به نقل از «ایسکانیوز»

گردشگری ایران / باغ فتح آباد تبریز

تاریخ انتشار: ۲۲ دی ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۴۱۰۸۲۶۴

به گزارش خبرنگار فرهنگی ایسکانیوز، باغ فتح‌آباد در نزدیکی روستائی به همین نام در حدود ۵ کیلومتری شهر تبریز در مسیر جاده باسمنج واقع است. عرصه باغ به وسعت ۳۰ هکتار بوده و ساختمان دو طبقه برون‌گرا به وسعت ۲۰۰ مترمربع در امداد مسیر اصلی باغ قرار گرفته است. اطلاعات کمی در مورد چگونگی ساخت و بانیان باغ فتح‌آباد موجود است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

تنها سند مدون، کتاب باغ‌های ایران و کوشک‌های آن، تألیف دونالد ویلبر است.ویلبر در کتاب مذکور در توصیف باغ چنین نوشته است: ”در نزدیکی شاه گل باغی به نام فتح‌آباد واقع شده است.

مرکز باغ از درختان میوه پوشیده شده است. ولی محور طویل آب تمام باغ را به طرز متداول در ایران، به‌هم متصل می‌سازد و به آن یک نوع هماهنگی می‌دهد. فقط بنای جدیدی که به‌جای کوشک قدیم ساخته شده، هماهنگی آن را بر هم می‌زند. هرگاه قسمت مرتفع، یعنی سمت جنوبی باغ وارد شویم، می‌بینیم که این خیابان پست و بلند است و شکل حوض‌هائی که در مسیر آن قرار گرفته‌اند نیز مختلف است. در یک قسمت حاشیه‌های سبزی در کنار نهرها به چشم می‌خورد که آنها نیز به‌نوبهٔ خود با حاشیه‌ای از گل شمعدانی زینت یافته‌اند.

سرانجام به برجسته‌ترین نقطهٔ باغ، یعنی استخر عمیقش می‌رسیم که اطراف آن را سنگ کار کرده‌اند. این استخر بسیار عمیق است و اطراف آن را درختان کهن و تنومندی احاطه کرده است. قسمت شمال این استخر قدری بلندتر از سطح زمین است. این همان چیزی است که در استخر شاه گل نیز دیده می‌شود. هیچ‌یک از قسمت‌های این باغ به تنهائی زیبائی فوق‌العاده و چشمگیری ندارد، در حالی‌که به‌طور کلی جذاب و آرام است.“بنا به اظهارات ریش‌سفیدان، به ظاهر ساخت باغ را به ساعدالملک، یکی از معتمدان شهر تبریز، نسبت می‌دهند.

باغ در حدود ۱۵۰ سال قبل توسط خاندان عدل خریداری می‌شود. از موارد معامله در سند باغ، قنات، استخر، بخشی از اراضی روستای فتح‌آباد و ساختمان موجود فعلی باغ (ظاهراً در آن زمان یک طبقه بود) قید شده است. باغ در زمان وراث عدل، به‌خصوص ”غلامرضا عدل“ توسعه می‌یابد و به وسعت فعلی می‌رسد. مجموعهٔ باغ و عمارت فتح‌آباد در زمان خاندان عدل بازسازی می‌شود و به ظاهر این بازسازی توسط یکی از معماران محلی به نام ”حاج عباس علی ترفیعی“ انجام شده است. از موارد بازسازی می‌توان به رطوبت‌زدائی عمارت باغ و الحاق یک طبقه به آن، جلوگیری از نشتی استخر و آب‌نما و ساخت یک‌سری حوضچه در امداد محور اصلی باغ (شمالی ـ جنوبی) بین عمارت و آب‌گیر انتهای باغ اشاره کرد.

