ایران چگونه میتواند از فرصت درخشان نفت ۱۳۰ دلاری استفاده کند؟
تاریخ انتشار: ۱۹ اسفند ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۴۵۵۵۲۴۹
قیمت هر بشکه نفت رکورد ۱۳۰ دلار را نیز شکست و پیش بینی میشود در ماههای آتی تا ۱۵۰ دلار پیش روی خواهد کرد. در بودجه سال ۱۴۰۱ ایران رقمی بالغ بر ۶۰۰ هزار میلیارد تومان قرار است از محل فروش نفت در بودجه تامین شود. فرصت درخشان استفاده از فروش نفت ۱۳۰ دلاری در حالی پیش روی ایران است که به نظر میرسد توافق احیای برجامم آخرین سد در این مسیر است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
این ارقام در حالی اکنون بیان میشود که «فاینشنال تایمز» پیش بینی کرده است که در اثر پایداری برخی بحرانهای موجود قیمت نفت در چند ماه آینده ممکن است حتی به ۱۵۰ دلار نیز برسد.
به نظر میرسد نتایج تهاجم نظامی روسیه به اوکراین که به زعم مسولان روسی از جمله ولایمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه قرار بود فوری و کوتاه مدت باشد حالا روندی را در پیش گرفته که به نظر میرسد این مسیر طولانیتر از پیش بینی روس هاخواهد بود.
روسیه روزانه چهار تا پنج میلیون بشکه نفت صادر به جهان صادر میکرده است که عملا این کشور را در رتبه دومین صادرکننده بزرگ نفت در جهان پس از عربستان سعودی قرار داده است. این آمار، اما در حالی است که معامله گران بازار انرژی کل هفته گذشته به ندرت نفت روسیه را فروختند و شرکت شل روز جمعه تنها خریدار یک محموله نفت روسیه بود که با تخفیف ۲۸ دلار نسبت به معاملات فیزیکی برنت، فروخته شد.
حال در این شرایط که جهان در التهاب جنگی است که بسیاری نگران دامنه و وسعت آن هستند آیا نفتی که رقم ۱۱۵ دلار را در معامله برای هر بشکه رد کرده است روی اقتصاد فرسوده و تحریم زده ایران نیز تاثیری خواهد داشت یا خیر؟
به نظر میرسد فرصت درخشان رسیدن به بازار نفتی که حالا پیش بینی میشود که تا ۱۵۰ دلار نیز پیش روی خواهد کرد برای ایران بسته به دو موضوع است، اول حل مساله توافق احیای برجام و مذاکرات وین و در مرحله دوم پیوستن به بازارهای جهانی در زمانی که تنش جنگ بین روسیه و اوکراین، آسمان اروپا را تاریکتر از دیگر زمانها کرده است.
«مهدی پازوکی» اقتصاددان و استاد اقتصاد دانشگاه علامه در همین رابطه و پیوند بین مساله قیمت نفت و بودجه در ایران میگوید: «در لایحه سال ۱۴۰۰ دولت روحانی ۱۸۰ هزار میلیارد تومان وابستگی در بودجه برای نفت قایل شده بود، اما توجه کنید مجلس انقلابی در لایحه ۱۴۰۱ این رقم را ۳۴۹ هزار میلیارد تومان در قانون بودجه سال ۱۴۰۱ پیش بینی کرد. این یعنی رقمی نزدیک به دو برابر رقمی که دولت روحانی در سال ۱۴۰۰ پیش بینی کرده بود. در لایجه بودجه سال ۱۴۰۱ در دولت سیزدهم این عدد را دولت به ۳۸۱ هزار میلیارد تومان افزایش داد و کمیسیون تلفیق ۱۰۳ هزار میلیارد باز به این رقم اضافه کرد، یعنی رقمی در حدود ۵۰۰ هزار میلیارد تومان برآورد درآمد نفتی در بودجه سال ۱۴۰۱ است.»
پازوکی در ادامه نیز با توجه به برداشت دولتها از صندوق توسعه ملی که هم چنان وابسته به نفت است نیز میگوید که: «توجه کنید که رقم ۱۳۷ هزار میلیارد تومان نیز قرار است که دولت سیزدهم در بودجه سال ۱۴۰۱ از صندوق توسعه ملی برداشت کند و در واقع رقمی بالغ بر ۶۰۰ هزار میلیارد تومان با این روند قرار است از محل فروش نفت در بودجه تامین شود.»
