قطر، بازاری فراموش شده در تجارت خارجی ایران/ تهران و دوحه با چه چالشهای اقتصادی مواجه هستند؟
تاریخ انتشار: ۲ اسفند ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۴۴۱۶۸۶۳
رئیس جمهور کشورمان در حالی با دعوت رسمی امیر قطر راهی این کشور شد که متاسفانه طی پنج سال اخیر میزان مناسبات تجاری دو کشور کمتر از ۳۰۰ میلیون دلار بوده است؛ حال باید دید که این کشور عربی چه جایگاهی در دیپلماسی اقتصادی دولت سیزدهم دارد.
گروه صنعت، معدن و تجارت بازارنیوز- سعید ترکاشوند؛ «سید ابراهیم رئیسی» رئیس جمهور کشورمان صبح امروز (۲ اسفند ماه) ایران را به منظور حضور در نشست کشورهای صادرکننده گاز به مقصد قطر ترک کرد؛ گفتنی است که «شیخ تمیم بن حمد آل ثانی» امیر این کشور، چندی پیش در تاریخ هفتم بهمن ماه معاون نخست وزیر و وزیر خارجه قطر را راهی تهران کرد تا دعوتنامه حضور رئیسی را به عنوان مهمان ویژه این اجلاس را به وی تقدیم کند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
قطر، کشوری کوچک با جمعیتی کمتر از ۳ میلیون نفر است که به دلیل موقعیت جغرافیایی خود در حاشیه خلیج فارس، به عنوان یکی ۱۵ کشور همسایه ایران شناخته میشود؛ برخلاف مساحت کوچک و جمعیت محدود این کشور، باید این نکته را خاطر نشان کرد که در حال حاضر قطر با توجه به رویکردهای مثبت سیاسی خود، عملا از نقش یک «میکرو کشور» دوری کرده و با نقش آفرینی پر رنگ در عرصههای بین المللی، خود را به عنوان یک کشور فعال به دیگر کشورهای جهان معرفی کرده است.
کشور قطر به دلیل دار بودن منابع سرشار گاز طبیعی، در میان ۱۰ کشور دارنده این حامل انرژی، رتبه سوم را پس از روسیه و ایران به خود اختصاص داده است؛ اکنون با توجه به این موضوع نیز چند روزیست که مقامات ارشد قطری در حال آماده سازی خود برای پذیرایی از سران بزرگترین کشورهای صادرکننده گاز هستند.
در حال حاضر تهران و دوحه روابط سیاسی بسیار گرمی با یکدیگر دارند اما برخلاف این مناسبات سیاسی صمیمی، آمارهای موجود در سازمان گمرک ایران حکایت از حکم فرما بودن یک رابطه سرد اقتصادی و تجاری میان دو کشور دارد؛ بنا بر آمارهای منتشر شده از سوی این سازمان، مجموع تعاملات تجاری ایران و قطر د فاصله زمانی ۵ سال اخیر (از سال ۹۵ تا ۹۹) رقمی بالغ بر ۱ میلیارد و ۳۷ میلیون و ۶۰۰ هزار دلار بوده است.
حال آنچه که میتوان از از سفر رئیس جمهور به قطر پیشبینی کرد این است که با توجه به رویکرد دولت سیزدهم در افزایش مناسبات تجاری و اقتصادی با همسایگان ایران، در سفر دو روزه رئیس جمهور و هئیت همراه وی به قطر، مذاکرات و دیدارهای متعددی برای افزایش تعاملات اقتصادی میان دو کشور انجام شود.
جایگاه ایران در تجارت خارجی قطر کجاست؟
متاسفانه طی سالهای اخیر و به رغم همجواری جغرافیایی ایران و قطر و همینطور نیاز بازارهای این کشور به کالاهای ایرانی، در طول سالهای اخیر هیچ توجهی از سوی مقامات دولتهای قبل درباره افزایش صادرات کالاهای ایرانی به این کشور انجام نشده و اکنون شاهد آن هستیم که به جای ایران، کشورهایی همچون ژاپن، چین، هندوستان، سنگاپور و کره جنوبی در زمره ۵ شریک تجاری اصلی این کشور قرار دارند.
