صنعتی که آینده کشور به آن گره خورده است
تاریخ انتشار: ۲۰ فروردین ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۴۷۴۵۱۱۷
در حدود نیم قرن پیش و همزمان با سایر کشورهای پیشرفتهی جهان، ذهن ایرانی به سمت دستیابی به یکی از مرزهای علم رفت و به فکر ورود این علم به کشورمان افتاد.
«ایران» در اولینهای صنعت هستهای
در سال ۱۹۵۸ (۱۳۳۶) ایران به عضویت آژانس بینالمللی انرژی اتمی (I.A.E.A) درآمد و در سال ۱۹۶۸ (۱۳۴۶) پیمان عدم تکثیر سلاحهای هستهای (N.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
در سال ۱۹۶۷ یعنی یک سال پس از آنکه ایران «ان پی تی» را پذیرفت، آمریکا اولین رآکتور تحقیقاتی ۵ مگاواتی آب سبک را به ایران فروخت و این رآکتور که اکنون با نام رآکتور تحقیقاتی تهران مشهور است، در دانشگاه تهران نصب و راه اندازی شد.
چندی بعد از نصب رآکتور تهران سازمان انرژی اتمی ایران نیز در سال ۱۳۵۳ تأسیس شد. با تأسیس سازمان انرژی اتمی ایران در سال ۱۳۵۳ و انتقال مرکز اتمی دانشگاه تهران به آن، مأموریتهای مربوط به توسعه فناوری هستهای، به ویژه تولید برق با استفاده از نیروگاههای اتمی در کشور به این سازمان واگذار شد.
در سالهای باقیمانده تا پیروزی انقلاب اسلامی (حدود ۴ سال)، سازمان هدف احداث ۲۳۰۰۰ مگاوات نیروگاه هستهای تولید برق را در دستور کار داشت و بر این مبنا قراردادهای متعددی را برای احداث نیروگاههای هستهای و دسترسی به سوخت هستهای مورد نیاز منعقد کرد که پیگیری آنها سبب گسترش سریع سازمان شد. علاوه بر آن پشتیبانی علمی و فنی از این فناوری نیز که بیشتر با حمایت کشورهای توانمند هستهای بود، کلید خورد.
با پیروزی انقلاب اسلامی و به دلیل شرایط خاص کشور که حاصل تنشها و دگرگونیهای اوایل انقلاب بود، تبلیغات منفی و جوسازی علیه برنامه هستهای کشور از طریق عوامل خارجی و در برخی موارد عناصر داخلی آغاز شد. تمام اتفاقات آن دوره سبب شد در عمل تا ابتدای سال ۱۳۶۱ اقدام خاصی برای برنامهریزی مجدد و یا پیگیری برنامههای در دست انجام فناوری هستهای در کشور صورت نگیرد. پیش از انقلاب سازمان زیر نظر مستقیم نخستوزیری فعالیت میکرد، در این دوره به یکی از معاونتهای وزارت نیرو تبدیل شد.
سرانجام در آخرین جلسه هیئت وزیران در اسفند ماه سال ۱۳۶۰، استقلال سازمان انرژی اتمی ایران برای انجام وظایف قانونی مجدداً به تصویب دولت رسید. به این ترتیب سیاستگذاران کلان کشور با گذر از چالشهای ابتدای پیروزی انقلاب تصمیم گرفتند گامهای جدید و جدی را در راه دستیابی کشور به فناوری هستهای بردارند.
چرخ هستهای در سالهای اوج جنگ میچرخد
علی رغم فشارهای مختلف در سالهای ابتدایی پیروزی انقلاب اسلامی، تلاش دانشمندان کشورمان برای دستیابی به انرژی هستهای متوقف نشد و در سالهای پایانی جنگ تحمیلی (۱۳۶۶) سازمان انرژی اتمی ایران با کنسرسیومی از شرکتهای آلمان غربی، اسپانیا و آرژانتین به منظور از سرگیری کار نیروگاه بوشهر وارد مذاکره شد.
ایران همچنین از سال ۱۳۶۴ اکتشاف و فعالیت در منطقه «ساغند یزد» که از ذخایر اورانیوم مهمی (حداقل ۵ هزار تن) برخوردار است را آغاز کرد.
در همان سالها سایت هستهای بغداد با ۶۰۰ ماشین با سرعت زیادی صرفاً به دنبال برآورده ساختن آرزوی صدام حسین برای دستیابی به سلاح اتمی بود.
