از عریضه‌نویسی زائران بارگاه مطهر رضوی چه می‌دانید؟
تاریخ انتشار: ۲ اسفند ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۴۴۲۰۹۸۵
باشگاه خبرنگاران جوان مشهد - هنوز هم برخی از زائران، دلشان می‌خواهد حرف دلشان را روی کاغذ بنویسند و آن را داخل ضریح حضرت رضا (ع) بیاندازند این باور و اعتقاد، سابقه‌ای دیرینه دارد و در دل تاریخ ثبت شده است.
عریضه نویسی یک رفتار اجتماعی است که از گذشته‌های دور و در تمامی جوامع رایج بوده است.
برای عریضه، تعاریف متعددی ارائه شده، اما درمجموع عَریضه به معنی دادخواهی، عرض‌حال یا نامه‌ای است که مردم برای شخصیتی بلندمرتبه می‌نویسند و مشکلشان را با او در میان می‌گذارند، در حقیقت عریضه‌نویسی به معنی عرض حال کردن به کسی برای چاره‌جویی در گرفتاری‌ها است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
بیشتر بخوانید
باغی که مدفن امام هشتم شدیک دسته عریضه‌هایی که مردم به حاکمان و یا مسئولان می‌نویسند که اصطلاحاً به آن «عرایض عرفی» گفته می‌شود و دسته دوم عریضه نگاری‌های مذهبی است. گاهی افراد جامعه با نیاز‌ها و گرفتاری‌هایی مواجه می‌شوند که برای رسیدن به حاجات و رفع گرفتاری‌های خود، به دعا و کمک طلبیدن از پروردگان و بزرگان دینی متوسل می‌شوند یکی از این شیوه‌ها، توسل به ائمه اطهار (ع) و واسطه قرار دادن آنها برای رسیدن به آرزو‌ها و خواسته‌هاست.
یکی از جدی‌ترین شکل‌های توسل حضور در بارگاه و بر سر مزار معصومین (ع) و یاری خواستن از آن‌هاست. با نگاهی به آداب و رسوم مناطق مختلف، متوجه می‌شویم که نوشتن عریضه برای امامان معصوم (ع) و بزرگان دینی در بسیاری از مناطق ایران از سالیان دور وجود داشته است.
این عریضه‌ها، نامه‌هایی است که حاجتمندان، آن را یا خطاب به پروردگار می‌نویسد و در آن خدا را به حق و منزلت معصومین (ع) برای برآورده شدن حاجتشان سوگند می‌دهند. یا اینکه نامه‌شان را مستقیماً خطاب به ائمه معصومین (ع) می‌نویسد و آنها را واسطه برآورده شدن حاجتشان قرار می‌دهند. نکته جالب این که، عریضه‌نویسی مذهبی، مختص مسلمانان نبوده و پیروان برخی ادیان دیگر نیز به آن اعتقاد دارند.
عریضه‌نویسی در آستان قدس رضوی
بر اساس اسناد موجود در آستان قدس رضوی، عریضه‌نویسی و توسل به امام رضا (ع) در قالب نوشتن نامه، از گذشته‌های دور رایج بوده است. این عریضه‌ها شامل دو دسته بوده است. دسته اول عریضه‌هایی که توسط مردم به داخل ضریح مطهر امام هشتم (ع) انداخته می‌شده و دسته دوم عرایضی که مردم و گاه خادمان و کارکنان حرم، برای حل مشکلاتشان، خطاب به تولیت آستان قدس رضوی می‌نوشتند، موضوعی که تا به امروز نیز ادامه دارد و زائران می‌توانند علاوه بر دیدار‌های مردمی، با نوشتن نامه و تحویل آن، به‌صورت مستقیم با تولیت این آستان مبارک در ارتباط باشند و انتقادات و پیشنهادات خود را مطرح کنند.
عریضه‌های داخل ضریح در سفرنامه گردشگران خارجی
شواهدی تاریخی نشان می‌دهد این رسم از دوره صفوی (قرن یازدهم هجری قمری) شکل گرفته است. جالب اینکه، این موضوع مورد توجه مهمانان و زائران خارجی هم بوده و برای نمونه «خانیکوف» که یک گردشگر روسی بوده، در سفری که در قرن نوزدهم میلادی به ایران داشته، در کتاب سفرنامه خود، به انداختن عریضه در ضریح مطهر امام رضا (ع) اشاره کرده است.
علاوه بر آن، در سندی دیگر مربوط به سال ۱۳۰۲ هجری قمری و دوره قاجار، وقتی ماجرای یک اتفاق در حرم روایت شده، به وجود عریضه‌ها در ضریح مطهر هم اشاره شده و آمده است: «عمارات مبارکات، اسباب آستان مقدسه تحویلی کشیک خامس که تحویل کشیک اول گردید، درست و بی عیب بود. از دست زواری شمعی افتاده بود و کاغذ‌های بین ضریحین آتش گرفته که خدام مطلع شده و آتش را ساکت نمودند».