در حال حاضر ایران در رتبه ۷۶ شرکای تجاری قطر قرار دارد و آنچه که از آمارهای موجود درمورد کالاهای صادر شده ایرانی به مقصد قطر استنباط میشود این است که متاسفانه بخش قابل توجهی از کالاهای صادراتی ایران به قطر در محصولاتی همچون کشاورزی، مواد معدنی، زنجیره فولاد، خشکبار خلاصه میشود و فقط بخش کوچکی از صادرات ایران به این کشور متعلق به صنایع دستی و محصولات نهایی با ارزش افروده است.
کارنامه تعاملات تجاری ایران با قطر طی ۵ سال اخیر چگونه بوده است؟
علیرضا پیمان پاک، معاون وزیر صمت و رئیس کل سازمان توسعه تجارت اخیر و در آستانه سفر رئیس جمهور کشورمان به قطر، از برنامهریزی این سازمان برای توسعه مناسبات تجاری دو کشور به رقم یک میلیارد دلار در سال خبر داد؛ این وعده در حالی از سوی رئیس سازمان توسعه تجارت مطرح شده است که تا قبل از این میزان تعاملات تجاری دو کشور در سالهای ۹۹ و ۹۸ به ترتیب ارقامی بالغ بر ۱۷۴.۵ و ۲۵۲ میلیون دلار بوده است.
همزمان با شروع محاصره قطر و بحران دیپلماتیک میان این دولت با کشورهای حاشیه خلیج فارس در ۵ ژوئن سال ۲۰۱۷ (۱۵ خرداد ۱۳۹۶) روابط تجاری ایران و قطر وارد مرحله تازهای شد، به گونهای که با شروع تحریمها و مسدود سازی حریم دریایی و هوایی کشورهای عربی منطقه خلیج فارس در مقابل قطر، عمان، ایران و ترکیه تنها کشورهای منطقه بودند که از همکاری در این تحریمها خودداری و حتی برای به کمک دوحه شتافتند.
متاسفانه در آن سال کشور ترکیه بدون داشتن مرزی مشترک با کشور قطر، در حوزه صادرات کالا های کشور خود به قطر توانست گوی سبقت را از ایران برباید و در نهایت نتیجه انفعال دولت وقت در آن بحران، خود را اکنون به این گونهای نشان داده است که اکنون ترکیه در رتبه ۱۵ و ایران با داشتن مرز مشترک با این کشور در رتبه ۷۶ شرکای تجاری این کشور قرار دارد.
در حال حاضر سال ۹۶ یعنی همزمان با شروع تحریمهای اقتصادی علیه قطر تجارت خارجی ایران با این کشور با ثبت رقمی بالغ بر ۲۶۵ میلون دلار، رکوردار بیشترین حجم تجارت خارجی ایران با قطر در پنج سال اخیر است ولی متاسفانه پس از آن شاهد نزولی شدن مناسبات تجاری ایران با کشور قطر در سالهای ۹۷ و یا حتی ۱۴۰۰ نیز بوده ایم.
متاسفانه در ۱۱ ماه سال ۱۴۰۰ میزان صادرات ایران به قطر عددی بالغ بر۱۲۲ میلیون دلار بر آورد شده است که از این میان ۱۱۵ میلیون دلار سهم صادرات در مقابل نیز ۷ میلیون دلار نیز سهم واردات در مناسبات تجاری دو کشور بوده است؛ متاسفانه باید این نکته را خاطر نشان کرد که حجم کل تجارت خارجی ایران با قطر در ۱۱ ماهه سال ۱۴۰۰ که نسبت به سال گذشت افت ۱۲.۶ درصدی را تجربه کرده است.
