بررسی تمایلات فرزندآوری زوجین تازه ازدواج‌کرده
تاریخ انتشار: ۱۶ اسفند ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۴۵۳۶۰۳۱
بررسی‌های یک مطالعه بر روی تمایلات فرزندآوری افراد تازه‌ازدواج کرده در مراکز استان‌های کشور (به جز شهر تهران) نشان داد که حدود دو درصد از آنها، قصد بی‌فرزندی و نزدیک به ۱۷ درصد از آنها نیز تمایل به تک‌فرزندی دارند. مهمترین دلایل قصد بی‌فرزندی؛ هزینه‌های اقتصادی فرزندان و عدم علاقه به فرزند عنوان شده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
به گزارش ایسنا، میزان باروری در ایران طی دهه‌های گذشته کاهش قابل توجهی را تجربه کرده است. به طوری که میزان باروری کل که در اواخر دهه ۱۳۵۰ و اوایل دهه ۱۳۶۰ به ۶.۹ فرزند رسیده بود، طی دو دهه به کمتر از دو فرزند کاهش پیدا کرد و آخرین آمارها نشان می‌دهد که میزان باروری کل در ایران به ۱.۸ فرزند در سال ۱۳۹۹ رسیده است. پیش‌بینی‌های موجود نیز خبر از تداوم کاهش باروری کل به پایین‌تر از ۱.۵ فرزند در افق ۱۴۰۴ داده‌اند.
شواهد نشان می‌دهد که اگرچه در ایران، داشتن دو فرزند به عنوان تعداد فرزندان ایده‌آل افراد محسوب می‌شود، ولی قصد و رفتار تک‌فرزندی به خصوص در شهرها روند افزایشی دارد. همچنین از آن‌جا که آمار بی‌فرزندی اختیاری در جامعه ایران در مقایسه با سایر جوامع، نسبتاً پایین است، لذا کاهش تعداد فرزند می‌تواند بیشتر شامل گزینه تک‌فرزندی شود.
یکی از راه‌هایی که امکان سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی درست و دقیق در این زمینه را فراهم می‌کند، اطلاع از تمایلات فرزندآوری زوجین است و تمایلات فردی در مورد فرزندآوری درآینده، پیش‌بینی کننده مهمی برای رفتارهای آینده باروری هستند.
بر همین اساس، میلاد بگی؛ پژوهشگر دانشکده علوم اقتصادی و اجتماعی دانشگاه بوعلی سینا همدان با انجام مطالعه ای تمایلات فرزندآوری زوجین تازه ازدواج‌کرده را مورد بررسی قرار داد. آگاهی از تمایلات فرزندآوری این زوجین از این منظر مهم است که باروری آینده ایران تا حد بسیار زیادی تحت تاثیر رفتارهای آنها قرار دارد.
این مطالعه که با روش تحلیل ثانویه انجام شده، از داده‌های مربوط به پیمایش ملی ازدواج که در سال‌های ۱۳۹۶ و ۱۳۹۷ توسط ثبت احوال جمع‌آوری شده، استفاده کرده است. این داده‌ها در وبسایت این پایگاه در دسترس عموم قرار دارد.
جمع‌آوری داده‌های این مطالعه از تمامی مراکز استانی به جز شهر تهران انجام شده و پاسخگویان، زوج‌هایی بودند که برای انجام آزمایش‌های قبل از ازدواج، به آزمایشگاه‌ها مراجعه کرده‌اند. تکمیل پرسش‌نامه‌ها به صورت جداگانه برای زنان و مردان انجام شد. در این مطالعه هشت هزار و ۹۷۷ نفر از زوجین تازه ازدواج کرده، از نظر تمایلات فرزندآوری مورد تحلیل و بررسی قرار گرفتند.