در سال ۱۳۵۰ هجری شمسی مجموعهٔ باغ برای رطوبت‌زدائی توسط معمار محلی ”حاج علی اصغر عدالتی“ دوباره بازسازی و بازنگری می‌شود. آموزش و پرورش استان آذربایجان‌شرقی، این باغ را در سال ۱۳۷۴ هجری شمسی از خاندان عدل خریداری می‌کند و در راستای اهداف آموزش و پرورش با تغییر کاربری به‌صورت ”اردوگاه فرهنگی الغدیر“ در می‌آید. هم‌سو با اهداف آموزش و پرورش برای تبدیل باغ به این اردوگاه بخشی از زمین‌های اطراف باغ در دو قسمت باغ در حد شمالی و جنوبی اتوبان و نیز در منطقه بیرونی و حد جنوبی، غربی و شرقی باغ، جهت توسعه باغ و ساخت ابنیههٔ متناسب با اردوگاه در دستور کار آموزش و پرورش قرار می‌گیرد.

باغ و عمارت فتح‌آباد در آذرماه سال ۱۳۷۸ هجری شمسی به شمارۀ ۲۵۱۸ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت می‌رسد و هم‌سو با اهداف توسعهٔ باغ، میران فرهنگی تبریز، توسعه و تغییر کاربری باغ فتح‌آباد را جزو برنامه‌های مطالعاتی خود قرار می‌دهد تا توسعه‌ٔ باغ باعث از بین رفتن هویت واقعی آن نشود. در همین راستا آموزش و پرورش زیر نظر میراث فرهنگی تبریز در صدد احیاء باغ به شیوهٔ پیشین (کاشت درختان از بین رفته، احیای دسترسی‌های تاریخی و جدید، بناهای تاریخی موجود و دیوارکشی اطراف باغ) برآمد، به‌طوری‌که تاکنون یکی از محورهای اصلی مسیر آب زیر نظر میراث فرهنگی تبریز مرمت شده و بخش عظیمی از صفه‌سازی محورهای آب، حوضچه‌ها و آب‌گیرها در برنامه‌ٔ زمان‌بندی مرمت باغ قرار گرفته است.

باغ جزو نمونه باغ‌هائی است که در زمینی کمابیش مسطح با شیب کم بنا شده است. محور اصلی باغ در امتداد شمالی ـ جنوبی متناسب با مسیر حرکت آب قنات و در حد فاصل محور اصلی پیادە‌رو طراحی شده است. برای کنترل شیب معبر پیاده‌رو، هشت سکو با ۱۸ پله با اختلاف سطح کل مسیر ۳۰۵ سانتی‌متر در نظر گرفته شده است. در وسط محور اصلی باغ درست در امتداد جوی آب در وسط هر یک از سطوح (پله‌های طراحی شده) حوضچه‌هائی به شکل مستطیل و دایره ساخته شده است (چهار حوضچه به شکل دایره و یک حوضچه به شکل مستطیل در ابعاد متفاوت) که در میان هر یک فواره‌ای موجود است.

تاریخچه باغ فتح آباد

درباره‌ چگونگی ساخت این باغ و بانیان آن، اطلاعات کمی وجود دارد. تنها سندی که در آن به این باغ اشاره شده، کتاب «باغ‌های ایران و کوشک‌های آن» تالیف دونالد ویلبر است. ویلبر در این کتاب باغ فتح‌آباد را این‌چنین وصف کرده است:

    «در نزدیکی شاه گل باغی به نام فتح‌آباد واقع شده است. مرکز باغ از درختان میوه پوشیده شده است. ولی محور طویل آب، تمام باغ را به‌طرز متداول در ایران، به ‌هم متصل می‌سازد و به آن یک نوع هماهنگی می‌دهد. فقط بنای جدیدی که به‌جای کوشک قدیم ساخته شده، هماهنگی آن را بر هم می‌زند. هر گاه از قسمت مرتفع، یعنی سمت جنوبی باغ وارد شویم، می‌بینیم که این خیابان پست و بلند است و شکل حوض‌هائی که در مسیر آن قرار گرفته‌اند نیز مختلف است.