چالشهای اقتصادی پیشروی تهران و دوحه چیست؟
«هدی یوسفی» کارشناس و پژوهشگر حوزه قطر در گفتگو با بازارنیوز پیرامون آخرین وضعیت تعاملات تجاری دو کشور و اشتیاق نخبگان سیاسی قطری در گسترش مناسبات خود با ایران اظهار کرد: آنچه که از رویکرد مقامات دو کشور میتوان استنباط کرد این است که مقامات عالیرتبه ایران و قطر به صورت مشترک اشتیاق فراوانی در توسعه مناسبات تجاری و اقتصادی خود داشته و دارند و مطمئنا یکی از علل این موضوع ناشی از این امر است که ایران کشور قطر را به عنوان یک عضو فاقد رویکرد خصمانه علیه خود شورای همکاریهای خلیج فارس میداند؛ در صورت گسترش روابط تجاری تهران با دوحه دولت با تشویق بخش خصوصی به نقش آفرینی بیشتر در بازارهای قطر، میتواند این کشور را جایگزین امارات متحده عربی در امور تجاری خود کند.
این کارشناس مسائل منطقه عدم موفقیت ایران در افزایش حجم تجارت خود با قطر را ناشی از نقش کمرنگ بخش خصوصی عنوان کرد و گفت: مادامی که دولت بخواهد در امور تجاری و اقتصادی به صورت مستقیم نقش آفرینی کند، ناخودآگاه برخی مناسبات اقتصادی و تجاری نیز تحت الشعاع مباحث سیاسی قرار میگیرد.
وی حل چالشهای بین المللی ایران را یکی از راههای کمرنگ ساختن مباحث سیاسی موجود در مناسبات ایران و قطر عنوان کرد و درباره آن توضیح داد: به عنوان مثال، تعیین تکلیف موضوع FATF از جمله مواردی است که حتی دولت قطر نیز نسبت به آن از حساسیت بسیار بالایی برخوردار است و اکنون قرار داشتن نام ایران در لیست سیاه FATF و عدم اطمینان از سرمایهگذاری در کشورمان، تبدیل به مانعی بزرگ برای توسعه همکاریهای اقتصادی میان دو کشور شده است.
یوسفی در ادامه موقعیت قطر در حفظ تعادل در روابط خود با ایران و ایالات متحده آمریکا را به دوگانهای سخت برای مقامات قطری تشبیه کرد و درخصوص آن تصریح کرد: با توجه به وجود چنین چالشی قطر میداند که نخواهد توانست که مناسبات خود با ایران را به گونهای تنظیم کند که مشابه آن را با کشور ترکیه دارد، چرا که این کشور با آمریکا رابطه خوبی دارد اما روابط تنش آلود ایران با آمریکا مانع از توسعه مناسبات تجاری شده است؛ از سوی دیگر تحریمهای اقتصادی سال ۲۰۱۷ این موضوع را به مقامات قطری فهماندند که به رغم روابط حسنه با آمریکا در نهایت این همسایگان هستندکه میتوانند در شرایط بحرانی به کمک ایشان بیاید، به همین دلیل مقامات دوحه در یک دوراهی بسیار سختی قرار دارند.
این پژوهشگر حوزه منطقه خلیج فارس سرمایهگذاری خارجی و انتقال و فروش بی خطر انرژی را از دیگر عناوین تاثیر گذار در سیاستهای محتاطانه دوحه دانست و درباره آن اظهار کرد: مطمئنا با توجه به وابستگی شدید قطر به جذب سرمایههای خارجی و نیاز این کشور به انتقال امن گاز به کشورهای مشتری خود، دولتمردان این کشور سیاستهایی را در پیش خواهند گرفت که با همسایگان قدرتمندی همچون ایران و یا عربستان وارد تنش سیاسی نشود ، در نتیجه این امر باعث تداوم و گرمی تدریجی مناسبات تجاری ایران و قطر میشود.
وی در پایان و در پاسخ به این سوال که دو کشور ایران و قطر در چه بازه زمانی میتوانند شاهد رشد تبادلات تجاری خود با یکدیگر باشند، گفت: برآورده شدن چنین چشم انداز اقتصادی بستگی به حل مشکلات مذکور به ویژه رفع مشکلات بین المللی ایران دارد؛ مطمئنا اگر این چالشها در یک بازه زمانی کوتاه مدتی برآورد شود، در همان زمان میتوان انتظار رشد تعاملات تجاری دو کشور را پیش بینیکرد اما اگر حل این مسائل به طول بیانجامد، مطمئنا گسترش روابط تجاری ایران و قطر نیز زمان زیادی خواهد برد.