زنان خواهان بی‌فرزندی هستند یا مردان؟
یکی از یافته‌های این مطالعه این بود که رابطه معناداری بین جنسیت و تمایلات باروری افراد وجود دارد. اگرچه درصد تمایل به بی‌فرزندی در مردان اندکی بیشتر از سوی زنان است، اما تمایل به داشتن فرزند بیشتر، در مردان بیشتر است. ۲.۳ درصد مردان و ۲ درصد زنان تمایل ندارند که فرزندی داشته باشند. در هر دو جنسیت، بیشتر افراد تمایل خود را به داشتن دو فرزند، اعلام کردند. تفاوت اصلی میان مردان و زنان در داشتن سه فرزند و بیشتر است. ۲۵ درصد مردان گفته‌اند که تمایل دارند، سه فرزند و بیشتر داشته باشند، در حالی که این رقم برای زنان ۱۸.۸ درصد است.
در این مطالعه دلایل افراد برای تمایل به بی‌فرزندی نیز مورد بررسی قرار گرفته است. همان‌گونه که در بین دو جنس، تمایلات باروری متفاوت است، دلایل آنها نیز برای تمایل به بی‌فرزندی نیز تفاوت دارد.
چرا افراد نمی‌خواهند بچه‌دار شوند؟
برای مردان، «هزینه‌های اقتصادی فرزندن» به عنوان مهمترین دلیل بیان شده است (بیش از ۳۶ درصد از مردان)، در حالی که نزدیک به ۱۱ درصد از زنان این دلیل را برای تمایل به فرزندی عنوان کرده‌اند.
برای زنان، مهمترین دلیل تمایل به بی‌فرزندی «عدم علاقه به فرزند» بیان شده است (بیش از ۴۷ درصد زنان). هرچند درصد قابل توجهی از مردان (نزدیک به ۲۹ درصد) این دلیل را بیان کرده بودند و این موضوع دومین دلیل آنها برای نخواستن فرزند است.
همچنین «مسئولیت زیاد فرزندان» دلیل دیگری بود که هر دو جنس به آن اشاره کرده‌اند. به علاوه ناتوانی جنسیتی برای زنان بیشتر از مردان گزارش شده است. دلیل «نگرانی از آینده فرزندان با توجه به شرایط جامعه» نیز در بین مردان بیشتر از زنان عنوان شده است.
مذهب چه تاثیری در تمایلات فرزندآوری دارد؟
یکی دیگر از یافته‌های این مطالعه حاکی از آن است که درصد تمایل به بی‌فرزندی، در بین پیروان مذهب شیعه و سنی، تقریباً مشابه است. با این حال در بین طبقات دیگر از نظر تعداد فرزند، تفاوت معنادار وجود دارد و اهل سنت، تمایل به داشتن فرزند بیشتری دارند.
در این مطالعه مشخص شد که برخلاف انتظار، کسانی که محصل بودند کم‌ترین میزان تمایل به بی‌فرزندی را داشتند و همچنین این گروه بیشترین تمایل را به داشتن سه فرزند و بیشتر، اعلام کردند.
افراد شاغل و بیکار، بیش از سایرین خواستار بی‌فرزندی بودند و همچنین رابطه بین تمایلات فرزندآوری و تحصیلات نیز از نظر آماری معنی‌دار بود. نکته غیرقابل انتظار این بود که افراد بی‌سواد با ۴.۴ درصد، بیشترین تمایل را به بی‌فرزندی داشتند. با این حال افراد بی‌سواد بیشترین تمایل را به داشتن سه فرزند و بیشتر اعلام کردند. افراد با تحصیلات دانشگاهی نیز کم‌ترین تمایل به سه فرزند و بیشتر داشته‌اند و تمایل به تک‌فرزندی نیز در بین این دو گروه کمتر از بقیه بود.