این استاد دانشگاه در ادامه با اشاره به وابستگی اقتصاد ایران به فروش نفت میگوید: «وابستگی بودجه به نفت در لایحه بودجه ۱۴۰۱ تا چند برابر بیشتر شده است و نکته این است که این ارقام اگر صرف بودجه جاری شود تبعات بسیار منفی از جمله باعث بیماری هلندی در اقتصاد و هم چنین تورم خواهد شد. ولی اگر این پل نفت با توجه به تحریمهای اقتصادی که ایران در این سالها تحمل کرده است و بحث بیماری کرونا از سوی دیگر، این پول و بودجه صرف انتقال تکنولوژی و سرمایه گذاری در صنایع بالادستی در اقتصاد ایران شود، بسیار به نفع اقتصاد و توسعه و پیشرفت ایران است. ببینید من تاکید دارم این رقمی که دولت در بودجه خواسته است باید صرف انتقال تکنولوژی شود و صرف سرمایه گذاریهای زیر بنایی شود، اما اگر وارد بودجه جاری کشور شود میتواند تبعات بسیار خطرناکی در افزایش تورم در کشور داشته باشد.».
اما بیماری هلندی که این اقتصاددان به آن اشاره میکند، چیست؟ بیماری هلندی یک مفهوم اقتصادی است که تلاش میکند رابطه بین بهرهبرداری بیرویه از منابع طبیعی و رکود در بخش صنعت را توضیح دهد. این مفهوم بیان میدارد که افزایش درآمد ناشی از منابع طبیعی میتواند اقتصاد ملی را از حالت صنعتی بیرون بیاورد. این اتفاق به علت کاهش نرخ ارز یا عدم افزایش آن در حد نرخ تورّم صورت میگیرد، که بخش صنعت را در رقابت ضعیف میکند. در حالی که این بیماری اغلب مربوط به اکتشاف منابع طبیعی میشود، میتواند به «هر فعالیت توسعهای که نتیجهاش ورود بیرویه ارز خارجی میشود» مربوط شود؛ مانند نوسان شدید در قیمت منابع طبیعی، کمک اقتصادی خارجی، سرمایهگذاری مستقیم خارجی. واژه بیماری هلندی در سال ۱۹۷۷ توسط مجله اکونومیست برای توصیف رکود بخش صنعتی در هلند بعد از کشف گاز طبیعی در دهه ۱۹۶۰ بهکار گرفته شد.
در حقیقت زمانی که هنگامی که پول یک کشور با افزایش قابل توجه ارزش روبرو شود، صادرات این کشور به پول کشورهای دیگر گرانتر شده، ولی واردات به آن کشور به نسبت ارزانتر میشود. بهطور کلی، این وضعیت را بیماری هلندی مینامند. به نظر میرسد که به زعم «مهدی پازوکی» روندی که در بودجه سال ۱۴۰۱ پیش بینی شده است میتواند منجر به بروز چنین بحرانی در اقتصاد کشور شود.
این اقتصاددان در ادامه نیز توضیح میدهد که: «یکی از دلایل تورم در سالهای اخیر، افزایش داراییهای خارجی بانک مرکزی بوده است که منتج به افزایش نقدینگی در اقتصاد ایران شده و این افزایش نقدینگی نیز عامل تورم بوده است.»
مهدی پازوکی در پاسخ به این پرسش که با این وابستگی به فروش نفت و تحریمها آیا بدون رسیدن به توافق احیای برجام و ایستگاه فروش نفت ۱۱۵ دلاری، میتوان به نتیجه مورد نظر و پیش بینی بودجه ۱۴۰۱ رسید نیز میگوید: «توجه کنید که همه این موارد وابسته به مساله امضای قرارداد احیای برجام و رسیدن به نقطه توافق است و اگر توافقی صورت نگیرد که طبعا باید گفت شرایط به ضرر اقتصاد ایران پیش خواهد رفت. در حقیقت اگر توافقی صورت نگیرد و تحریمها ادامه پیدا کند این شرایط فقط به نفع دلالان و واسطه گران و کلاهبرداران و رانت خواران در اقتصاد ایران خواهد بود. پذیرش و امضای توافق برجام به نفع اقتصاد و جامعه ایران است و برای آن دلایل عدیده وجود دارد. در سال ۱۳۹۴ یا ۲۰۱۶ که ما برجام را پدیرفتیم شاخصهای اقتصادی همه مثبت شدند و نرخ رشد اقتصادی ایران در سال ۱۳۹۵ دو رقمی شود و نرخ تورم تک رقمی شد و روند سرمایه گذاری فزاینده شد و نرخ بیکاری کاهشی و تمام این امار را سازمان برنامه و بودجه به خوبی نشان میدهد.»