در یک قسمت حاشیه‌های سبزی در کنار نهرها به چشم می‌خورد که آن‌ها نیز به ‌نوبه‌ خود با حاشیه‌ای از گل شمعدانی زینت یافته‌اند. سرانجام به برجسته‌ترین نقطه‌ باغ، یعنی استخر عمیقش می‌رسیم که اطراف آن را سنگ کار کرده‌اند. این استخر، بسیار عمیق است و اطراف آن را درختان کهن و تنومندی احاطه کرده است. قسمت شمال این استخر، قدری بلندتر از سطح زمین است. این همان چیزی است که در استخر شاه گل نیز دیده می‌شود. هیچ‌یک از قسمت‌های این باغ به تنهائی زیبایی فوق‌العاده و چشمگیری ندارد، در حالی‌ که به‌طور کلی جذاب و آرام است.»

طبق گفته‌های ریش‌سفیدان منطقه، ساخت این باغ به ساعدالملک، یکی از معتمدان و بزرگان شهر تبریز نسبت داده شده است. خاندان عدل، این باغ را در حدود ۱۵۰ سال قبل خریداری می‌کنند. از مواردی که طبق سند همراه با باغ معامله شده است، قنات، استخر، بخشی از اراضی روستای فتح‌آباد و ساختمان موجود فعلی باغ را می‌توان نام برد.  

این باغ در زمان وراث عدل، به‌خصوص غلامرضا عدل توسعه پیدا می‌کند و وسعت آن به وسعت فعلی می‌رسد. مجموعه‌ باغ و عمارت فتح‌آباد نیز در زمان این خاندان بازسازی می‌شود و ظاهراً این بازسازی را یکی از معماران محلی به نام حاج عباس علی ترفیعی، انجام داده است.

از میان مواردی که در جریان این بازسازی‌ها انجام شده است، رطوبت‌زدائی عمارت باغ و الحاق یک طبقه به آن، جلوگیری از نشتی استخر و آب‌نما و ساخت یک‌سری حوضچه در امداد محور اصلی باغ (شمالی ـ جنوبی) بین عمارت و آب‌گیر انتهای باغ را می‌توان نام برد.

تغییر کاربری باغ فتح آباد

آموزش‌وپرورش استان آذربایجان‌ شرقی، این باغ را در سال ۱۳۷۴ هجری شمسی از خاندان عدل خریداری کرد و در راستای اهداف آموزش‌وپرورش با تغییر کاربری به‌ شکل «اردوگاه فرهنگی الغدیر» درآورد. برای تبدیل باغ به اردوگاه، بخشی از زمین‌های اطراف باغ جهت توسعه و ساخت ابنیه‌ متناسب با اردوگاه در دستور کار آموزش‌وپرورش قرار گرفت.

باغ و عمارت فتح‌آباد در آذرماه سال ۱۳۷۸ هجری شمسی به شمارە‌ ۲۵۱۸ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید و هم‌سو با اهداف توسعه‌ باغ، میراث فرهنگی تبریز، توسعه و تغییر کاربری باغ فتح‌آباد را جزو برنامه‌های مطالعاتی خود قرار داد تا توسعه‌ باغ باعث از بین رفتن هویت واقعی آن نشود. در همین راستا آموزش‌وپرورش زیر نظر میراث فرهنگی تبریز در صدد احیاء باغ به شیوه‌ پیشین (کاشت درختان از بین رفته، احیای دسترسی‌های تاریخی و جدید، بناهای تاریخی موجود و دیوارکشی اطراف باغ) برآمد؛ به‌ طوری ‌که تاکنون یکی از محورهای اصلی مسیر آب زیر نظر میراث فرهنگی تبریز مرمت شده و بخش عظیمی از صفه‌سازی محورهای آب، حوضچه‌ها و آب‌گیرها در برنامه‌ زمان‌بندی مرمت باغ قرار گرفته است.

انتهای پیام/

کد خبر: 1125418 برچسب‌ها گردشگری

منبع: ایسکانیوز

کلیدواژه: گردشگری باغ و عمارت فتح آباد آموزش و پرورش تغییر کاربری آموزش وپرورش باغ فتح آباد فتح آباد اطراف آن فتح آباد اطراف باغ هجری شمسی شاه گل

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.iscanews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسکانیوز» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۴۱۰۸۲۶۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

جزئیات اقدامات منطقه هفت حوض برای توسعه گردشگری مشهد در ۱۴۰۳

ایسنا/خراسان رضوی مدیر عامل شرکت توسعه گردشگری شهرداری مشهد گفت: در تلاش هستیم که در سال ۱۴۰۳ رشد و توسعه مناطق مختلف را در دستور کار خود قرار دهیم و این تصمیم باعث شد تا منطقه هفت حوض درصدی از مردم شرق مشهد را به سمت خود بکشاند. 