پایان پیام//
برچسب ها: سازمان توسعه تجارت ایران ، دولت سیزدهم ، وزارت صمت ، سید رضا فاطمی امین ، ایران و قطر لینک کوتاه خبر: bzna.ir/000Qkw
منبع: بازار نیوز
کلیدواژه: سازمان توسعه تجارت ایران دولت سیزدهم وزارت صمت سید رضا فاطمی امین ایران و قطر تجارت خارجی ایران تجاری ایران و قطر مناسبات تجاری تعاملات تجاری تجاری دو کشور میلیون دلار حال حاضر رئیس جمهور خلیج فارس کشور قطر سال اخیر تحریم ها چالش ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت bazarnews.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «بازار نیوز» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۴۴۱۶۸۶۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
هدفگذاری رشد ۲۰ میلیارددلاری تجارت
دیروز رئیسجمهور در مراسم افتتاحیه اجلاس بینالمللی ایران و آفریقا گفت: هدفگذاری یک میلیارددلاری برای همکاریهای اقتصادی ایران و آفریقا در یک سال آینده به هیچوجه متناسب با ظرفیتهای موجود نیست وحتما باید به سمت هدف ۱۰برابری حجم همکاریهای اقتصادی و تجاری فیمابین حرکت کنیم. ازسوی دیگر کارشناسان معتقدند در جریان نمایشگاه اکسپو که ۸۰کشور حضور دارند، امکان تسهیل تجارت تا ۱۰میلیارد دلار درطول سالهای آینده وجود دارد. ازآنجا که این دو نمایشگاه در نمایشگاه بینالمللی تهران ودرکنار هم برگزار میشود، این امکان وجود دارد که در آیندهای نزدیک رشد تجارت ۲۰میلیارد دلاری را شاهد باشیم. براساس برآوردهای سال گذشته در ایران اکسپو یک میلیارد دلار تفاهمنامه و قرارداد به امضا رسید اما اگر موانع صادراتی برداشته شود، حجم تجارت ایران افزایش چشمگیری خواهد داشت. درواقع کارشناسان معتقدند ایران علاوه بر اینکه باید موانع صادراتی خودرارفع کندباید مذاکره باکشورهای مختلف را دربرنامه کاری خود قراردهد که رویدادهایی مانند ایران اکسپو و اجلاس ایران و آفریقا میتواند به این هدف کمک کند.دانشبنیانها، پیشتاز صادرات
دانشبنیانها حضور گستردهای درنمایشگاه ایران اکسپو واجلاس بینالمللی ایران وآفریقا دارند.درواقع مسئولان کشور حساب ویژهای روی دانشبنیانها باز کردهاند. آمارها نشان میدهد سال گذشته حدود دو میلیارد دلار صادرات از سوی دانشبنیانها اتفاق افتاده که با تسهیل و بهبود فضای کسب و کار امکان افزایش تا دو برابر صادرات وجود دارد. سید علی امامی، مدیرکل دفتر آماد و پشتیبانی تجاری سازمان توسعه تجارت ایران با بیان اینکه دومین دوره ایران اکسپو ۲۰۲۴در دولت سیزدهم، امروز، ۸ اردیبهشت برگزار خواهد شد، گفت: ایران اکسپو نقطه عطف تجارت خارجی محسوب میشود چرا که در این رویداد پتانسیلهای صادراتی ایران مشخص و بسترهای اصلی تجارت خارجی ایران برای سایر کشورها به نمایش گذاشته میشود. وی تصریح کرد: تعدادی از مهمانان دعوت شده در اکسپو با هدف بازدید از زیرساختهای تجاری ایران در این رویداد شرکت میکنند؛ گروههای تجاری علاوه بر آسیبشناسی زیرساختهای تجاری کشور، پتانسیلها و توانمندیهای ما را شناسایی میکنند. این مقام مسئول با تاکید بر اینکه بسیاری از کشورها با ظرفیتهای تجاری ایران آشنا نیستند، افزود: نمایشگاه ایران اکسپو میتواند تواناییهای تولیدی و صادراتی کشور را در یک رویداد پنج روزه به تجار خارجی ارائه بدهد و مبنایی برای افزایش صادرات و تعاملات تجارت خارجی شود.
