرخ باروری کشور (میانگین تعداد فرزندان یک زن) به حدود ۱.۶ فرزند به ازای هر زن رسیده و حالا پایینترین نرخ باروری امروز در تمام منطقه غرب آسیا، شمال آفریقا و منطقه معروف به MENA به نام ایران ثبت شده است. علاوه بر این موضوع، رکورد سرعت کاهش نرخ باروری هم در سه دهه گذشته، به نام ایران ثبت شده است و این درحالی است که در سال ۶۵ نرخ باروری ۶.۵ فرزند به ازای هر زن بود.
منبع: فردا
کلیدواژه: اردوغان روزنامه ها کرونا طرح صیانت خبر به روایت فردا نرخ باروری امروز خود چینی ها داده ها تیتر یک
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.fardanews.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «فردا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۳۴۹۴۰۲۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
بازخوانی سفر اردوغان به عراق/ اهداف ژئوپلیتیکی ترکیه به بهانه مناسبات ژئواکونومیک
به گزارش جماران؛ پس از یک دهه، روز دوشنبه مورخ 3 اردیبهشت ماه، رجب طیب اردوغان؛ رییس جمهوری ترکیه به همراه هیئت بزرگی از جمله هاکان فیدان؛ وزیر امور خارجه، علی یرلیکایا؛ وزیر کشور، یاشار گولر؛ وزیر دفاع، اومر بولات؛ وزیر تجارت، آلپاسلان بایراکتار؛ وزیر انرژی، عبدالقادر اورال اوغلو؛ وزیر ترابری و زیرساخت، ابراهیم یوماکلی؛ وزیر کشاورزی و جنگلداری و فاتح کاچر؛ وزیر صنعت و فناوری، به عراق سفر کرد. اردوغان که آخرین بار در سال 2011 زمانی که نخست وزیر ترکیه بود به عراق سفر کرد، موضوعات زیادی از جمله مبارزه با تروریسم، تجارت، آب و انرژی در دستور کار اردوغان و محمد شیاع السودانی؛ نخست وزیر عراق قرار داشت.
اردوغان در این سفر با عبداللطیف راشد؛ رییس جمهوری عراق نیز دیدار کرد. اردوغان در یک کنفرانس خبری مشترک گفت: «من معتقدم که سفر من و توافقات امضا شده نقطه عطف جدیدی در روابط ترکیه و عراق خواهد بود. این سفر گامی رو به جلو در جهت تنظیم مجدد روابط دوجانبه بین آنکارا و بغداد است که با یک توافق چارچوب راهبردی که مجموعهای از موضوعات مورد علاقه دوجانبه را پوشش میدهد، ضمیمه شده است.»
در این سفر، اردوغان تاکید کرد که آنکارا با کل جمعیت عراق صرف نظر از پیشینه قومی و مذهبی آنها از جمله عربهای شیعه و سنی، کردها، ترکمنها و غیرمسلمانان روابط و همکاری دارد. بنابراین، ترکیه دیدگاه همه جانبه خود را در قبال عراق تایید کرد.
اهداف سفر چه بود؟
در مجموع، بیش از 24 یادداشت تفاهم جداگانه از جمله همکاری در زمینه تجارت، خطوط حمل و نقل و ایجاد یک محور ترانزیتی بینالمللی تحت «عنوان جاده توسعه»، نفت و انرژی، آب، کشاورزی، بهداشت و آموزش در طول این بازدید به امضا رسید. در این راستا، باسم العوادی؛ سخنگوی دولت عراق، با ارزیابی سفر اردوغان اظهار داشت که سفر اردوغان به عراق «نقطه شروع اصلی در روابط عراق و ترکیه است.»
همکاری برای مهار پپک و شبه نظامیان کرد
در راس فهرست اولویتها، همکاری ضد تروریسم، یعنی رسیدگی به مسئله حزب کارگران کردستان (پکک)، که یک گروه جداییطلب کردی با ایدئولوژی مارکسیستی-لنینیستی است و به دنبال ایجاد یک دولت خودمختار کردی در بخشهایی از این کشور که مقر و پناه گاه اصلی آن در منطقه نیمه خودمختار کردستان شمال عراق است، قرار دارد.
اگرچه ایالات متحده با گروههای کرد در مبارزه با داعش همکاری کرد اما از سال 1997 این گروه را به عنوان یک سازمان تروریستی خارجی اعلام کرد.
در این سفر وزیر امور خارجه ترکیه به همتای عراقی خود گفت: «ترکیه نمیخواهد عراق با درگیریهای داخلی همراه شود ترکیه مصمم است برای ثبات عراق تلاش کند؛ چراکه توسعه ظرفیت و توانایی دولت مرکزی عراق پیش شرط اصلی برای بهبود روابط دوجانبه بین کشورهاست.»