امیر رمضانی در گفت‌وگو با ایسنا در خصوص برنامه‌های ۱۴۰۳ شرکت توسعه گردشگری شهرداری مشهد، اظهار کرد: امسال علاوه بر برنامه‌هایی که در نظر داریم و در این خصوص برنامه‌ریزی شده در تلاش هستیم منطقه هفت حوض را توسعه دهیم تا مورد توجه مردم به خصوص افرادی که در جنوب شرق مشهد زندگی می‌کنند نیز قرار گرفته شود.

وی اضافه کرد: در حال حاضر مقدمات انجام فعالیت‌هایی در زمینه توسعه منطقه هفت حوض آغاز شده و امیدواریم که به زودی این برنامه‌ریزی‌ها انجام شود. یکی دیگر از برنامه‌هایی که ما در مجموعه خود برنامه‌ریزی کردیم اتوبوس گردشگری برای زائران و مجاوران است که آن‌ها را از کوه پارک به سمت قله‌زو منتقل کنیم و این اتفاق به زودی انجام می‌شود.

مدیرعامل شرکت توسعه گردشگری شهرداری مشهد خاطرنشان کرد: اقدامات دیگری در خصوص توسعه هفت حوض و تقویت فضای نوری این منطقه در دستور کار قرار گرفته است و قصد داریم فضاهای درختکاری را در این منطقه افزایش دهیم تا مردم بتوانند از فضای بیشتری نیز استفاده کنند.

وی بیان کرد: در حال حاضر ظرفیت پارکینگ هفت حوض حدود ۱۷۰۰ خودرو است و قصد داریم این فضا را گسترش دهیم تا مردم در این خصوص دغدغه‌ای نداشته باشند. همچنین راه‌اندازی روستا بازار تقریباً به اتمام رسیده و تلاش می‌کنیم که در روزهای آینده به بهره‌برداری کامل برسد و به محض اینکه به صورت جامع و کامل راه‌اندازی شود، قطعا حدود ۱.۵ برابر در ورودی‌ منطقه هفت حوض تاثیرگذار خواهد بود.

رمضانی با بیان اینکه در تلاش هستیم که در سال ۱۴۰۳ رشد و توسعه مناطق مختلف را در دستور کار خود قرار دهیم، عنوان کرد: این تصمیم باعث شد تا فعالیت‌ها و برنامه‌های شرکت توسعه گردشگری شهرداری مشهد متفاوت از سال‌های گذشته باشد و این تغییرات منجربه اقبال بیشتر مردم به این منطقه شده است. بنابراین منطقه هفت حوض می‌تواند درصدی از شهروندان شرق مشهد را به سمت خود سوق دهد، زیرا خدمات در این منطقه نیز ارزان قیمت است.

مدیرعامل شرکت توسعه گردشگری شهرداری مشهد با بیان اینکه نیاز است سرمایه‌گذاران پای کار بیایند تا ارائه این خدمات به مردم را افزایش دهیم، تصریح کرد: این مجموعه برنامه‌های دیگری مانند بازی‌های هیجانی را در دستور کار خود قرار داده و لایحه آن برای شورای اسلامی مشهد ارسال شده است تا در صورت موافقت نیز اتفاق رخ دهد. این بازی‌های هیجانی در ۴ نقطه مشهد با ۱۰ مورد تنوع برای علاقه‌مندان اتفاق خواهد افتاد. همچنین اقدامات اولیه‌ای برای ایجاد شهر برفی و گفت‌وگو با سرمایه‌گذار آکواریوم شهری نیز از جمله برنامه‌هایی است که در این مجموعه در حال انجام است.

انتهای پیام