با آغاز دهه هفتاد شمسی و عدم همکاری دولتهای غربی در برنامهی هستهای کشورمان، ایران اقدام به انعقاد قراردادی با روسیه کرد. در غربِ وحشی نیز با روی کار آمدن دولتهای جمهوری خواه شدت تقابل آنها با انقلاب اسلامی افزایش یافت و بر اثر فشار سیاسی آمریکا و رژیم صهیونیستی، پروندهای کاملاً دروغین علیه کشورمان در آژانس بینالمللی انرژی اتمی باز شد.
در پی طرح پرونده ایران در شورای حکام و اولتیماتوم این شورا برای ارسال پرونده به شورای امنیت، در ماههای پایانی سال ۲۰۰۳ میلادی وزرای خارجه ۳ کشور اروپایی (انگلیس، فرانسه و آلمان) برای مذاکره و متقاعد کردن کشورمان برای توقف فعالیتهای صلحآمیز هستهای به تهران آمدند و در توافقنامهای موسوم به سعدآباد مقرر شد که ایران فعالیتهای هستهای خود را معلق و پروتکل الحاقی NPT را امضا کند.
پس از گذشت دو سال و در پی وقتکشی و عدم پایبندی اروپاییها به تعهدات خود، عمر توافقنامهی سعدآباد به سر رسید و ایران در تابستان ۱۳۸۴ هجری شمسی (۲۰۰۵ میلادی) با فک پلمپ مرکز «یو. سی. اف» اصفهان، فعالیتهای هستهای خود را از سر گرفت.
این فرآیند تبدیل به انگیزهای مضاعف برای جوانان و دانشمندان کشورمان شد که بتوانند بدون تکیه به خارجیها چرخهی کامل این فناوری نوین را در کشور بومیسازی کنند و ایران در ۲۰ فروردین ۱۳۸۵ به فناوری غنی سازی اورانیوم و راه اندازی یک زنجیره کامل غنی سازی در سایت هستهای نطنز دست یافت. این خبر به صورت عمومی اعلام شد و این روز با تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی در تقویم رسمی ایران روز «ملی فناوری هستهای» نام گذاری شد.
نگاهی به پیشرفتهای هستهای ایران طی سالهای اخیر نشان میدهد که در سالهای گذشته علیرغم فشار حداکثری و فعالیت شدید دستگاه ترور غرب، منحنی رشد و توسعه فناوری هستهای ایران سیر صعودی داشته است و مُرور کلی موفقیتهای ایران اسلامی در حوزههای مختلف هستهای از جمله ساخت راکتورهای هستهای تولید نیرو، تولید سوخت هستهای، پرتوفرآوری گاما، غنیسازی اورانیوم در غنای مختلف از جمله (۳.۵، ۵، ۲۰، ۶۰ درصد)، ساخت و راهاندازی سانتریفیوژهای جدید و پیشرفته و کاربرد این صنعت در عرصههای مختلف کشاورزی از جمله در مبارزه با آفات و سم زدایی، همچنین کاربرد این صنعت در پزشکی (تولید رادیوایزوتوپها و رادیو داروها) مرهون تلاش نخبگان ایرانی و صبر و استقامت ملت ایران و رهنمودها و مواضع مقتدرانه رهبر معظم انقلاب بوده است و در آینده نیز با شتاب بیشتری به سمت قلههای پیشرفت حرکت خواهد کرد.
مقام معظم رهبری: جمهوری اسلامی در قضیه هستهای هم قانونی، شفاف و از لحاظ استدلالی، منطقی عمل کرده است
به یقین میتوان گفت تدابیر و نوع نگاه مقام معظم رهبری در موضوع هستهای، یار اصلی حفظ و پیشرفت کشورمان در این صنعت بوده است و ایشان تاکید کردند: جمهوری اسلامی در قضیه هستهای، هم قانونی، شفاف و از لحاظ استدلالی، منطقی عمل کرده است؛ منتها این یک نقطهای است که برای فشار بر جمهوری اسلامی این را مناسب دانستهاند. اگر این هم نباشد، یک قضیهی دیگری را برای فشار مطرح میکنند.
به نظر میرسد یکی از نقاط ویژه مدنظر ایشان در موضوع نامگذاری سال ۱۴۰۱ شرکتهای دانش بنیان درگیر در صنعت هستهای است.
