به نقل از «فارس»

تراز سفره‌های آب زیرزمینی سالانه نیم متر پایین می‌رود/سدهای کشور چقدر آب دارند؟

تاریخ انتشار: ۹ آبان ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۳۵۴۴۹۰۰

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، شرایط آب کشور در حال حاضر تحت تاثیر نبود حکمرانی موثر و همچنین خشکسالی‌های به وجود آمده با بحران دست و پنجه نرم می‌کند.

با توجه به ارزش محدود آب در زندگی کنونی مردم، توجه به این موضوع هیچ تطبیقی با وضعیت موجود ندارد و نوعی بی‌توجهی نسبت به این مسئله مهم در بین متولیان این مسئله و مشترکان دیده می‌شود.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

*304 شهر کشور در وضعیت تنش آبی

در حال حاضر از مجموع 1368 شهر کشور، 101 شهر از منظر تنش آبی در وضعیت قرمز قرار دارند، 64 شهر در وضعیت نارنجی هستند و 139 شهر نیز حضور در وضعیت زرد تنش آبی را تجربه کنند.

بر مبنای همین آمار در شرایط فعلی مراکز استان و برخی از شهرهای مهم کشور نظیر اصفهان، خرمشهر، آبادان، اهواز، زاهدان، مشهد، همدان، کرمانشاه، سنندج و کرمان در وضعیت تنش آبی به معنای ناترازی عرضه و تقاضای آب مواجه هستند.

*کسری آب زیرزمینی معادل آب مورد نیاز 90 میلیون نفر در طول 20 سال

بررسی دقیق منابع تامین آب مشترکان بیانگر این مسئله است که این آب به طور عمد از 2 منبع آب‌های سطحی و آب‌های زیرزمینی تامین می‌شود. از این رو بررسی وضعیت آب زیرزمینی کشور بیانگر آن است که کسری تجمعی مخازن آب زیرزمینی در حال حاضر به 130 میلیارد متر مکعب رسیده است. برای گرفتن حس از میزان عدد افت تجمعی مخازن بهتر است بدانیم، این حجم از آب معادل تامین منابع شرب نزدیک به 90 میلیون نفر به مدت 20 سال است.

به عبارت دیگر متوسط افت تراز تجمعی 50 ساله سفره‌های آب زیرزمینی کشور به 25 متر می‌رسد و این افت تراز به طور متوسط هر سال بیش از 0.5 متر برآورد می‌شود.

*سدهای کشور چقدر آب دارند؟

علاوه بر منابع آبی زیرزمینی، منابع آب سطحی نیز تحت تاثیر خشکسالی شرایط مناسبی ندارند و کاهش محسوس ورودی آب سدهای کشور ذخیره سدهای ایران را به محدود بحران نزدیک کرده است.

بر همین اساس بررسی اطلاعات برخی از سدهای کشور که در تامین آب شرب نقش دارند، بیانگر شرایط بسیار اسفباری است. برای مثال 4 سد دوستی، چاه نیمه 4، استقلال و شمیل و نیان در سال آبی جاری نسب به سال آبی گذشته با کاهش بیش از 90 درصدی مواجه شده‌اند.

از سوی دیگر سد زاینده رود به عنوان یکی از مهمترین منابع تامین کننده آب در مرکز کشور در سال آبی جاری 50 درصد کمتر از سال آبی گذشته ورودی آب داشته است.

همین مسئله در کنار الگوهای نامنساب برداشت آب با توجه به خشکسالی زمینه تخلیه قابل توجه حجم این سدها را فراهم کرده است. در همین راستا، 17 سد کشور که در تامین آب شرب نقش دارند، با مسئله تخلیه بیشتر از 50 درصدی مواجه هستند و بیش از نیمی از مخازن این سدها تخلیه شده است.

بر همین اساس، سد زاینده رود با تخلیه بیشتر از 82 درصدی مخزن مواجه شده و سد سفید رود نیز 87 درصد از ظرفیت خود را خالی می‌بیند.

همچنین سد لتیان به عنوان یکی از مهمترین سدهای تامین کننده آب شرب پایتخت با ظرفیت مخزن خالی 56 درصدی مواجه شده است.

نکته قابل توجه در تعیین ظرفیت سد مسئله حجم مرده است که کمتر به آن پرداخت می‌شود، به عبارت دیگر بخش قبل توجهی از حجم آب پشت سد به دلایل فنی قابل تخلیه نیست. این یعنی حجم باقی‌مانده موجود به معنای میزان استفاده آب نیست و چه بسا سدی نزدیک به 50 درصد ظرفیت آب داشته باشد اما این آب به دلایل متعدد قابل استفاده نباشد.