به نظر میرسد ترکیه قرار است زمینه و بستر لازم برای یک حمله همه جانبه به شبه نطامیان کرد مستقر در عراق به ویژه پپک به عنوان مهمترین تهدید برای ترکیه فراهم و رضایت عراق را برای این اقدام به دست آورد.
آنچه از گزارشهای رسانههای بینالمللی پیداست بر این موضوع دلالت دارد که ترکیه قرار است در تابستان امسال برای یک حمله بزرگ علیه پکک آماده شود. این عملیات بی شک برای پاکسازی پایگاههای کردی در امتداد مرزهای مربوطه به دوکشور برای توسعه پروژه جاده توسعه خواهد بود.
ماه گذشته میلادی، در نشست بین وزرای خارجه عراق و ترکیه، شورای امنیت ملی عراق حضور پ پ ک در خاک عراق را غیر قانونی و نامشروع اعلام کرد.
ترکیه سابقه اخیر حملات زمینی و هوایی به مناطق مشکوک پ ک ک در کردستان عراق را دارد. با این حال بغداد از نقض حاکمیت خود شکایت دارد، بنابراین مذاکرات این هفته با هدف حل این موضوع در آینده انجام میشود.
اردوغان در بغداد و اربیل با مقامات دولت مرکزی و اقلیم کردستان دیدار کرد. ترکیه در تلاش است تا مواضع متعادلی بین بغداد و اربیل حفظ کند زیرا مهمترین عامل در توسعه روابط ترکیه و عراق روابط بغداد و اربیل است. هر چه روابط بین دولت مرکزی و حکومت اقلیم کردستان تضاد برانگیزتر باشد، همکاری بین ترکیه و عراق کمتر خواهد شد. بنابراین، ترکیه میخواهد در حل مشکلات بین دو دولت نقش آفرینی کند.
جاده توسعه
جاده توسعه یک پروژه کریدور ترانزیتی بلندپروازانه که برای رقابت با کانال سوئز در نظر گرفته شده است و بخشی از قرارداد 17 میلیارد دلاری است که توسط عراق، ترکیه، قطر و امارات متحده عربی امضا شده است. جاده توسعه به طول 1200 کیلومتر، بندر بزرگ فاو در بصره را از طریق زیرساختهای حمل و نقل و لجستیک به ترکیه و اروپا متصل میکند. اما نگرانیهای فزایندهای وجود دارد که پ.ک.ک میتواند چشم انداز جاده توسعه عراق-ترکیه را تهدید کند.
با این حال، این پروژه رقبای قابل توجهی دارد. ابتکار کمربند و جاده چ (BRI)، ابتکار عمل امضای سیاست خارجی پکن و همچنین کریدور اقتصادی هند-خاورمیانه-اروپا (IMEC) که اولین بار در جریان نشست G-20 اعلام شد، همگی پروژههای ترانزیتی بینالمللی است که در دستور کار کشورها قرار دارد.
گفتنی است؛ در نشست سپتامبر گذشته در دهلی نو، یک یادداشت تفاهم برای IMEC توسط ایالات متحده، هند، اتحادیه اروپا، امارات متحده عربی، عربستان سعودی، فرانسه، آلمان و ایتالیا امضا شد.
قرارداد این پروژه در زمانی انجام میشود که اهمیت وجود مسیرهای تجارت و حمل و نقل جایگزین برای زنجیرههای تامین جهانی و جابجایی کالا در کانون توجه جامعه بینالمللی قرار گرفته است.
همهگیری COVID-19، حمله روسیه به اوکراین و تنشهای اخیر در خاورمیانه که مسیر دریای سرخ را مختل کرد، جایگزینهایی برای پایداری و اجتناب از اختلالات را ضروری کرده است.
تجارت انرژی در سایه بحران آب
علاوه بر این، ترکیه و عراق مایل به فعال شدن مجدد خط لوله نفت عراق-ترکیه که در دهه گذشته غیرفعال بوده و جریان نفت منطقه شمالی عراق به ترکیه و بازار بینالمللی را همراه میکند، هستند.
خط لوله نفت عراق-ترکیه زمانی حدود 0.5 درصد از عرضه جهانی نفت را تامین میکرد و بیش از یک سال است که به دلیل ادعاها و اقدامات متقابل، از جمله ارسال پرونده به اتاق بازرگانی بینالمللی (ICC) از سوی عراق، فعال نیست و حکمی از سوی دیوان بینالمللی کیفری صادر شده است که بر اساس آن ترکیه باید 1.5 میلیارد دلار غرامت به عراق بپردازد.