پازوکی در ادامه نیز میگوید: «یکی از دلایلی که اصلا در اردیبهشت سال ۱۳۹۶، شیخ حسن روحانی رای ۲۴ میلیونی را به دست آورد به این خاطر بود که در واقع پذیرش برجام شاخصها را مثبت کرد و مردم نسبت به آینده اقتصاد ایران امیدوار شدند و، اما برعکس آن را نیز ببینیم. از اردیبهشت سال ۱۳۹۷ که ترامپ از برجام خارج شد، تمام شاخصهای اقتصادی ایران فرو ریخت. رشد اقتصادی به منفی ۶.۸ رسید و نرخ تورم به ۴۰ درصد رسید و یکی از دلایلی که تندروها در ایران به قدرت رسیدند سیاستهای نابخردانه ترامپ بود و به طور کامل این سیاستها خود را در اقتصاد ایران به رخ کشید.»
این استاد دانشگاه در پاسخ به این سوال که آیا با این مدل از نوشتن بودجه میتوان پیش بینی کرد که گوشه چشمی به بازگشت به برجام و احیای آن برای فروش نفت داشته اند نیز میگوید که: «قطعا و قطعا با این بودجهای که برای سال ۱۴۰۱ پیش بینی کرده اند به دنبال امضای قرارداد احیای برجام بوده اند. زمانی که چه در طرح مجلس و چه در طرح دولت درامدهای نفتی تا این رقم نسبت به بودجه سال گذشته افزایش پیدا میکند و حتی برداشت از صندوق توسعه ملی نیز که باز همان پول نفت است، نیز افزایش پیدا میکند این یعنی که افزایش سهم نفت در بودجه دولت ایران به دنبال توافق است.»
این اقتصاددان با اشاره به روند مذاکرات احیای برجام نیز تصریح کرد که: «توافق امروز به نفع ما است. اگر امروز دولت ایران موفق شود ما بهبود اقتصاد را شاهد خواهیم بود. توجه کنید که مساله منافع ملی است و دولت رئیسی قرارداد ببندد یا دولت روحانی تفاوتی ندارد چرا که مساله منافع ملی است و اگر امروز دولت آقای رئیسی موفق شود شرکتهای آمریکایی را برای سرمایه گذاری در اقتصاد ایران وارد بازار کشور کند و به خصوص در صنعت نفت، این مساله به نفع ماست نه به نفع آمریکا. توجه کنید ورود این شرکتها به نفع ایران است نه به نفع اروپا و کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس.»
وی در پایان نیز با اشاره به روند توافق و نیاز و لزوم آن برای کشور نیز میگوید: «امروز ما نیاز داریم به تکنولوژی در پارس جنوبی تا بتوانیم از همسایگان خودمان پیشی بگیریم و قدرت اقتصادی خودمان را در بخش انرژی به جهان نشان بدهیم. ما برای این که بتوانیم بازارهای بین المللی را به دست بیاوریم به سرعت به تکنولوژی انرژی نیاز داریم. من امیدوارم این ذهنیت که تصور میکنند اگر آمریکاییها بیایند باعث جاسوسی میشود و این موارد زودتر پاک و تمام شود. این تصورات متحجرانه است که فقط مانع پیشرفت ایران در تکنولوژی خواهد شد. ما باید دنبال منافع ملی ایران باشیم و امروز حضور شرکتهای آمریکایی در صنعت نفت ما به نفع ایران است. کما این که میبینید عراق در حوزه نفت و انرژی توانسته جای ایران را بگیرد. عراق اکنون به صورت روزانه با از دست رفتن بازار ایران و تحریمهای ایران بالغ بر ۴ میلیون بشکه نفت در روز صادر میکند. حالا میبینید دلیل این که که عراق بعد از عربستان سعودی و گرفتن جای ایران در صادرات نفت حالا دومین صادر کننده انرژی است شاید همین است که از تکنولوژی پیشرفتهتر بهره بود و کسانی نیز در راس حاکمیت بودند که به منافع ملی مردم عراق میاندیشند و همین است که حالا عراق با استفاده از تکنولوژی شرکتهای آمریکایی توانسته است صنعت نفت خودش را رونق دهد و بتواند از قبل صادرات انرژی، ساختار اقتصادی خود را اصلاح کند.»