اعزام ۱۱ رایزن بازرگانی به آفریقا
مهدی ضیغمی، رئیس سازمان توسعه تجارت ایران در دومین اجلاس بینالمللی ایران و آفریقا با بیان اینکه سیاست توجه به آفریقا، در کانون توجه سیاستهای خارجی کشور بهویژه در حوزه تجاری قرار دارد، اظهار کرد: موفقیتهای اولین اجلاس ایران و کشورهای غرب آفریقا در سال گذشته منجر به توافقهای خوب در تجارت بینالمللی و برگزاری بزرگترین رویداد همکاریهای اقتصادی ایران و قاره آفریقا شده است. به گفته معاون وزیر صمت، در این اجلاس، ایران میزبان بیش از ۳۰ کشور آفریقایی است و وزارت صمت بهعنوان سیاستگذار و سازمان توسعه تجارت ایران بهعنوان متولی برگزاری این اجلاس در تعامل نزدیک با وزارت خارجه کشور، سفرای کشورهای آفریقایی در ایران و نمایندگان ایران در قاره آفریقا، برنامهریزی گستردهای را برای برگزاری هدفمند این اجلاس انجام داده است. این رویداد همزمان با ششمین نمایشگاه توانمندیهای جمهوری اسلامی ایران در حال اجرا ست. وی با تاکید بر لزوم افزایش سطح روابط اقتصادی ایران با قاره آفریقا، گفت: اقتصاد ایران و بسیاری از کشورهای آفریقایی مکمل یکدیگر هستند و بهراحتی میتوان از مسیر تجارت آزاد دوطرفه نسبت به جهش در مناسبات تجاری اقدام کرد. در همین راستا سازمان توسعه تجارت در نظر دارد با همراهی و همفکری معاونت دیپلماسی وزارت امور خارجه تعداد رایزنان بازرگانی را در سال جاری در قاره آفریقا از سه نفر به ۱۴نفر افزایش دهد. وی ادامه داد: ما به شرق و شمال آفریقا خط منظم کشتیرانی راهاندازی کردیم و با دستور رئیسجمهوری در سفر به الجزایر موضوع کشتیرانی به غرب آفریقا نیز در دستور کار قرار گرفته است. موضوع بعدی زیرساختها در تبادلات مالی و بانکی است که ابتکارات خوبی را در این اجلاس با همتایان آفریقایی خود به اشتراک خواهیم گذاشت و امیدواریم این سه موضوع اصلی در اجلاس بعدی حل و فصل شود.آمارها نشان میدهد صادرات کالاهای ایرانی به ۳۹کشور آفریقایی وواردات از۲۲کشور این قاره درسال۱۴۰۲انجام شده است. در سال گذشته صادرات به شرق، غرب، شمال و جنوب این قاره به صورت خاصی توسعه پیدا کرده است. درسال۱۴۰۲ پراکنش صادراتی کشور به این قاره از نکات قابل توجه بود و صادرات در شرق، غرب، شمال و جنوب این قاره به صورت خاصی توسعه پیدا کرد و ۳۹ کشور از این قاره، مقصد صادرات کالاهای ایرانی بهصورت مستقیم بودند.باوجود کاهش صادرات کشور به بخش سفید این قاره در شمال در سالهای گذشته، شاهد افزایش صادرات به کشورهای الجزایر، مصر، لیبی، تونس، جیبوتی و مراکش در سال ۱۴۰۲ با وجود بحران حملونقل در دریای سرخ بودیم.
میزبانی ایران اکسپو از ۸۰ کشور
رویداد ایران اکسپو میزبان بیش از ۲۰۰۰شرکت از۸۰کشور است که امروز افتتاح خواهد شد و پنج روز ادامه دارد اما روز شنبه به علت حضور مقامات داخلی و خارجی بازدید عمومی ندارد و تجار وعموم مردم میتوانندازروز یکشنبه برای بازدید از نمایشگاه مراجعه کنند. آنطور که مقامات وزارت صمت گفتهاند،این نمایشگاه فضای مناسبی برای افزایش مقاصد صادراتی،گروههای کالایی و تنوعبخشی به بازارهای صادراتی است و بازدید از کارخانجات بزرگ، شهرکهای صنعتی ودانشبنیانها هم درجریان برگزاری نمایشگاه در دستورکار قرار دارد.