همچنین انتظار میرود امکان بحثهای فنی و همکاری در مورد مسائل مربوط به آب بین دو همسایه در مورد منابع آب فرامرزی هر دو رود فرات و دجله فراهم شود. عراق آنکارا را به محدود کردن جریان آب متهم کرده و از ترکیه میخواهد حجم آب پایین دستی را در امتداد این دو رود افزایش دهد.
با این حال، آنکارا میگوید اجازه جریان آب را میدهد اما مشکل به منابع آب و مدیریت فنی آب در عراق مربوط میشود. اردوغان در این سفر گفت: «ما باید طرحهای جدید، برنامههای سازگار با شرایط آب و هوایی در حال تغییر و استفاده پایدار از آب را تهیه کنیم. به خاطر داشته باشید که ترکیه به اندازه عراق به آب نیاز دارد. ما کشور پرآبی نیستیم و در واقع جزو کشورهایی هستیم که تنش آبی دارد. مگر اینکه به زودی طرحهای جدیدی ایجاد کنیم، میتوانیم از نظر تامین آب با چالش مواجه شویم. ما به اقدامات دقیق نیاز داریم.»
ترکیه انتظار دارد که مسئله آب از نظر فنی حل شود و موضوع به اختلاف سیاسی تبدیل نشود. اردوغان تاکید کرد: : «آب موضوع درگیری نیست، موضوعی است که از طریق همکاری به منافع مشترک ما کمک میکند.»
بازی ترکیه با کارت عراق
آیا این واقعا یک نقطه عطف است؟ در این سفر ترکیه چه به دست آورد و عراق چه به دست میآورد؟ ترکیه، امارت و قطر در ساخت یک کریدور در خاک عراق همکاری میکنند که قرار است تا سال 2050 تکمیل شود. اردوغان به صراحت گفت ترکیه خود به آب نیاز دارد، یعنی انتظار بالایی برای رهاسازی منابع آبی از ترکیه نداشته باشید.
خطوط نفت شمال عراق باز گشایی میشود و بدون شک برای احیای این جریان انرژی عراق باید از غرامت 1.5 میلیارد دلاری خود چشم پوشی کند تا ترکیه نیز برای احیای این خطوط همکاری کند.
ترکیه به بهانه محور ترانزیتی جاده توسعه، قرار است شبه نظامیان مستقر در خاک عراق را سرکوب کند و این مسئله بی شک با ورود و عملیات گستردهتری در خاک عراق همراه خواهد بود. این یعنی ورود ترکیه به خاک عراق که نشان دهنده ناتوانی دولت عراق در ایجاد ثبات در خاک خود است.
اردوغان به خوبی یک بازی ژئوپلیتیکی در منطقه را به بهانه توسعه ژئواکونومی آغاز کرده و این میان عراق از وزن ژئوپلیتیکی پایینتری نسبت به ترکیه برخوردار است. دولت عراق همه امتیازهای خود را در سبد ترکیه گذاشت و دست آوردهای بسیار کمتری نسبت به ترکیه کسب کرد.
برخی قرارداها در زمینه کشاورزی و فناوری آب دست آورد دولت عراق است. در حالی که منطقه اقلیم کردستان به عنوان یک حائل میان دولت عراق و ترکیه عمل میکند در صورت محقق شدن برنامههای اردوغان در عراق، بی شک عراق کارت بازی دیگری ندارد که در برابر ترکیه ارائه دهد.
از بعد جغرافیای سیاسی عراق یک کشور چند دسته است که زمینههای ایجاد اختلاف در آن بسیار بالا است و حتی در صورت محقق شدن برنامههای ترکیه در عراق بر سر مناطق کرد نشین هیچ ضمانتی وجود ندارد که ثبات در کشور عراق همچنان برقرار باشد.
ریشه اختلافات قومی و ظهور چندین گروه تروریستی در دهههای اخیر نشان دهنده آن است که در این کشور زمینه و بستر وجود بی ثباتی بسیار بالا است.
در حالی که ایران در چند دهه اخیر تلاش بالایی در جهت مبارزه با تروریسم در این کشور کرده و بی شک وجود ثبات در عراق نتیجه کمکهای ایران است، اما دولتمردان این کشور بجای همکاری با همسایه شرقی همه امتیازهای خود را در سفر اردوغان به ترکیه واگذار کردند. باید دید که در آینده آیا ترکیه به برنامههای خود در قبال عراق عمل میکند یا خیر؟ اما هر چه باشد پیشینه روابط دوجانه کشورهای ترکیه و عراق نشان داده است که ترکیه الزام و اجباری برای تعهد به وعدههای خود در قبال عراق ندارد.