کاهش مساحت دریاچه ارومیه/ ریزگردهای نمکی منطقه را تهدید میکند
تاریخ انتشار: ۲۳ فروردین ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۴۷۷۰۴۹۴
سالهای متمادی است که زنگ خطر خشکی دریاچه ارومیه نواخته شده و در حال حاضر نیز ریزگردهای نمکی یکی از تهدیدات جدی محیط زیستی منطقه است که موجب مهاجرت وسیع مردم به دیگر مناطق خواهد شد.
به گزارش قدس آنلاین، سالهای متمادی است که دومین دریاچه شور جهان، حال و روز خوبی ندارد و احیای آن، به یک خواسته تکراری و رها شده تبدیل شده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
زنگ خطر خشکی دریاچه ارومیه از مدتها پیش نواخته شده بود اما متأسفانه بر اثر توسعه بی رویه کشاورزی، کاهش نزولات جوی، برداشتهای بی رویه از آبهای زیرزمینی و… تشدید شد.
حالا دومین دریاچه شور جهان در آستانه نابودی است و در حال حاضر، وسعت ریزگردهای نمکی، در زمره یکی از تهدیدات جدی محیط زیستی به شمار میرود.
آخرین وضعیت دریاچه ارومیه و میزان تغییرات تراز دریاچه نسبت مشابه سال قبل
معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی اداره کل حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی گفت: دریاچه ارومیه در ۲۱ فروردین ماه ۱۴۰۱ سال جاری، ۱۲۷۰/۷۷ متر بالاتر از سطح آبهای آزاد بوده که نسبت به زمان مشابه در سال گذشته ۶۶ سانتی متر کاهش وجود دارد.
حجت جباری ادامه داد: سطح تراز نسبت به تراز اکولوژیک که برای دریاچه در نظر گرفته شده است (۱۲۷۴.۱) در حدود ۳.۳۳ متر کاهش وجود دارد و اما نسبت به حداقل ترازی که در دریاچه تا به حال مشاهده شده است (۱۲۷۰/۰۴) در مورخ ۱۸/۰۷/۱۳۹۴ در حدود ۷۳ سانتی متر بیشتر میباشد.
وی افزود: بر اساس تصاویر ماهوارهای لندست سطح عرصه آبی دریاچه ارومیه در ۲۱ فروردین ماه ۱۴۰۱ برابر ۲۴۸۹ کیلومتر مربع میباشد که نسبت به زمان مشابه در سال گذشته ۱۰۱۵ کیلومتر مربع کاهش یافته است.
جباری توضیح داد: در حقیقت مساحت عرصه آبی نسبت به زمان مشابه در سال گذشته ۴۰ درصد کمتر شده است. اما حجم آب در وضعیت فعلی ۳/۱۱ میلیارد متر مکعب برآورد شده است که این حجم نسبت به زمان مشابه در سال گذشته حدود ۲/۱۸ میلیارد متر مکعب و نسبت به حجم دریاچه در تراز اکولوژیک در حدود ۱۲/۳۹ میلیارد کمتر میباشد.
علل خشکی دریاچه ارومیه
وی گفت: تا کنون دلایل متعددی از انواع عوامل انسانی و عوامل طبیعی برای خشک شدن دریاچه ارائه شده است که از جمله میتوان به خشکسالی و کاهش بارندگی، افزایش میانگین دمایی و تغییر در نوع نزولات جوی (باران به جای برف) -توسعه بیرویه کشاورزی و افزایش بیمحابای استفاده از آب، سدسازی و بسیاری موارد دیگر اشاره کرد.
معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی اداره کل حفاظت محیط زیست افزود: سهم عوامل انسانی و طبیعی در بروز مشکل برای دریاچه ارومیه بنابر یکی از مطالعاتی که انجام گرفته برابر است با ۳۱ درصد عوامل طبیعی و ۶۹ درصد عوامل انسانی که نتیجه این بروز بحران در دریاچه ارومیه بوده است. از جمله عوامل میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
۱- عوامل طبیعی شامل کاهش ۱۲ درصدی بارش و افزایش ۱ درجهای دما طی دو دهه اخیر نسبت به دوره بلندمدّت
۲- عوامل انسانی شامل توسعه کشاورزی ناشی از ایجاد ظرفیت دسترسی به آب تنظیم شده بیشتر حاصل از احداث سدها و افزایش برداشت از منابع آب سطحی
رهاسازی آب از سدهای مخزنی
وی ادامه داد: در سال آبی جاری، ۲۵ سانتی متر سطح تراز دریاچه ارومیه افزایش یافته که برآورد میگردد در طی ماههای گذشته حجم آب وارده به دریاچه در حدود ۷۵۰ میلیون متر مکعب بوده است.