در همین راستا، محمد اسلامی رئیس سازمان انرژی اتمی کشورمان در جریان نشست خبری خود با خبرنگاران که روز چهارشنبه هفته گذشته برگزار شد، گفت: شکوفایی اقتصاد ما نیازمند توجه به دانش و فناوری است، تولیداتی که ریشه در نگاه به کمیت و کیفیت بر پایه دانش داشته باشد که بشود محصولات با کیفیت و دوام را متناسب با ذائقه مصرف کننده و همچنین کالاهای مصرفی، سرمایهای، بادوام تولید کرد.
اسلامی: ۹ دستاورد جدید هستهای در ۲۰ فروردین ۱۴۰۱ رونمایی میشود
معاون رئیس جمهور همچنین در این نشست از رونمایی ۹ دستاورد جدید در روز ملی فناوری هستهای امسال خبر داد و گفت: برای سال جدید ۹ دستاورد جدید در روز ۲۰ فروردین رونمایی خواهد شد که این ۹ دستاورد، شامل سه دستاورد در حوزه رادیودارو، ۲ دستاورد در حوزه پلاسما و ۴ دستاورد دیگر در حوزه صنعتی در بخش مربوط به لیزر، عکسبرداری و سیستمهای کنترلی است.
همچنین بنا بر اعلام سازمان انرژی اتمی کشورمان در حال حاضر عمده فعالیتهای علمی در دست انجام سازمان انرژی اتمی ایران عبارت است از:
- طراحی، احداث و بهرهبرداری از نیروگاههای هستهای قدرت
- طراحی، احداث و بهره برداری از شتابدهندهها برای کاربرد پزشکی، صنعت و کشاورزی
- کاربرد لیزر در پزشکی و صنعت
- چرخه سوخت هستهای
- احداث و بهرهبرداری از راکتورهای تحقیقاتی از نوع شکافت و همجوشی (گداخت) هستهای
- فعالیتهای تحقیقاتی با هدف توسعه کاربرد پرتوها در صنعت، کشاورزی و پزشکی
- نظارت بر ایمنی فعالیتهای هستهای در کشور از طریق مرکز نظام ایمنی هستهای کشور
مکرون: پروژههای هستهای فرانسه نماد پیشرفت و اعتماد به علم هستند
البته لازم به ذکر است، حرکت پرشتاب در صنعت هستهای صرفاً مختص ایران نیست و کشورهای پیشرفته غربی نیز در سالهای اخیر برنامههای گستردهای را برای ارتقا جایگاه این صنعت در نظر گرفتند. برای مثال، فرانسه درصدد است تا سال ۲۰۵۰ تعداد ۶ راکتور نسل جدید را وارد خط تولید کند و همزمان مطالعه برای ساخت ۸ راکتور دیگر را هم در دستور کار قرار دهد.
«امانوئل مکرون» رئیس جمهور فرانسه نیز در این خصوص، گفت: امروز زمان مناسبی برای ساختن است و این یک رنسانس در صنعت هستهای فرانسه است.
وی همچنین پروژههای هستهای جدید را نماد انتخاب «پیشرفت» و «اعتماد به علم» کشورش ارزیابی کرده است.
این در حالی است که فرانسه در سالهای اخیر اقدامات زیادی را برای توقف برنامه هستهای ایران و همچنین محرومیت ملت ایران از این فناوری سراسر منفعت، انجام داده است!
در پایان میتوان نتیجه گرفت، جمهوری اسلامی ایران به عنوان کشوری پیشرو در میان کشورهای در حال توسعه، به دلایل مختلف از جمله نیاز برنامههای توسعه به انرژی، کسب فناوریهای برتر، ایجاد تنوع و تأمین امنیت انرژی، تولید انرژی پاک، ملاحظات زیست محیطی و مزایای فنی و اقتصادی، توسعه نیروگاههای هستهای را به عنوان یک ضرورت در برنامه بلند مدت تأمین انرژی و بهرهبرداری از نیروگاههای هستهای برای تولید ۲۰۰۰۰ مگاوات برق را هدف گذاری کرده و بر اساس سند جامع راهبردی هستهای حرکت میکند، چنانچه رئیس سازمان انرژی اتمی در بازدید از خبرگزاری مهر به برنامهها و راهبردهای سازمان متبوعش پرداخت و گفت: ما یک چشمانداز و سیاست روشن و اهداف کمی و کیفی و یک برنامه زمان بندی ۲۰ ساله را مدنظر قرار دادیم که سازمان را هم از منظر جهانیان و ایرانیان به عنوان یک مجموعه دارای تعهد مشخص معرفی میکند. ما خود را موظف و مکلف به اجرای این سند راهبردی میدانیم و با تمام توان در این مسیر حرکت میکنیم؛ کنترل فرمان صنعت هستهای ما در تهران است نه وین.