با توجه به شرایط ذکر شده پیرامون وضعیت منابع آبی سطحی و زیرزمینی کشور، موقعیت کنونی منابع آب کشور به شدت پیچیده شده و حتی ممکن است تامین آب شرب مردم نیز با مشکلات قابل توجهی مواجه شود.

*خلا حکمرانی موثر زمینه تبدیل بحران به فرا بحران

نکته قابل تامل در این شرایط مسئله مدیریت منابع آب است. طبیعتا زمانیکه خشکسالی زمینه عرضه منابع آبی را با مشکل مواجه می‌کند، مدیریت منابع آبی باید دقیق‌تر از گذشته حساب سانتی‌متر مکعب از این مایع حیات را داشته باشد و به دنبال آن برنامه‌ریزی برای بهترین استفاده را در دستور کار قرار دهد.

متاسفانه خلا وجود حکمرانی موثر در حوزه آب سبب شده تا نه تنها شاهد برنامه‌ریزی دقیق در این حوزه نباشیم، بلکه نوعی ولنگاری مدیریتی نیز در این حوزه دیده شود. برای مثال در حوضه‌های آبریز مختلف به جای اینکه شناسایی دقیق مصارف و دلایل مصرف بیش از حد مورد بررسی قرار گیرد، طرح‌های بدون مطالعه و هزینه‌بر در دستور کار قرار گرفته که نه تنها به حل مشکل کمک نمی‌کند، بلکه زمینه پیچیده‌تر شدن مسئله را فراهم می‌کند.

*حکمرانی موثر آب مستقر نشود، شرایط تامین آب پیچیده‌تر می‌شود

نکته قابل تامل در این مسئله آن است که میزان آورد آبی کشور و شرایط اقلیمی به سویی پیش‌رفته که دیگر شرایط برای استقرار سیستم مدیریت نامطلوب وجود ندارد و هر تصمیم غلط در این حوزه، بازخورد منفی در مدت زمان کوتاه با خود به همراه خواهد داشت.

توجه به این مسئله سبب می‌شود تا بدانیم، استقرار مدل‌های حکمرانی موثر آب سطحی و زیرزمینی در حال حاضر از نان شب برای تامین آب کشور واجب تر بوده و این ساختار باید با توجه به شرایط اقلیمی پیاده‌سازی شود.

در شرایطی که حرکت به این سمت در دستور کار مدیران آبی کشور قرار گیرد، جلوگیری از فرا بحران‌های آب در آینده مهیا خواهد شد اما در شرایطی که مدل‌های مدیریت گذشته در دستور کار قرار گیرد، کشور با شرایط پیچیده و بسیار دشواری دست و پنجه نرم خواهد کرد.

انتهای پیام/ب

منبع: فارس

کلیدواژه: وضعیت سدهای کشور آب زیرزمینی آب سطحی سفره های آب زیرزمینی ظرفیت خالی سدهای کشور سد زاینده رود سد لتیان دستور کار آب زیرزمینی حال حاضر سدهای کشور منابع آبی منابع آب تامین آب تنش آبی سال آبی آب شرب

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۳۵۴۴۹۰۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

باران چگونه تنش آبی سیستان و بلوچستان را شست؟

استان سیستان و بلوچستان در سال‌های گذشته با تنش آبی مواجه بود، از طرفی کاهش بارش در این استان و از طرف دیگر بدعهدی افغان‌ها در عدم تخصیص حق‌آبه هیرمند شرایط سختی را برای این استان رقم زد اما در روزهای اخیر با بارش باران ورق بی آبی دست کم در جنوب این استان برگشت و آنطور که سخنگوی صنعت آب اعلام کرده در سال‌های آتی خبری از تنش آبی در این منطقه نخواهد بود.

به‌گزارش ایسنا، طبق اعلام، میانگین بارش در استان سیستان و بلوچستان در یک سال ۱۰۱ میلیمتر بوده اما در پی فعالیت سامانه بارشی، در کمتر ۲۴ ساعت در شهرهای  زرآباد ۲۷۰ میلی متر، کنارک ۲۳۰ میلی متر و چابهار ۱۳۱ میلی متر باران باریده است. طی اسفندماه سال گذشته نیز میزان بارش‌ها به صورت میانگین در دو هفته، به ۲۳۰ میلی متر رسید اما  تنها در شهر  زرآباد، طی ۲۴ ساعت، ۲۷۰ میلی متر بارش به ثبت رسیده که نشانه وسعت سیلاب است.

در حال حاضر، سه برابر میزان بارش یک سال استان سیستان و بلوچستان ظرف کمتر از ۲۴ ساعت رخ داده است که نشان می‌دهد این بارش‌ها بی سابقه بوده اند. بارش‌های اخیر حدود ۱۲۰۰ روستا را تحت تاثیر قرار داد، هرچند این سیلاب خسارتی را به دنبال داشت اما از بعد تامین منابع آبی نتایج مثبتی را در پی داشته است.