کدام قومیت‌ها خواهان فرزندآوری بیشتر هستند؟
بررسی‌های این مطالعه حاکی از این بود که تمایلات فرزندآوری افراد، بر حسب قومیت نیز متفاوت است. بلوچ‌ها و عرب‌ها، کم‌ترین میزان بی‌فرزندی (۰.۶ درصد) را خواستارند. در طرف مقابل؛ ۴.۷ درصد شمالی‌ها (که بیشتر آنها گیلک بودند) گفته‌اند که قصد ندارند فرزندی داشته باشند. همچنین تمایل به تک‌فرزندی نیز در بین شمالی‌ها، بیشتر از سایر اقوام بوده است و بلوچ‌ها کم‌ترین تمایل به تک‌فرزندی را داشتند. ترک‌ها نیز بیش از سایرین خواستار داشتن دو فرزند بودند و تمایل به داشتن سه فرزند و بیشتر در بین بلوچ‌ها بیش از دیگر گروه‌های قومی بود و اختلاف زیادی بین آن وجود داشت. به طوری که بیش از نیمی از بلوچ‌ها در این گروه قرار داشتند.
به طور کل بررسی‌های این مطالعه بر روی تمایلات فرزندآوری افراد تازه‌ازدواج کرده در مراکز استان‌های کشور (به جز شهر تهران) نشان داد که ۲.۱ درصد از آنها، قصد بی‌فرزندی و ۱۶.۹ درصد نیز تمایل به تک‌فرزندی دارند. مهمترین دلایل قصد بی‌فرزندی؛ هزینه‌های اقتصادی فرزندان و عدم علاقه به فرزند عنوان شده است.
همچنین قومیت یکی از تعیین‌کننده‌های اصلی در تمایل به کم‌فرزندآوری است و بلوچ‌ها و عرب‌ها بیش از سایر اقوام، تمایل به فرزند زیاد دارند و گیلک‌ها بیشترین تمایل را به بی‌فرزندی و تک‌فرزندی دارند.
به علاوه تحصیلات، میزان شرکت در مناسک مذهبی، وضعیت اشتغال و مذهب، از عوامل تاثیرگذار بر تمایل به کم‌فرزندی هستند.
سیاست‌هایی برای افزایش تمایلات فرزندآوری
با توجه به گسترش تحصیلات عالی در بین زنان و افزایش اشتغال آنها، سیاست‌گذاران و برنامه‌ریزان باید به دنبال اجرای برنامه‌هایی باشند که به تلفیق زندگی شغلی و خانوادگی زنان کمک کند. این سیاست‌ها در کشورهای اروپایی و به‌ویژه در منطقه اسکاندیناوری تاثیرات مثبتی داشته است.
همچنین سیاست‌هایی مانند برنامه‌های مراقبتی و نگهداری فرزندان نیز می‌تواند به این موضوع کمک کند. البته موفقیت این برنامه‌ها در گرو آن است که از یارانه دولتی برخوردار باشند تا هزینه های مستقیم فرزندآوری والدین را کاهش دهند.
یافته‌های این مطالعه بهمن‌ماه سال جاری به صورت مقاله علمی با عنوان «تمایل به بی‌فرزندی و تک‌فرزندی در میان زوجین تازه ازدواج‌کرده در ایران» در مجله پایش؛ نشریه پژوهشکده علوم بهداشتی جهاد دانشگاهی، منتشر شده است.
انتهای پیام
منبع: ایسنا
کلیدواژه: فرزندآوری بیشترین تمایل تمایل به تک فرزندی ازدواج کرده بی فرزندی زوجین تازه برای زنان دو فرزند مهم ترین کم ترین بلوچ ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۴۵۳۶۰۳۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
بیش از ۱۸۷ هزار مادر همدانی مشاوره فرزندآوری دریافت کردند
به گزارش خبرگزاری مهر، شهلا نوری، با بیان اینکه نرخ باروری در سال‌های اخیر به میزان قابل‌توجهی کاهش‌یافته است، اظهار کرد: میزان فرزندآوری از هفت فرزند در سال ۱۳۵۸ به ۱.۸ فرزند در سال ۱۳۹۰ رسیده است.