منبع: مهر
باشگاه خبرنگاران جوان وبگردی وبگردیمنبع: باشگاه خبرنگاران
کلیدواژه: صنعت هسته ای جمهوری اسلامی سازمان انرژی اتمی ایران نیروگاه های هسته ای بهره برداری فناوری هسته ای جمهوری اسلامی پیروزی انقلاب انقلاب اسلامی صنعت هسته ای هسته ای هسته ای ۹ دستاورد برنامه ها ی هسته ای
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.yjc.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «باشگاه خبرنگاران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۴۷۴۵۱۱۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
دردسرهای افزایش بیش از حد انرژیهای تجدیدپذیر برای آینده
بهرهوری انرژی برای آیندهای پایدار حیاتی است، با این حال افزایش بیش از حد استفاده از انرژیهای تجدیدپذیر بدون وجود زیرساختهای کارآمد و مدیریت مصرف، جهان را با مشکلات بسیار مواجه میکند.
به گزارش سرویس ترجمه خبرگزاری ایمنا، اتلاف انرژی یک مشکل بزرگ است و حدود سهچهارم انرژی جهانی به دلیل سیستمها یا زیرساختهای ناکارآمد و رفتارهای مصرف نادرست هدر میرود. بهرهوری انرژی اغلب به نفع افزایش ظرفیت انرژی تجدیدپذیر نادیده گرفته میشود، حال آنکه بهبود آن و کاهش اتلاف انرژی میتواند انتشار کربن را پایین آورد، در هزینهها صرفهجویی کند و بار تولید انرژی سبز را کاهش دهد. از آنجا که دولتها بر توسعه ظرفیت انرژیهای تجدیدپذیر خود تمرکز میکنند، بسیاری از آنها یک عنصر حیاتی برای تقویت امنیت انرژی پاک یعنی مدیریت زبالههای انرژی را نادیده میگیرند.
دردسرهای افزایش اتکا به انرژیهای تجدیدپذیرکشورها در سراسر جهان باید سیستمهای موجود خود را اصلاح کنند تا اطمینان حاصل شود که انرژی در حملونقل و استفاده از بین نمیرود و شبکههای برق آماده پذیرایی از پروژههای انرژی پاک جدید میشوند که انتظار میرود طی دهههای آینده ارائه شوند.
این توسعه نیازمند تمرکز بیشتر بر کاهش اتلاف انرژی به جای افزایش ظرفیت انرژی تجدیدپذیر است، زیرا جایگزینی انرژیهای فسیلی با انرژیهای تجدیدپذیر بدون توجه به کارآمدی و کاهش مصرف در عمل بیفایده خواهد بود. یکی از موارد مشکلساز در این زمینه برای اروپا، عرضه بیش از حد پنلهای خورشیدی از چین بهدنبال افزایش اهداف ظرفیت انرژی خورشیدی خود توسط دولتها است.
چین در تولید مقادیر زیادی پنل با هزینه کم بسیار موفق بوده است. این امر به تولید بسیار کمتر پنلهای خورشیدی در مناطق گرانتر مانند اروپا و اتکای بیشتر به چین برای تهیه پنلهای خورشیدی در سراسر جهان منجر شده و رقابت تولیدکنندگان داخلی را با مشکل مواجه کرده است. به این ترتیب دولتها به فکر وضع تعرفههایی بر صادرات انرژیهای تجدیدپذیر چین هستند که به زودی به ایالات متحده نیز راه پیدا خواهد کرد.
انتظار میرود چین مقادیر زیادی پنلهای خورشیدی را به کشورهای سراسر جهان بفروشد و به آنها امکان توسعه پروژههای انرژی خورشیدی کمهزینه را بدهد. این امر نشاندهنده پیشرفت چشمگیر در فناوری انرژی خورشیدی است، با این حال میتواند منجر به اتکای بیش از حد به افزایش ظرفیت به جای بهبود کارایی در تمام منابع انرژی و کاهش مصرف انرژی شود.