جباری بیان کرد: احداث تونل به طول ۳۶ کیلومتر قسمتی از پروژه انتقال آب از سد کانی سیب به دریاچه ارومیه به حجم ۶۲۳ میلیون متر مکعب میباشد که شاید مهمترین و بزرگترین بخش پروژه انتقال آب بوده است که حفر این تونل در سال ۱۴۰۰ به پایان رسیده است اما هنوز این پروژه به طور کامل به اتمام نرسیده و پیش بینی میشود که طی ماههای آینده این پروژه به بهره برداری برسد.
وی در پاسخ مبنی بر اقدامات انجام گرفته برای جلوگیری از خشکی دریاچه ارومیه گفت: از جمله اقدامات بسیار مهمی که در طی سالهای گذشته در سطح حوضه انجام میتوان به توقف کلیه سدهای در دست ساخت و مطالعه در حوزه آبخیز دریاچه ارومیه، نظارت دقیق بر برنامه مصارف ۱۲ سد بزرگ حوزه آبخیز دریاچه ارومیه، تلاش در عدم تحویل آب مازاد ورودی به سدهای حوزه به بخش کشاورزی و اتصال رودخانههای زرینهرود و سیمینهرود به طول ۲۵ کیلومتر اشاره کرد.
جباری در ادامه گفت: لایروبی رودخانههای حوزه آبخیز به طول بالغ بر ۲۵۳ کیلومتر، کنترل و نظارت بر بیش از ۱۱۸ شق نهر سنتی بر روی رودخانههای حوزه آبخیز دریاچه ارومیه با هدف ممانعت از ورود آب به انهار در فصول غیر زراعی، تثبیت بیولوژیک با گونههای درختی و درختچهای در محدوده سواحل جبل کندی دریاچه ارومیه در سطح ۴۸۰ هکتار و اجرای سطوح آبگیر باران، مالچ پاشی بیولوژیک در کانونهای ریزگرد دریاچه ارومیه (پایلوت) –منطقه جبل کندی، حفاظت فیزیکی نوار ساحلی غرب دریاچه ارومیه به طول تقریبی ۵۷۰ کیلومتر، تجهیز و راه اندازی مرکز هماهنگی، پایش و آینده پژوهی دریاچه ارومیه، تجهیز و تکمیل مرکز آینده پژوهی دریاچه ارومیه (رشکان) و اجرای پروژه همکاری در احیای دریاچه ارومیه ازطریق مشارکت جوامع محلی در استقرار کشاورزی پایدار و حفاظت از تنوع زیستی در معرض خطر از دیگر اقدامات انجام گرفته برای جلوگیری از خشکی دریاچه ارومیه است.
معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی اداره کل حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی گفت: یکی از پیامدهای بحران دریاچه ارومیه ایجاد کانونهای گرد و غبار نمکی از بستر دریاچه ارومیه بوده است. اگر چه بر اساس مصوبات ستاد احیا دریاچه ارومیه اقدامات بسیار زیادی در کنترل گرد و غبار بستر دریاچه ارومیه و پیرامون آن انجام گرفت که بسیار تأثیر مثبتی نیز داشته است.
جباری ادامه داد: اما بحران سال آبی ۱۴۰۰ – ۱۳۹۹ در دریاچه ارومیه نشان داد که متأسفانه بستر دریاچه ارومیه بسیار مستعد گرد و غبار میباشد. لذا ضرورت دارد برنامه احیا دریاچه ارومیه همچنان در دستور کار دولت قرار داشته تا با آبگیری مستمر این کانونها بتوانیم این کانونها را کنترل کنیم.
وی علل و عوامل عدم تأمین کامل نیاز زیست محیطی دریاچه ارومیه در سال آبی ۱۴۰۰-۱۳۹۹ را چنین برشمرد: کاهش بارندگی در سطح حوضه دریاچه ارومیه، عدم رهاسازی کامل حقابه دریاچه ارومیه از محل سدهای حوضه آبریز دریاچه ارومیه، عدم اتمام پروژه های مهم انتقال آب به دریاچه ارومیه شامل انتقال آب از سد کانی سیب، سد سیلوه و پساب تصفیه خانههای فاضلاب شهرهای ارومیه و تبریز، عدم شروع به موقع طرح جامع افزایش بهره وری مصرف آب در بخش کشاورزی (بهکاشت) است.
عضو هیأت علمی، رئیس مرکز تحقیقات، آموزش کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان شرقی در گفت و گو با خبرنگار مهر گفت: آبخوانهای مربوط به دشتهای اطراف دریاچه ارومیه عمدتاً ماهیت آبرفتی دارند و منابع آب زیرزمینی وسیعی در خود جای دادهاند.