وی با بیان اینکه به‌صورت مقطعی تا سال ۱۳۹۵ میزان نرخ باروری افزایش یافت، مطرح کرد: طی سال‌های اخیر مجدداً روند فرزندآوری کاهش یافت، تا جایی‌که نرخ باروری در استان همدان به ۱.۵۷ رسید.
مدیر سلامت جمعیت و خانواده معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی همدان بیان کرد: نرخ باروری در درازمدت بر نرخ رشد جمعیت تأثیر می‌گذارد و یا حتی موجب منفی‌شدن رشد جمعیت و پدیده سالخوردگی و پیری جمعیت می‌شود.
وی با بیان اینکه در سال‌های اخیر به علت کاهش نرخ باروری شاهد پدیده پیری جمعیت در کشور هستیم، خاطرنشان کرد: متأسفانه همدان چهارمین استان سالمند در کشور است که درصد سالمندان و جمعیت بالای ۶۰ سال در آن زیاد است.
نوری افزود: در صورت ادامه‌دار بودن روند کاهشی نرخ باروری و فرزندآوری پیش‌بینی می‌شود که تا ۳۰ سال آینده یک‌چهارم جمعیت کشور سالمند و پیر باشند.
وی یادآور شد: یکی از عوامل مؤثر در کاهش فرزندآوری افزایش سن ازدواج و تأخیر در زمان بارداری است به‌گونه‌ای‌که تأخیر در بارداری نخست موجب افزایش ناباروری شده و می‌تواند مشکلات متعددی را به دنبال داشته باشد.
نوری با بیان اینکه فاصله زیاد بین ازدواج تا تولد نخستین فرزند را از عوامل مهم تأثیرگذار کاهش نرخ باروری در کشور دانست و گفت: عوامل مختلفی همچون فاصله‌گذاری بین تولد فرزندان، افزایش سن ازدواج، تک‌فرزندی، افزایش میزان ناباروری و … بر کاهش نرخ باروری و افزایش پدیده پیری جمعیت در کشور تأثیر می‌گذارند.
مدیر سلامت جمعیت و خانواده معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی همدان با بیان اینکه برخی مطالعات حاکی از آن است که ۲۰ درصد خانواده‌ها تک‌فرزند هستند، تصریح کرد: نرخ ناباوری طی سال‌های اخیر در استان همدان ۱۵ درصد گزارش شده است.
وی با اشاره به سقط‌جنین عمدی و یا غیرعمدی، افزایش میزان طلاق، تغییرات سبک زندگی، روند روبه‌رشد شهرنشینی و … هم بر پدیده پیری جمعیت و کاهش فرزندآوری تأثیر گذاشته است، گفت: شرایط اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جزو عوامل تأثیرگذار بر کاهش نرخ باروری هستند، اگرچه بیشتر میزان عدم تمایل به فرزندآوری در طبقات بالای اجتماعی و درآمدی به ثبت رسیده است.
نوری با بیان اینکه مرکز بهداشت مهمترین مکان برای ارائه آموزش‌های عمومی در زمینه فرزندآوری و جوانی جمعیت است، گفت: مشاوره قبل ازدواج، آموزش‌های حین ازدواج در راستای رضایتمندی از زندگی زناشویی، آموزش مهارت روان‌شناختی در راستای افزایش مهارت‌های زندگی و فرهنگ‌سازی در رابطه با ازدواج به‌موقع از مجموعه اقدامات معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی در حوزه جوانی جمعیت است.
وی با اشاره به مشاوره فرزندآوری در مراکز تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی همدان اذعان کرد: سال گذشته ۱۸۷ هزار و ۴۳۰ مشاوره فرزندآوری در راستای بارداری سالم، فرزندآوری طی دو سال اول ازدواج و… برای مادران گروه هدف به ثبت رسیده است.
کد خبر 6092444
حمله به نمازگزاران در گذره هرات افغانستان/ ۶ نفر شهید شدند