بهرهوری انرژی از لحاظ تاریخی بیشترین سهم را در کاهش گازهای گلخانهای به ارمغان آورده است. معرفی مجدد آن برای عصر انرژیهای تجدیدپذیر و دستیابی به اهداف کربنصفر خالص تا سال ۲۰۵۰، بشر را قادر میسازد تا به این روند ادامه دهد.
برخورداری از شانس مبارزه با تغییرات آبوهوایی و پایبندی به توافقنامه پاریس در سال ۲۰۱۵ برای رسیدن به هدف کربنصفر خالص و حفظ گرمایش جهانی به زیر ۱.۵ درجه سانتیگراد، نیازمند بهرهوری انرژی است. بهرهوری انرژی میتواند یکسوم صرفهجویی کربن مورد نیاز را تا رسیدن به کربنصفر خالص تأمین کند و با برقرسانی هرچه بیشتر سیستم انرژی خود، ایجاد انعطافپذیری در عرضه، تقاضا و ذخیرهسازی انرژی و استفاده مجدد از گرمای اتلافشده، کارایی انرژی را افزایش میدهد.
بهرهوری انرژی در اروپامهندسی سیستم انرژی آینده نشان میدهد که اتحادیه اروپا و بریتانیا ممکن است بتوانند با به حداکثر رساندن پتانسیل تقاضا، هزینههای اجتماعی سالانه ۱۱.۲ میلیارد دلاری را تا سال ۲۰۳۰ و ۱۶.۶ میلیارد دلاری را تا سال ۲۰۵۰ کاهش دهند. این انعطافپذیری به این مناطق کمک میکند تا انتشار گاز کربندیاکسید خود را تا حدود ۴۰ میلیون تن کاهش دهند و تولید برق از گاز طبیعی را به میزان ۱۰۶ تراوات ساعت یا حدود یکپنجم مصرف گاز طبیعی اتحادیه اروپا برای تولید برق نسبت به سال ۲۰۲۲ کاهش دهد. انتقال از سوختهای فسیلی به یک سیستم کاملاً الکتریکی میتواند تا ۴۰ درصد از مصرف انرژی نهایی را کاهش دهد.
بهرهوری انرژی در فناوریهای نوظهوراطمینان از بهرهوری انرژی در فناوریهای نوظهور نیز بسیار مهم است. بازار هیدروژن با سرعتی بالا در حال رشد است، زیرا دولتها و شرکتها در سراسر جهان به دنبال جایگزینهای سوخت پاکتر برای نیرو دادن به صنایعی مانند تولید و هوانوردی هستند. تبدیل انرژی تجدیدپذیر به هیدروژن از طریق الکترولیز به مقادیر زیادی انرژی نیاز دارد که بسیاری معتقدند بهتر است بهطور مستقیم بهعنوان برق مورد استفاده قرار گیرد. بنابراین جهان باید فناوریهای الکترولیز با راندمان بالا را برای بهبود فرآیند تبدیل و تمرکز بر کاهش تقاضا برای هیدروژن توسعه دهد. به این ترتیب یکپارچهسازی استراتژیک بخشهایی که گرمای اضافی را برای کاهش تقاضای انرژی و افزایش کارایی به کار میبرند، ممکن و ضروری است.
تا پایان دهه تا ۵۳ درصد از انرژی ورودی جهانی بهعنوان گرمای اضافی هدر میرود، اما این گرما میتواند برای تأمین انرژی ماشینآلات و همچنین گرمایش ساختمانها و آب استفاده میشود.
سیستمهای انرژی موجود در سطح جهانی بسیار ناکارآمد هستند و تقاضای انرژی در جهان همچنان در حال افزایش است. بنابراین، دولتها در تلاش هستند تا به سرعت منابع انرژی موجود را با انرژیهای تجدیدپذیر جایگزین کنند تا از تلاشهای کربنزدایی حمایت کنند. در این میان برای کاهش ناکارآمدیها و مهار مصرف غیرضروری انرژی، کار چندانی انجام نمیشود. بهبود بهرهوری انرژی و کاهش استفاده بیش از حد به کاهش انتشار کربن و همچنین کاهش بار دولتهایی که به دنبال افزایش تولید انرژی سبز با سرعتی ناپایدار هستند، کمک میکند.
کد خبر 748687