احمد بایبوردی ادامه داد: افت سطح ایستایی این آبخوانها با افزایش تراکم و فرونشست همراه بوده و با توجه به ماهیت رسوبات و بافت زمین شناسی منطقه، احتمال وقوع فروچاله و یا نشستهای نامتقارن در مقیاس بزرگ و گسترش ترکهای کششی و انحلالی وسیع در این دشتها دور از انتظار نیست.
وی افزود: در سالهای اخیر برداشتهای بی رویه از آبهای زیرزمینی به علت تغییر اقلیم در اکثر مناطق کشور و از جمله حاشیه دریاچه ارومیه که تبخیر بیش از حد و استفاده گسترده آبهای جاری در کشاورزی ناصحیح نیز مزید علت بوده، تأثیری دو چندان در فرونشست زمینهای این منطقه داشته است.
بایبوردی گفت: مشکلات ناشی از ایجاد گرد و غبار در شهرهای مختلف کشور بیش از بیش مطرح بود و نقش و اهمیت پدیده طوفان نمک به عنوان یکی از تهدیدات جدی محیط زیستی به مراتب عمیقتر و خطرناکتر در بین عموم جامعه نمود پیدا کرد؛ چالشی که اگر حساسیت کافی برای جلوگیری از آن ایجاد نمیشد میتوانست به یک بحران ملی تبدیل شود.
عضو هیأت علمی، رئیس مرکز تحقیقات، آموزش کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان شرقی ادامه داد: با آغاز فصل بارشها بسیاری از کانونهای ریزگردهای نمکی مرطوب شده و عملاً برای مدتی خنثی خواهد شد.
وی افزود: امیدواری به بارش برای مرطوب شدن این مناطق موقتی است و باید سریعاً برای جلوگیری از بروز طوفانهای نمکی وارد فاز عملیاتی احیای دریاچه ارومیه شد.
بایبوردی بیان کرد: پدیده گرد و غبار یا ریزگرد، یکی از مخاطرات طبیعی مناطق خشک و نیمه خشک از جمله کشور ایران است و زمانی که این معضل با خشک شدن بزرگترین دریاچه شور خاورمیانه (دریاچه ارومیه) مصادف شود، بروز طوفان گرد و غبار نمکی امری اجتنابناپذیر خواهد بود که این اتفاق، اثرات عمیقی بر جوامع انسانی، جانوران و گیاهان محیط خواهد گذاشت.
وی گفت: نهال کاری همراه با آبیاری و تولید نهال، بوته کاری، احداث بادشکن غیر زنده، مدیریت روان آب همراه بذرکاری، اصلاح و پرورش گز زارهای طبیعی، اجرای سیستمهای چرایی و قرق، ساماندهی چرای دام، احداث و نگهداری ایستگاههای پایش و سنجش گرد و غبار، مدیریت مشارکتی منابع طبیعی و توسعه روستایی و اجرای روشهای نوین مقابله با فرسایش بادی از جمله اقدامات انجام شده برای مقابله با ریزگردهای نمکی است.
بایبوردی ادامه داد: خشک شدن این پهنه آبی و رسوب میلیونها تن نمک در کف آن، باعث تولید گرد و غبار نمکی میشود که علاوه بر تهدید زیست بوم گیاهی و جانوری و آسیب به زمینهای کشاورزی، موجب مهاجرت وسیع مردم از این منطقه خواهد شد.
عضو هیأت علمی، رئیس مرکز تحقیقات، آموزش کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان شرقی گفت: وسعت ریزگردهای نمکی در آذربایجان شرقی بیشتر از آذربایجان غربی است؛ غبار نمکی حاصل از خشکی دریاچه ارومیه همانند غبار خاکی نیست و به محض گسترش یافتن آن، تمامی پوشش گیاهی را از بین میبرد که در این راستا، ستاد احیا و منابع طبیعی با شناسایی مناطق گرد و غبار و بیابان زدایی برای تثبیت ریزگردها تلاش میکنند.
دریاچه ارومیه، دومین دریاچه شور جهان است که سالهای متمادی است بر اثر غفلت و بی توجهی و همچنین عواملی نظیر توسعه بی رویه کشاورزی، استفاده بی رویه از آبهای زیرزمینی و کاهش نزولات جوی در آستانه نابودی است و حالا ریزگردهای نمکی نیز یکی از تهدیدات جدی محیط زیستی به شمار میرود.