جزئیات تجارت با آفریقا
درسال۱۴۰۲،غنا با خرید ۱۷۳.۵میلیون دلار، آفریقای جنوبی با۱۴۵میلیون دلار،تانزانیا با ۹۲.۸میلیون دلار، کنیا با ۴۸.۷میلیون دلار، نیجریه با ۴۸میلیون دلار، موزامبیک با ۴۷.۱میلیون دلار و سومالی با ۳۳.۳میلیون دلار، هفت مقصد نخست صادرات کالاهای ایرانی به صورت مستقیم به این قاره بودند. ۵۱درصد صادرات ایران به این قاره مشتقات نفتی، شامل کود اوره، قیر، گاز مایع و انواع روغنهای صنعتی بود و بعد از آن ۳۷درصد صادرات کشورمان را محصولات فولادی و آهنی به خود اختصاص داده است. مواد غذایی، مصالح ساختمانی، انواع فرش و کفپوش، شویندهها و لوازم بهداشتی، لوازم خانگی، دارو و تجهیزات پزشکی، لوازم صنعتی، قطعات خودرو، لاستیک، مواد معدنی، لوازم الکتریکی، لوستر، مبلمان و اسباببازی از دیگر کالاهای صادراتی ایران به قاره آفریقا در سال ۱۴۰۲ بودند. در سال گذشته ۲۲ کشور از این قاره فروشنده مستقیم کالا به ایران بودند که آفریقای جنوبی بافروش ۱۹میلیون دلار،زامبیا با ۱۲.۵میلیون دلار،غنا ۱۲میلیون دلار،سیشل با ۱۱.۷میلیون دلار، کنیا ۹.۵میلیون دلار، تانزانیا با ۶.۱میلیون دلار و اوگاندا با ۴.۱میلیون دلار، هفت کشور نخست فروش کالا در بین کشورهای قاره آفریقا به ایران بودند. ۶۶ درصد واردات ایران از این قاره مواد غذایی و کشاورزی مانند چای، ذرت، قهوه، توتون، حبوبات، لاشه گوسفند و محصولات شیلاتی بودند و ۲۱ درصد نیز مواد معدنی مانند سنگ منگنز، سنگ و خاک روی، کنسانتره گروم و ۱۳درصد دیگر نیز عمدتا روغن صنعتی و گریس، انواع تسمه، ماشینآلات، مواد شیمیایی و صنعتی و لوازم یدکی بودند.
ظرفیتهای ایران و آفریقا
قاره آفریقا با دارا بودن ۱.۳میلیارد نفر جمعیت و ۵۴ کشور، یک فرصت بزرگ در حوزه روابط تجاری و اقتصادی است. ایران میتواند بهواسطه نیاز این قاره به سوخت و انرژی، فناوری و مکانیزاسیون در تولید محصولات کشاورزی، سرمایهگذاری و طراحی و ساخت امور زیربنایی ازجمله معدن، سد،راهسازی وپروژههای عمرانی، اورهال کردن پالایشگاهها، استخراج گاز، بازار مصرف مناسب مواد غذایی و محصولات صنعتی، تجاری ومصرفی و نیازما به کشت فراسرزمینی همراه با توانمندی کشورمان در صادرات خدمات فنی ومهندسی دراین قاره، ضمن حفظ شئونات انسانی و حفظ منافع توأمان کشورمان و کشورهای آفریقایی حضور پیدا کند. عدم شناخت ظرفیتها در بین تجار ایرانی وآفریقایی، نبود یا کمبود حمل و نقل ارزان، مستمر و فراگیر و موانع جابهجایی مستقیم ارز و پول، از موانع توسعه تجارت یا تجارت مستقیم بین ایران و قاره آفریقاست که رفع این موانع با اراده دولتها و پیگیری بخش خصوصی تا حدودی به تجارت ایران با این قاره شتاب خواهد داد.