آب سیستان و بلوچستان چگونه تامین می‌شود؟

عیسی بزرگ‌زاده - سخنگوی صنعت آب در این رابطه به ایسنا گفت: استان سیستان و بلوچستان، استان پهناور و بسیار مهم و دارای اقلیم‌های متنوعی است، در بخش جنوب استان، منابع آبی عمدتا از منابع آب سطحی مانند رودخانه‌های باهوکلات و سرباز، کهیر و زیردان بوده و البته از منابع آب زیرزمینی و دریا نیز استفاده خواهیم کرد که شامل مناطقی مانند چابهار و کنارک نیز می‌شود.

وی با بیان اینکه در بخش های میانی استان مانند خاش و سراوان از منابع آبی دریا کمتر استفاده می‌کنیم ولی منابع آب سطحی و زیرزمینی مورد استفاده قرار می‌گیرید، گفت: سد ماشکید در آن منطقه واقع شده است، در بخش بالای استان که عمدتا شامل زاهدان و پنج شهرستان سیستان می شود، از منابع آب زیرزمینی و منابع آبی که از محل معاهده هیرمند در چاه‌نیمه‌ها تامین می‌شود استفاده می‌کنیم.

به گفته سخنگوی صنعت آب سه سبک در تامین آب وجود دارد، در شمال استان بیشتر از منابع آب حاصل از حق‌آبه هیرمند، در مناطق میانی از آب‌های سطحی و زیرزمینی و در مناطق جنوبی استان، از منابع آب سطحی، زیرزمینی و دریا استفاده می‌کنیم.

مناطق جنوبی و میانی استان با کمترین میزان تنش آبی

بزرگ‌زاده با بیان اینکه بارش‌های اخیر بیشتر نواحی جنوبی استان را تحت پوشش قرار داد و ما می‌توانیم اعلام کنیم که مناطق جنوبی و میانی استان در سالیان آینده با کمترین میزان تنش آبی مواجه خواهند بود چراکه سدها آبگیری شدند، ادامه داد: تا افق‌های چندساله تامین آبی در برخی از مناطق جنوبی استان داریم.

وی با تاکید بر اینکه سدها پر و آماده خدمت هستند، گفت: در مناطق شمالی استان حق آبه به میزانی که در معاهده آمده دریافت نشده و ما تامین آب کشاورزی را از کشور همسایه توقع داریم که منطبق بر معاهده تامین کند اما درمورد شرب باتوجه به تمهیداتی که وزارت نیرو درنظر گرفته و طرح‌های اضطراری کوتاه مدت از طریق حفر چاه‌ها، شیرین‌سازی درون سرزمینی از حدود چاه‌های ۱۲۰ گانه منطقه حرمک، هامون هیرمند و مناطق سیستان و نیز طرح‌های میان مدت، تامین آب مناطق زاهدان و سیستان از آبخوان شرقی و تامین آب شرب و صنعت مردم از طرح‌های انتقال آب از دریا در دستور کار قرار دارد.

در تامین نیاز آب شرب، بهداشت، خدمات و صنعت نگرانی وجود ندارد

سخنگوی صنعت آب با تاکید بر اینکه مردم نگران تامین آب شرب نباشند، وزارت نیرو با تمام توان در راستای تحقق برنامه‌ها گام بر می‌دارد، نه تنها آب شرب و بهداشتی بلکه آب مورد نیاز بخش خدمات و صنعت را نیز تامین خواهیم کرد، گفت: هیچ کدام از این کارها جایگزین حق‌آبه نیست، حق‌آبه حق مردم سیستان و بلوچستان است و برای دریافت آن نیز اقدام کرده‌ایم و انتظار داریم که همسایه ما نیز به معاهده پایبند باشد چراکه نیازهای‌های کشاورزی می‌باید از این طریق تامین شود.

به گفته بزرگ‌زاده در تامین نیاز شرب، بهداشت، خدمات و صنعت نگرانی وجود ندارد و تامین نیاز آب برای بخش های میانی و جنوب استان نیز سیلاب‌ها نوید بخش افق خوبی است و در مورد شمال استان نیز باید همسایه به معاهده خود پایبند باشد.

بارش‌های اخیر استان سیستان و بلوچستان ضمن تامین منابع آبی خوب اما تاثیرات منفی را نیز دربرداشت که اگر مدیریت درستی صورت می‌گرفت، ساکنان این استان تا این میزان درگیر سیلاب نمی‌شدند اما با این حال می‌توان جنبه‌های مثبت آن را نیز مشاهده کرد و انتظار می‌رود که وزارت نیرو نیز با مدیت درست منابع آبی فعلی تنش آبی را به‌طور کامل از این استان دور کند.

انتهای پیام