منبع: مهر
انتهای خبر/
منبع: قدس آنلاین
کلیدواژه: دریاچه ارومیه نسبت به زمان مشابه در سال گذشته خشکی دریاچه ارومیه دریاچه ارومیه برای جلوگیری آذربایجان شرقی ریزگردهای نمکی منابع طبیعی عوامل انسانی حوزه آبخیز تنوع زیستی دریاچه شور گرد و غبار انتقال آب غبار نمکی کانون ها متر مکعب بی رویه
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.qudsonline.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «قدس آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۴۷۷۰۴۹۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
نجات زاگرس با الگوی ۳ کشور اروپایی | مرگ یک پنجم مساحت جنگلهای زاگرس | جنگلداری اجتماعی چگونه زاگرس را احیا می کند؟
همشهری آنلاین – مجید جباری: جنگل های زاگرس با ۶ میلیون هکتارمساحت، منبع معیشت حدود ۲ میلیون جامعهمحلی و منبع تامین ۴۰ درصد آب کشور است؛ اما این عرصه مهم و حیاتی به دلیل سالها بهره برداری غیر اصولی، هجوم آفات و بیماری، خشکسالیهای پی در پی و ... با کاهش محسوس تراکم پوشش گیاهی مواجه شده و بخش وسیعی ازمساحت آن درمعرض نابودی قرار دارد. برهمین اساس، معاون امور جنگل سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور از آغاز طرح نجات جنگلهای زاگرس خبر داد و گفت: «وابستگی بیش از ۵۰ درصد زندگی مردم و جوامع محلی حاشیه جنگلهای زاگرس و بهره برداری سنتی از درختان، خشکسالی پی در پی، ریزگردها و در نتیجه، طغیان آفت ها و بیماری ها تعادل اکولوژیکی این عرصه جنگلی گسترده را برهم زده است.»
نقی شعبانیان، معاون امور جنگل سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور درگفتوگو با همشهری آنلاین بیان کرد: «با توجه به اهمیت عرصه های جنگلی زاگرس، طرح جنگلداری اجتماعی به زودی در همه عرصه های زاگرس اجرا می شود. این طرح با پشتوانه علمی داخل و تجربه دنیا در جنگل های مشابه ایران، مثل جنگل های فرانسه، ایتالیا و اسپانیا تهیه شده و به صورت پایلوت در برخی مناطق حاشیه جنگل های زاگرس در حال اجراست.
نقی شعبانیان، معاون امور جنگل سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشوراو افزود: «نجات جنگلهای زاگرس، نیازمند عزمی ملی است و به همین خاطر، سند ملی احیای این جنگلها توسط سازمان منابع طبیعی تهیه شده است و معتقدیم که توان علمی لازم در سازمان ما وجود دارد که با همکاری دانشکدههای منابع طبیعی کشور، این سند را به طور کامل اجرایی کنیم.»
مرگ یک میلیون هکتار از مساحت جنگلهای زاگرس | درختان امکان زادآوری ندارند | نجات زاگرس ۱۰۰ هزار میلیارد تومان اعتبار میخواهدشعبانیان شرط اساسی برای احیای عرصههای جنگلی زاگرس را تخصیص اعتبارات کافی از سوی دولت عنوان کرد و گفت: «با تخصیص اعتبارات لازم می توانیم طرح جنگلداری اجتماعی را برای احیاء این عرصه های جنگلی باارزش در پیش بگیریم. جنگلداری اجتماعی جوامع محلی را در حفظ جنگلها درگیر و شرایطی را فراهم می کند که احیای جنگلها از نظر اقتصادی به نفع شهروندان باشد. خوشبختانه حساسیت های لازم در باره در دولت نسبت به حفظ و احیای جنگل ها وجود دارد و این حساسیت باید منجر به تخصیص اعتبار شود. البته در آخرین کارگروه ملی احیای جنگل های زاگرس که اواخر سال گذشته با حضور محمد مخبر، معاون رئیس جمهور، علی سلاجقه رئیس سازمان حفاظت محیط زیست، وزاری نفت، نیرو، جهاد کشاورزی برگزار شد، به نتایج نسبتا خوبی رسیدیم و این جلسات تا دستیابی به بهترین نتیجه ادامه خواهد داشت.»
چرای بیرویه دام، هجوم آفت ها و بیماریها و بهره برداری بیش از حد از عرصه های جنگلی زاگرس، امکان زادآوری در این عرصه مهم و حیاتی پهناور را از بین برده و کاهش تاج پوشش گیاهی بیش از یک میلیون هکتار از این جنگل به زیر ۱۰ درصد رسیده که به معنای مرگ بخش های وسیعی از جنگل های زاگرس است.
کد خبر 847855 برچسبها منابع طبیعی آب خیزداری گیاهان و درختان محیط زیست جنگل محیط زیست ایران محیط زیست سازمان جنگلها و مراتع کشور