منبع: پول نیوز
کلیدواژه: تهاجم نظامی روسیه به اوکراین بشکه نفت نفت جهانی دلار آمریکا صندوق توسعه ملی هزار میلیارد تومان بودجه سال ۱۴۰۱ اقتصاد ایران بیماری هلندی سرمایه گذاری نظر می رسد پیش بینی احیای برجام نیز می گوید منافع ملی توجه کنید بشکه نفت فروش نفت تحریم ها شرکت ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.poolnews.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «پول نیوز» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۴۵۵۵۲۴۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
لبه تیغ
سروش قاسمی: پس از سخنان اصغر جهانگیر(سخنگوی قوه قضاییه) در باب شکسته شدن حکم اعدام بابک زنجانی به 20 سال حبس که تا امروز بیش از 10 سال آن را گذرانده است، واکنش ها و بازتاب های متفاوتی را شاهد بودیم. در ابتدا باید به این نگاه و تغییر رویه قوه قضاییه تبریک گفت و به به مسیر و عملکرد خشنود بود، زیرا که جامعه ما به جایی رسیده است که باید بداند راهکار اعدام نیست و نبوده است. اگر با اعدام چیزی می خواست حل شود، مطمئنا بعد از اعدام وحید مظلومین معروف به سلطان سکه، قیمت سکه افت می کرد یا حداقل ثابت می ماند، ولی الان می بینیم افت که نکرده است هیچ، بلکه ده برابر هم شده است!
اما پس از آن کلیپی از سخنان حسن روحانی بازنشر می شود و در آن لبّ لباب مطلب این است که این پول کجاست؟ امروز نیز بیشترین دغدغه مردم در ایران اقتصاد است و همیشه با چنین اتفاق هایی مردم ریزبین تر می شودند که این پول کجاست؟ و متأسفانه هنوز پاسخی درخور در این باب داده نشده است و از ارجاع پول صحبت می شود، ولی اقناع مردم صورت نگرفته است. در اینجاست که باید از رویه جدید قوه قضاییه خوشحال بود، اما در عین حال، در خصوص اقناع مردم باید نگران بود. چرا که پرونده بابک زنجانی چند بعد دارد: بعد روانشناختی، بعد تصمیم گیری، بعد قانونی، بعد بین المللی، بعد تحریم
1- بعد روانشناختی: در بعد روانشناختی تبعاتی که این پرونده بر روح تک تک ایرانیان گذاشته است، غیر قابل جبران یا شاید سالیان سال طول بکشد که جبران شود، گاهی در شبکه های مجازی می بینید که برای ارزیابی رقم آن از عدد استفاده نمی شود و آن را به صورت قیاسی می بینند. یعنی: یک میلیارد کیلو برنج ایرانی یا یارانه 400 میلیون نفر در یک ماه یا 6 ورزشگاه مدرن و 200 میلیون کیلو گوشت گوسفندی.
برای مردمی که این روزها زیر شدیدترین فشارهای اقتصادی دست و پنجه نرم می کنند، چنین رقم هایی از بعد رواشناختی بسیار تکان دهنده و سخت است. اینکه این اعتماد روانی چگونه بازگردد، جای بسی سوال است.
2-بعد تصمیم گیری: در بعد تصمیم گیری که در ویدئو بازنشر شده از حسن روحانی هم مشاهده می کنیم، در دوران دولت بهار چه کسی اجازه چنین کاری را به بابک زنجانی داده است و چگونه بابک زنجانی سر بر می آورد و چرا کسی دیگر متصدی چنین امری نمی شود؟
این سوال نیز بسیار جای تامل دارد و حتی نه در پرونده بابک زنجانی که در اکثر پرونده های فساد چنین سوالاتی مطرح می گردد و پاسخ به آن راهی ندارد جز ریشه یابی این پرونده و به قول رییس جمهور پیشین: باید ریشه را پیدا کرد وگرنه فساد از بین نمیرود.
3-بعد قانونی: ضمن دفاع تمام قد از رویه جدید قوه قضاییه که همراه با نگاه حقوق بشری است، اما سوالات بسیاری پیش روی مردم هست. از جمله مقایسه ی نحوه برخورد با دیگر موارد و جرایم و حتی نحوه برخورد با دیگر موارد فساد است. از دل جامعه اینگونه شنیده می شود که چرا و چگونه وحید مظلومین (سلطان سکه)در مدت کوتاهی برایش پرونده تشکیل می شود و اعدام می گردد، اما در مورد پرونده بابک زنجانی سال ها چنین پرونده ای جریان می یابد و در آخر حکم شکسته و به 20سال حبس که نیمی از آن نیز کشیده است، اکتفا می شود؟!