جمع‌آوری عریضه‌ها در هنگام غبارروبی ضریح
بررسی این اسناد تاریخی مشخص می‌کند که در دوره‌های مختلف، افرادی در حرم مطهر امام رضا (ع) حضور داشتند که شغلشان «عریضه نویس»، «کاغذ نویس» و یا «عریضه تمام کن» بوده و احتمالاً عریضه‌های توسل به امام رضا (ع) و عریضه‌های ارسالی به تولیت آستان را برای زائران می‌نوشتند که این عرایض در زمان غبارروبی ضریح مطهر جمع‌آوری و بررسی می‌شده است. در مجموع عریضه‌ها را می‌توان در گروه اسناد تاریخی جای داد، زیرا که دارای مضامین اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و مذهبی و بیانگر زندگی روزمره مردم و اجتماع انسانی هر دوره است.
انتهای پیام//ف.ح
منبع: باشگاه خبرنگاران
کلیدواژه: ضریح امام رضا زائران حرم رضوی مرکز اسناد آستان قدس رضوی عریضه نویسی ضریح مطهر عریضه ها امام رضا
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.yjc.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «باشگاه خبرنگاران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۴۴۲۰۹۸۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
«گزیده نفایس مطبوعات ایران»، پیش روی مخاطبان در کتابخانه مرکزی رضوی
به گزارش خبرگزاری صداوسیما مرکز خراسان رضوی، اداره مطبوعات سازمان کتابخانه ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی به مناسبت روز جهانی مطبوعات و برای معرفی نفایس مطبوعاتی موجود در آرشیو گنجینه رضوی، نمایشگاه «گزیده نفایس مطبوعات ایران» را در کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی برگزار کرد. رئیس اداره مطبوعات این سازمان گفت: بیش از ۵۰ عنوان روزنامه، سالنامه و مجله از قدیمی‌ترین و نفیس‌ترین منابع موجود در این نمایشگاه در معرض دید عموم مراجعان، محققان، پژوهشگران و علاقه‌مندان قرار گرفته است. ابراهیم حافظی تصریح کرد: با توجه به اینکه فرهنگ مکتوب ازدیرباز پایدارترین و ماندگارترین جلوه گاه فکر و دانش بشر بوده، مطبوعات هم از آغاز پیدایش خود بخشی از فرهنگ مکتوب به شمار می‌روند، به طوری که از آن به عنوان یکی از مواد مهم اولیه نگارش تاریخ و بررسی رویداد‌ها نام می‌برند و در اطلاع‌رسانی و فرهنگ‌سازی و ساختن افکار عمومی نقش مهمی بر عهده دارند. وی بر این اساس، نشریات قدیمی و نفیس را دارای جایگاهی ویژه برای معرفی میراث مکتوب و ارزشمند تاریخی یک کشور توصیف کرد که شاکله هویت فرهنگی هر جامعه را تشکیل می‌دهد.. کارشناس مطبوعات اداره مطبوعات سازمان کتابخانه ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی هم درباره آثار به نمایش درآمده گفت: «کاغذ اخبار» (اولین نشریه ایران)، «وقایع اتفاقیه» (نخستین روزنامه رسمی ایران)، «زاهریر دباهرا» (به معنای پرتوی روشنایی) نخستین نشریه غیرفارسی ایران و دومین نشریه ایران و قدیمی ترین نشریه آسوری زبان دنیا و چاپ ارومیه، «سالنامه شرق ایران» انتشار در سال ۱۳۱۶ توسط عبدالباقی و قاسم طهرانیان با چاپ سربی، «روزنامه شرف» اولین روزنامه گرافیکی ایران، انتشار در محرم ۱۳۰۰ قمری با چاپ سنگی و «سالنامه تمدن» منتشر در ۱۳۱۴، از جمله مطبوعات به نمایش گذاشته شده در این نمایشگاه است. جمیله جهانی همچنین «روزنامه صوراسرافیل» در تهران به مدیریت میرزاجهانگیرخان شیرازی و میرزاقاسم خان تبریزی در ربیع الثانی ۱۳۲۵ قمری، «دانش» اولین نشریه آموزشگاهی در رجب ۱۲۹۹ قمری در تهران و مطبعه خصوصی مدرسه دارالفنون، «مکتب تشیع»، «مجله فلاحت و تجارت»، روزنامه «تربیت» و «مجله الکمال» نخستین مجله دینی چاپ مشهد را از دیگر منابع معرفی کرد. این نمایشگاه در محل کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی از دوم تا ۱۵ اردیبهشت ۱۴۰۳ برای بازدید علاقه‌مندان برقرار است. آرشیو مطبوعات آستان قدس رضوی با موجودی بیش از دو میلیون نسخه روزنامه، مجله و سالنامه، یکی از غنی‌ترین آرشیو‌های ایران محسوب می‌شود که از قدیمی‌ترین روزنامه‌های چاپ شده و نفیس تا منابع روز را در بردارد.
خودکشی از رزیدنتها به پزشکان رسیده؛ چرا دکتر سمیرا آلسعیدی خودکشی کرد؟/ «خودکشی پزشکان بهمثابه یک انتحار اجتماعی است»