در این بعد باید مردم را قانع کرد. در اینجا کار به انسان هایی که جنایت را خودی و غیر خودی می بینند نداریم، زیرا عده ای جنایت مرگ جورج فلوید را شاید جنایت ندادند، چون اصلا در دید این افراد جنایت نیز سیاست زده است، اما بحث در اینجا نگاه حقوق بشر است و روند بسیار خوبی که شکل گرفته است؛ ولی باید همراه با اقناع مردم باشد و نگاهی که مردم بدانند آن رویه اعدام تمام شده است و حالا به این نتیجه رسیده ایم که اعدام راه حل نیست و باید نوع دیگر فساد را ریشه یابی کنیم و بنیان گذشته فرو ریخته شده و طرحی نو در انداخته ایم.
4-بعد بین المللی: در این سالیان فسادهایی که در ایران شکل گرفته است، اگر نگوییم بی سابقه، مطمئنا کم سابقه در جهان کنونی است/ این نیز می تواند به حیثیت جنبه بین المللی ایران عزیز نیز خدشه جبران ناپذیری وارد کند و در سطح جهان همانگونه که کشورهای امریکای جنوبی و افغانستان را با قاچاق مواد مخدر می شناسند، ایران را نیز با فساد بشناسند و این نتیجه ای ندارد جز فرار سرمایه؛ زیرا سرمایه گذار به این فکر می کند که یا باید وارد چرخه فساد شود یا سرمایه اش هر لحظه امکان از بین رفتن دارد و این باعث می شود که روند اداری و شفاف سرمایه گذاری و اقتصاد به روند پشت پرده ها و رانتی تبدیل شود که به مرور اقتصاد کشور را ویران کند و در بعد دیگرش سرمایه گذار با خود چنین می گوید که باید با دلال مصاحبت کند تا به سود برسد و تمام این موارد باعث می شود که اقتصاد درجا بزند.
5-بعد تحریم: مهمترین بعد می توان به بعد تحریم های کمر شکن اشاره کرد که در دولت های نهم و دهم بر سر مردم ایران ویران شد و هنوز تبعات آن نیز در سیاست و اقتصاد کشور مشاهده می شود، تبعاتی که به خاطر بی خردی بر مردم ایران وارد شد و تحریم های نفتی و بانکی ای شکل گرفت که باعث حضور و مشاهده فسادهای بزرگی چون بابک زنجانی بودیم، زیرا کشور به حالت نرمال نمی توانست نفت بفروشد و باید تحریم ها را دور می زد و در حالت تحریم و دور زدن تحریم چنین فسادهایی حتما امکان پذیر است، زیرا شما نفت را به فردی می دهید و او باید با هر روشی که می تواند نفت را بفروشد و حالا پول نفت را چگونه به دولت تحویل دهد یا حتی اصلا تحویل ندهد و هزار اما و اگر دیگر، پیش رو است. زیرا حتی اگر اعدام هم شود وقتی پول نفت به دولت تحویل داده نشود و در چرخه اقتصادی و بهبود زندگی مردم نباشد و برای اقتصاد و جیب مردم هیچ سودی نداشته باشد چه فایده دارد؟
ولی بعد از روی کار آمدن دولت تدبیر و امید شاهد بودیم که میزان فساد به خاطر برداشته شدن تحریم چقدر کمتر شده بود و این چیزی نیست جز یک کلام که: تحریم باعث فساد می شود.
در پایان باید به این نکته اشاره کرد که برداشته شدن تحریم و همانگونه که آقای صدر عضو مجمع تشخیص مصلحت می گویند باید اف ای تی اف را عملی کرد، زیرا باعث شفافیت مالی می گردد و سعی کرد رویه برجام را ادامه داد و تعامل را با جهان از سر گرفت، زیرا شکوفایی اقتصادی و از بین رفتن فساد دو بخش دارد که یک بخش رویه قضایی است که نشانه های تغییر را مشاهده می کنیم و باید از این رویه خشنود بود و یک بخش دیگر نیز اقتصاد باز و شفاف است؛ که راهی جز تعامل با دنیا و رویه برجام نداریم. زیرا نیاز به سرمایه گذاری چه در داخل و خارج داریم. و این راهی نیست جز حرکت به لبه تیغ؛ که البته با تکیه بر خرد می توان به سمت آینده ای روشن گام برداشت.